1, 2. Mulimo nshi uwacindama uo Yesu asobele, kabili cipusho nshi icacindama twingepusha?

ILINGI LINE bakateka nga balaya ukucitila abantu fimo, tabafikilisha. Nangu fye ni balya aba kuti bali na mapange ayasuma limo balafilwa ukufikilisha amalayo. Lelo Imfumu Mesia, Yesu Kristu, alipusana sana na aba bakateka pantu ena lyonse alafikilisha amalayo yakwe.

² Ilyo bamubikile pa Bufumu mu 1914, Yesu aliipekenye ukufikilisha ubusesemo ubo alandile nalimo imyaka 1,900 ku numa. Ilyo kwashele inshita iinono ukuti afwe, Yesu atile: “Imbila nsuma iyi iya Bufumu ikabilwa ku bantu bonse aba pe sonde.” (Mat. 24:14) Ukufikilishiwa kwa ubu busesemo kwali no kuba lubali lwa cishibilo ca kubapo kwakwe icalelanga ukuti nomba ni Mfumu. Na lyo line, icipusho cacindama ca kuti: Bushe Imfumu yali no kuteyanya shani ibumba lya babomfi abaipeelesha ku kubila imbila nsuma mu nshiku sha kulekelesha mu calo umo abantu baali no kuba bakaitemwe kabili abashakwata ukutemwa, abapata no kupepa Lesa? (Mat. 24:12; 2 Tim. 3:1-5) Tulingile ukwishiba pantu icasuko kuli ici cipusho calikuma Abena Kristu bonse.

3. Finshi filanga ukuti Yesu taletwishika ukuti akakwata ababomfi abakaipeelesha, kabili cinshi calengele ukuti elatwishika?

³ Moneni na kabili amashiwi ya busesemo ayo Yesu alandile. Bushe amashiwi ya kuti “ikabilwa” yalanga ukuti cine cine imbila nsuma yali no kubilwa? Ee, e fyo yalanga! Yesu taletwishika ukuti aali no kukwata ababomfi abaali no kuipeelesha ukumwafwa mu nshiku sha kulekelesha. Cinshi calengele ukuti etwishika? Asambilile kuli Wishi ukukanatwishika. (Yoh. 12:45; 14:9) Pantu ilyo ashilaisa pano calo, Yesu aliimwenene umwine ukuti Yehova alicetekela bakapepa bakwe abaipeelesha. Natusambilile pa fyo Yehova alangile ukuti alicetekela bakapepa bakwe.

4. Mulimo nshi Yehova alombele abena Israele ukuti batungilile, kabili abantu bacitilepo shani?

⁴ Ibukisheni ifyacitike ilyo Yehova aebele Mose ukupanga icikuulwa ca mushilo nelyo itenti apo uluko lwa bena Israele lwali no kulapepela. Ukupitila muli Mose, Yehova aebele abantu bonse ukutungilila ulya mulimo. Mose aebele abantu ati:  “Lekeni onse uwaitemenwa alete umusangulo kuli Yehova.” Bushe abantu bacitile shani? Abena Israele ‘baletwala . . . umutuulo wa kuitemenwa cila lucelo.’ Balitwele ifingi sana ica kuti ‘babaleseshe fye ukutwala ifya musangulo.’ (Ukufu. 35:5; 36:3, 6) Abena Israele balicitile ifyalangile ukuti Yehova alilungike filya abacetekele.

5, 6. Ukulingana na Amalumbo 110:1-3, bushe Yehova na Yesu baleenekela ukuti bakapepa ba cine bakalabomba shani mu nshiku sha kulekelesha?

⁵ Bushe Yehova aleenekela ukukwata abantu abaipeelesha mu nshiku sha kulekelesha? Ee! Imyaka ukucila pali 1,000 ilyo Yesu ashilafyalwa pano calo, Yehova abomfeshe umupashi ku kwafwa Davidi ukulemba pa nshita ilyo Mesia aali no kutampa ukuteka. (Belengeni Amalumbo 110:1-3.) Abalwani baali no kutendeka ukulwisha Yesu, uwali nomba ni Mfumu. Lelo aali no kukwata ibumba ilyali no kulamutungilila. Aba bantu tabaali na kubapatikisha ukulabombela Imfumu. Nangu fye baice, baali no kuipeela mu kuitemenwa, kabili baali no kuba abengi nga nshi ngo mume wa macaca uufimbilikisha umushili. *

⁶ Yesu alishibe ukuti ubusesemo ubwalembelwe mu Amalumbo 110 bwalelanda pali ena. (Mat. 22:42-45) Kanshi taletwishika nangu panono ukuti aali no kukwata aba kumwafwa aba cishinka abaali no kuipeela abene mu kuitemenwa ukubila imbila nsuma mwi sonde lyonse. Bushe ilyashi lya kale lilanga finshi? Bushe Imfumu yaliteyanya ibumba lya babomfi aba kushimikila muli shino nshiku sha kulekelesha?

7. Ilyo fye Yesu bamubikile pa Bufumu, bushe ateyenye shani abasambi bakwe ku mulimo baali no kubomba?

⁷ Ilyo fye bamubikile pa Bufumu, Yesu atampile ukuteyanya abasambi bakwe pa kuti bakabombe umulimo uukalamba uo baali no kubomba ku ntanshi. Nge fyo twasambilile mu Cipandwa 2, Yesu aliceeceetele no kusangulula itempele ukutula mu 1914 ukushinta ku kutampa kwa mwaka wa 1919. (Mal. 3:1-4) Lyena mu 1919, alisontele umusha wa cishinka uwali no  kulatungulula abasambi bakwe. (Mat. 24:45) Ukutampila muli ulya wine mwaka, uyu musha atendeke ukupeela ifya kulya fya ku mupashi ukupitila mu malyashi ayalelandwa pa kulongana kukalamba na mu mpapulo isho balepulinta ishalekomaila pa mulimo Umwina Kristu umo na umo akwata uwa kushimikila.

8-10. Bushe ukulongana kukalamba kwalengele shani abantu ukubika amano ku mulimo wa kushimikila? Landeni fimo ifyacitike. (Moneni na kabokoshi kaleti, “ Amabungano ya mu Kubangilila Ayacincishe Umulimo wa Kushimikila.”)

⁸ Amalyashi ya pa kulongana kukalamba. Apo balefwaisha ukulatungululwa, Abasambi ba Baibolo balilongene pa Cedar Point, Ohio, ku America, ukufuma pa 1 September ukufika pa 8 September mu 1919. Uku e ukulongana kukalamba ukwa kubalilapo uko bakwete pa numa ya Nkondo ya Calo iya Kubalilapo. Pa bushiku bwalenga shibili, munyinefwe Rutherford alandile ilyashi umo aebele abalongene ukuti: “Umulimo wa Mwina Kristu pano calo . . . kubila pa bufumu bwa kwa Shikulu.”

⁹ Pa bushiku bwalenga shitatu ukulongana kwaliweme sana pantu e lyo munyinefwe Rutherford alandile ilyashi ilyaleti: “Address to Co-laborers” (Ukulanda Kuli Bakabomba Banensu) ilyafumine na mu Ulupungu lwa kwa Kalinda pa mutwe uwaleti, “Announcing the Kingdom” (Ukusabankanya Ubufumu.) Atile: “Inshita shimo Umwina Kristu afwile ukuyipusha ati, Cinshi nabela pano calo? Afwile ukwasuka ati, Shikulu alinsala ukuba umwiminishi ku kubila imbila ya kwa Lesa, iya kubwesesha abantu kuli Lesa, kanshi umulimo wandi wa kubila iyi imbila nsuma.”

¹⁰ Muli ili lyashi ilyacindama, munyinefwe Rutherford abilishe ukuti magazini iipya iyo baali no kulaita abati, The Golden Age (pali ino nshita ni Loleni!), yali no kulasabankanishiwa ku kwafwa abantu ukwishiba ukuti Ubufumu e bukawamya ifintu. Lyena aipwishe abalongene abengatemwa ukubombako umulimo wa kupeela abantu iyi magazini. Lipoti ya pali uku kulongana yatile: “Abantu bonse 6,000 abaali pali uku kulongana baliminine.” * Kanshi twamona apabuuta tuutu ukuti, Imfumu yalikwete abantu abaipeeleshe ukushimikila pa Bufumu!

11, 12. Ukulingana na Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa mu 1920, ni lilali umulimo uo Yesu asobele wali no kutendeka?

¹¹ Impapulo ishapulintwa. Ulupungu lwa kwa Kalinda e lwalengele cishibikwe sana ukuti umulimo uo Yesu asobele uwa kubila imbila nsuma iya Bufumu walicindama. Moneni ifya kumwenako fimo ifyacitike mu kubangilila kwa ba 1920.

¹² Ni mbila nshi iyali no kubilwa pa kufikilisha amashiwi yaba pali Mateo 24:14? Ni lilali iyi mbila yali no kubilwa? Mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa mu ciNgeleshi ulwa July 1, 1920 mwali icipande icaleti “Gospel of the Kingdom,” (Imbila ya Bufumu) icalondolwele iyi mbila ukuti: “Ni mbila iilanda pa mpela ya buno bwikashi na pa kutendeka kwa Bufumu bwa kwa Mesia.” Ici cipande calilondolwele bwino sana ilyo iyi mbila nsuma yali no kubilwa, catile: “Iyi mbila nsuma ifwile ukubilwa ukutendekela mu nshita ya nkondo ikalamba [Inkondo ya Calo iya Kubalilapo] ukushinta na mu nshita ya ‘bucushi bukalamba.’” E ico ici cipande calandile ukuti: “Ino e nshita . . . ya kubila iyi  imbila nsuma mu calo conse mu baitunga ukuba Abena Kristu.”

13. Finshi Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa mu 1921, lwakoseleshe Abena Kristu basubwa abali no mutima wa kubomba ukulacita?

¹³ Bushe abantu ba kwa Lesa baali no kubapatikisha fye ukubomba umulimo uo Yesu asobele? Iyo. Icipande icaleti, “Be of Good Courage,” (Beni Abashipa) icafumine mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa ciNgeleshi ulwa March 15, 1921, cakoseleshe Abena Kristu abasubwa abali no mutima wa kubomba. Bonse babakoseleshe ukulayipusha abati: “Bushe ili te shuko ilikalamba sana kabili bushe te mulimo wandi ukushimikila iyi mbila nsuma?” Na kabili, ici cipande catile: “Nga ca kuti e fyo mwakulaumona [ukuti lishuko sana ukushimikila] tulecetekela ukuti na imwe mwakulaumfwa nga filya fyaleumfwa Yeremia uo mu mutima wakwe mwaisalilwe icebo ca kwa Shikulu ‘kwati mulilo uulepya, uwacilikilwa mu mafupa yakwe,’ ica kuti alifililwe no kwikala tondolo.” (Yer. 20:9) Filya babakoseleshe sana fyalangile fye ukuti Yehova na Yesu balicetekela sana ababomfi ba cishinka abatungilila Ubufumu.

14, 15. Cinshi Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa mu 1922 lwakoseleshe Abena Kristu abasubwa ukulacita pa kushimikilako bambi?

¹⁴ Bushe Abena Kristu baali no kucita shani pa kuti bashimikile ku bantu pa Bufumu? Icipande icali fye icipi lelo icakwete amashiwi ya kukoselesha, icafumine mu Ulupungu lwa Kalinda ulwa mu ciNgeleshi ulwa August 15, 1922, cali no mutwe uwaleti “Service Essential,” (Umulimo wa Kushimikila Walicindama) cakoseleshe Abena Kristu basubwa “ukulashimikila abantu ukubomfya impapulo ishapulintwa no kulanda nabo pa mayanda, no kulabashimikila ukuti ubufumu bwa mu muulu nabupalama.”

¹⁵ Ukwabula no kutwishika, ukutula mu 1919 ukushinta na lelo, Yesu alibomfya umusha wa cishinka kabili uwashilimuka ukukomailapo ukuti ishuko ilyo Umwina Kristu akwata lya kubila imbila ya Bufumu. Nomba bushe, Abasambi ba Baibolo aba kubalilapo bacitile shani ilyo babakoseleshe ukulabila pa Bufumu?

16. Bushe baeluda bamo abo basalile bayankwileko shani ilyo babele ukuti balingile ukulashimikila?

¹⁶ Muli ba 1920 na ba 1930, bamo balekaana ukuti Abena Kristu basubwa bonse balingile ukulashimikila ku ng’anda ne ng’anda. Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa mu ciNgeleshi ulwa November 1, 1927 lwalilondolwele ifyalecitika, lwatile: “Muno nshiku kuli bamo mu calici [mu cilonganino] abali na mu butungulushi pamo nga baeluda abakaana ukushimikila kabili tabafwaya no kukoselesha ababwananyina bambi ukulashimikila. . . . Balapumya abalanda ukuti tufwile ukulashimikila imbila ya Bufumu ku ng’anda ne ng’anda, no kuti tufwile ukushimikila abantu pa Mfumu na pa Bufumu bwaiko.” Ici cipande calandile fye mu kulungatika aciti: “Inshita yafika iya kwishiba aba musango uyu no kubataluka, no kubeba ukuti tabakatale ababapo baeluda.” *

17, 18. Bushe abengi aba mu filonganino bacitile shani pa fyo babebele ku ba ku maofeshi yakalamba, kabili abengi bayankulako shani pali iyi myaka 100 iyapitapo?

 ¹⁷ Icaweme ca kuti abengi mu filonganino balitemenwe ifyo babebele ukucita ku musha wa cishinka. Balemona ukuti lishuko sana ukulashimikila pa Bufumu. Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa mu ciNgeleshi ulwa March 15, 1926 lwatile: “Aba citetekelo e bakaipeelesha ukweba abantu iyi mbila.” Aba, aba citetekelo bacitile filya fine amashiwi ya busesemo ayaba pa Amalumbo 110:3 yalanda kabili balilangile fye apabuuta tuutu ukuti bali-ipeeleshe ku kutungilila Ubufumu bwa kwa Mesia.

¹⁸ Ukucila pa myaka 100 iyapitapo, abantu abengi bali-ipeelesha ukubomba umulimo wa kushimikila pa Bufumu. Mu fipande fimo ifikakonkapo, tukasambilila pa fyo balecita pa kushimikila, e kutila inshila baleshimikililamo ne fyo balebomfya pa kushimikila ne fyafumamo. Intanshi, natusambilile pa calenga ukuti abantu abengi baipeeleshe ukulashimikila pa Bufumu, nangu ca kuti bekala mu calo umwaba abantu abaitemwa. Ilyo tulesambilila pa calenga, kuti cawama ukuyipusha ukuti, ‘Cinshi calenga ukuti ndeshimikilako abantu imbila nsuma?’

19. Mulandu tulingile ukumfwila ukufunda kwa kwa Yesu ukwa kuti, “intanshi mulefwaya ubufumu”?

¹⁹ Yesu aebele abasambi bakwe ukuti ‘balefwaya Ubufumu intanshi.’ (Mat 6:33) Mulandu nshi tufwile ukukonkela uku kufunda? Pantu twalishiba ukuti ubu Bufumu bwalicindama, no kuti e pashintilila ubufwayo bwa kwa Lesa. Nge fyo twasambilile mu cipandwa cafumineko, umupashi wa mushilo walisokolola panono panono icine pa Bufumu. Ilyo twaumfwikisha icine pa Bufumu, e lyo tufwaisha ukulafwaya Ubufumu intanshi.

20. Bushe icilangililo Yesu alandile pa cuma ico bafishile, cilanga shani ifyo abasambi bakwe baali no kukonka ifyo abafundile pa kulafwaya Ubufumu intanshi?

²⁰ Yesu alishibe ukuti abasambi bakwe baali no kukonka ifyo abebele pa lwa kufwaya Ubufumu intanshi. Tontonkanyeni pa cilangililo alandile pa cuma ico bafishile mu mpanga. (Belengeni Mateo 13:44.) Muli ici cilangililo, ilyo umubomfi alebomba, asangile icuma ico bafishile kabili ilyo line alishibe ukuti ici icuma cali icauma umutengo. Cinshi acitile? “Pa mulandu wa kuti ali ne nsansa aileshitisha fyonse ifyo akwete no kushitamo ilya mpanga.” Finshi twingasambililako kuli ici cilangililo? Nga twasanga icine pa Bufumu no kwishiba ifyo cacindama, tukaipeelesha mu fya Bufumu, e kutila ukubika Ubufumu pa ntanshi. *

21, 22. Bushe ababomfi aba cishinka balanga shani ukuti balafwaya Ubufumu intanshi? Landeni pa fyo bamo bacitile.

²¹ Ababomfi aba cishinka tabalanda fye pa kanwa ukuti balatungilila Ubufumu, lelo balacita ifilanga ukuti cine cine balafwaya Ubufumu intanshi. Balabomfya ubumi bwabo, ukulamuka kwabo e lyo ne fikwatwa fyabo ku mulimo wa kushimikila pa Bufumu. Abengi bali-ipeelesha sana pa kuti bengalabomba umulimo wa nshita yonse. Bakasabankanya ba musango uyu bali-imwena ukuti cine cine Yehova alapaala abafwaya Ubufumu intanshi. Natulande pa ca kumwenako ica bantu ba mu nshiku sha mu kubangilila.

 ²² Ba Avery Bristow na bena mwabo ba Lovenia batendeke umulimo wa bukolopota (bupainiya) ku kapinda ka ku kulyo aka ku America ku kupwa kwa ba 1920. Ilyo papitile imyaka, ba Lovenia balandile abati: “Ine na ba Avery twaliba ne nsansa sana ukutula fye ilyo twatendeke bupainiya. Ilingi line tatwaleishiba no kwali no kufuma indalama sha kushitamo amafuta ya muli motoka no tuntu tumo utwa kubomfya pa ng’anda. Lelo Yehova lyonse aletusakamana mu nshila shalekanalekana, kabili twatwalilile fye ukubomba bupainiya. Lyonse twalekwata ifyo twalekabila.” Ba Lovenia baibukishe ifyacitike inshita imo lintu balebombela mu musumba wa Pensacola, mu Florida ilyo bakwete fye indalama ishinono ne fya kubomfya pa ng’anda ifinono. Ilyo babwelele ku kayanda kabo aka kukulika kuli motoka basangile ifyola fibili ifikulu umwali ifya kubomfya pa ng’anda na kapepala ako balembelepo ukuti: “Ubupe ukufuma ku cilonganino ca Pensacola.” Ba Lovenia batile: “Yehova tatala atulekeleshapo, kulila fye twamucetekela sana.”

23. Mumfwa shani pa kwishiba icine pa Bufumu, kabili finshi mulefwaisha ukucita?

²³ Kwena, te kuti bonse tulingane ifyo tubomba mu mulimo wa kushimikila pantu imikalile ilapusanapusana. Lelo, bonse tufwile ukulamona ukuti lishuko sana ukubombako umulimo wa kushimikila imbila nsuma no mweo onse. (Kol. 3:23) Apo twalitemwa sana icine ico twasanga, tulaipeelesha ukubomba umulimo wa kushimikila na maka yesu yonse. Bushe ifi te fyo mufwaisha ukulacita?

24. Finshi fimo ifikalamba ifyo Ubufumu bwacita mu nshiku sha kulekelesha?

²⁴ Ukucila pa myaka 100 iyapitapo, ukwabula no kutwishika Imfumu ilefikilisha amashiwi ayo yalandile ayaba pali Mateo 24:14. Lelo pa kufikilisha aya mashiwi tapatikisha abasambi bakwe. Pa numa ya kufuma muli ici calo umwaba abantu abaitemwa, abasambi ba kwa Yesu bali-ipeelesha ukulashimikila. Ifi bashimikila imbila nsuma mwi sonde lyonse cishibilo ca kuti Yesu nomba aleteka kabili uyu na o mulimo uukalamba uo Ubufumu bwabomba mu nshiku sha kulekelesha.