1, 2. Jesuh nih zei rian kong dah a chimchung, zei a biapimi biahalnak dah a chuak?

 VAWLEI UKTU hna nih bia an i kammi kha an tuah kho tawn lo. Lungthin ṭha a ngeimi hna hmanh nih an biakam ningin an tuah kho men lai lo. Asinain Messiah Siangpahrang Jesuh Khrih tu nih cun a biakam ningin a tuah zungzal caah lunglawmh tuk awk a si.

² Jesuh cu 1914 ah Siangpahrang a si tikah a luancia kum 1,900 hrawngah a rak chimchungmi kha tlinter awkah timhcia a si cang. Jesuh nih a thih laite ah “vancung Pennak kong Thawngṭha hi khuazakip ah chim a si lai” tiah a rak chimchung. (Matt. 24:14) Mah bia a tlinnak cu Siangpahrang nawlngeihnak in Jesuh a ra cang ti a langhtermi hmelchunhnak ah aa tel ve lai. Asinain a biapimi mah biahalnak hi a chuak: Mahzawn ruahnak, dawtnak ngeihlonak le biaknak zei i rellonak in a khatmi hi donghnak caan ah mah lungtho tein aa pemi phungchimtu ralkapbu kha Siangpahrang nih zeitindah a dirh khawh lai? (Matt. 24:12; 2 Tim. 3:1-5) A hmaanmi Khrihfa a simi cu phungchim awkah hal kan si caah mah a phi kha kan hngalh a hau.

3. Jesuh nih zeidah a zumh i zeicah cu bantuk zumhnak a ngeih?

³ Jesuh chimchungbia kha ruat ṭhan hmanh. “Chim a si lai” timi bia nih a si hrimhrim lai timi zumhnak a ngei ti a langhter ko lo maw? A langhter taktak ko. Donghnak caan ah mah lungtho tein a ka bawmmi an um lai ti kha Jesuh nih a zumh. Zeicah cu bantuk zumhnak a ngeih? A Pa sinah a cawn caah a si. (Johan 12:45; 14:9) Jehovah nih amah a biatu hna i mah lungtho tein i pek duhnak an ngeihmi kha a zumh. Mah kha Jesuh nih hi vawlei a rat hlanah a rak hmuh. Jehovah nih cu bantuk zumhnak a ngeih a langhterning kha i ruah hna u sih.

4. Jehovah nih Israel mi hna kha zei rian bawmh awkah dah a sawm hna, zeitindah an lehrulh?

⁴ Jehovah nih Moses kha Israel mi hna biaknak ah a biapi bik a si hngami puan biakinn sak awk a fial lioah a cangmi kong kha ruat ṭhan hmanh. Jehovah nih Moses hmangin mi vialte kha mah rian bawmh awkah a sawm hna. Moses nih  “BAWIPA sinah thawhlawm nan pek lai. Cu bantukin tuah a duhmi nih cun hi thawhlawm hi nan pek lai” tiah a ti hna. Mah tikah Israel mi nih zeitindah an lehrulh? “Thawhlawm cu zing fate in Moses sinah khan an rak put lengmang.” An rak putmi cu a tam tuk caah “rak tho ti hlah u” tiah an thlauh hna. (Ex. 35:5; 36:3, 6) Israel mi cu Jehovah nih a zumh hnaning in an rak nung.

5, 6. Salm 110:1-3 ningin Jehovah le Jesuh nih donghnak caan ah a hmaanmi Khrihfa hna sinin zei bantuk lungthin hmuh lai dah an i ruahchan?

⁵ Donghnak caan ah tah Jehovah nih amah a biami hna sinin cu bantuk mah lungtho tein i pek duhnak lungthin ka hmuh lai tiah aa ruahchan maw? Aa ruahchan. Vawleicung ah Jesuh a chuah hlan kum 1,000 lengin Jehovah nih David kha Messiah nih uk hram a thawk lai caan kong a ṭialter. (Salm 110:1-3 rel.) Siangpahrang a ṭuankami Jesuh cu dotu a ngei lai. Asinain amah a bawmtu ralkapbu zong a ngei lai. Annih cu Siangpahrang rian ṭuan awkah hnek an hau lai lo. Mino pawl hmanh anmah lungtho tein an i pe lai i an tam tuk lai caah zinglei ah a tlami vawlei a khuh dihtu dapti he an i lo lai. a

⁶ Jesuh nih Salm dal 110 ah ṭialmi chimchungbia cu keimah he aa pehtlai ti kha a hngalh. (Matt. 22:42-45) Cucaah vawleicung pumpi ah thawngṭha chim awkah mah lungtho tein aa pemi zumhfekmi bawmtu ka ngei lai tiah a zumhmi a si. Tuanbia nih tah zeidah a langhter? Hi donghnak caan ah mah lungtho tein aa pemi phungchimtu ralkapbu kha Siangpahrang nih a dirh maw?

7. Jesuh cu Siangpahrang a ṭuan tikah a bawmtu hna kha an ṭuan dingmi rian caah zeitindah duhsah duhsah in a timhtuah hna?

⁷ Jesuh nih Siangpahrang a ṭuan hnu tlawmpal ah a zultu hna kha an ṭuan hngami a kau ngaimi rian caah duhsah  duhsah in a timhtuah hna. Ṭhen 2nak ah kan hmuh cang bantukin 1914 in 1919 a thawklei tiang checknak le thenhnak rian a ṭuan. (Mal. 3:1-4) Cun a zultu pawl hruai awkah 1919 ah zumhawktlak sal kha rian a pek. (Matt. 24:45) Mah caan thawkin mah sal nih civui phungchimnak in le cauk in thlarau rawl a pek hna, a hleiin Khrihfa dihlak phungchimnak ah i tel a hau ti kha a langhter lengmang.

8-10. Civui nih phungchim rian ṭuan awkah zeitindah a forh hna? Tahchunhnak pe. (“ Phungchim awkah a Forhmi Hlanlio Civui hna” timi rinli kulh zong zoh.)

⁸ Civui phungchimnak. Baibal Siangngakchia hna cu lamhruainak hmuh awkah 1919, September 1 in 8 tiang U.S.A., Ohio, Cedar Point ah an i pum, mah cu Vawlei Ralpi Inak hnuah an tuah hmasa bikmi civui nganpi a si. A nihnihnak ni ah Unaupa Rutherford nih hitin fiang tein a chim: “Vawleicung ah Khrihfa hna i kan rian cu Bawipa pennak kong thanh kha a si.”

⁹ Civui a ninganak ni ah Unaupa Rutherford nih “Rian Ṭuan Hawi hna caah Phungchimnak” timi kong a chim. Mah phungchimnak kha a hnuah “Pennak kong Thanhnak” timi biatlangpi in Vennak Innsang ah chuah a si. Rutherford nih hitin a chim: “Khrihfa a simi nih lungfim tein kan um lio caan ah, Zeicah vawleicung ah hin ka um tiah kan i hal tawn. Kan bialehnak cu hitin a si awk a si: Bawipa nih hi vawlei he i rem ṭhan awk timi Pathian bia thanh awkah lamkal ah a ka hman, cucaah ka hmuhmi tinvo sung le ka rian cu mah kong thanh kha a si.”

¹⁰ Mah phungchimnak ah Unaupa Rutherford nih Sui Chan (atu ah I Hlau! tiah auh a si) timi mekazin thar chuah a si lai tiah a thanh, mah cu Pennak lawng hi minung ruahchannak a si ti kha mi hngalhternak caah a si. Mah hnuah mah mekazin phawtzamhnak ah pa zeizat dah tel a duh tiah aa pummi kha a hal hna. Civui kong report ah hitin kan hmuh: “An lehrulhnak cu khuaruahhar tuk a si. Aa pummi 6,000 cu mah rian ah lungtho tein tel kan duh ti langhter awkah an dir dih.” b Siangpahrang cu a Pennak kong thanh awkah a lung a tho tukmi bawmtu a ngei ti cu a fiang ko.

11, 12. 1920, Vennak Innsang nih Jesuh chimchungmi rian cu zeitikah ṭuan a si lai tiah dah a chim?

¹¹ Cauk. Vennak Innsang thawngin Jesuh chimchungmi Pennak kong thawngṭha chimnak rian i a biapitnak cu a hung fiang chin thluahmah. 1920 hnuah a cangmi thil cheukhat hi ruathmanh.

¹² Matthai 24:14 i chimchungbia tlinnak caah zei kong dah chim awk a si lai? Mah rian cu zeitikah dah ṭuan a si lai? 1920, July 1, Vennak Innsang i “Pennak kong Thawngṭha” timi capar nih chim dingmi kong kha hitin a langhter: “Mah thawngṭha cu thil hlun donghnak le Messiah pennak dirhnak kong kha a si.” Mah capar nih thawngṭha cu zeitikah dah chim a si lai kha hitin a langhter: “Mah kong cu a liannganmi vawlei ralpi [Vawlei Ralpi Inak] in ‘harnak’ nganpi  tiang chim a si lai.” Cucaah “hi thawngṭha hi Khrihfaram a simi hna sinah khuazakip ah chim caan cu atu hi a si” tiah capar nih a ti.

13. 1921, Vennak Innsang nih chiti thuhmi Khrihfa hna kha mah lungtho tein i pek duhnak lungthin ngeih awkah zeitindah a forh hna?

¹³ Jesuh chimchungmi rian ṭuan awkah Pathian miphun cu hnek an hau lai maw? An hau lai lo. 1921, March 15, Vennak Innsang i “Ralṭha tein Um” timi capar nih chiti thuhmi Khrihfa hna kha mah lungtho tein i pek duhnak lungthin ngeih awkah a forh hna. Cun hitin i hal awk zongah a forh hna: “Mah rian ah i tel hi a sung bikmi tinvo a si lengah ka rian zong a si ko lo maw?” Hitin a chimchap: “[Mah rian ah i tel cu tinvo sung a si tiah] na hmuh tikah Jeremiah bantuk na si lai tiah kan zumh, Jeremiah lung chungah Bawipa bia cu ‘mei bantukin a alh i a ruh chungah aa khumh’ caah chim loin a um kho lo.” (Jer. 20:9) Mah thapeknak nih zumhfekmi Pennak bawmtu hna kha Jehovah le Jesuh nih an zumh hna ti a langhter.

14, 15. 1922, Vennak Innsang nih chiti thuhmi Khrihfa hna kha mi nih Pennak kong an theih nakhnga zeitin tuah awkah dah a forh hna?

¹⁴ Mi nih Pennak kong an theih nakhnga a hmaanmi Khrihfa hna nih zeitindah an tuah awk a si? 1922, August 15, Vennak Innsang ah “A Biapimi Rian” timi a tawi nain hmual a ngei ngaimi capar chuah a si. Mah capar nih chiti thuhmi Khrihfa hna kha “thawngṭha kong ṭialmi cauk lungtho tein mi pek awk, an inn ah kal in biaruah awk le vancung pennak cu a nai tuk cang timi kong chimh awkah” a forh hna.

¹⁵ Vawleicung ah Khrihfa hna i tinvo le rian cu Pennak kong thanh kha a si ti langhter lengmang awkah 1919 thawkin Khrih nih zumhawk a tlakmi le a fimmi sal kha a hman ti cu a fiang ko. Pennak kong thanhnak rian ah i tel awk forhnak kha a hmasa Baibal Siangngakchia hna nih zeitindah an lehrulh?

16. Phungchimnak ah kan dihlak in i tel ding timi kha Khrihfa upa cheukhat nih zeitindah an lehrulh?

¹⁶ 1920 hnu le 1930 hnuah mi cheukhat nih phungchimnak ah chiti thuhmi Khrihfa vialte i tel ding a si timi kha an cohlang lo. A cangmi thil kha 1927, November 1, Vennak Innsang nih hitin a langhter: “Phungchim rian i i tel awkah an unau pawl an forh hna lo lengah anmah theng zong tel a duh lomi . . . Khrihfa upa cheukhat church [Khrihfabu] ah an um. . . . Annih nih Pathian kong, a Siangpahrang kong le a pennak kong kha innkhat hnu innkhat ah kal in chim ding timi forhnak kha zei ah an rel lo.” Mah capar nih hitin fiang tein a ti: “Zumhfekmi hna nih cu bantuk mi hna kha i cinken in hrial awk le annih kha Khrihfa upa rian kan in pe ti hna lo tiah chimh awkah a caan a phan cang.” c

17, 18. Zumhawktlak sal lamhruainak kha unau tam deuh nih zeitindah an lehrulh, a luancia kum 100 leng chungah unau tampi cu zeidah an tuah?

¹⁷ Lunglawmh awk ngai a simi cu zumhawktlak sal sinin a rami lamhruainak kha unau tam deuh nih lungtho tein an cohlan. Annih nih Pennak kong thanhnak rian kha tinvo sung in an hmuh. 1926, March 15, Vennak Innsang nih hitin a  ti: “Mah kong mi sin chim awkah . . . zumhfekmi hna cu anmah lungtho tein an i pe lai.” Mah zumhfekmi hna cu Salm 110:3 i chimchungbia ningin an nung i Messiah Siangpahrang lungtho tein a bawmmi an si kha an langhter.

¹⁸ A luancia kum 100 leng chungah mi nuai tampi cu Pennak kong thanhnak rian ṭuan awkah lungtho tein an i pe. Annih nih zeitindah phung an chim, phundang cu zei lam le zei hriamnam dah an hman timi le zei ṭhatnak dah a chuak timi kong kha a hnu ṭhen hna ah kan i ruah lai. Keimah ka biapi bik timi vawlei ah kan nung ko nain mi tampi nih zeicah Pennak kong chimnak ah lungtho tein an i pek timi kong kha kan i ruah hmasa hna lai. Mah kong kan i ruah lioah ‘Zeicah mi sinah thawngṭha ka chim?’ tiah i hal.

19. Pennak pakhatnak ah chia u timi Jesuh bia kha zeicah kan zulh?

¹⁹ Jesuh nih a zultu hna kha Pennak pakhatnak i chiah awkah a forh hna. (Matt. 6:33) Mah bia kha zeicah kan zulh? Pennak cu Pathian tinhnak ah a biapi bikmi a si ti kha kan hngalh caah a si. A hmasa ṭhen ah kan hmuh cang bantukin thiang thlarau nih Pennak kong biatak kha duhsah duhsah in a langhter. A sunglawimi Pennak kong biatak nih kan lung a suk tikah mah Pennak kha pakhatnak i chiah awkah a kan forh.

20. A zultu hna nih Pennak pakhatnak ah chia u timi bia an lehrulh laining kha Jesuh chimmi thuhmi ro bianabia nih zeitindah a langhter?

²⁰ Pennak pakhatnak i chiah awk a forhmi hna kha a zultu hna nih zeitindah an lehrulh lai ti kha Jesuh nih a hngalh. Thuhmi rothil bianabia kha ruathmanh. (Matthai 13:44 rel.) Bianabia chung i lo ah rian a ṭuanmi pa cu nifate a ṭuan tawnmi rian a ṭuan lioah thuhmi ro kha ruahlopi in a hmuh i a sunlawi tuk kha a hngalh colh. Mah tikah zeidah a tuah? “A lung aa lawmh tuk caah a ngeihmi thil vialte kha a zuarh hna i a va kal ṭhan i a lo ningin a va cawk.” Mah in zeidah kan i cawn khawh? Pennak kong biatak kha kan hmuh i a sunlawinak kan hngalh tikah mah Pennak kha kan nunnak i pakhatnak ah chiah khawh awkah a herhmi zei bantuk mahca ṭhatnak paoh lunglawm tein kan hlawt lai. d

21, 22. Zumhfek tein Pennak a ṭanpimi hna nih Pennak pakhatnak i an chiah kha zeitindah an langhter? Tahchunhnak pe.

²¹ Zumhfek tein Pennak a ṭanpimi hna nih Pennak pakhatnak i an chiah kha an bia lawngin si loin an tuahsernak zongin an langhter. Pennak kong chimnak rian ah an nunnak, an thiamnak le an thilri kha an hman. Mi tampi nih phungchim rian caantling in ṭuan khawh awkah mahca ṭhatnak tampi an hlawt. Cutin lungtho tein aa pemi phungchimtu hna nih Pennak pakhatnak i a chiami hna kha Jehovah nih thluachuah a pek hna ti kha anmah theng nih an hmuh. Hmuhtonnak pakhat i ruah hna u sih.

²² Avery le Lovenia Bristow te nuva cu 1930 a tlin lai hrawngah thlanglei United States ah colporteur (hmaikal)  an ṭuan. Kum tam nawn a rauh hnuah an nu Lovenia nih hitin a chim: “Avery he kum tampi chung hmaikal kan ṭuanṭi i kan i nuam tuk. Datsi le eidin cawknak caah tangka kan ngeih lo caan hi a tampi. Asinain Jehovah nih lam khatkhat in a kan bawmh zungzal caah hmaikal kan ṭuan khawh zungzalmi a si. Kan herh taktakmi cu kan ngei peng ko.” Florida, Pensacola khua i rian an ṭuan lioah a cangmi thil pakhat kha Lovenia nih aa cinken rih. Mah lioah an kut cungah tangka tlawmte lawng a taang cang i eidin awk zong a dih dengmang cang. Asinain an mawṭaw inn ah an rak ṭin tikah ei awk sanhmi bag nganpi pahnih le “Pensacola Khrihfabu i dawtnak laksawng” timi ca an hmuh. Kum tampi chung caantling rian a ṭuanmi kha Lovenia nih a ruah ṭhan tikah hitin a chim: “Jehovah nih zeitikhmanh ah a kan kaltak bal lo. Amah kan i bochannak kha pakpalawng ah a canter bal lo.”

23. Na hmuhmi Pennak kong biatak he aa tlaiin zeitindah na um, zei tuah awkah dah bia na khiah?

²³ Kan sining cu aa dan cio caah phungchimnak ah kan hmanmi caan cu aa lo cio lo. Asinain thawngṭha chimnak ah lungthin dihlak in kan i tel khawhmi kha tinvo sung in kan hmuh dih hna. (Kol. 3:23) Kan hmuhmi a sunglawimi Pennak kong biatak kha kan sunsak tuk caah kan si khawh chungin phungchim khawh awkah a herhmi zei bantuk mahca ṭhatnak paoh lungtho tein kan hlawt. Nangtah cutin tuah awkah bia na khiak ve ko lo maw?

24. Donghnak caan ah Pennak nih a liimmi a biapi bikmi rian cu zeidah a si?

²⁴ A luancia kum zakhat chungah Siangpahrang nih Matthai 24:14 ah ṭialmi a chimchungmi bia kha a tlinter taktak. Cutin tlinter awkah ahohmanh a hnek hna lo. A zultu hna cu mahzawn ruahnak in a khatmi hi vawlei in an chuak i phungchim awkah lungtho tein an i pe. Vawleicung pumpi ah thawngṭha an chimmi cu Siangpahrang nawlngeihnak in Jesuh a rat a langhtermi hmelchunhnak a si lengah donghnak caan ah Pennak nih a liimmi a biapi bikmi rian zong a si.