Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

MTWE 6

Ŵakulalicila—Ali Ŵakutumicila Ŵakusalipeleka Acimsyene

Ŵakulalicila—Ali Ŵakutumicila Ŵakusalipeleka Acimsyene

CAKULINGA CA MTWEWU

Mwenye akulinganya likuga lyakulalicila

1, 2. Ana Yesu jwasasile mkanipaŵe ya masengo gekulungwa gapi, soni ana ciwusyo cakusosekwa capi campaka cipagwe?

 NDAŴI syejinji acimlongola ŵandale ŵangakwanilisya yakusaŵeceta. Atamose ali akwete yakulinga yambone, jemanjaji ndaŵi sine ŵangakwanilisya kutenda yaŵaŵecete. Mwakulekangana ni jemanjaji, Mwenye jwa Umesiya, Yesu Klistu akusakwanilisya yaŵecete.

2 Paŵagambile kuŵa Mwenye mu 1914, Yesu jwaliji jwakoseka kwanilisya yaŵalocesye yaka 1,900 munyumamo. Yesu ali asigele panandi kuwa, jwasasile kuti, “Ngani syambonesi syakwamba ya Ucimwene wa Mlungu tisicilalicidwa pacilambo cosope capasi.” (Mat. 24:14) Kwanilicikwa kwa maloŵega kwaliji kwakuti kuciŵa mbali ja cimanyilo ca kuŵapo kwakwe mpela Mwenye. Nambope ciwusyo mpaka ciŵe cakuti, Ana Mwenye jucipakombola camtuli kulinganya likuga lya ŵakulalicila ŵakulipeleka acimsyene m’masiku gambesi gele ŵandu ŵakwe caciŵa ŵakulinonyela, soni ŵanganonyela ya dini? (Mat. 24:12; 2 Tim. 3: 1-5) Tukusosekwa kumanyilila kwanga kwa ciwusyoci, ligongo ngani ja kulalicila jikusatukwayaga.

3. Ana Yesu nganakayicilaga ya cici, soni ana cici cacamtendekasisye kuti akakayicilaga?

3 Aganicisyesoni maloŵe ga mu cakulocesya ca Yesu cila. Maloŵe gakuti “tisicilalicidwa” gakulosya kuti Yesu nganakayicilaga ata panandi. Yesu jwaliji jwakusimicisya kuti cacikola ŵandu ŵacacikamulaga masengo gakulalicila mwakulipeleka acimsyene m’masiku gambesi. Ana cici cacamtendekasisye kuŵeceta mwakusimicisya camti m’yoyo? Jwalijiganyisye ndamoji kutyocela kwa Atatigwe. (Yoh. 12:45; 14:9) Mkanayice pacilambo capasi, Yesu ŵam’wonaga Yehofa ali mkulosya kuti ŵakulupililaga ŵakulambila Ŵakwe kuti akwete mtima wakulipeleka. Kwende tulole yaŵatesile Yehofa pakulosya kuti ŵakulupililaga ŵakulambila ŵakwe.

“Ŵandu Ŵenu Tacilipeleka Acimsyene”

4. Ana Yehofa ŵaŵendile Aisalaeli kukamucisya masengo gamtuli, soni Aisalaeli ŵatesile yamtuli ali apikene yeleyi?

4 Ana akukumbucila yayatendekwe Yehofa ali amsalile Mose kuti ataŵe citenti, cacaŵele malo gakulambilila ga mtundu wa Aisalaeli? Yehofa kupitila mwa Mose ŵaŵendile Aisalaeli kuti akamucisye nawo masengogo. Mose ŵasalile ŵanduwo kuti, “M’yoyo mundu jwalijose jwakwete mtima wakusaka kupeleka kwa une, ayice nayo yakupeleka.” Ana yakuyicisya yakwe yaliji yamtuli? Ŵanduwo “ŵaliji mkupelekape . . . yakupeleka yalulele kundaŵi kulikose.” Jemanjaji ŵayice nayo yakupeleka yejinji mnope mwamti ‘ŵalekasisye kwika ni yakupeleka.’ (Eks. 35:5; 36:3, 6) Pelepatu Aisalaeli ŵalosisye kuti yaŵatesile Yehofa pakwakulupilila yaliji yisyesyene.

5, 6. Mwakamulana ni Salimo 110:1-3, Ana Yehofa soni Yesu ŵajembeceyaga kuti ŵakulambila ŵakwe cacikola mtima wamtuli m’masiku gambesi?

5 Ana Yehofa ŵajembeceyagasoni kupata ŵandu ŵa mtima wakulipeleka m’masiku gambesi gano? Elo. Kuli kusigele yaka yakupunda 1,000 kuti Yesu apagwe pacilambo capasi, Yehofa ŵamsalile Daudi kulemba yakwamba ndaŵi jele Mesiya cacitanda kulamulila. (Aŵalanje Salimo 110:1-3.) Pacacigamba kuŵa Mwenye, Yesu jwaliji jwakuti cacikola acimmagongo ŵacacimsisyaga. Nambosoni jwaliji jwakuti cacikola likuga lya ŵandu ŵacaciŵa kumbali jakwe. Likugali ngasilimtumicila Mwenye jwawo mwakulikanganicisya. Atamose mwanace mulikugali cacilipeleka msyene. Likugali liciŵa lyekulungwa mnope mwamti mpaka tulilandanye ni mangame gejinji gagakusapagwa kundaŵi. a

Ŵandu ŵakulipeleka acimsyene kuŵa ku mbali ja Ucimwene ali ŵajinji mpela mangame (Alole ndime 5)

6 Yesu jwamanyililaga kuti yakulocesya ya pa Salimo 110 yasalaga ya jwalakwejo. (Sal. 110; Mat. 22:42-45) Ni ligongo lyakwe jwalakwe nganakayicilaga yakuti cacikola ŵandu ŵakulupicika ŵacaciŵa ku mbali jakwe. Ŵanduŵa cacilipeleka acimsyene kukamula masengo gakulalicila ngani syambone pacilambo cosope. Ana mbili jakala jilosisye yamtuli panganiji? Ana Mwenye akombwele kulinganya likuga lya ŵandu ŵakulipeleka acimsyene pamasengo gakulalicila m’masiku gambesiga?

“Uli Upile Soni Ukumu Wangu Kulalicila Utengawu”

7. Cakwamba kuŵa Mwenye, ana Yesu jwatesile yamtuli pakusaka kwakosecelesya ŵandu ŵakwe pamasengo ga kusogolo?

7 Cakwamba kuŵa Mwenye, Yesu ŵatandite kwakosecelesya ŵakumkuya ŵakwe pamasengo gekulungwa mnope gakulalicila. Mpela mutwayiwonele mu Mtwe 2, Yesu jwajendele soni kamula masengo gakuswejesya ŵakutumicila ŵakwe kutandila m’caka ca 1914 mpaka kundanda kwa caka ca 1919. (Mala. 3:1-4) Kaneko jwalakwe jwasagwile kapolo jwakulupicika kuti ŵalongoleleje ŵakumkuya ŵakwe. (Mat. 24:45) Kutandila pandaŵiji, kapoloju ŵatandite kugaŵila cakulya causimu kupitila mu ngani sya pamsongano soni m’mabuku. Yeleyi ni yayiŵele mkugombelecesya kuti Mklistu jwalijose akwete udindo wakulalicila.

8-10. Ana misongano jalimbikasisye uli masengo gakulalicila? Apelece cisyasyo. (Alolesoni libokosi lya mtwe wakuti “Misongano Jakala Jajalimbikasisye Masengo Gakulalicila.”)

8 Ngani sya pamsongano. Ligongo lyakuti ŵaliji ŵakusacilila kulongoleledwa ni kapoloju, Ŵakulijiganya Baibulo, ŵasongene ku Cedar Point, Ohio, m’cilambo ca America kutandila pa September 1 mpaka 8, 1919. Msonganowu waliji wandanda kutendekwa cimalile ngondo jandanda ja pacilambo cosope. Pa lisiku lyaŵili lya msonganowu, M’bale Rutherford jwakambile ngani jele ŵasalile ŵandu mwangapita mumbali kuti, “Masengo ga Mklistu pacilambo capasi.  . . gali kulalicila utenga wa Ucimwene wa Ambuje.”

9 Msonganowu wayice pakunong’a mnope panyuma pa masiku gatatu, pele M’bale Rutherford jwakambile ngani ja mtwe wakuti “Maloŵe kwa Ŵamasengo Acimjetu.” Yiwundo ya munganiji yakopwecesoni mu Sanja ja Mlonda pamtwe wakuti “Kwenesya ya Ucimwene.” M’baleju jwatite, “Ndaŵi sine Mklistu akusaliwusyaga kuti, Ligongo cici napali? Ni kwanga kwakwe kuŵeje kwakuti, Ambuje mwacanasa cawo ambele masengo gakwajimila mwakulalicila utenga wakwajilanya ŵandu ni Mlungu. M’yoyo uli upile soni udindo wangu kulalicila utengawu.”

10 Pangani ja ngaliŵalicikaji, M’bale Rutherford jwapelece cimanyisyo cakukopoka kwa magasini jasambano jatukujikolanga kuti Ajimuce! (jele pandaŵijo ŵajikolangaga kuti The Golden Age). Cakulinga ca magasiniji caliji kwakamucisya ŵandu kumanyilila kuti Ucimwene pewu ni wampaka wakamucisye kola cembeceyo. Kaneko pamsonganopo, M’baleju ŵasakaga kumanyilila ŵampaka asace kugaŵila magasiniji. Nganijo jatite, “Yaŵatesile ŵandu pakwanga yaŵawusisye m’baleju yaliji yakutesya lung’wanu. Mwamti ŵandu 6,000 ŵajimi ndaŵi jimo.” b Yili yangakayikasya kuti Mwenye ŵakwete ŵandu ŵaŵalipelece acimsyene kulalicila ya Ucimwene wakwe.

11, 12. Ana Sanja ja Mlonda ja 1920 jasasile kuti masengo gaŵasasile Yesu mkanipaŵe gacitendekwa cakaci?

11 Mabuku getu. Sanja ja Mlonda jiŵele jili mkusala mwakupikanika cenene yakusosekwa kwa masengo gaŵagasasile Yesu mkanipaŵe. Masengo gakwe gali kulalicila ngani syambone sya Ucimwene wa Mlungu. Kwende tulole yisyasyo yine kutandila kundanda kwa yaka ya m’ma 1920.

12 Ana utenga wamtuli wawasosekwaga kuwulalicila pakwanilisya Mateyu 24:14, soni wasosekwaga kulalicidwa cakaci? Pakusala ya utengawu, Sanja ja Mlonda ja July 1, 1920, pa mtwe wakuti “Ngani Syambone sya Ucimwene,” jatite, “Ngani syambonesi sili syakwamba mbesi ja cilambo cakusakalaci soni kutamilikasidwa kwa Ucimwene wa Umesiya.” Mtwewu wasasile mwakupikanika ndaŵi jele utengawu ucilalicidwa. Jatite, “Utengawu ukusosekwa kulalicidwa kutandila pandaŵi ja ngondo jandanda ja pacilambo cosope mpaka mu ndaŵi ja ‘yisawusyo yakogoya.’” Ni ligongo lyakwe nganiji jatite, “Sambano ajino jili ndaŵi . . . jakuti tulalicile ngani syambonesi pacilambo cosope kwasili dini syosope syakulikolanga kuti sya Ciklistu.”

13. Ana Sanja ja Mlonda ja 1921 jalimbikasisye uli Aklistu ŵasagulwe kola mtima wakulipeleka?

13 Ana ŵandu ŵa Mlungu ŵasosekwaga kamula masengo gaŵasasile Yesuga mwakwakanganicisya? Iyayi. Ngani ja mtwe wakuti, “Aŵeje Ŵakulimba Mtima” jajakopwece mu Sanja ja Mlonda ja March 15, 1921. Jalimbikasisye Aklistu ŵasagulwe kuti akoleje mtima wakulipeleka. Nganiji jalimbikasisye jwalijose kuliwusya kuti, “Ana nganiwuŵa upile nambosoni udindo wangu wekulungwa kujigala nawo mbali pa masengoga?” Nganiji jasasilesoni kuti, “Tuli ŵakusimicisya kuti naga kujigala mbali pa masengoga akukuwona kuŵa upile wawo, nikuti caciŵa mpela Yelemiya jwele maloŵe ga Ambuje ‘gakolelaga mpela moto mumtima’ mwakwe. Yeleyi yamlimbikasisye kuti ajendelecele kuŵeceta maloŵego.” (Yel. 20:9) Maloŵe gakulimbikasyaga galosisye kuti Yehofa soni Yesu akusiŵakulupilila ŵandu ŵakulupicika ŵali kumbali ja Ucimwenewu.

14, 15. Ana mu 1922, Sanja ja Mlonda jalimbikasisye Aklistu ŵasagulwe kwalalicila ŵandu mwamtuli?

14 Ana Aklistu ŵasyesyene ŵasosekwaga kulalicila mwamtuli utenga wa Ucimwenewu? Mu Sanja ja Mlonda ja August 15, 1922, mwakopwece ngani jejipi nambo jakamucisya. Nganiji jaliji ja mtwe wakuti “Masengo Gakusosekwa.” Cakulinga cakwe caliji kwalimbikasya Aklistu ŵasagulwe kuti ajigaleje nawo mbali “mwakwanila pakwagaŵila ŵandu mabuku getu. Soni jalimbikasisye kuti aŵecetaneje nawo msimangwawo, pakupeleka umboni wakuti ucimwene wakwinani uŵandicile.”

15 Kutyocela mu 1919, Klistu aŵele ali kumkamulicisya masengo kapolo jwakulupicika ni jwalunda kuti agombelecesyeje mwakuwilisyawilisya kuti kulalicila utenga wa Ucimwene uli upile soni udindo wa Mklistu jwalijose pacilambopa. Sambano, ana Ŵakulijiganya Baibulo ŵatesile cici paŵalimbikasisye kuti alalicileje ya Ucimwene?

“Ŵandu Ŵakulupicika Cacilipeleka Acimsyene”

16. Ana ŵane mwa acakulungwa ŵaŵasagulidwe ni mpingo ŵatesile cici piŵapikene kuti wosope akusosekwa kulalicilaga?

16 M’ma 1920 soni m’ma 1930, ŵane ŵasisyaga yakuti Aklistu ŵasagulwe wosope alalicileje. Sanja ja Mlonda ja November 1, 1927, pakusala yayatendekwagayi jatite, “Masiku agano, pana ŵane mu calici [mpingo] ŵali acakulungwa ŵa mpingo . . . ŵakusakana kwalimbikasya abale kulalicila, soni jemanjajo akusakanasoni kulalicila. . . . Jemanjaji akusanyosyaga ciwundo cakuti tulalicileje utenga wa Mlungu, Mwenye jwakwe soni ucimwene wakwe kunyumba ni nyumba.” Nganiji jasasile mwangapita mumbali kuti, “Sambano jikwanile ndaŵi jakuti ŵandu ŵakulupicika ŵaŵice cimanyilo jemanjaji soni ŵaŵambaleje. Ŵasalilesoni ŵandu ŵakulupicikaŵa kuti ŵakukanawo ngakuŵajilwa kuŵa acakulungwa ŵa mumpingo.” c

17, 18. Ana abale ŵajinji mumpingo ŵatesile cici kapolo jwakulupicika ali ŵasalile yakutenda? (b) Ana mamiliyoni ga ŵandu gatesile yamtuli mu yaka yakupunda 100 yipiteyi?

17 Nambo yakusangalasya yaliji yakuti m’mipingo jejinji abale ŵapikanile mwakusacilila yaŵasasile kapolo jwakulupicikaju. Abaleŵa ŵawuweni kuŵa upile kulalicila utenga wa Ucimwene. Panganiji Sanja ja Mlonda ja March 15, 1926, jasasile kuti, “Ŵandu ŵakulupicika cacilipeleka acimsyene . . . pakulalicila utengawu kwa ŵandu.” Ŵandu ŵakulupicikaŵa ŵatesile yindu mwakamulana ni yakulocesya ya pa Salimo 110:3 soni ŵalosisye kuti mwakusacilila ali kumbali ja Ucimwene wa Umesiya.

18 Yaka yakupunda 100 yipiteyi, ŵandu mamiliyoni gejinji alipelece acimsyene kuti alalicileje ya Ucimwene. Mu mitwe jine kusogoloku, citukambilane yaŵele ali mkutenda pakulalicila soni matala ni yida yaŵele ali mkuyikamulicisya masengo. Citulolesoni yakuyicisya yakwe. Nambo candanda kwende tukambilane ligongo lyakwe ŵandu ŵajinji aŵele ali mkulalicila utenga wa Ucimwenewu mwakulipeleka acimsyene m’cilambo ca ŵandu ŵakulinonyelaci. Patukukambilana ligongo lyatukusalalicilila, mpaka tutende cenene kuliwusya kuti, ‘Ana ligongo cici ngusalalicilaga utenga wambonewu?’

“Jendelecelani Kusosa Ucimwene Candanda”

19. Ana tukusalosyaga camtuli kuti tukusapikanila maloŵe ga Yesu gakuti ‘tujendelecele kusosasosa Ucimwene candanda’?

19 Yesu jwasalile ŵakumkuya ŵakwe kuti ‘ajendelecele kusosasosa Ucimwene candanda.’ (Mat. 6:33, NW) Ligongo cici tukusosekwa kupikanila maloŵega? Ligongo lyekulungwa lili lyakuti tukusamanyilila kuti Ucimwenewu uli wakusosekwa mnope pakwanilisya cakulinga ca Mlungu. Mpela mwatwayiwonele mumtwe upite ula, msimu weswela mwapanandipanandi uŵele uli mkusala usyesyene wakusosekwa wakwamba Ucimwene. Patujikutile ni ciwundo ca usyesyene wakwamba Ucimwene, tukusaŵa ŵakusacilila kusosasosa Ucimwenewu candanda.

Mpela mundu jwakusangalala papatile cipanje cakusisika, Aklistu akusasangalala ligongo lyakupata usyesyene wa Ucimwene (Alole ndime 20)

20. Ana citagu ca Yesuci cikusalosyaga camtuli yacacitenda ŵakumkuya ŵakwe pakupikanila maloŵe gakuti ajendelecele kusosasosa Ucimwene candanda?

20 Yesu jwamanyililaga yacacitenda ŵakumkuya ŵakwe pakupikanila ciwundo cakuti asosesoseje candanda Ucimwenewu. Kwende tulole yaŵasasile mu citagu cakwe cakwamba cipanje cakusisika. (Aŵalanje Mateyu 13:44.) Mu citaguci, jwamasengo ali mkukamula masengo gakwe, jwapatile cipanje cakusisika soni mwacitema jwamanyilile kusosekwa kwakwe. Ana jwalakwe ŵatesile cici ni cipanjeco? “Kaneko mwakusangalala akusatyoka kuja kusumisya yosope yiŵakwete nikuja kusuma mgunda wula.” Ana pelepa tukulijiganya cici? Patupatile usyesyene wakwamba Ucimwene soni ni kumanyilila kusosekwa kwakwe, nikuti mwakusangalala tucitenda yiliyose yampaka tukombole kuti Ucimwenewu uŵeje pamalo gandanda pa umi wetu. d

21, 22. Ana ŵandu ŵali kumbali ja Ucimwene akusalosya camtuli kuti akusosasosa Ucimwene candanda? Apelece cisyasyo.

21 Ŵandu ŵakulupicika ŵali kumbali ja Ucimwenewu ŵangagambaga kuŵeceta ya Ucimwenewu, nambo akusalosyaga kuti akuwusosasosa candanda kupitila mu yitendo yawo. Jemanjaji akusalipeleka ni umi wawo, macili gawo soni yipanje yawo pa masengo gakulalicila ya Ucimwene. Ŵandu ŵajinji alijimile yindu yejinji pakusaka kutenda undumetume wandaŵi syosope. Ŵakulalicila ŵakulipelekaŵa awuweni umboni wakulosya kuti Yehofa akusiŵapa majali ŵandu ŵakusaŵika Ucimwene pa malo gandanda. Kwende tulole cisyasyo ca yaka yamunyumamu panganiji.

22 Cakumbesi kwa yaka ya m’ma 1920 Avery ni Lovenia Bristow ŵatumicilaga mpela akopotala (apayiniya) kummwela kwa cilambo ca United States. Pali papite yaka, Lovenia jwatite, “Avery ni une tuŵele tuli mkusangalala kwa yaka yejinji pa undumetume wetu wa upayiniya. Ndaŵi syejinji nganitumanyililaga mwacitupatile mbiya syakusumila mawuta ga galimoto soni yakulya. Nambo Yehofa aŵele ali mkutupa yakusosecela yetu m’matala gakulekanganalekangana. Nambo nganituleka kutenda upayiniya, mwamti ndaŵi syosope twapataga yatwasosecelaga.” Lovenia akusakumbucila yayatendekwe lisiku line ali mkutumicila mumsinda wa Pensacola, ku Florida. Pandaŵiji nganakola mbiya syakwanila syakusumila yakulya. Nambo ali ayice kunyumba ŵasimene misaku jiŵili jekulungwa ja yakulya, soni ni kapepala kakakwete maloŵe gakuti, “Mpingo wa ku Pensacola ukusiwanonyela.” Pakusala yayatendekwaga mu undumetume wakwe wandaŵi syosope, Lovenia jwatite, “Yehofa nganatuleka. Jwalakwe ngaŵa mkututengusya ligongo lyakuti tukusamkulupilila.”

23. Ana akusapikana uli pakwamba ya usyesyene wa Ucimwene ŵapatile, soni ana ali ŵakusimicisya kutenda cici?

23 Wosopewe nganituŵa tumalile ndaŵi jakulandana pamasengo gakulalicila, ligongo yakutendekwa ya paumi yikusaŵa yakulekanganalekangana. Atamose kuti yili m’yoyo, wosopewe tukuwoneje kulalicila ngani syambone ni umi wosope kuŵa upile. (Akolo. 3:23) Usyesyene wa Ucimwene watupatile tukusawuwonaga kuŵa wakusosekwa mnope. Ni ligongo lyakwe tukusaŵa ŵakusacilila ni mtima wosope kutenda yiliyose yampaka tukombole pakusaka kumtumicila Mlungu. Ana wawojo ali ŵakusacilila kutenda yeleyi?

24. Ana cindu cimo cekulungwa cautesile Ucimwenewu m’masiku gakumalisya cili cici?

24 Mu yaka 100 yipiteyi, Mwenye aŵele ali mkwanilisya yakulocesya yakwe yayili pa Mateyu 24:14. Jwalakwe atesile yeleyi mwangakanganicisya ŵandu. Panyuma pakulilekanganya ni cilambo ca ŵandu ŵakulinonyelaci, ŵakumkuya ŵakwe alipelece acimsyene pamasengo gakulalicila. Kulalicila kwawo ngani syambone pacilambo cosope, uli umboni wakuŵapo kwa Yesu mpela Mwenye jwamacili. Nambosoni cimo mwa yindu yekulungwa yawutesile Ucimwenewu m’masiku gakumbesi gano.

a M’Baibulo maloŵe gakuti mangame gakusajimila kutupa kwa yindu.—Gen. 27:28; Mik. 5:7.

b Kapepala kamtwe wakuti “Kwa Ŵandu Ŵaŵapele Masengoga” katite, “Magasini ja The Golden Age, masengo gakwe gali kulalicilila utenga wa ucimwene kunyumba ni nyumba. . . . Panyuma pakulalicila utenga, agaŵileje magasiniji panyumba jilijose, cinga mundu aŵendile kuti ampeje magasiniji mwesi uliwose kapena iyayi.” Pali papitile yaka, likuga lyalimbikasisye abale kuti ŵagaŵileje ŵandu magasiniji pampepe ni Sanja ja Mlonda mwakulembesya kuti apoceleje mwesi ni mwesi. Kutandila pa February 1, 1940 likuga lyalimbikasisye ŵandu ŵa Mlungu kuti agaŵileje magasiniga kwa mundu jwalijose atamose jwanganalembesya kuti apoceleje mwesi uliwose soni apeleceleje lipoti lya winji wa magasini gagaŵile.

c Pandaŵijo, mpingo ni wawasagulaga acakulungwa ŵa mumpingo mwakutenda mafoti. Nambo mpingo nganiwasagulaga acalume ŵaŵakanaga kulalicila. Mu Mtwe 12 tucikambilana ya kuŵicidwa kwa acakulungwa kwakamulana ni Malemba.

d Yesu jwasasilesoni ya ngani mpela jeleji pa citagu ca jwamalonda jwakwendajenda juŵapite kukusosasosa cuma cakusalala ca mtengo mnope. Jwamalonda jula juli jupatile cumaco, akusumisya cilicose cakwete kuti akasume cumaco. (Mat. 13:45, 46) Yitagu yiŵiliyi yikutujiganya kuti mpaka tulijiganyesoni usyesyene wakwamba ya Ucimwene m’matala gakulekanganalekangana. Ŵane mpaka alijiganye usyesyene mwangalajilila nambo ŵane akusatenda kusosasosa. Nambo mwangasamala kandu yatwatite kaupate usyesyene, tuli ŵakusacilila kulijima cilicose kuti tuŵice Ucimwene pamalo gandanda paumi wetu.