Taga a kɔnɔkow lajɛ

Taga a kɔnɔnakow lajɛ

SAPITIRI 7

Waajuli kɛcogo fɛɛrɛ: U tɛmɛna fɛɛrɛw bɛɛ fɛ walisa ka kibaro diiman lase mɔgɔw ma

Waajuli kɛcogo fɛɛrɛ: U tɛmɛna fɛɛrɛw bɛɛ fɛ walisa ka kibaro diiman lase mɔgɔw ma

SAPITIRI KƆNƆNAKOW

Ala sagokɛlaw tɛmɛna waajuli kɛcogo fɛɛrɛ caaman fɛ walisa ka kibaro diiman lase mɔgɔ caamanba ma.

1, 2. a) Yezu tɛmɛna fɛɛrɛ juman lo fɛ walisa ka kuma jamaba dɔ fɛ? b) Yezu ka kalanden kantigiw y’a ladegi cogo di ani mun na?

 YEZU be bada la ani jamaba lajɛnna a kɔrɔ walisa k’a lamɛn. Yezu donna kurun kɔnɔ ani k’a yɔrɔ janya bada la dɔɔni. Mun na do? A b’a lɔn ko n’i be jii kan, i kaan be taga yɔrɔjan. O la, jamaba tun bena se k’a ka kumaw mɛn ka ɲɛ.—Mariki 4:1, 2 kalan.

2 Saan minw kɔnna Masaya sigituma ɲɛ ani minw tugura o kɔ, o wagatiw la, Yezu ka kalanden kantigiw y’a ladegi. U y’o kɛ u kɛtɔ ka baara kɛ ni fɛɛrɛ kuraw ye walisa ka Masaya kibaro diiman lase mɔgɔ caamanba ma. Koow cogoya mana yɛlɛma ani fɛɛrɛ kura dɔ mana bɔ, Masacɛ be Ala ka mɔgɔw ɲɛminɛ walisa u ka yɛlɛmaniw kɛ ka kɛɲɛ n’o ye. An b’a fɛ ka kibaro diiman lase mɔgɔ caamanba ma yanni laban ka se (Mat. 24:14). An ka fɛɛrɛ damanin lajɛ, an ye baara kɛ ni minw ye walisa ka kibaro diiman lase mɔgɔw ma, u mana kɛ yɔrɔ o yɔrɔ. Minw ye kibaro diiman jɛnsɛn a daminɛ na, an ka miiri k’a filɛ fana an be se k’u ka limaniya ladegi cogo min na.

Ka kibaro diiman lase mɔgɔ caamanba ma

3. An tun be baara kɛ ni zurunaliw ye walisa ka kibaro diiman jɛnsɛn. Tiɲɛn koo man di minw ye, mun na o koo y’olu tɔɔrɔ kosɔbɛ?

3 Zurunaliw. Walisa ka Masaya kibaro diiman lase mɔgɔ caamanba ma, balimacɛ Russell n’a jɛnɲɔgɔnw y’a daminɛ ka Kɔrɔsili Sangaso bɔ kabi saan 1879. Nka, saan tan ɲɔgɔn ka kɔn saan 1914 ɲɛ, a be komi Krista tun be yɛlɛmani donna koow la walisa mɔgɔ caamanba ka se ka kibaro diiman mɛn. O daminɛna saan 1903. O saan na, Ephraim Eaton y’a ɲini balimacɛ Russell fɛ k’u ka to ka baro kɛ Bibulu ka kalan jɔnjɔnw koo la. Protɛstanw ka pastɛriw ka jɛnkulu dɔ tun be Pɛnsilvani. Ephraim Eaton tun y’o jɛnkulu ka kuma lasebaga ye. A ye lɛtɛrɛ ci Russell ma ko: “Ne ni ele tɛ ni miiriya kelen ye koo minw kan, . . . n’ b’a miiri ko n’an ye baro kɛ o koow la, o bena diya mɔgɔ caaman ye.” Russell n’a jɛnɲɔgɔnw y’a miiri fana k’o barow bena diya mɔgɔw ye. O kosɔn, u ye labɛnw kɛ walisa o barow ka bɔ zurunali dɔ kɔnɔ min tɔgɔ ko The Pittsburgh Gazette. A kalanbagaw tun ka ca kosɔbɛ ani o barow tun ka di mɔgɔw ye yɛrɛ le. Balimacɛ Russell tun be Bibulu ka tiɲɛnkalanw ɲɛfɔ cogo min na, o tun gwɛnin lo ani barika tun b’a ka kumaw na. O kama, o zurunali sɛbɛbagaw y’a fɔ Russell ye k’u bena to k’a ka kalanw bɔ lɔgɔkun bɛɛ. Tiɲɛn man di minw ye, siga t’a la o koo y’olu tɔɔrɔ yɛrɛ le!

Saan 1914, balimacɛ Russell ka kalanw tun be bɔ zurunali 2 000 ni kɔ kɔnɔ.

4, 5. Russell tun be ni jogo juman ye? Kuntigiya kalifara minw ma, olu be se k’a ladegi cogo di?

4 A ma mɛɛn, zurunali sɛbɛbaga wɛrɛw tun b’a fɛ ka balimacɛ Russell ka kalanw bɔ u ka zurunaliw kɔnɔ. Saan 1908, a tun fɔra Kɔrɔsili Sangaso kɔnɔ ko Russell ka kalanw be to ka bɔ “tuma o tuma zurunali 11 kɔnɔ.” Balima minw be zurunaliw koo faamu koɲuman, olu ye balimacɛ Russell ladi ko sosiyete ka biro min be Pitsbɛrg, a k’o yɛlɛma duguba dɔ la. O la, a ka kalanw bena to ka bɔ zurunali caaman wɛrɛw kɔnɔ. Russell miirila o koo la ani koo wɛrɛw la. O kɔ, a ye Bibulu Kalandenw ka biro yɛlɛma Buruklini Niyɔriki dugu la saan 1909. Nafa juman lo sɔrɔla o la? Kalo damanin dɔrɔn o kɔ, zurunali 400 ɲɔgɔn tun be Russell ka kalanw bɔ ani dɔ tora ka fara u hakɛ kan. Masaya sigituma na saan 1914, Russell tun be forobakalan minw kɛ ani ka barokun minw sɛbɛ, olu tun be bɔ zurunali 2 000 ni kɔ lo kɔnɔ! U tun be bɔ kaan 4 na!

5 An be kalan nafaman juman lo sɔrɔ o koo la? Bi, kuntigiya kalifara minw ma Ala ka ɔriganisasiyɔn kɔnɔ, u ka ɲi ka Russell ka majigilenya ladegi. Cogo juman na do? N’u be desizɔnbaw tara, u ka ɲi k’u janto tɔɔw ka ladiliw la.—Talenw 15:22 kalan.

6. Tiɲɛnkalan minw tun be to ka bɔ zurunaliw kɔnɔ, olu ye nɔɔ juman to mɔgɔw dɔ kan?

6 Tiɲɛnkalan minw tun be bɔ o zurunaliw kɔnɔ Ala ka Masaya koo la, u tun be mɔgɔw ka ɲɛnamaya kɛcogo yɛlɛma (Eburuw 4:12). Ɲɛyirali fɛ, mɔgɔ caaman minw ye tiɲɛn lɔn o barokunw sababu fɛ, u la dɔ ye Ora Hetzel ye. A batizera saan 1917. A ko: “N’ furunin kɔ, n’ tagara n’ bamuso filɛ Rosɛstɛri dugu la, Minesota mara la. Tuma min na n’ sera yen, n’ y’a ye a tun be barokun dɔw tigɛtigɛra ka bɔ zurunali dɔ kɔnɔ. Russell ka kalanw tun lo. N’ bamuso y’a ɲɛfɔ a ye fɛɛn minw faamu o kalanw na.” Ora Hetzel ye tiɲɛnkalan minw mɛn, a sɔnna u ma. Saan 60 ɲɔgɔn kɔnɔ, a tora ka waajuli kɛ kantigiya la Ala ka Masaya koo la.

7. Minw tun b’an ka baara ɲɛminɛna, mun na u y’a filɛ n’u bena to ka baara kɛ ni zurunaliw ye halibi?

7 Saan 1916, koo jɔnjɔn fila y’a to an ka baara ɲɛmɔgɔw y’a filɛ n’u bele bena to ka baara kɛ ni zurunaliw ye ka kibaro diiman jɛnsɛn. A fɔlɔ, kɛlɛba fɔlɔ tun gwannin lo ani o y’a to zurunaliw bɔfɛnw tun sɔrɔ man di. Saan 1916, biro min tun b’an ka zurunaliw koo ɲɛnabɔ Garande Beretaɲi, o biro y’a sɛbɛ ko: “Sisan, forobakalanw be bɔra zurunali 30 ni kɔ dɔrɔn lo kɔnɔ. A be komi yanni dɔɔni, o hakɛ bena dɔgɔya kosɔbɛ sabu papiyew sɔngɔ be gwɛlɛyara ka taga kojugu.” A filanan: Balimacɛ Russell sara saan 1916 ɔkutɔburukalo tile 31. Desanburukalo tile 15 ka Kɔrɔsili Sangaso y’a fɔ ko: “Komi balimacɛ Russell sara, sisan, forobakalanw tɛna to ka bɔ tugun [zurunaliw kɔnɔ].” Hali ni kibaro diiman tun tɛna to ka jɛnsɛn o cogo la tugun, fɛɛrɛ wɛrɛw tora ka sanga sɔrɔ kosɔbɛ, i n’a fɔ “Photo-Drame de la Création.”

8. “Photo-Drame de la Création” labɛnna cogo di?

8 Filimuw. Russell n’a jɛnɲɔgɔnw ye saan saba ɲɔgɔn lo ta ka “Photo-Drame de la Création” labɛn. O filimu bɔra saan 1914 (Talenw 21:5). Mɔgɔw tun b’a weele ko Drame. U ye desɛn animew kɛ, ka jaa dɔw ɲɛgɛɲɛgɛ vitiri kulɛrilamanw kan, ani ka kumakanw ni mankan dɔw fara o bɛɛ kan k’o kɛ filimu ye. O ɲɔgɔn tun ma kɛ ka ye. U tun be Bibulu ka maana dɔw ɲɛyira ani k’o filime. U ye mɔgɔ caaman niin don o koo la, hali bɛgɛnw yɛrɛ. Saan 1913, rapɔɔri dɔ y’a fɔ ko: “Wɛɛrɛba dɔ la, u ye kongosogow fanba fotow ta walisa ka Nuhun ka filimu kɛ.” U ye dɛmɛ ɲini desɛnkɛla dɔw fɛ Filadɛlifi, Lɔnduru, Niyɔriki ani Pari. Olu ye desɛnw ɲɛgɛɲɛgɛ vitiri dennin 500 ɲɔgɔn kan.

9. Mun na u ye wagati caaman ani wariba ta ka “Photo-Drame de la Création” labɛn?

9 Mun na u ye wagati caaman ani wariba ta ka “Photo-Drame de la Création” labɛn? Ŋaniya dɔ tun tara lajɛnbaw la saan 1913, a tun fɔra ko: “Ameriki jamana na, zurunaliw ye mɔgɔw ka miiriyaw yɛlɛma sabu desɛnw ni jaaw b’u kɔnɔ. Ka fara o kan, jaaw ka di mɔgɔ caaman ye ani a ka nɔgɔ ka baara kɛ n’u ye. O bɛɛ b’a yira ko jaaw be nɔɔba to mɔgɔw kan. An minw ye waajulikɛlaw ye ani an be mɔgɔw kalan Bibulu la, an be sɔn ka baara kɛ ni fɛɛrɛ kuraw ye. O kama, joo b’an fɛ ka sira di weleweledalaw ma u ka baara kɛ ni filimuw ani jaaw ye ka waajuli kɛ ani ka mɔgɔw kalan.”

Sanfɛyɔrɔ la: U tun be to yɔrɔ min na ka “Photo-Drame” bɔ; jukɔrɔyɔrɔ la: “Photo-Drame” jaaw.

10. Mun lo b’a yira ko mɔgɔ caaman ye “Photo-Drame” filɛ?

10 Saan 1914, “Photo-Drame” tun be yira dugu 80 kɔnɔ loon o loon. Mɔgɔ miliyɔn 8 ɲɔgɔn y’a filɛ Etazini ani Kanada. O saan kelen na, “Photo-Drame” yirala Alemaɲi, Danemarki, Fɛnlandi, Garande Beretaɲi, Nɔrvɛzi, Nuvɛli Zelandi, Suwɛdi, Swisi ani Ɔsitarali. U tun be “Photo-Drame” min yira dugudenninw na, ale tun ye jaaw dama lo ye. A tun be weele ko “Eurêka-Drame.” Ale musakaw tun man ca ani a tun ka nɔgɔ ka taga n’a ye dugu ni duguw la. Saan 1916, “Photo-Drame” wala “Eurêka-Drame” tun bayɛlɛmana kaan nunu na: alemankan, armenikan, dano-nɔrvɛzikan, ɛsipaɲɔlikan, faransɛkan, gɛrɛkikan, italiyɛnkan, polonɛkan ani suweduwakan.

Saan 1914, jamaba tun be lajɛn ka “Photo-Drame” filɛ.

11, 12. “Photo-Drame” ye nɔɔ juman lo to kanbele dɔ kan ani o kanbele ye ɲɛyirali juman lo to an ye?

11 “Photo-Drame” min bayɛlɛmana faransɛkan na, o ye nɔɔba to saan 18 kanbele dɔ kan min tɔgɔ ko Charles Rohner. A ko: “U y’o yira an ka dugu la Kɔlmar, Alzasi mara la Faransi. U ye Bibulu ka tiɲɛnkalanw yira ka gwɛ cogo min na, o ye n’ kabakoya.”

12 O kɛra sababu ye Charles batizera ani saan 1922, a ye kudayi cidenya baara daminɛ. U ye baara fɔlɔ minw kalifa a ma, u dɔ tun ye ka dɛmɛ don walisa ka “Photo-Drame” yira mɔgɔw la Faransi. Charles y’o baara lakali ten ko: “Baara caaman tun kalifara n’ ma, i n’a fɔ ka ŋɔni fɔ ani ka wari ni gafew koo ɲɛnabɔ. A tun fɔra n’ ye fana ko n’ k’a ɲini mɔgɔw fɛ u ka je walisa filimu ka daminɛ. Wagati dɔ tun mana se, u tun be filimu lalɔ dɔɔni ani an tun be gafew di mɔgɔw ma. An tun b’a ɲini balima dɔw fɛ u ka gafew tilan tilan mɔgɔw ye, bɛɛ n’a ka yɔrɔ. Balimaw tun be gafe caaman ta u bolo k’u tilan tilan. Ani fana, an tun be gafe caaman bila tabali dɔw kan donda la walisa mɔgɔw ka se k’u ta.” Saan 1925, u ye balimacɛ Charles weele ko a ka na baara kɛ Betɛli la Buruklini, Niyɔriki dugu la. O yɔrɔ la, u ko a ka jɛnkulu dɔ ɲɛminɛ min tun be miziki zuwe arajo WBBR la. O arajo tun yɛlɛla kura ye. Balimacɛ Charles Rohner ka koo lajɛnin kɔ, an be se k’an yɛrɛ ɲininga ko: “Baara o baara mana kalifa n’ ma Masaya kibaro diiman jɛnsɛnnin kama, yala n’ be sɔn k’o kɛ wa?”—Ezayi 6:8 kalan.

13, 14. Baara kɛra ni arajo ye cogo di walisa ka kibaro diiman jɛnsɛn? (Koorilen nunu fana lajɛ: “ Arajo WBBR ka porogramuw” ani “ Lajɛnba min ɲɔgɔn ma deli ka kɛ.”)

13 Arajo. K’a daminɛ saan 1920 wagati la, baara tun tɛ kɛ bɛrɛbɛrɛ tugun ni “Photo-Drame” ye. Nka, an y’a daminɛ ka baara kɛ ni arajo ye walisa ka Masaya kibaro diiman jɛnsɛn. Saan 1922, awirilikalo tile 16, balimacɛ Rutherford ye forobakalan dɔ kɛ a tun ma deli ka min ɲɔgɔn kɛ. Mɔgɔw tun be se k’a lamɛn arajo la. A y’o kɛ Filadɛlifi, Pɛnsilvani mara la, dɔnkilila boonba dɔ kɔnɔ (Metropolitan Opera). O kalan kuun tun ko: “Mɔgɔ miliyɔn caaman minw be ɲɛnamaya la bi, u caaman tɛna sa.” Mɔgɔ 50 000 ɲɔgɔn lo y’o kalan lamɛn. O kɔ, saan 1923, lajɛnba dɔ kɛra, mɔgɔw sera ka min lamɛn arajo la. O tun ye a siɲɛ fɔlɔ lo ye. An tun be baara kɛ ni mɔgɔ wɛrɛw ka arajosow lo ye. Ka fara o arajosow kan, balima minw tun b’an ka baara ɲɛminɛna, olu y’a ye ko a ka ɲi an ka arajoso dɔ yɛlɛ an yɛrɛ tɔgɔ la. U y’a lɔ Stetɛni Elandi, Niyɔriki dugu la ani u y’a weele ko WBBR. Baara daminɛna a kɔnɔ saan 1924, feburukalo tile 24.

Saan 1922, mɔgɔ 50 000 ɲɔgɔn ye forobakalan nin lamɛn arajo la: “Mɔgɔ miliyɔn caaman minw be ɲɛnamaya la bi, u caaman tɛna sa.”

14 Arajo WBBR tun dayɛlɛla kuun juman lo kama? Saan 1924, desanburukalo tile fɔlɔ ka Kɔrɔsili Sangaso ko: “An b’a miiri ko arajo ye fɛɛrɛ ye min ɲɔgɔn ma deli ka ye. A b’an dɛmɛ ka kibaro diiman jɛnsɛn bɛrɛbɛrɛ sɔngɔ nɔgɔman na.” A tun fɔra fana ko: “Ni Matigi y’a ye ko a ka ɲi an ka arajoso wɛrɛw lɔ, ale yɛrɛ bena a to an ka wari sɔrɔ o kama.” (Zab. 127:1). Saan 1926, an tun be ni arajoso 6 lo ye. Fila tun be Etazini: WBBR (Niyɔriki), ani WORD (Sikago gɛrɛfɛ). Naani tun be Kanada: Albɛrta, Kolɔmbi Biritaniki, Ɔntario ani Sakasewan.

15, 16. a) An tun be Bibulu ka tiɲɛnkalanw jɛnsɛn arajo fɛ cogo min na, o ye mun lo kɛ legilizi kuntigiw la Kanada? b) Mɔgɔw tun be forobakalan minw lamɛn arajo la, olu ni soo ni soo waajuli baara tun be taga ɲɔgɔn fɛ cogo di?

15 Bibulu ka tiɲɛnkalanw tun be jɛnsɛn arajo fɛ cogo min na, legilizi kuntigiw tun b’o kala ma. Balimacɛ Albert Hoffman tun b’a lɔn ka ɲɛ baara min be kɛ an ka arajoso la Sakasewan mara la (Kanada). A ko: “Mɔgɔ caaman tora ka Bibulu Kalandenw lɔn. Seereya kabakoman kɛra fɔɔ ka se saan 1928 ma. O saan na, an ka arajoso minw tun be Kanada, legilizi kuntigiw ye faamanw lasun k’u kana sira di an ma tugun an k’u yɛlɛ.”

16 An ka arajoso minw tun be Kanada, olu bɛɛ datugura. Nka, an tora ka forobakalanw jɛnsɛn mɔgɔ wɛrɛw ka arajosow la (Mat. 10:23). An y’o arajosow tɔgɔ sɛbɛ Kɔrɔsili Sangaso ni L’Âge d’Or kɔnɔ walisa ka mɔgɔw lasun u ka to k’o kalanw lamɛn. Waajuli kɛtɔ soo ni soo, balimaw tun be se ka mɔgɔw jija u ka forobakalanw lamɛn u ka arajow la. Nafa juman sɔrɔla o la? Saan 1931, zanwiyekalo ka Bulletin y’a fɔ ko: “Arajo kɛra fɛɛrɛ ɲuman ye min ye balimaw dɛmɛ kosɔbɛ soo ni soo waajuli baara la. Balimaw y’a fɔ an ye siɲɛ caaman ko mɔgɔw tun be sɔn k’an ka gafew minɛ sabu u tun be balimacɛ Rutherford ka kalanw lamɛn arajo la.” A tun fɔra fana ko arajo ani soo ni soo waajuli ye “fɛɛrɛ jɔnjɔn fila ye Matigi ka ɔriganisasiyɔn be tɛmɛ minw fɛ ka kibaro diiman jɛnsɛn.”

17, 18. Hali ni koow yɛlɛmana, an tora ka baara kɛ ni arajo ye cogo di?

17 K’a ta saan 1930, an juguw y’a daminɛ k’an bali an ka baara kɛ ni arajoso wɛrɛw ye. O kama, saan 1937 laban fan fɛ, an y’an ka baara kɛcogo yɛlɛma: an tun tɛ baara kɛ tugun ni mɔgɔ wɛrɛw ka arajosow ye. An tora ka sinsin kosɔbɛ soo ni soo waajuli baara lo kan. a Nka, yɔrɔ minw ka jan dugubaw la wala yɔrɔ minw na waajuli man nɔgɔ, an bele tora ka baara kɛ ni arajo ye walisa ka Masaya kibaro jɛnsɛn. Ɲɛyirali fɛ, arajoso dɔ tun be Bɛrlɛn tileben fan fɛ, Alemaɲi. Saan 1951-1991, o arajoso tun be forobakalanw jɛnsɛn tuma bɛɛ. O la, minw tun be Alemaɲi kɔrɔn fan fɛ, olu tun be se ka Masaya kibaro lamɛn. K’a ta saan 1961, Surinami jamana na, arajoso dɔ tun be Bibulu ka tiɲɛnkalanw jɛnsɛn jamana bɛɛ kɔnɔ miniti 15 kɔnɔ lɔgɔkun bɛɛ. A y’o kɛ saan 30 kɔnɔ. Saan 1969-1977, an ka ɔriganisasiyɔn ye kalan 350 ni kɔ lo labɛn walisa mɔgɔw k’u lamɛn arajo la. O kalanw barokun tun ye ko: “Nafaba be Ala ka Kuma bɛɛ la.” Arajoso 291 lo y’o kalanw jɛnsɛn mara 48 kɔnɔ Etazini. Arajoso dɔ tun be Apiya, Samowa faamadugu la. Saan 1996, baro dɔ tun be kɛ o arajoso la lɔgɔkun bɛɛ. O barokun tun ko: “I ka ɲiningaliw jaabiliw, Bibulu kɔnɔ.”

18 Saan kɛmɛkulu 20nan laban fan fɛ, an tun tɛ baara kɛ ni arajo ye bɛrɛbɛrɛ tugun ka kibaro diiman jɛnsɛn. Nka, fɛɛrɛ kura dɔ bɔra min bena an dɛmɛ ka kibaro diiman lase mɔgɔ caamanba ma ka tɛmɛ sanga ni wagati bɛɛ kan.

19, 20. Mun na Jehova Seerew ye site jw.org labɛn? Nafa juman lo sɔrɔla o la? (Koorilen nin fana lajɛ: “ JW.ORG.”)

19 Ɛntɛrɛnɛti. Saan 2013, mɔgɔ miliyari 2 ni miliyɔn 700 ni kɔ lo tun be taga ɛntɛrɛnɛti kan duniɲa kuru bɛɛ kɔnɔ. O kɔrɔ, mɔgɔ 100 kan, mɔgɔ 40 lo tun be taga ɛntɛrɛnɛti kan. Mɔgɔ miliyari fila ɲɔgɔn tun b’o kɛ n’u ka telefɔni wala tablɛti ye. Dɔ tora ka fara o mɔgɔw hakɛ kan duniɲa kuru bɛɛ kɔnɔ sanko Afiriki mara la. O yɔrɔ la, mɔgɔw ye abɔneman miliyɔn 90 ni kɔ kɛ walisa ka ɛntɛrɛnɛti sɔrɔ u ka telefɔni wala tablɛti kan. Kunnafoniw sɔrɔcogo yɛlɛmana pewu ɛntɛrɛnɛti sababu fɛ.

20 Saan 1997, Jehova Seerew y’a daminɛ ka baara kɛ n’o fɛɛrɛ ye walisa ka kibaro diiman lase mɔgɔ caamanba ma. Saan 2013, an ka site jw.org tun be sɔrɔ kaan 300 ɲɔgɔn na. Mɔgɔw tun be se k’a kɔnɔfɛnw telesarse kaan 520 ni kɔ la. Loon bɛɛ, mɔgɔw tun be taga an ka site kan siɲɛ 750 000 ni kɔ la. Kalo o kalo, u tun be gafe miliyɔn 3 ni kɔ, zurunali miliyɔn 4, fɛɛn lamɛnta miliyɔn 22 ani videwo caamanba telesarse a kan.

21. Sina ka koo y’i dɛmɛ ka mun lo faamu?

21 Ɛntɛrɛnɛti kɛra fɛɛrɛ barikaman ye walisa ka kibaro diiman jɛnsɛn hali jamana minw na bali sigira an ka waajuli baara kan. Misali la, saan 2013 daminɛ na, cɛɛ dɔ y’an ka site jw.org lajɛ. O cɛɛ tɔgɔ ko Sina. A ye weeleli kɛ an ka sigiyɔrɔsoba la Etazini walisa ka kunnafoniw sɔrɔ Bibulu koo la. Min y’an kabakoya, o ye ko Sina somɔgɔw bɛɛ ye silamɛw ye ani a be dugu dennin min na, bali sigira an ka baara kan yen. Labɛnw kɛra walisa Etazini balimacɛ dɔ ka bibulukalan kɛ ni Sina ye siɲɛ fila lɔgɔkun kɔnɔ, ɛntɛrɛnɛti sababu fɛ.

Ka kibaro diiman lase mɔgɔ kelen kelen bɛɛ ma

22, 23. a) An tɛmɛna fɛɛrɛ minw fɛ ka mɔgɔ caamanba waaju, yala an ye soo ni soo waajuli dabila o fɛɛrɛw kosɔn wa? b) An ka Masacɛ y’an duga cogo di an ka jijaliw kosɔn?

22 An ye baara kɛ ni fɛɛrɛ caaman ye i n’a fɔ zurunaliw, “Photo-Drame,” arajo ani site jw.org walisa ka mɔgɔ caamanba waaju. Nka, an ma soo ni soo waajuli baara dabila o fɛɛrɛw kosɔn. Mun na do? Sabu an be Yezu ladegi. Atun be jamaba waaju, nka a tun tɛ dan o dɔrɔn ma. A tun b’a jija ka mɔgɔ kelen kelen bɛɛ dɛmɛ (Luka 19:1-5). A ye fɔrɔmasɔn di a ka kalandenw ma walisa u k’o ɲɔgɔn kɛ. A y’a fɔ u ye u ka ɲi ka kibaro min lase mɔgɔw ma (Luka 10:1, 8-11 kalan). I ko an y’a ye sapitiri 6nan na, minw be waajuli baara kun na, olu be Jehova sagokɛla kelen kelen bɛɛ jija a ka taga bɔ mɔgɔ kelen kelen bɛɛ ye k’a waaju.—Kɛw. 5:42; 20:20.

23 Saan 100 Ala ka Masaya siginin kɔ, weleweledala miliyɔn 8 ɲɔgɔn b’u jijara kosɔbɛ ka mɔgɔw dɛmɛ walisa u ka Ala sagonata lɔn. An ye baara kɛ ni fɛɛrɛ minw ye ka Masaya kibaro diiman fɔ, nafa sɔrɔla u la. Siga t’a la, o sera ka kɛ an ka Masacɛ sababu lo la. A ye waajulikɛ minanw di an ma fana walisa an ka se ka kibaro diiman jɛnsɛn jamanaw, siyaw ani kaanw bɛɛ la. An bena kuma o lo koo la sapitiri nata la.—Yir. 14:6.

a Saan1957, minw tun b’an ka ɔriganisasiyɔn kun na, olu y’a latigɛ k’an ka arajoso WBBR datugu min tun be Niyɔriki. O arajoso dɔrɔn lo tun tora an tɔgɔ la.