Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

CHAPITRE 7

Mishindo ya kulungula mukandu wibuwa—Kufuba na bintu bya mishindo ilekeene bwashi bantu bapushe mukandu wibuwa

Mishindo ya kulungula mukandu wibuwa—Kufuba na bintu bya mishindo ilekeene bwashi bantu bapushe mukandu wibuwa

AKISAMBILA UNO SHAPITRE

Bafubi b’Efile Mukulu abafubu na mishindo ilekeene bwa kulungula mukandu wibuwa kwi bantu bebungi

1, 2. (a) Mayele kinyi abaadi afube nao Yesu bwa kwisamba na bantu bebungi? (b) Mushindo kinyi ubaadi balongi ba Kidishitu basha kululama balonde kileshesho kyaaye, na bwakinyi??

BIBUMBU bya bantu bibeefunyisha Yesu ku kyese kya kishiba, anka batwele mu bwato beseesela kapeela dya munkatshi mwa mema. Bwakinyi? Auku shi kunundu kwa mema eyi dyaaye adikyebe kukamina bwashi bantu bebungi bapushe mukandu waaye kalolo.—Badika Maako 4:1, 2.

2 Mu bipwa makumi kumpala na kunyima kwa kutandjikwa kwa Bufumu, balongi ba Kidishitu basha kululama abaadi balonde kileshesho kyaaye, abo nkufuba na mishindo ipya bwa kupalakasha mukandu wa Bufumu kwi bantu bakile bungi. Ku bukunkushi bwa Nfumu, bafubi b’Efile Mukulu bakwete kutungunuka na kutuusha ingi mishindo ya kukita uno mudimo na kushintuula myanda muyiile bintu bipya bikwete kutuuka. Twi na lukalo lwa’shi bantu bebungi bateemeshe mukandu kumpala kwashi nfudiilo ifikye. (Mat. 24:14) Tubande kutala ingi mishindo yatudi bafube nayo bwashi bantu bateemeshe mukandu, sunga bekala pa mbalo kinyi. Twele dingi binangu pabitale mushindo watudi balombeene kulonda kileshesho kya baaba abaadi bapalakashe mukandu wibuwa mu aa mafuku.

Kulongyesha bantu bebungi musango umune

3. Mwanda kinyi ubaadi ukwatshishe beshikwanyi ba bya binyibinyi nsungu ikile pa mwanda wa kutumika kwetu na ma jurnale?

3 Ma jurnale. Mukwetu Russell na bena’ye abaadi babangye kutuusha jurnale a Kitenta kya Mulami kubanga mu 1879, na kutwadila bantu bebungi mukandu wa Bufumu. Mu bipwa ekumi bibaadi kumpala kwa 1914, abimweneka shi Kidishitu baadi mukunkushe myanda bwashi mukandu wibuwa upalakane kwi bantu bakile bungi. Mwanda ukata ubabangile mu 1903. Mu kyakya kipwa, muntu baadi esambila kisaka kya ba Mishonyi ba mu Pennsylvanie abaabadi abetanyina bu Llewellyn Eaton, baadi mukimbe mpaka na Charles Taze Russell bwashi bekale abeyelena mpaka kumpala kwa bantu pabitale malongyesha a mu Bible. Mu mukanda ubaadi mufundjile Russell, Eaton bambile shi: “Namono shi myanda yatudi besambe pabitale ino nkonko yatushi na mpushisho umune, . . . ngilombeene kukwasha bantu bebungi.” Russell na bena’ye abamwene n’abo namu shi ino myanda ngilombeene kusangasha bantu, byabya abaadi bakite mwabo mooso bwashi ifundjibwe mu jurnale mukata (The Pittsburgh Gazette). Miisambo ibatukile mu uno jurnale ibaadi isangashe bantu bebungi na mushindo ubaadi Russell mupatuule Bible kalolo ubaadi utume bakata ba uno jurnale bwa kuteka bwashi bekale abemufundu miisambo ya Russell lubingo looso. Uno mwanda ubaadi upe beshikwanyi ba bya binyibinyi nsungu ikile!

Mu 1914, ma jurnale akile pa 2 000 abaadi aafundu miisambo ya Russell

4, 5. Russell baadi muleshe eyikashi kinyi, na mushindo kinyi ulombeene baaba be na matalwa kampanda mu kakongye kulonda kileshesho kyaaye?

4 Mu mafuku apeela ma jurnale ebungi abaaadi na lukalo lwa kutuusha miisambo ya Russell. Mu 1908, Kitenta kya Mulami kibaadi kyambe shi miisambo yaaye ibaadi ayifundjibwa mu “ma jurnale ekumi na umune nsaa na nsaa.” Anka, bakwetu abauku kalolo myanda ya ma jurnale abalungwile Russell shi, su abakaasha ma biro a Sosiete ku Pittsburgh bwa nkeatuula mu kibundji akiukiibwa kalolo, ma jurnale akile bungi ngalombeene kubanga kutuusha miisambo ya mu Bible. Kunyima kwa kutaluula dino elango kalolo na ingi myanda yooso, Russell baadi mukatuule ma biro ku Brooklyn, mu New York, mu 1909. Nkinyi kibaadi kikitshikye? Myeshi ipeela kunyima kwa’bo kufika kwakwa, ma jurnale pepi na 400 abaadi aatusha miisambo ya Russell, na abaadi bakumbashe ingi miisambo ku yaaya ibaadi kwanka. Mu mafuku abaadi atudiibwe Bufumu mu 1914, ma jurnale kukila 2000 a mu ndimi 4 abaadi aafundu miisambo ya Russell mpa na ingi!

5 Kuno kushintuluka kukata akwitulongyesha kinyi? Baaba be na matalwa kampanda mu ndumbulwilo a Efile Mukulu lelo uno, bibuwa balonde kileshesho kya kwiyisha kwa Russell. Mu mushindo kinyi? Nsaa yabakyebe kwata kitshibilo kikata, bibuwa balonde elango dya bangi.​—Badika Nkindji 15:22.

6. Mushindo kinyi ubaadi bya binyibinyi bibaadi mu miisambo ya mu jurnale bikwashe ungi muntu?

6 Ino miisambo ibaadi ayituku mu ma jurnale, ibaadi ishintuule nshalelo a bantu. (Eb. 4:12) Bu kileshesho, Ora Hetzel baadi mubatshishibwe mu 1917, ngumune a ku baaba abaadi balongye bya binyibinyi ku bukwashi bwa ino miisambo.” Ora bambile shi: “Kunyima kwa’mi kutwela ku dibaka, nayile mu kutala nyina’mi mu kibundji kya Rochester, mu Minnesota. Panafikile kwakwa, namusangeene kwete kutshiba miisambo ibaadi mu jurnale. Abaadi beyikite kwi Russell. Mama baadi mumpatulwile myanda ibaadi mulongye mu ino miisambo.” Ora baadi mukumiine bya binyibinyi bibaadi mulongye na munda mwa bipwa pepi na makumi asamombo baadi mushaale mulungudi sha kishima a Bufumu bw’Efile Mukulu.

7. Bwakinyi baaba abaadi na matalwa abaadi bataluule mudimo wa kutumika na ma jurnale?

7 Mu 1916, myanda ibidi ikata ibaadi ikitshikye ayo nkutakula baba abaadi abakunkusha bwabadya kutompa kutumika na ma jurnale bwa kupalakasha mukandu wibuwa. Wa kumpala, Ngoshi Ikata ibaadi aa mafuku ibaadi ifwishe lukalakasho lukata bwa kupeta bintu bya kutusha nabyo mikanda. Mu 1916, rapore umune a ku departema etu a ma jurnale mu Grande-Bretagne baadi muleshe patooka lwalwa lukalakasho aye kwamba shi: “Binobino mpenda masaki kukila 30 e na Miisambo. Kadi abimweneka shi bungi bwao abukyebe kupeeleshibwa mwanda wa masaki akwete kukamina muulo.” Mwanda wa kabidi ubaadi wa lufu lwa mukwetu Russell mu 31/10/1916. Kitenta kya Mulami kya mu 15/12/1916 kibambile shi: “Binobino pabaapu kukila Russell ku lungi lupese, miisambo waaye ayitukanga [mu ma jurnale] tayituku dingi nya.” Sunga bibaadi shi wawa mushindo wa kulungula mukandu wibuwa ubaadi ufudiile, ingi mishindo ya kulungula mukandu wibuwa bu “Photo-Drame de la Création” ibaadi itungunukye na kusankisha bantu.

8. Myanda kinyi ibaadi ayitungu kukita mu kutusha kwa “Photo-Drame de la Création”?

8 Kulesha kwa bifwatulo. Russell na bena’ye abaadi bafube munda mwa bipwa peepi na bisatu bwa kutusha “Photo-Drame de la Création” baadi mutukye mu 1914. (Nki. 21:5) Yawa Drame nka bu bibaabadi abamwitamina, baadi na bifwatulo bibaadi abisaana, bi na malangi elekeenelekeene na baadi na misambo yabadi bakobole. Bantu nkama babaadi bakite mudimo wa kuleshe dingi bipindji bya Bible bibaabadi bakobole, na nyema ibaadi dingi mwanka. Rapore ya mu 1913 ayilesha shi: “Bintu bi bungi bya mu ungi jardin zoologique mukata, abaadi batumikye nabyo bwa kutusha dimo mu ma filme bifwatulo bya Nowa bikwete kusaana mu ma mbalo akata a maasha.” Pabitale bifwatulo nkama bishibaadi abisanasana bi na malangi elekeenelekeene bibaabadi bafube nabyo bwa kumutusha, bantu abasolaa ba mu Londres, mu New York, mu Paris, na mu Philadelphia abaadi balengyeshe kifwatulo kyoso na maasa.

9. Bwakinyi abaadi bakishe nsaa ibungi na kutusha makuta ebungi bwa kukita “Photo-Drame”?

9 Bwakinyi abaadi bakishe nsaa ibungi na kutusha makuta ebungi bwa kukita “Photo-Drame”? Kitshibilo kibaabadi baate ku bikongeno bya mu 1913 akilesha shi: “Musango wa kumpala ubaadi ma jurnale a mu États-Unis asangashe bantu ku bukwashi bwa bifwatulo na bileshesho bibaadi mu ma Jurnale apya, na kusangisha kwa bifwatulo abisaana, kubaadi kuleshe shi bi na muulo, na kubaadi kwitushinkamishe shi twi balungudi bakwete kwenda kumpala na balongyeshi ba Bible, p’atwe kwipaana kushi kukooka mu kutusha kwa bifwatulo abisaana na bi na malangi elekeenelekeene bu mushindo wibuwa na ulombane autumika nao balungudi na balongyeshi.”

Mbalo ifunde mutwe wa mwanda wa “Photo-Drame de la creation” na ma filme a binyibinyi

10. “Photo drame” abaadi bamuleshe mu ma mbalo bungi kinyi?

10 Mu 1914, “Photo-Drame” baadi aleshibwa mu bibundji 80 kwifuku dyooso. Bantu pepi na midiyo 8 mu États-Unis na mu Canada abaadi bamumone. Mu kyakya kipwa kimune, “Photo-Drame” baadi muleshibwe mu Australie, Grande-Bretagne, Danemark, Finlande, Allemagne, Nouvelle-Zélande, Norvège, Suède, na mu Suisse. Abaadi bakite ungi “Photo-Drame” shi na bifwatulo abisanasana bwa kumulesha mu bibundji bipeela. Yawa “Photo-Drame” abaabadi abetamina bu “Eurêka-Drame” baadi mupeelepeele kukita na tabaadi bushito bwa kumutwala nya. Mu 1916, yooso ibidi “Photo-Drame” sunga “Eurêka-Drame” abaadi beyikobole mu ndimi bu: Arménien, Danois na norvégien, Français, Allemand, Grecque, Italien, Portugais, Espagnole na mu Suédois.

Mu 1914, “Photo-Drame” baadi aleshibwa mu nshibo iwule bantu

11, 12. Mushindo kinyi ubaadi “Photo drame” mukwashe ungi nsongwalume, na nkileshesho kinyi kyaadi mwitulekyele?

11 “Photo-Drame” abaabadi bakobole mu nfwalanse baadi mukwashe ungi nsogwalume baadi na bipwa 18 abetamina bu Charles Rohner. Charles amba shi: “Abaadi bamuleshe mu kibundji kyetu​—mu Colmar, Alsace, mu France, panamumwene, nakanyine ngofu pabitale mushindo wabalesha patooka bya binyibinyi bya mu Bible.”

12 Pa mwanda wa byabya, Charles baadi mubatshishibwe mu 1922 aye nkubanga kukita mudimo wa nsaa yooso. Mudimo waaye wa kumpala ubaadi bwa kukwasha mu kulesha kwa bantu ba mu France “Photo-Drame.” Pabitale uno mudimo Charles alesha shi: “Abaadi bampe midimo ibungi, wa kuyimba kindaala, kulama makuta na kwabila mikanda. Naadi dingi na mudimo wa kuumiinyisha bantu kumpala kwa kwibalesha anka. Mu nsaa ya kwikisha tubaadi atwabila mikanda. Tubaadi bape mukwetu mulume na mukwetu mukashi ooso kyaaye kisaka kya bantu mu nshibo bwadya kwabila mikanda. Muntu ooso baadi na mutuuto wa mikanda mu maasa, bwa kwabila muntu ooso e mwanka. Na dingi, ku kibelo kya nshibo tubaadi batuule mutuuto wa mikanda ku meesa.” Mu 1925 abaadi betamine Charles bwashi ende mu kufuba ku Betele a ku Brooklyn, mu New York. Kwakwa abaadi bamupe mudimo wa kukunkusha kisaka kya kisaashi kipya kibaabadi batuule kyabetamina bu WBBR. P’atutaluula kileshesho kya mukwetu Rohner, twi balombeene kwiyipusha shi, ‘nakumiina kukita mudimo ooso wabampa bwa kupalakasha mukandu wa Bufumu su?’—Badika Yeeshaya 6:8.

13, 14. Mushindo kinyi ubaabadi bafube na bisaashi bwa kupalakasha mukandu wibuwa? (Tala dingi kashibo akamba shi: “ Bibaadi abikitshika ku WBBR” na kangi akamba shi: “ Kikongeno kikata.”)

13 Kisaashi. Mu bipwa 1920 mudimo wa “Photo-Drame” ubabangile kupeela, kadi kisaashi kyekala bu mushindo wibuwa wa kupalakasha mukandu wa Bufumu. Mu 16/4/1922, mukwetu Rutherford bakitshine mwisambo waye wa kumpala ku kisaashi mu nshibo ya maasha yabetamina bu Metropolitan Opera mu Philadelphie ku Pennsylvanie. Bantu pepi na 50 000 babatemeeshe mwisambo wi na mutwe wa mwanda awamba shi: “Bantu midiyo be na muuwa lelo uno taabafu dingi nya.” Akupu mu 1923 kubaadi kukitshikye mwisambo wa kumpala mu kikongeno. Kunyima kwa kufubila ku bisaashi bya busunga bya bangi bantu, bano babaadi abakunkusha babaadi baate kitshibilo kya kwibaka yaabo mbalo, ibaabadi bebakye mu ​​Staten Island, ku New York, ibaabadi bafunde eshina bu WBBR. Mwisambo wa kumpala ubaadi ukitshikye mu 24/2/1924.

Mu 1922, bantu pepi 50 000 abaadi bapushe mwisambo wi na mutwe wa mwanda awamba shi: “Bantu midiyo t’abafu dingi”

14 Kitenta kya Mulami kya mu 1/12/1924 kibaadi kileshe bwakinyi abaadi batule kisaashi kya WBBR, shi: “Atukulupila shi kisaashi nyi mushindo wibuwa na ushy’autekye makuta ebungi bwa kupalakasha mukandu wibuwa wa bya binyibinyi watushabandile kutumika nao.” Kibaadi kikumbashe shi: “Su Mwanana amona shi bibuwa kwibaka bingi bisaashi bwa kupalakasha bya binyibinyi, akyebe kutusha makuta alombane mu kukumiina kwaye.” (Mis. 127:1) Mu 1926, bafubi ba Yehowa abaadi bapete bisaashi bisamombo. Bisaashi bibidi bya WBBR bibaadi mu Étas-unis ku New York na mu WORD pepi na Chicago. Bingi bisaashi binanka bibaadi mu Canada, mu Alberta, mu Colombie-Britannique, Ontario, na mu Saskatchewan.

15, 16. (a) Nkinyi kibaadi kikite bakata ba bipwilo ba mu Canada pabitale miisambo yeetu? (b) Mushindo kinyi ubaadi miisambo ya ku kisaashi na mudimo wa ku nshibo na nshibo ayende pamune?

15 Bakata ba bipwilo bya bwina Kidishitu bwa madimi tababaadi bakutwe kupusha uno mwisambo ukata wa bya binyibinyi bya mu Bible nya. Albert Hoffman, baadi mwiubidishene na uno mudimo wa ku kisaashi ku Saskatchewan, mu Canada, bambile shi: “Misusa ibungi bantu abaadi babangye kuuka bi Balongi ba Bible [bibaabadi abetamina Batemwe ba Yehowa kala]. Abaadi batuushe bu kamonyi bukile buwa mpa na mu 1928, pababangile bakata ba bipwilo kutakula bakata ba mbulamatadi bwa kwimika mudimo wetu, na bisaashi byooso bya Balongi ba Bible ba mu Canada bibashimiishe mikanda yabyo ya ku mbulamatadi.”

16 Sunga mbibaabadi bafungye bisaashi byetu bya mu Canada, miisambo ya mu Bible abatungunukile na kwiyikisha ku bingi bisaashi. (Mat. 10:23) Bwa kulongamisha wawa mushindo wa kufuba, Kitenta kya Mulami na L’Âge d’Or (atwitamina lelo bu Réveillez-vous!) kibaadi na mulongo wa bisaashi bya ba nsunga bibaadi abikisha miisambo ya mu Bible bwashi balungudi abende ku nshibo na nshibo balungule bantu bwabadya kuteemesha miisambo ku bisaashi bya mwiumbo dyabo. Bibaadi bituushe bipeta kinyi? Bulletin bya mu mweshi wa Kumpala 1931 abilesha shi: “Mudimo wa ku kisaashi ubaadi unyingishe bakwetu mu mudimo wabo wa bulungudi bwa ku nshibo na nshibo. Ku biro mbapete ma rapore aalesha shi bantu mbateemeshe byanka na pa mwanda wa miisambo ibaabadi bakite kwi mukwetu Rutherford, abaadi abatambula mikanda ibaabadi abebapa.” Bulletin bibaadi abilesha miisambo ya ku kisaashi na mudimo wa ku nshibo na nshibo bu “mishindo ikata ya mudimo wa mu ndumbulwilo a Mwanana.”

17, 18. Sunga myanda ibaadi ishintulukye, mushindo kinyi ubaadi kisaashi kitungunukye na mudimo wakyo?

17 Mu bipwa 1930, ababangile kutombokyela bisaashi bya ba nsunga bibaatudi atutumika nabyo. Byabya ku mpwilo kwa 1937, bafubi ba Yehowa ababangile kukita myanda muyiile kwakwa kushintuluka. Abaadi balekye kutumika na bisaashi bya ba nsunga abo nkwipaana mu mudimo wa ku nshibo na nshibo. * Sunga mbyabya, bisaashi bibaadi bitungunukye na kukita mudimo ukata wa kupalakasha mukandu wa Bufumu mu angi ma mbalo sunga mu bingi bipindji bya nsenga bi kula. Bu kileshesho, kubanga mu 1951 na mu 1991, mu Allemagne, mu Berlin-Ouest abaadi abatungunuka na kukisha miisambo ku bisaashi bwashi baaba abaadi ku Allemagne a kutunduka bekale na mushindo wa kuteemesha mukandu wa Bufumu. Kubanga mu 1961 na kunyima kwa bipwa bikile pa makumi asatu, ku kisashi ky’eumbo kya mu Suriname, mu Amerike a kuushi ku lubingo looso abaadi abakisha miisambo ayipalakasha bya binyibinyi bya mu Bible munda mwa minite 15. Kubanga mu 1969 na mu 1977, ndumbulwilo mmutuushe myanda ikile pa 350 yabadi bakobole ku kisaashi mu miisambo i na mutwe wa mwanda awamba shi “Bifundwe byooso bi na muulo.” Mu États-Unis, bisaashi 291 bya mu maumbo 48 bibaadi bikishe yaaya miisambo. Mu 1996 ku kisaashi kya mu Apia epata dya Pacifique a kuushi mu Samoa, abaadi abakisha ku lubingo looso mwisambo wi na mutwe wa mwanda awamba shi: “Myaluulo ku nkonko yenu ya mu Bible.”

18 Pabaadi siekele a 20 ende na kupwa, kisaashi takibaadi dingi na mudimo ukata bwa kupalakasha mukandu wi buwa. Byabya, nkutuukye kingi kintu kya teknoloji kikwashe bwa kulungula bantu bakile bungi mukandu wibuwa.

19, 20. Bwakinyi mwilo wa Yehowa ngutuushe site a jw.org, na mbipeta kinyi byadi mutuushe? (Tala dingi kashibo akamba shi: “ JW.ORG.”)

19 Internet. Mu 2013 bantu bakile pa midiyala 2 na kipindji pepi bantu 40 pa lukama mu nsenga ishima abekalanga abatwele mu Internet. Muyiile byabapwandikisha, bantu pepi midiyala ibidi be naaye mu tu byamo twa ku maasa, bu mu ma telefone na tu ma ordinatere twa ku maasa. Bwabwa bungi bukwete kwenda na kufiima mu nsenga ishima, kadi bungi bwa bantu be na Internet mu tu byamo twa ku maasa bukwete kwenda na kukaamina mu Afrique, mwamwa bantu bakile pa midiyo 90 be na Internet mu tu byamo twa ku maasa. Kuno kushintuluka nkushintuule ngofu mishindo ibungi ya kukwasha bantu bwashi beukye myanda.

20 Kubanga mu 1997 mwilo wa Yehowa ngukumiine uno mushindo wa kwisamba na bantu be bungi. Mu 2013 site a jw.org mutuukye mu ndimi ikile pa 300 na ingi miisambo ya mu Bible mbeyeele mu ndimi ikile pa 520 bwashi bantu beyate. Kwifuku dyooso, mu site mukwete kutwela bantu bakile pa 750 000. Ku mweshi ooso, kukaasha kutala kwa ma video, bantu bakwete kwata mikanda ikile pa midiyo 3 na ma jurnale midiyo 4, na bintu byabadi bakobole bwa kuteemesha midiyo 22.

21. Mwanda wa Sina aukulongyesha kinyi?

21 Site a Internet mmwikale bu mushindo ukata wa kulungula mukandu wibuwa wa Bufumu bw’Efile Mukulu, bikishekishe mu bipindji byabadi bakandjikye mudimo wa kulungula mukandu wibuwa. Bu kileshesho, ku mbangilo kwa 2013, ungi muntu abetamina bu Sina bamwene site a jw.org aye nkwitamina ku biro byetu bikata mu États-Unis bwa kwipusha ingi myanda pabitale Bible. Nkinyi kibaadi kiikashe uno mwanda bu upya? Sina baadi Mizilma na baadi mushaalele mu kibundji ki kula mwabadi bakandjikye mudimo wa Batemwe ba Yehowa. Kunyima kwa kutambula mukanda waaye, abaadi baate mpàngo ya kulonga Bible na Sina misusa ibidi ku lubingo na Temwe umune a mu États-Unis. Abaadi abalongo naaye ku bukwashi bwa Internet abemonena mu video.

Kulongyesha bantu abo banabeene

22, 23. (a) Mishindo ya kulongyesha bantu bebungi ibaadi ipyane mudimo wa ku nshibo na nshibo su? (b) Nfumu mmwelele uno mudimo mwabi mu mushindo kinyi?

22 Takwi mushindo su ngumune wa ku ino mishindo yatudi bafube nayo bwa kulungula bantu bakile bungi mukandu wibuwa bu ma jurnale, “Photo-Drame,” miisambo ya ku kisaashi na site a Internet, ulombeene kupyana mudimo wa ku nshibo na nshibo. Bwakinyi? Mwanda bafubi ba Yehowa abalondaa kileshesho kya Yesu. Tabaadi penda mwimeene mu kulambukisha bisaka bya bantu; baadi mwipane mu kulongyesha kwa muntu bupenka bwaye. (Luk. 19:1-5) Yesu dingi baadi mulongyeshe balondji baaye bwabadya kukita nka byabya, na bebapeele mukandu wabadya kulungula. (Badika Luuka 10:1, 8-11.) Anka bu byatwikalanga bebimone mu Shapitre 6, baaba bakwete kukunkusha bakwete kunyingisha mufubi a Yehowa ooso bwadya kwisamba na muntu meso kwa meso.​—Bik. 5:42; 20:20.

23 Bipwa lukama kunyima kwa Bufumu kubanga, balungudi bakile pa midiyo 7 na ndambo abaadi bepane mu kulongyesha kwa bangi myanda itale mpàngo y’Efile Mukulu. Kushii mpaka, Nfumu mmwele mwabi ku mishindo yatukwete kutumika nayo bwa kulungula mukandu wa Bufumu. Anka bu abikyebe kwibilesha shapitre alondo, mmwitupe dingi bintu byatudi nabyo lukalo bwa kupalakasha mukandu wibuwa kwi miilo yooso, bisamba byooso, na ndimi yooso.​—Kibaf. 14:6.

^ par. 17 Mu 1957, bakwetu abaadi abakunkusha abaatshile kitshibilo kya kufunga kisaashi kyetu kya WBBR mu New York kibaadi kishaale.