1, 2. (a) Yesu o shumisa nḓila ifhio u amba na gogo ḽa vhathu? (b) Vhafunziwa vha fulufhedzeaho vha Kristo vho tevhela hani tsumbo yawe nahone ndi ngani?

 GOGO ḽo kuvhangana phanḓa ha Yesu khunzi-khunzini ya dzivha, fhedzi u ṋamela tshikepe nahone a tshi sendedzela kukhalanyana u bva khunzi-khunzini. Ndi ngani? U a zwi ḓivha uri maḓi a ḓo hwala muungo wa ipfi ḽawe nahone zwa ita uri vhunzhi ha vhathu vha kone u pfa zwavhuḓi mulaedza wawe.—Vhalani Marko 4:1, 2.

² Mahumini a miṅwaha musi Muvhuso u tshi kha ḓi tou bva u bebwa, vhatevheli vha Kristo vha fulufhedzeaho vho tevhela tsumbo yawe, vha shumisa nḓila ntswa u itela u phaḓaladza mafhungo maḓifha a Muvhuso kha vhathu vhanzhi. Khosi yo livhisa vhathu vha Mudzimu uri vha bvele phanḓa vha tshi tumbula nḓila ntswa na u tendelana na zwiimo na u shumisa thekinolodzhi ntswa dzine dza khou vha hone. Ri ṱoḓa u swikelela vhathu vhanzhi nga hune zwa nga konadzea ngaho vhufhelo vhu sa athu u ḓa. (Mat. 24:14) Ṱhogomelani nḓila dzi si gathi dze ra dzi shumisa u swikelela vhathu, hu sa londwi hune vha dzula hone. Ni dovhe ni humbule nga ha nḓila dzine na nga edzisa ngadzo lutendo lwa vhe vha phaḓaladza mafhungo maḓifha misini yo fhiraho.

3. U shumisa hashu dzigurannda zwo sinyusa hani vha lwaho na ngoho?

³ Dzigurannda. Wahashu Russell na khonani dzawe vho thoma u gandisa magazini une wa pfi Watch Tower u bva nga 1879, u itela u ḓisela vhathu vhanzhi mulaedza wa Muvhuso. Naho zwo ralo, mahumini a miṅwaha nga phanḓa ha 1914, zwi vhonala u nga Kristo o shandula zwithu u itela uri mafhungo maḓifha a swikelele vhathu vhanzhi. Mutevhe wa zwiitea wo thoma nga 1903. Nga wonoyo ṅwaha, Dr. E. L. Eaton, muambeli wa tshigwada tsha vhafunzi vha Porotesitante ngei Pennsylvania, o itela khaedu Wahashu Charles Taze Russell uri vha vhe na khanedzano nae nga ha mutevhe wa pfunzothendwa dza Bivhili. Eaton o ṅwalela Russell vhurifhi vhu tevhelaho: “Ndi vhona u nga vhathu vha ḓo takalela nga maanḓa u pfa khagala khanedzano yashu nga ha dziṅwe dza mbudziso dzine nṋe na inwi ri si tendelane khadzo.” Russell na khonani dzawe na vhone vho vhona u nga vhathu vha ḓo zwi takalela, nga zwenezwo vha dzudzanya uri yeneyo khanedzano i gandiswe kha gurannda i re na bvumo ine ya pfi The Pittsburgh Gazette. Vhathu vho takalela dzenedzo thero  dza gurannda nahone ṱhalutshedzo i pfalaho ya Russell ya ngoho ya Bivhili yo kunga lwe yeneyo gurannda ya ḓiṋekedzela u gandisa nyambo dza Russell vhege iṅwe na iṅwe. Yeneyo ndugiselelo i tea u vha yo sinyusa lungafhani vha lwaho na ngoho!

4, 5. Ndi pfaneleo ifhio ye ya sumbedzwa nga Russell nahone vha re na vhuḓifhinduleli vha nga tevhela hani tsumbo yawe?

⁴ Ha mbo ḓi vha na gurannda nnzhi dze dza ṱoḓa u gandisa nyambo dza Russell. Nga 1908, magazini une wa pfi Watch Tower wa vhiga uri nyambo dzawe dzo gandiswa “tshifhinga tshoṱhe kha gurannda dza fuminthihi.” Naho zwo ralo, vhahashu vhe vha vha vho ḓowelana na mushumo wa gurannda vha eletshedza Russell uri arali a pfulusa ofisi dza Sosaithi ngei Pittsburgh a dzi isa ḓoroboni ine ya vha na bvumo, gurannda nnzhi dzo vha dzi tshi ḓo gandisa thero dzawe dzo thewaho Bivhilini. Nga murahu ha u ṱolisisa yeneyo nyeletshedzo na zwiṅwe zwithu, Russell a pfulusela dziofisi Brooklyn, New York, nga 1909. Ha vha na mvelelo dzifhio? Miṅwedzi i si gathi nga murahu ha u pfuluwa, gurannda dzi linganaho 400 dzo vha dzi tshi vho gandisa nyambo dzawe, dzo vha dzi tshi khou engedzea tshifhinga tshoṱhe. Musi Muvhuso u tshi tikwa nga 1914, gurannda dzi fhiraho 2 000 nga nyambo nṋa dzo vha dzi tshi vho gandisa nyambo na thero dza Russell!

⁵ Ndi ifhio ngudo ya ndeme ine ra i guda kha tshenetsho tshiitea? Vho hweswaho vhuḓifhinduleli ndanguloni ya Mudzimu ṋamusi vha tea u edzisa u ḓiṱukufhadza ha Russell. Nga nḓila-ḓe? Musi vha tshi ita phetho dza ndeme, vha fanela u ṱhogomela nyeletshedzo dza vhaṅwe.—Vhalani Mirero 15:22.

6. Ngoho yo gandiswaho kha iṅwe gurannda yo kwama hani muṅwe muthu?

⁶ Ngoho ya Muvhuso ye ya gandiswa kha dzenedzo thero dza gurannda yo shandula vhutshilo ha vhaṅwe vhathu. (Vhaheb. 4:12) Sa tsumbo, Ora Hetzel, we a lovhedzwa nga 1917, ndi muṅwe wa vhanzhi vhe vha thoma u guda ngoho nga thero dzo raloho. Ora o ri: “Musi ndi tshi kha ḓi tou bva u vhingwa, ndo ya u dalela mme anga ngei Rochester, Minnesota. Musi ndi tshi swika, ndo vha wana vha tshi khou gera thero kha gurannda. Dzo vha dzi nyambo dza Russell. Mme anga vha nṱalutshedza zwithu zwe vha zwi guda khadzo.” Ora a ṱanganedza ngoho ye a i guda nahone a fhedza mahumi a rathi a miṅwaha a tshi khou ḓivhadza Muvhuso wa Mudzimu nga u fulufhedzea.

7. Ndi ngani vhe vha ranga phanḓa vho dovha vha ṱolisisa u shumiswa ha dzigurannda?

⁷ Nga 1916 ho itea zwithu zwivhili zwihulwane zwe zwa ita uri vhane vha khou ranga phanḓa vha senguluse u shumiswa ha gurannda u itela u phaḓaladza mafhungo maḓifha. Tsha u thoma, Nndwa Khulwane ye ya vha yo ṱanganedzana nga tshenetsho tshifhinga yo ita uri zwi konḓe u wana zwishumiswa zwa u gandisa. Nga 1916, muvhigo une wa bva kha muhasho washu wa gurannda ngei Britain wo ombedzela yeneyo khaedu, wa ri: “Hu na gurannda dzi fhiraho 30 fhedzi dzine dza khou gandisa Dzinyambo zwa zwino. Zwi vhonala uri yeneyi mbalo i ḓo bvela phanḓa i tshi tsa vhukuma nga ṅwambo wa mutengo wa bammbiri une wa khou engedzea.” Tshiitea tsha vhuvhili tsho vha lufu lwa Wahashu Russell nga ḽa 31 October, 1916. Nga zwenezwo, magazini une wa pfi The Watch Tower wa ḽa 15 December, 1916, wo ḓivhadza uri: “Samusi zwino  Wahashu Russell a si tsheeho, tshipiḓa tsha nyambo [kha dzigurannda] a tshi tsha ḓo dovha tsha vha hone.” Naho yeneyi nḓila ya u huwelela yo swika he ya fhela, ho thoma dziṅwe nḓila dze dza bvelela vhukuma, dzi ngaho “Photo-Drama of Creation.”

8. Ho katelwa na mini u itela u bveledza “Photo-Drama of Creation”?

⁸ Dzifilimu. Russell na khonani dzawe vho shuma miṅwaha i ṱoḓaho u vha miraru vha tshi khou bveledza “Photo-Drama of Creation,” ye ya bviswa nga 1914. (Mir. 21:5) Drama, samusi yo vha i tshi vhidzwa nga u ralo, yo vha i filimu ya u thoma ine ya vha na zwifanyiso zwi tshimbi-tshimbilaho, maipfi o rekhodiwaho na dzi-slide dza mivhala-vhala dza ngilasi. Vhathu vhanzhi vho vha na mukovhe kha u tamba zwiitea zwa Bivhilini zwe zwa dzheniswa kha filimu nahone ho shumiswa na zwipuka. Muvhigo wa 1913 u ri: “Ho ḓiswa zwipuka zwinzhi zwine zwa bva vhufuwaphukha musi hu tshi itwa yeneyo filimu ya Noaxe ya zwifanyiso zwine zwa amba na zwine zwa Tshimbi-tshimbila.” Vhunzhi ha slide dzo fhamba-fhambanaho  dza ngilasi dze dza shumiswa, dzo penndwa nga tshanḓa nga vhaoli vha bvaho London, New York, Paris, na Philadelphia.

9. Ndi ngani ho shumiswa tshifhinga tshinzhi nga u rali na tshelede nnzhi nga u rali u itela u bveledza “Photo-Drama”?

⁹ Ndi ngani ho shumiswa tshifhinga na tshelede nnzhi nga u rali u itela u bveledza “Photo-Drama”? Fhungo ḽikumedzwa ḽe ḽa tshewa kha mitevhe ya mabuthano nga 1913 ḽi a ṱalutshedza: “Nḓila khulwane ye gurannda dza Amerika dza kona ngayo u shandula mavhonele a vhathu nga u shumisa dzikhathuni na zwifanyiso kha zwipiḓa zwadzo zwa mafhungo na kha magazini, khathihi na nḓila ye zwifanyiso zwi tshimbi-tshimbilaho zwa vha zwi tshi funwa ngayo nga vhathu vhanzhi ngauri zwo vha zwi tshi sumbedza zwithu nga nḓila ntswa dzo fhamba-fhambanaho, zwo sumbedza nga vhuḓalo uri zwenezwo zwithu ndi zwa ndeme, nahone ri tenda uri zwi ri vhuyafhedza nga vhuḓalo uri sa vhahuweleli vhane vha ita mvelaphanḓa na vhagudisi vha Bivhili, ri ḓo bvelela vhukuma arali ra shumisa zwifanyiso zwi tshimbi-tshimbilaho na mitshini ya u sumbedza dzi-slide sa maitele a bvelelaho na avhuḓi a vhaevangeli na vhagudisi.”

10. “Photo-Drama” yo phaḓalala lungafhani u sumbedzwa?

¹⁰ Nga 1914, “Photo-Drama” yo vha i tshi sumbedzwa ḓoroboni dza 80 ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe. Yo vhonwa nga vhathu vha ṱoḓaho u vha milioni dza malo United States na Canada. Nga wonoyo ṅwaha, “Photo-Drama” yo sumbedzwa Australia, Britain, Denmark, Dzheremane, Finland, New Zealand, Norway, Sweden, na Switzerland. Ho itwa nzudzanyo yo khwinifhadzwaho, i si na zwifanyiso zwi tshimbi-tshimbilaho, uri i sumbedzwe dziḓoroboni ṱhukhu. Yeneyo nzudzanyo—“Eureka Drama”—yo vha i sa ḽi tshelede nnzhi nahone yo vha i tshi hwalea nga hu leluwaho. Nga 1916, “Photo-Drama” kana “Eureka Drama” dzo ṱalutshedzelwa nga Luarmenia, Ludanishi lwo vanganaho na Lunorway, Lufura, Ludzheremane, Lugerika, Lutaliana, Lupolish, Lupania, na Lusweden.

11, 12. “Photo-Drama” yo kwama hani muṅwe muṱhannga nahone o vhea tsumbo ifhio?

¹¹ Ṱhalutshedzelo ya Lufura ya “Photo-Drama” yo kwama zwihulwane muṅwe muswa we a vha e na miṅwaha ya 18, ane a pfi Charles Rohner. Charles u ri: “Yo sumbedzwa ḓoroboni ine nda dzula khayo—Colmar, Alsace, Fura. Ndo kwamea u tou bva mathomoni nga nḓila i pfalaho ye ngoho ya Bivhili ya sumbedzwa ngayo.”

¹² Nga ṅwambo wa zwenezwo, Charles a lovhedzwa nahone nga 1922 a dzhenela tshumelo ya tshifhinga tsho ḓalaho. Muṅwe wa mishumo yawe yo vha i u thusa u sumbedza vhathu “Photo-Drama” kha ḽa Fura. Musi a tshi ṱalusa wonoyu mushumo, Charles u ri: “Ndo vha ndo avhelwa mishumo yo vhalaho—u tamba violin, u shuma kha dziakhaunthu na kha dzibugu. Ndo dovha nda humbelwa u fhumudza vhathetshelesi musi mbekanyamushumo i tsini na u thoma. Nga tshifhinga tsha u awela, ro vha ri tshi phakhela vhathu khandiso. Ro vha ri tshi avhela wahashu wa tshinnani kana wa tshisadzini tshipiḓa holoni. Muṅwe na muṅwe wavho o vha a tshi ṋewa khandiso dzine a nga kona u dzi hwala nahone a dzi ṋea muṅwe na muṅwe kha tshipiḓa tshe a avhelwa tshone. Zwiṅwe hafhu, muṋangoni wa holo, ho vha hu na ṱafula dzo ḓalaho khandiso.” Nga 1925, Charles a rambiwa uri a ye u shuma Bethele ngei Brooklyn, New York. Henengei a avhelwa u tshimbidza okhestra ya tshiṱitshi tsha radio tshine tsha  pfi WBBR, tshe tsha vha tshi tshi kha ḓi tou bva u thomiwa. Nga murahu ha u ṱhogomela tsumbo ya Wahashu Rohner, ri nga ḓivhudzisa uri: ‘Naa ndo ḓiimisela u ṱanganedza mushumo naho u ufhio une nda ṋewa wone wa u thusa u phaḓaladza mulaedza wa Muvhuso?—Vhalani Yesaya 6:8.

13, 14. Radio yo shumiswa hani u phaḓaladza mafhungo maḓifha? (Sedzani na mabogisi “ Mbekanyamushumo Dza WBBR” na “ Buthano Ḽi Swayeaho.”)

¹³ Radio. Nga vho-1920, mushumo wa u sumbedza vhathu “Photo-Drama” wo thoma u fhungudzea, fhedzi radio ya thoma u vhonala i nḓila ya ndeme ya u phaḓaladza mafhungo maḓifha a Muvhuso. Nga ḽa 16 April, 1922, Wahashu Rutherford a ṋekedza khasho kha radio e Metropolitan Opera House ngei Philadelphia, Pennsylvania. Hu anganyelwa uri vhathu vha linganaho 50 000 vho pfa nyambo i re na tshiṱoho tshine tsha ri “Vha Dzimilioni Vhane Vha Khou Tshila Zwino A Vha Nga Ḓo Vhuya Vha Fa.” Nga zwenezwo, nga 1923, dzulo ḽa buthano ḽa hashiwa lwa u thoma kha radio. Samusi ho vha hu tshi shumiswa zwiṱitshi zwa shango, vhane vha ranga phanḓa vha ita phetho ya uri zwi ḓo vha vhuṱali u vha na tshiṱitshi tshashu, tsho fhaṱwa ngei Staten Island, New York, nahone tsha ṅwaliswa sa WBBR. Tsho dzhena muyani lwa u thoma nga ḽa 24 February, 1924.

¹⁴ Musi magazini une wa pfi The Watch Tower wa ḽa 1 December 1924, u tshi ṱalutshedza nga ha ndivho ya WBBR wo ri: “Ri tenda uri radio ndi yone nḓila i sa ḓuri na luthihi na i bvelelaho ye ra vha ri sa athu u vhuya ra i shumisa ya u phaḓaladza ngoho.” Wonoyo magazini wo dovha wa ri: “Arali Murena a wana zwo tea uri ri vhe na zwiṅwe zwṱitshi zwa radio u itela u phaḓaladza ngoho, u ḓo ri ṋea tshelede nga nḓila yawe yavhuḓi.” (Ps. 127:1) Nga 1926, vhathu vha Yehova vho vha vhe na zwiṱitshi zwa rathi zwa radio. Zwivhili zwo vha zwi United States—WBBR ngei New York na WORD tsini na Chicago. Zwiṅwe zwiṋa zwo vha zwi Canada, ngei Alberta, British Columbia, Ontario, na Saskatchewan.

15, 16. (a) Vhafunzi ngei Canada vho aravha hani khasho dzashu? (b) Nyambo dza kha radio na mushumo wa nnḓu nga nnḓu zwo tshimbidzana hani?

¹⁵ Vhafunzi vha Vhudzhagane vho ṱhogomela nḓila ye ngoho ya Bivhili ya vha i tshi khou phaḓaladzwa ngayo kha radio. Albert Hoffman, we a vha a tshi ḓivha mushumo we wa vha u tshi itwa kha tshiṱitshi tsha radio ngei Saskatchewan, Canada, o ri: “Vhathu vhanzhi vho thoma u ḓivha Vhagudi vha Bivhili [samusi Ṱhanzi dza Yehova vho vha vha tshi ḓivhiwa nga u ralo zwenezwo kale]. Ho ṋewa vhuṱanzi havhuḓi u swika nga 1928, musi nga wonoyo ṅwaha vhafunzi vha tshi dzhenisela vhavhusi mutsiko nahone zwiṱitshi zwoṱhe zwa Vhagudi vha Bivhili ngei Canada zwa fhelelwa nga ḽiṅwalwa ḽa thendelo ya u hasha.”

¹⁶ Hu sa londwi u valwa ha zwiṱitshi zwashu zwa radio ngei Canada, nyambo dza Bivhili dzo bvela phanḓa u hashiwa kha zwiṱitshi zwa shango. (Mat. 10:23) U itela uri dzenedzo mbekanyamushumo dzi bvelele, magazini une wa pfi The Watch Tower na The Golden Age (ine zwino ya vhidzwa Awake!) zwo vha zwi na mutevhe wa zwiṱitshi zwa shango zwine zwa hasha ngoho ya Bivhili u itela uri musi vhahuweleli vha tshi ya nnḓu nga nnḓu vha kone u ṱuṱuwedza vhathu uri vha thetshelese nyambo kha zwiṱitshi zwa hune vha dzula hone.  Ha vha na mvelele ifhio? Bulletin (ine zwino ya pfi Vhuḓinḓa Hashu ha Muvhuso) ya January 1931 i ri: “Zwe zwa itwa nga radio zwo ṱuṱuwedza vhukuma vhahashu kha mushumo wavho wa u huwelela nnḓu nga nnḓu. Ho rumelwa mivhigo minzhi ofisini ine ya amba uri vhathu vho thetshelesa nahone nge vha pfa nyambo dzo ṋekedzwaho nga Wahashu Rutherford, vho vha vho ḓiimisela u ṱanganedza bugu dze vha tshimbidzelwa dzone.” Bulletin yo ṱalusa khasho dza radio na mushumo wa nnḓu nga nnḓu sa “nḓila mbili khulwane dza u huwelela dza ndangulo ya Murena.”

17, 18. Radio yo bvela hani phanḓa i tshi ita mushumo wa ndeme naho zwiimo zwo shanduka?

¹⁷ Nga vho-1930, ho vuwa khakhathi malugana na u shumiswa ha zwiṱitshi zwa radio zwa shango. Nga zwenezwo, mafheloni a 1937, vhathu vha Yehova vha ita zwithu u tendelana na zwiimo zwe zwa vha zwi tshi khou shanduka. Vha litsha u hasha kha zwiṱitshi zwa shango nahone vha livhisa ṱhogomelo khulwane kha vhuḓinḓa ha nnḓu nga nnḓu. a Naho zwo ralo, radio ya ḓi bvela phanḓa u ita mushumo wa ndeme wa u phaḓaladza mulaedza wa Muvhuso kha zwipiḓa zwa shango zwi re kule kana zwo fhandekanywaho nga zwa politiki. Sa tsumbo, u bva nga 1951 u swika nga 1991, tshiṱitshi tsha ngei Berlin Vhukovhela, Dzheremane, tshifhinga tshoṱhe tsho vha tshi tshi hasha nyambo dza Bivhili u itela uri vhane vha dzula zwipiḓani zwa he ha vha hu Dzheremane Vhubvaḓuvha vha pfe mulaedza wa Muvhuso. U thoma nga 1961 na mahumini a miṅwaha a fhiraho mararu u ya phanḓa, tshiṱitshi tsha radio tsha lushaka tsha ngei Suriname, ngei Amerika Tshipembe, tsho vha tshi tshi hasha mbekanyamushumo ya mimunithi ya 15 ine ya phaḓaladza ngoho ya Bivhili vhege iṅwe na iṅwe. U bva nga 1969 u swika nga 1977, ndangulo yo bveledza mbekanyamushumo dza radio dzo rekhodiwaho dzi fhiraho 350 kha mutevhe une wa ri “Maṅwalo Oṱhe A A Vhuyedza.” Kha ḽa United States, zwiṱitshi zwa radio zwa 291 zwo vha zwi tshi hasha dzenedzo mbekanyamushumo mavunḓu a 48. Nga 1996, tshiṱitshi tsha radio tsha ngei Apia, hune ha vha ḓorobo khulwane ya Pacific Tshipembe ha shango ḽa Samoa, tsho vha tshi tshi hasha mbekanyamushumo ya vhege iṅwe na iṅwe i re na tshiṱoho tshine tsha ri “Phindulo dza Mbudziso Dzaṋu dza Bivhili.”

¹⁸ Mafheloni a ḓana ḽa vhu-20 ḽa miṅwaha, radio a yo ngo tsha vha tshishumiswa tshihulwane tsha u phaḓaladza mafhungo maḓifha. Naho zwo ralo, ho tumbulwa iṅwe thekinolodzhi ye ya ita uri zwi konadzee u swikelela vhathu vhanzhi u fhira naho hu lini.

19, 20. Ndi ngani vhathu vha Yehova vho bveledza jw.org, nahone yo bvelela lungafhani? (Sedzani na bogisi “ JW.ORG.”)

¹⁹ Inthanethe. U bva nga 2013, kha vhathu vha fhiraho bilioni dza 2,7, vhadzulapo vha ṱoḓaho u vha phesenthe dza 40, vho vha vha tshi shumisa Inthanethe. U ya nga dziṅwe mbalo, vhathu vha ṱoḓaho u vha bilioni mbili vha dzhena khayo nga zwishumiswa zwi ngaho dzi-smartphone na dzi-tablet. Yeneyo mbalo i bvela phanḓa i tshi engedzea ḽifhasini ḽoṱhe, fhedzi nyengedzeo khulwane ya u shumisa Inthanethe i fhano Afurika, hu na vhathu vha fhiraho milioni dza 90 vhane vha shumisa Inthanethe kha zwishumiswa zwavho. Dzenedzo tshanduko dzo shandula nḓila ine vhathu vhanzhi vha wana ngayo mafhungo.

 ²⁰ U thoma nga 1997, vhathu vha Yehova vho thoma u shumisa enea maitele a u davhidzana nga nḓila khulwane. Nga 2013, Web site ya jw.org yo vha i tshi vho wanala nga nyambo dza 300 nahone vhathu vho vha vha tshi nga kopa mafhungo o thewaho Bivhilini nga nyambo dzi fhiraho 520. Vhathu vha fhiraho 750 000 vha dalela yeneyo web site ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe. Nga nnḓa ha u ṱalela dzividio, ṅwedzi muṅwe na muṅwe vhathu vha kopa bugu dzo fhelelaho dzi fhiraho milioni tharu, magazini dzo fhelelaho dzi fhiraho milioni nṋa na zwithu zwo rekhodiwaho zwi fhiraho milioni dza 22.

21. No guda mini kha tshenzhelo ya Sina?

²¹ Web site yo no vha tshishumiswa tsha maanḓa tsha u phaḓaladza mafhungo maḓifha a Muvhuso wa Mudzimu, na kha mashango e mushumo washu wa u huwelela wa thivhelwa. Sa tsumbo, mathomoni a 2013, muṅwe munna ane a pfi Sina o wana ḓiresi ya jw.org nahone a rwela luṱingo ofisi khulwane dza Ṱhanzi dza Yehova dzine dza vha ngei United States, a humbela mafhungo o engedzeaho nga ha Bivhili. Ndi mini zwe zwa vha zwi songo ḓowelea nga ha u rwela hawe luṱingo? Sina o alutshela muṱani wa Vhamoslem nahone u dzula muḓanani u re thungo-thungo shangoni ḽe mushumo wa Ṱhanzi dza Yehova wa thivhelwa vhukuma. Nga ṅwambo wa u rwela hawe luṱingo, ho itwa ndugiselelo dza uri Sina a gude Bivhili luvhili nga vhege na muṅwe wa Ṱhanzi kha ḽa United States. Pfunzo yo farwa hu tshi shumiswa vidio kha Inthanethe.

22, 23. (a) Naa nḓila dza u swikelela vhathu vhanzhi dzo dzhia vhudzulo ha vhuḓinḓa ha nnḓu nga nnḓu? (b) Khosi yo fhaṱutshedza hani vhuḓidini hashu?

²² Nḓila dzoṱhe dze ra vhuya ra dzi shumisa u swikelela vhathu vhanzhi, dzi ngaho dzigurannda, “Photo-Drama,” mbekanyamushumo dza radio na Web site, dzo vha dzi songo itelwa u dzhiela vhudzulo vhuḓinḓa ha nnḓu nga nnḓu. Ndi ngani? Nga ṅwambo  wa uri vhathu vha Yehova vho guda kha tsumbo yo vhewaho nga Yesu. Ho ngo sokou huwelela kha vhathu vhanzhi; o livhisa ṱhogomelo kha u thusa vhathu nga muthihi. (Luka 19:1-5) Yesu o dovha a gudisa vhafunziwa vhawe uri vha ite zwi fanaho na zwenezwo, nahone a vha vhudza mulaedza une vha tea u u ḓivhadza. (Vhalani Luka 10:1, 8-11.) Samusi zwo haseledzwa kha Ndima ya 6, vhane vha ranga phanḓa misi yoṱhe vho ṱuṱuwedza mushumeli muṅwe na muṅwe wa Yehova uri a ambe na vhathu nga ho livhaho.—Mish. 5:42; 20:20.

²³ Miṅwaha ya ḓana nga murahu ha u bebwa ha Muvhuso, vhahuweleli vha fhiraho milioni dza 7,9 vha khou shela mulenzhe nga u fhisea kha u funza vhaṅwe nga ha ndivho dza Mudzimu. A zwi timatimisi uri Khosi yo fhaṱutshedza nḓila dze ra dzi shumisa u itela u ḓivhadza Muvhuso. Samusi ndima i tevhelaho i tshi ḓo zwi sumbedza, Yesu o dovha a ri ṋea zwishumiswa zwine ra zwi ṱoḓa u itela u phaḓaladza mafhungo maḓifha kha tshaka, mirafho na ndimi dzoṱhe.—Nzumb. 14:6.