Wolo ɖenɖe tɔm wɛɛ yɔ

Wolo tɔm ñʋŋ ɖeɖe

ÑƲƲ 8

Tɔm susuu wondu​—Palabɩ takayɩsɩ sakɩyɛ se pɩwazɩ ɛjaɖɛ kpeekpe

Tɔm susuu wondu​—Palabɩ takayɩsɩ sakɩyɛ se pɩwazɩ ɛjaɖɛ kpeekpe

ÑƲƲ KƲNƐ KƖ-TAA TƆM

Yehowa wɛɛ nɛ ɛhaɣ-ɖʋ wondu ndʋ tɩpɩzɩɣ nɛ tɩwazɩ-ɖʋ nɛ ɖɩsɩnɩ ajɛɛ kpeekpe, cejewe kpeekpe nɛ yɔɔdasɩ kpeekpe taa ɛyaa yɔ

1, 2. (a) Ɛbɛ kaasɩnaa nɛ laŋhɛzɩyɛ tɔm yɛlɩ Roma Kewiyaɣ kpeekpe taa kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa? (b) Ɛbɛ wɩlɩɣ kaɣlaa se Yehowa sɩɣnɩ-ɖʋ sɔnɔ? (Kalɩ aɖakaɣ “Laŋhɛzɩyɛ tɔm wɛ kʋnʋmɩŋ weyi ɩ-taa yɔ, ɩcɛzɩ 670.”)

TƆM ndʋ agɔma kaakɔm Yerusalɛm nɛ panɩɣ yɔ, tɩlakaɣ-wɛ piti. Galilee mba wɛɛ nɛ pɔyɔɔdʋʋ lalaa kʋnʋmɩŋ, nɛ tɔm ndʋ pɔyɔɔdaɣ yɔ titukaɣni mba pewelisaɣ-tʋ yɔ pa-laŋa. Pantekooti wiye pɩnaɣ 33 taa pɩlakaɣ mbʋ; nɛ fezuu kiɖeɖeu kaaha Yesu wayɩ tɩŋɩyaa waɖɛ se pɔyɔɔdɩ kʋnʋmɩŋ ndɩ ndɩ: Pɩwɩlɩɣ se Yehowa sɩɣnɩ-wɛ. (Kalɩ Tʋma Labʋ 2:1-8, 12, 15-17.) Laŋhɛzɩyɛ tɔm ndʋ posusi evemiye nɖɩ ɖi-wiye yɔ, titukuni ɛyaa ndɩ ndɩ laŋa nɛ pʋwayɩ lɛ, pɛyɛlɩnɩ-tʋ Roma kewiyaɣ tɩŋa taa.—Koloosi 1:23.

2 Sɔnɔ maamaaci nakʋyʋ ɛɛlakɩ se Ɛsɔ sɛyaa ɩyɔɔdɩ kʋnʋmɩŋ ndɩ ndɩ. Paa mbʋ yɔ, pɛɖɛzɩ Kewiyaɣ tɔm kʋnʋmɩŋ weyi ɩ-taa yɔ, ɩcɛzɩ 670. Pɩcɛzɩ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ taa kʋnʋmɩŋ weyi ɩ-taa paasusi tɔm yɔ. (Tʋma Labʋ 2:9-11) Yehowa ɛgbɛyɛ lɩzɩ takayɩsɩ sakɩyɛ kʋnʋmɩŋ sakɩyɛ taa; piyeba nɛ Kewiyaɣ laŋhɛzɩyɛ tɔm talɩ paa le ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ. * Pɩwɩlɩɣ kpayɩ kpayɩ ɖɔɖɔ se Yehowa wɛɛ ɛtɩŋɩɣnɩ Wiyaʋ Yesu Krɩstʋ yɔɔ nɛ ɛcɔŋnɩ tɔm susuu yɔɔ. (Maatiyee 28:19, 20) Wondu ndʋ ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ nɛ ɖisusi tɔm pɩnzɩ 100 ŋgʋ kɩɖɛwa yɔ, kɩ-taa yɔ, ɖɩɩtɛm tɩ-tɔm yɔɔdʋʋ. Lɛɛlɛɛyɔ ɖɩyɔɔdɩ ɛzɩma Wiyaʋ Yesu falɩsɩ-ɖʋ se ɖɩsɔɔlɩ paa ɛyʋ weyi nɛ ɛzɩma eseɣti-ɖʋ se ɖɩkɛ Ɛsɔtɔm wɩlɩyaa yɔ.—2 Tim. 2:2.

Wondu ndʋ tɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖiɖuu toovenim ɖomaɣ yɔ

3. Ɛbɛ yɔɔ ɖɩlakɩnɩ tʋmɩyɛ wondu ndɩ ndɩ ɖɔ-tɔm susuu taa?

3 Yesu kpaɣ “Kewiyaɣ tɔm” nɛ ɛmaɣzɩnɩ ɖomaɣ nɛ ɛkpaɣ ɛyʋ laŋɩyɛ nɛ ɛmaɣzɩnɩ tɛtʋ. (Maatiyee 13:18, 19) Ɛzɩ haɖʋ kpakʋʋ wondu ndɩ ndɩ nɛ ɛñɔɔzʋʋnɩ tɛtʋ nɛ ɛlakɩ se tɩhʋʋ nɛ poɖuu ɖomaɣ yɔ, mbʋ ɖɔɖɔ Yehowa samaɣ labɩnɩ wondu ndɩ ndɩ tʋmɩyɛ nɛ kasɩnɩ ɛyaa sakɩyɛ se pɔñɔɔzɩ pa-laŋa nɛ pamʋ Ɛsɔ Kewiyaɣ tɔm. Palabɩnɩ wondu ndʋ tɩ-taa natʋyʋ tʋmɩyɛ alɩwaatʋ pazɩ yem. Ɛlɛ wondu lɛɛtʋ, ɛzɩ takayɩsɩ nɛ fenaɣ fenaɣ takayɩsɩ mbʋ yɔ, ɖiɣni-wɛ sɩnʋʋ nɛ palakɩ pa-tʋmɩyɛ kɩbanɖɛ nɖɩ. Nʋmɔŋ weyi ɖɩɩyɔɔdɩ ɩ-tɔm ñʋʋ ŋgʋ kɩɖɛwa yɔ kɩ-taa yɔ, ɩɩsɩnɩ tɔm susuyaa nɛ pɔyɔɔdɩnɩ ɛyaa sakɩyɛ kpaagbaa. Ɛlɛ wondu ndʋ ɖɩkaɣ tɩ-tɔm yɔɔdʋʋ cɩnɛ yɔ, tɩsɩnɩ Kewiyaɣ tɔm susuyaa nɛ potukuni ɛyaa kʋyʋm kʋyʋm.—Tʋma Labʋ 5:42; 17:2, 3.

Peɖiɣni labʋ menziiniwaa mba pamakɩ tatasɩ yɔ nɛ wondu lɛɛtʋ Kanadaa ɛjaɖɛ taa

4, 5. (a) Ɛzɩma palakaɣnɩ tɔm ndʋ pakpakɩɣ tatasɩ yɔɔ yɔ tʋmɩyɛ? (b) Ɛlɛ ɛbɛ pataapɩzɩɣ se pala?

4 Tatasɩ yɔɔ tɔm yɔɔdʋʋ. Pɩnzɩ 1930 nɛ 1940 waa taa lɛ, tɔm susuyaa lakaɣnɩ tʋmɩyɛ tatasɩ nzɩ pakpaɣ sɩ-yɔɔ tɔm yɔɔdʋʋ nabʋyʋ se paɖʋʋ menziiniwaa nabɛyɛ yɔɔ yɔ. Paa tɔm ndʋ lɛ, tileɖaɣ ɛzɩ cɛcɛsɩ kagbanzɩ mbʋ yɔ. Nabʋyʋ taa, tɔm ndʋ pakpaɣ yɔ, tɩ-ñʋŋ kaawɛ tobi ɛzɩ “Trinita,” “Kɩwɛɛkɩm ɖɩñalɩyɛ” nɛ “Kewiyaɣ.” Ɛzɩma palakaɣnɩ tatasɩ nzɩ tʋmɩyɛ? Paamɩyɩsɩ lɩm Koobu Clayton Woodworth pɩnaɣ 1930 taa Etaazuunii ɛjaɖɛ taa. Ɛyɔɔdaa se: “Mɔnɖɔkaɣ huyuu cikpeluu nakʋyʋ, kɩ-taa nɛ menziini ŋgʋ pamakɩnɩ tatasɩ yɔ. Pʋcɔ nɛ mama pɔɔyʋʋ yɔɔ lɛ, mɔñɔɔzʋʋ menziini ŋgʋ nɛ kɩ-tataɣ camɩyɛ. Mɛntɛŋ nɛ mɔñɔtɩnɩ nɔnɔɔ lɛ, monkuli menziini nɛ manɖaɣnɩ tataɣ camɩyɛ nɛ mama pɔɔyʋʋ yɔɔ. Ðɩɣdʋ tʋlʋʋ nɔnɔɔ lɛ, meheyi-i se: ‘Mɛwɛnɩ tɔm kɩbandʋ natʋyʋ nɛ mɔnsɔɔlaa se ŋwelisi-tʋ.’” Ɛzɩma ɛyaa lakaɣ? Koobu Woodworth yɔɔdaa se: “Ðoŋ ɖoŋ lɛ, ɛyaa mʋwaɣ mɔn-tɔm camɩyɛ. Nabʋyʋ taa lalaa tɩɩnɩɣ mbʋ lɛ, paɖɩɣ nɔnɔɔ. Halɩ lalaa ñamaɣzɩɣ nabʋyʋ taa se mɛnkɛ menziiniwaa mba pamakɩ tatasɩ yɔ, pɛ-pɛdɩyʋ.”

Pɩnaɣ 1940 taa, tɔm ndʋ pɔyɔɔdaa nɛ paɖʋ tatasɩ yɔɔ yɔ tɩcɛzɩ 90; nɛ tatasɩ nzɩ paalaba yɔ, sɩcɛzɩ miiliyɔɔ

5 Pɩnaɣ 1940 taa, tɔm ndʋ pɔyɔɔdaa nɛ paɖʋ tatasɩ yɔɔ yɔ tɩcɛzɩ 90; nɛ tatasɩ nzɩ paalaba yɔ, sɩcɛzɩ miiliyɔɔ. John Barr kaakɛ nʋmɔʋ lɩzɩyʋ Krandɩ Pretaañɩ ɛjaɖɛ taa nɛ pʋwayɩ lɛ, ɛla tʋmɩyɛ Nɔɔɖɛyaa Ɛgbɛyɛ taa. Ɛyɔɔdaa se: “Kpaɣnɩ pɩnaɣ 1936 nɛ ŋwolo pɩnaɣ 1945 lɛ, menziini ŋgʋ pamakɩnɩ tatasɩ yɔ, kɩɩkɛ man-taabalʋ paa ɛzɩmtaa. Ye wiɖiyi kɩfɛyɩ mɔn-cɔlɔ yɔ, meleba. Manɖʋʋ tataɣ nakɛyɛ nɔnɔɔ nakɛyɛ taa nɛ manɩɩ Rutherford nɔɔ lɛ, pɩkpazɩɣ-m ɖoŋ pɩdɩɩfɛyɩ. Pɩwɛ ɛzɩ ɛ-maɣmaɣ ɛwɛnɩ mɔn-cɔlɔ yɔ. Toovenim lɛ, ɖɩtaapɩzɩɣ se ɖɩtɩŋnɩ menziini ŋgʋ kɩmakɩ tatasɩ yɔ kɩ-yɔɔ, nɛ ɖɩwɩlɩ tɔm camɩyɛ nɛ pitukuni ɛyaa laŋa.”

6, 7. (a) Ɛbɛ aseɣɖe lɩzʋʋ takayɩsɩ wazaɣ? (b) Nɛ ɛjandʋ ndʋ sɩɩwɛna? (c) Ɛbɛ yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɔ se Yehowa ‘ɖʋ tɔm pee ɖɔ-nɔsɩ taa’?

6 Aseɣɖe lɩzʋʋ takayɩsɩ: Kpaɣnɩ pɩnaɣ 1933 lɛ, peseɣti tɔm susuyaa se paasusuu tɔm kpaɣ ɖɩɣa nɛ ŋwolo ɖɩɣa lɛ, palabɩnɩ tʋmɩyɛ Aseɣɖe lɩzʋʋ takayɩsɩ. Aseɣɖe lɩzʋʋ takayɩsɩ kaɖaɣlɩ ɛzɩ santimɛtawaa 13 nɛ pawalɩ ɛzɩ santimɛtawaa 8 mbʋ yɔ. Pama Bibl taa tɔm natʋyʋ pazɩ sɩ-yɔɔ nɛ pama sɩ-yɔɔ ɖɔɖɔ takayɩsɩ nzɩ ɖɩɣdʋ pɩzɩɣ nɛ ɛpɔzɩ yɔ. Tɔm susuyu cɛlɩɣ Aseɣɖe lɩzʋʋ takayaɣ ŋga lɛ, eheyi ɖɩɣdʋ se ɛkalɩ kɔ-yɔɔ tɔm. Lilian Kammerud kaalabɩ Ɛsɔtɔm tiyiyu tʋmɩyɛ Puerto Rico nɛ Arzentiini. Ɛyɔɔdaa se: “Man-taa kaawɛ leleŋ nɛ aseɣɖe lɩzʋʋ takayaɣ.” Ɛbɛ yɔɔ? Ɛlɩzɩ pɩ-taa se: “Pɩtɩkɛ ɖa-tɩŋa ɖɩpɩzaɣnɩ aseɣɖe lɩzʋʋ camɩyɛ. Ye mbʋ aseɣɖe lɩzʋʋ takayaɣ sɩnɩ-m nɛ ɛyaa yɔɔdɩnʋʋ malɩnɩ-m.”

Aseɣɖe lɩzʋʋ takayaɣ (Itaalii)

7 Pamɩyɩsɩ koobu David Reusch lɩm pɩnaɣ 1918 taa. Ɛyɔɔdaa se: “Aseɣɖe lɩzʋʋ takayɩsɩ kaasɩnɩ koobiya, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pa-taa sakɩyɛ maɣzaɣ se paapɩzɩɣ nɛ pɔyɔɔdɩ tɔm ndʋ tɩmʋnaa yɔ.” Takayaɣ ŋga kataapɩzɩɣ nɛ kalakɩ pɩtɩŋa. Koobu Reusch sɔzaa se: “Nabʋyʋ taa ɛyaa mba ɖɩkataɣ yɔ, pamaɣzaɣ se ɖɩɩpɩzɩɣ yɔɔdʋʋ. Toovenim taa lɛ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtɔ se ɖa-taa sakɩyɛ taapɩzɩɣ yɔɔdʋʋ. Ɛlɛ Yehowa kaawɛɛ nɛ ɛñɔɔzʋʋ-ɖʋ se ɖɩpɩzɩ nɛ ɖisusi ɛyaa tɔm. Pɩkazɩ pazɩ lɛ, ɛkaɣ ɖʋʋ tɔm ɖɔ-nɔsɩ taa nɛ ɛwɩlɩ-ɖʋ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩlabɩnɩ Bibl tʋmɩyɛ ɛyaa nɔnɔsɩ taa yɔ. Papaɣzɩ Ɛsɔ sɛtʋ tɛ teokrasɩ sukuli pɩnzɩ 1940 waa taa nɛ ŋgʋ sɩnɩnɩ-ɖʋ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa.”—Kalɩ Yeremii 1:6-9.

8. Ɛbɛ ŋpɩzɩɣ ŋla nɛ Krɩstʋ falɩsɩ-ŋ?

8 Takayɩsɩ. Kpaɣnɩ pɩnaɣ 1914 nɛ ŋtalɩ sɔnɔ, Yehowa samaɣ labɩ takayɩsɩ nzɩ nɛ sɩyɔɔdʋʋ Bibl tɔm yɔ, sɩcɛzɩ 100. Palabɩ takayɩsɩ nzɩ sɩ-taa nasɩyɩ se sɩsɩnɩ tɔm susuyaa nɛ pɛwɛɛ niye tɔm susuu taa. Anna Larsen wɛ Taanemarkɩ nɛ ɛkɛ tɔm susuyu pɩlakɩ pɩnzɩ 70. Ɛyɔɔdaa se: “Yehowa tɩŋnɩ Ɛsɔ sɛtʋ tɛ teokrasɩ sukuli nɛ kɩ-takayɩsɩ nzɩ ɖɩmʋwa yɔ, sɩ-yɔɔ nɛ ɛsɩnɩ-ɖʋ se ɖɩkɛ tɔm susuyaa kɩbama. Mɔntɔzʋʋ se payaɣaɣ kajalaɣ ñɩŋga se Aide théocratique pour les proclamateurs du Royaume. Palɩzɩ-kɛ pɩnaɣ 1945 taa. Ka-wayɩ lɛ, palɩzɩ “Équipé pour toute bonne œuvre” pɩnaɣ 1946 taa. Kpaɣnɩ pɩnaɣ 2002 lɛ, Tirez profit de l’École du ministère théocratique ɖɩlakɩnɩ tʋmɩyɛ.” Pɩtʋʋ fɛyɩ, Teokrasɩ sukuli nɛ kɩ-takayɩsɩ yɔɔ Yehowa tɩŋnaa nɛ ɛsɩnɩ-ɖʋ nɛ “ɖɩpɩsɩ . . . tʋmɩyɛ laɖaa” kɩbama. (2 Kɔrɛntɩ 3:5, 6) Ŋyeba nɛ pama ña-hɩɖɛ teokrasɩ sukuli taa? Alɩwaatʋ ndʋ palakɩ kpɩtaʋ hɛkʋ taa kediɣzaɣ yɔ, ŋkɔŋnɩ École du ministère takayaɣ paa ɛzɩmtaa? Kediɣzaɣ ŋga kɔ-yɔɔ cɔnɩyʋ kaayɔɔdʋʋ ka-taa tɔm lɛ, ŋcɔŋnɩ ñɛ-ŋga taa? Ye ŋlakɩ mbʋ yɔ, ŋhaɣ nʋmɔʋ Krɩstʋ se ŋfalɩsɩ-ŋ nɛ ŋpɩsɩ wɩlɩyʋ kɩbanʋ.—2 Kɔrɛntɩ 9:6; 2 Timootee 2:15.

9, 10. Ɛzɩma takayɩsɩ sɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖiɖuu toovenim tɔm nɛ ɖɩmɩzɩ-tʋ lɩm?

9 Yehowa tɩŋnɩ ɛ-ɛgbɛyɛ yɔɔ nɛ ɛha tɔm susuyaa takayɩsɩ nzɩ sɩsɩɣnɩ-wɛ se papɩzɩ nɛ palɩzɩ Bibl wɩlɩtʋ kajalaɣ ñɩndʋ taa yɔ. Takayaɣ ŋga payaɣ se La vérité qui conduit à vie éternelle yɔ, kaalabɩ tʋmɩyɛ pɩdɩɩfɛyɩ. Palɩzɩ-kɛ pɩnaɣ 1968 taa nɛ kala ɛyaa yɔɔ tʋmɩyɛ kpaagbaa. Pama décembre 1968 tɛ Kewiyaɣ Ɛsɔ Sɛtʋ Tʋmɩyɛ takayaɣ taa se: “Ɛyaa sakɩyɛ pɔzaɣ La vérité takayaɣ, pʋyɔɔ ɛgbɛyɛ yeba nɛ paɖʋ koobiya nabɛyɛ Brooklyn takayɩsɩ ɖɩlaɖɛ se papaɣzɩ labʋ tʋmɩyɛ ɖoo taa septembre fenaɣ taa. Halɩ pɩtalɩ août fenaɣ taa lɛ, pɔpɔzɩ La vérité takayɩsɩ nzɩ yɔ, pɩɩpɔzaa se pɔsɔzɩ nzɩ sɩɩwɛ yɔ, sɩ-yɔɔ takayɩsɩ miiliyɔɔ kʋyʋmʋʋ nɛ hɔɔlʋʋ pʋcɔ nɛ pɩtalɩ.” Pɩtalɩ pɩnaɣ 1982 taa lɛ, La vérité takayɩsɩ nzɩ palɩzaa yɔ, sɩcɛzɩ miiliyɔɔwaa 100, kʋnʋmɩŋ 116 taa. Pɩnzɩ 14 (kpaɣnɩ pɩnaɣ 1968 nɛ piwolo 1982) taa, La vérité takayaɣ sɩnaa nɛ ɛyaa mba pamʋ toovenim nɛ pɔsɔzɩ Kewiyaɣ tɔm susuyaa yɔɔ yɔ, pɛcɛzɩ miiliyɔɔ kʋyʋmʋʋ. *

10 Pɩnaɣ 2005 taa, paɖaɣnɩ lɩzʋʋ Bibl kpɛlɩkʋʋ takayaɣ kɩbaŋa nakɛyɛ, payaɣ-kɛ se Tɔm Ndʋ Bibl Wɩlɩɣ Toovenim Taa? Ndʋ Bibl Wɩlɩɣ takayɩsɩ nzɩ palɩzaa yɔ, sɩcɛzɩ miiliyɔɔwaa 200 kʋnʋmɩŋ 256 taa! Tʋmɩyɛ nɖɩ kalaba? Pɩnzɩ lʋbɛ taa yeke (kpaɣnɩ pɩnaɣ 2005 nɛ piwolo 2012) ɛyaa mba papɩsɩ tɔm susuyaa yɔ, patalɩɣ ɛzɩ miiliyɔɔ kʋyʋmʋʋ nɛ kudokiŋ nasɩlɛ. Alɩwaatʋ kʋyʋmtʋ ndʋ tɩ-taa, ɛyaa mba pɛkpɛlɩkaɣ Bibl yɔ, paatalɩ miiliyɔɔwaa 8 nɛ kudokiŋ 700; ŋgʋ ɖooo lɛ paakpɛndɩ miiliyɔɔwaa 6 mbʋ yɔ. Pɩtʋʋ fɛyɩ, pana wena ɖɩwɛɛ nɛ ɖɩñakɩ nɛ ɖiɖuu toovenim ɖomaɣ nɛ ɖɩmɩzɩɣ kɔ-yɔɔ lɩm yɔ, Yehowa wɛɛ nɛ ɛwazɩɣ-yɛ.—Kalɩ 1 Kɔrɛntɩ 3:6, 7.

11, 12. Ɛzɩ tayʋʋ pʋnɛ pɩ-taa masɩ yɔɔdʋʋ yɔ, mba nɛ mba palabɩ fenaɣ fenaɣ takayɩsɩ se situkuna?

11 Fenaɣ fenaɣ takayɩsɩ. Kajalaɣ lɛ, “ewiɖe cikpeɖe” pʋ-tɔbʋʋ lɛ se “mba paya-wɛ nɛ ɛsɔdaa kiŋ yɔ,” pɔ-yɔɔ palakaɣ Feŋuu Tilimiye. (Luka 12:32, nwt; Ebree 3:1) Pɩkɔma lɛ, Yehowa ɛgbɛyɛ lɩzɩ fenaɣ fenaɣ takayaɣ kɩfalaɣ nakɛyɛ 1er octobre 1919 wiye. Palabɩ-kɛ se kawazɩ ɛyaa mba patɩkɛ Aseɣɖe Tɩnaa yɔ. Bibl Kpɛlɩkɩyaa nɛ mba patɩkɛ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa yɔ, paasɔɔlɩ takayaɣ ŋga pɩdɩɩfɛyɩ, pʋyɔɔ pɩnzɩ sakɩyɛ taa lɛ, palɩzaɣ-kɛ nɛ kɔɖɔʋ nɛ pɩkɩlɩɣ Feŋuu Tilimiye. Kajalaɣ taa lɛ, payaɣaɣ takayaɣ ŋga se Pɛɛyɛ pɩnaɣ (yaa L’âge d’Or). Pɩnaɣ 1937 taa lɛ, pɛlɛɣzɩ ka-hɩɖɛ se Laŋhɛzɩyɛ (yaa Consolation). Nɛ pɩtalɩ pɩnaɣ 1947 taa lɛ, papaɣzɩ-kɛ yaʋ se Fe! (yaa Réveillez-vous!).

12 Pɩnzɩ wɛɛ nɛ sɩɖɛɣ lɛ, Feŋuu Tilimiye Réveillez-vous! pɛ-wɛtʋ lɛɣzaa; ɛlɛ takayɩsɩ nzɩ sɩ-kaɖʋwa tɩlɛɣzɩ wiɖiyi: Sɩ-kaɖʋwa lɛ se posusi Ɛsɔ Kewiyaɣ tɔm nɛ pasɩnɩ ɛyaa nɛ pɛwɛɛnɩ tisuu Bibl yɔɔ. Sɔnɔ palakɩ Feŋuu Tilimiye nɖɩ pɛkpɛlɩkɩɣ yɔ, nɛ nɖɩ patayɩɣ samaɣ taa yɔ. “Ðɩɣa taa tʋmlaɖaa” pʋ-tɔbʋʋ lɛ se “ewiɖe cikpeɖe” nɛ “heŋ lɛɛŋ” yɔɔ palakɩ Feŋuu Tilimiye nɖɩ pɛkpɛlɩkɩɣ yɔ. * (Maatiyee 24:45; Yohanɛɛsɩ 10:16, nwt) Feŋuu Tilimiye lɛɛɖɛ lɛ, mba patɩtɩlɩtɩ toovenim ɛlɛ pañaŋ Ɛsɔ nɛ Bibl yɔ, pɔ-yɔɔ palabɩ-ɖɩ. (Tʋma Labʋ 13:16) Réveillez-vous! yɔ, mba patɩtɩlɩtɩ Bibl nɛ Ɛsɔ pɩɖɔɔ yɔ, pɔ-yɔɔ palabɩ-kʋ.—Tʋma Labʋ 17:22, 23.

13. Ɛbɛ wɩlɩɣ se ɖe-fenaɣ fenaɣ takayɩsɩ tukuni ɛyaa sakɩyɛ (Kalɩ aɖakaɣ “Takayɩsɩ nzɩ palɩzaa nɛ sɩkɩlɩ tɔyʋʋ ɛjaɖɛ yɔɔ yɔ.”)

13 Kpaɣnɩ pɩnaɣ 2014 ɖɩbazɩyɛ taa lɛ, palɩzɩ Réveillez-vous! takayɩsɩ ɛzɩ miiliyɔɔwaa 44 nɛ Feŋuu Tilimiye takayɩsɩ ɛzɩ miiliyɔɔwaa 46 mbʋ yɔ paa fenaɣ ŋga. Pɛɖɛzɩ Réveillez-vous! kʋnʋmɩŋ 100 taa mbʋ yɔ nɛ pɛɖɛzɩ Feŋuu Tilimiye kʋnʋmɩŋ weyi ɩ-taa yɔ, ɩcɛzɩ 200. Takayɩsɩ sɩnɛ sɩ-taa pakɩlɩɣ ɖɛzʋʋ nɛ nzɩ pakɩlɩɣ tayʋʋ tɛtʋ kpeekpe yɔɔ! Pɩɩlakɩ-ɖʋ piti se papɩzaa nɛ pala tʋma anɛ a-tɩŋa. Mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yesu tɔm se tɔm ndʋ pakaɣ maʋ sɩ-taa yɔ, pakaɣ-tʋ susuu tɛtʋ kpeekpe yɔɔ.—Maatiyee 24:14.

14. (a) Takayaɣ ŋga ɖiyeba se kɔtɔyɩ ɛjaɖɛ yɔɔ? (b) Ɛbɛ yɔɔ ɖɩlabɩ mbʋ?

14 Bibl. Pɩnaɣ 1896 taa, Russell nɛ ɛ-taabalaa pɛlɛɣzɩ ɛgbɛyɛ nɖɩ patɩŋaɣnɩ ɖɩ-yɔɔ nɛ palɩzɩɣ takayɩsɩ yɔ ɖɩ-hɩɖɛ, se pɩsa nɛ tɔm piye ‘Bibl’ pɩzɩ nɛ ɖɩwɛɛ hɩɖɛ nɖɩ ɖɩ-taa. Pʋyɔɔ papaɣzɩ ɛgbɛyɛ yaʋ se Watch Tower Bible and Tract Society. Lɛɣzɩtʋ ndʋ tɩmʋnaa mbʋ pʋyɔɔ yɔ Bibl kɛnɩ kajalaɣ wonuu ŋgʋ kɩsɩɣna se Kewiyaɣ laŋhɛzɩyɛ tɔm ɛyɛlɩ paa le yɔ. (Luka 24:27) Ɛsɔ sɛyaa labɩ tʋmɩyɛ nɛ ɖɩla nɔɔ kʋyʋmaɣ nɛ ɛgbɛyɛ nɖɩ ɖɩ-hɩɖɛ. Patayɩ Bibl ŋgʋ nɛ kpekpeka nɛ peseɣti ɛyaa se pakalɩ-kʋ. Pɩnaɣ 1926 taa, ɖa-maɣmaɣ ɖɩlɩzɩ Bibl ŋgʋ payaɣ se The Emphatic Diaglott yɔ; Bibl taa Grɛɛkɩ masɩ hɔɔlʋʋ ŋgʋ Benjamin Wilson lɩzaa yɔ, ŋgʋ payaɣ mbʋ. Kpaɣnɩ pɩnaɣ 1942 ɖɩbazɩyɛ taa lɛ, ɖɩlɩzɩ Bibl ŋgʋ payaɣ se King James Version yɔ. Palɩzɩ kɩ-tɛ Biblwaa ɛzɩ 700 000 mbʋ yɔ. Pɩlabɩ cɛɛkɛ pɩnzɩ naalɛ yeke lɛ, ɖɩpaɣzɩ lɩzʋʋ Bibl ŋgʋ payaɣ se American Standard Version yɔ; pama Bibl ŋgʋ kɩ-taa Yehowa hɩɖɛ tam 6823 mbʋ yɔ. Pɩtalɩ pɩnaɣ 1950 taa lɛ, ɖɩtayɩ kɩ-tɛ Biblwaa ɛzɩ 250 000 mbʋ yɔ.

15, 16. (a) Traduction du monde nouveau wɛtʋ ndʋ ŋsɔɔlaa? (Ɩtazɩ aɖakaɣ “Pɛɖɛzɩɣ Bibl taa tɔm lɛɛ lɛɛ” taa.) (b) Ɛbɛ ŋpɩzɩɣ ŋla nɛ Yehowa tukuni ña-laŋɩyɛ?

15 Palɩzɩ Grɛɛkɩ masɩ hɔɔlʋʋ tɛ Traduction du monde nouveau pɩnaɣ 1950 taa. Ɛlɛ pɩnaɣ 1961 taa lɛ, palɩzɩ Les saintes Écritures. Traduction du monde nouveau tɩŋa aŋglɛɛ taa. Bibl kʋnɛ kɩɖʋʋ Yehowa hɩɖɛ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ lona wena a-taa paama Yehowa hɩɖɛ Ebree masɩ taa yɔ, paɖaɣnɩ-ɖɩ maʋ a-taa. Pɩtasɩ lɛ, pama Yehowa hɩɖɛ Grɛɛkɩ masɩ taa tam 237. Pɔñɔɔzɩ Traduction du monde nouveau taa tɔm tam sakɩyɛ, ɛlɛ 2013 taa lɛ, paɖaɣnɩ kɩ-taa tɔm ñɔɔzʋʋ se pɩsa nɛ kɩ-kalʋʋ wɛɛ kɛlɛʋ nɛ kɩ-taa tɔm cɔlɩ camɩyɛ. Pɩnaɣ 2013 taa, palabɩ Traduction du monde nouveau tɛ Biblwaa miiliyɔɔwaa 201 nɛ pɛɖɛzɩ kɩ-taa tɔm kʋnʋmɩŋ 121 taa.

16 Ɛyaa kalɩ Traduction du monde nouveau kɩfalʋʋ ŋgʋ pa-kʋnʋŋ maɣmaɣ taa lɛ, ɛzɩma pɩlabɩ-wɛ? Neepaalɩ ɛjaɖɛ taa abalʋ nɔɔyʋ yɔɔdaa se: “Pɩwɛ ɛyaa sakɩyɛ kaɖɛ se panɩɩ Neepaalɩ Bibl ŋgʋ ɖɩɩwɛna yɔ, kɩ-taa; mbʋ pʋyɔɔ yɔ Neepaalɩ kʋnʋŋ kɩbɩnʋʋ pama kɩ-taa. Ɛlɛ lɛɛlɛɛyɔ lɛ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩnɩɩ Bibl taa camɩyɛ nɛ pɩkɩlɩ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ sɔnɔ Neepaalɩ kʋnʋŋ pama kɩ-taa.” Santrafriki ɛjaɖɛ taa halʋ nɔɔyʋ paɣzɩ kalʋʋ Bibl ŋgʋ pɛɖɛzɩ Sango kʋnʋŋ taa yɔ lɛ, ɛpaɣzɩ wiluu nɛ ɛtɔŋ se: “Man-kʋnʋŋ maɣmaɣ yɔ, kitukuuni ma-laŋɩyɛ.” Ɛzɩ halʋ ɛnɛ yɔ, ye ɖɩkalɩɣ Ɛsɔtɔm paa ɖooye yɔ, ɖɩpɩzɩɣ ɖiyele nɛ Yehowa tukuni ɖa-laŋɩyɛ.—Keɣa 1:2; Maatiyee 22:36, 37.

Ðɩwɛɛnɩ ɛsɩmɩyɛ falɩsʋʋ nɛ wondu ndʋ pahaɣ-ɖʋ yɔ tɩ-yɔɔ

17. (a) Ɛbɛ ŋpɩzɩɣ ŋla nɛ ŋwɩlɩ se ŋsɔɔlɩ falɩsʋʋ nɛ fezuu taa wondu ndʋ pahaɣ-ŋ yɔ? (b) Ye ŋlabɩ mbʋ, pee wena pɩlʋlʋʋ?

17 Wondu ndʋ Yesu ha-ɖʋ nɛ patɩŋɩɣnɩ tɩ-yɔɔ nɛ pafalɩsɩɣ-ɖʋ pazɩ pazɩ yɔ, ŋwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ tɩ-yɔɔ? Ŋkalɩɣ takayɩsɩ nzɩ Yehowa ɛgbɛyɛ lɩzɩɣ yɔ? Ŋtɩŋɩɣnɩ sɩ-yɔɔ nɛ ŋsɩɣnɩ ɛyaa lalaa na? Ye ŋlakɩ mbʋ yɔ, pɩwɩlɩɣ se ŋtisi tɔm ndʋ Koobu Opal Betler yɔɔdaa yɔ, tɩ-yɔɔ. Pamɩyɩsɩ-ɩ lɩm 4 octobre 1914 wiye. Opal yɔɔdaa se: “Ma nɛ ma-walʋ Edward ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ menziiniwaa mba pamakɩnɩ tatasɩ yɔ nɛ aseɣɖe lɩzʋʋ takayɩsɩ pɩnzɩ sakɩyɛ. Ðɩlɩzaɣ aseɣɖe kpaɣ ɖɩɣa nɛ ŋwolo ɖɩɣa lɛ, ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ takayɩsɩ, hatʋ cabɩ takayɩsɩ nɛ fenaɣ fenaɣ takayɩsɩ. Ðɩlabɩ ŋgee tɔm susuu nɛ ɖɩtayɩ takayɩsɩ ndɩ ndɩ. Pʋwayɩ pawɩlɩ-ɖʋ ɛzɩma ɖɩla pɩsɩ nɛ ŋna-ɩ waa nɛ ɛzɩma ɖɩkpɛlɩkɩnɩ ɛyaa Bibl yɔ. Ðɩɩlabɩ tʋma sakɩyɛ, ɛlɛ pɩɩkɛ wezuu caɣʋ ŋgʋ kɩha-ɖʋ koboyaɣ siŋŋ yɔ.” Yesu kaatɔm se mba ɛkaɣ cɔnʋʋ pɔ-yɔɔ yɔ, pakaɣ labʋ tʋma sakɩyɛ: Pakaɣ ɖuu, pakʋ nɛ panɩɩ leleŋ pa-tɩŋa. Ɛzɩ Opal yɔ, koobiya miiliyɔɔwaa sakɩyɛ pɩzɩɣ nɛ pɔyɔɔdɩ se Yesu tɔm ndʋ, tɩlabɩ toovenim.—Kalɩ Yohanɛɛsɩ 4:35, 36.

18. Waɖɛ sɔsɔɖɛ nɖɩ ɖɩwɛna?

18 Ɛyaa mba patɩpɩsɩtɩ Wiyaʋ Yesu lɩmɖʋyaa yɔ, papɩzɩɣ nɛ pamaɣzɩ se Ɛsɔ samaɣ taa ɛyaa ɩɩsɩŋ pʋyʋ nɛ “pɛ-ɛza tikuli.” (Tʋma Labʋ 4:13) Ɛlɛ paa mbʋ yɔ, Yehowa tɩŋnɩ ɛyaa mba pɔ-yɔɔ nɛ eyele se pɛwɛɛ niye nɛ palakɩ takayɩsɩ nzɩ pakɩlɩɣ sɩ-taa tɔm ɖɛzʋʋ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ yɔ! Kɔzɩ kɔzɩ lɛ, ɛfalɩsɩ-ɖʋ nɛ eseɣti-ɖʋ se ɖɩlabɩnɩ wondu ndʋ tʋmɩyɛ nɛ ɖisusi laŋhɛzɩyɛ tɔm ajɛɛ kpeekpe taa ɛyaa. Pɩkɛnɩ-ɖʋ waɖɛ sɔsɔɖɛ se ɖɩsɩnɩ Krɩstʋ nɛ ɖiɖuu toovenim ɖomaɣ nɛ ɖiyele nɛ ɛyaa pɩsɩ ɛ-wayɩ tɩŋɩyaa!

^ tay. 2 Pɩnzɩ hiu ŋgʋ kɩɖɛwa yɔ ki-yeke kɩ-taa, Yehowa samaɣ labɩ takayɩsɩ nzɩ yɔ, sɩcɛzɩ miiliyaarɩwaa 20. Pɩtasɩ lɛ, ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ ɛyaa miiliyaarɩwaa 2 nɛ miiliyɔɔwaa 7 waa mba pɛwɛnɩ intɛrnɛɛtɩ yɔ, papɩzɩɣ nɛ powolo ɖɛ-tɛ intɛrnɛɛtɩ lone jw.org yɔɔ.

^ tay. 9 Takayɩsɩ lɛɛsɩ nzɩ palɩzaa se pɩsɩnɩ tɔm susuyaa nɛ pɛkpɛlɩkɩnɩ ɛyaa Bibl yɔ, sɩ-taa nasɩyɩ yɔ: La Harpe de Dieu (1923); “Que Dieu soit reconnu pour vrai!” (1948); Vous pouvez vivre éternellement sur une terre qui deviendra un paradis (1982); La connaissance qui mène à la vie éternelle (1995).

^ tay. 12 Kalɩ 15 juillet 2013 tɛ Feŋuu Tilimiye, hɔɔlʋʋ 23, tayʋʋ 13 taa nɛ ŋna ɛzɩma palɩzɩɣ “lɩmɖʋyaa” tɔbʋʋ lɛɛlɛɛyɔ yɔ.