Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

ETUKULWA 8

Oilongifo oyo twa kala hatu longifa moilonga yokuudifa—Oileshomwa oyo ya nyanyangidilwa ovanhu moukalele

Oilongifo oyo twa kala hatu longifa moilonga yokuudifa—Oileshomwa oyo ya nyanyangidilwa ovanhu moukalele

ENENEDILADILO LETUKULWA

Jehova ohe tu pe oilongifo oyo twa pumbwa opo tu dule okuhonga ovanhu vomoiwana aishe, omapata aeshe nomalaka aeshe

1, 2. (a) Oshike sha li sha kwafela opo onghundana iwa i tandavele moitukulwalongo oyo ya li koshi yepangelo laRoma mefelemudo lotete? (b) Oshike tashi ulike kutya Jehova ote tu yambidida kunena? ( Tala oshimhungu “Onghundana iwa momalaka e dulife 670.”)

DILADILA kwaasho sha li sha ningwa po pOpentekoste yomo 33 O.P. Ovanhu ovo ve uyile kOpentekoste ova li va kumwa neenghono eshi va uda ovahongwa vokuGalilea tava popi nawanawa omalaka avo oshidalelwamo, netumwalaka lovahongwa ovo ola li lela la kuma ovanhu ovo komitima. POpentekoste oyo, ovahongwa ova li va pewa pashikumwifilonga oshali yokupopya omalaka e lili naku lili, naasho osha li tashi yandje oumbangi kutya Kalunga okwa li te va yambidida. (Lesha Oilonga 2:1-8, 12, 15-17.) Onghundana iwa oyo va li va udifa efiku olo oya li ya udika kovanhu vomomaputuko e lili naku lili, nolwanima oya li ye lihanena moitukulwalongo aishe yaRoma. — Kol. 1:23.

2 Kunena, ovapiya vaKalunga ihava popi omalaka e lili noku lili pashikumwifilonga. Ndele nande ongaho, ohava toloka etumwalaka lOuhamba momalaka a konda po 670, oo e dule kokule omalaka oo a li a popiwa pOpentekoste. (Oil. 2:9-11) Oshiwana shaJehova osha nyanyangida oileshomwa ihapu i li momalaka mahapu, nokungaho, oshe shi ningifa tashi shiiva opo etumwalaka lOuhamba li kale tali udifwa kongonga yedu alishe. * Naasho otashi yandje yo oumbangi uhe fi okupatanekwa kutya Jehova ota longifa Ohamba Jesus Kristus, opo i wilike oilonga yetu yokuudifa. (Mat. 28:19, 20) Eshi hatu kundafana kombinga yoilongifo imwe oyo twa kala hatu longifa momukokomoko womido 100 da pita opo tu wanife po oilongo yokuudifa, didilika nghee Ohamba Jesus ya kala tai tu deula opo tu dule okukwafela ovanhu pauhandimwe notu kale ovahongi vawa vEendjovo daKalunga. — 2 Tim. 2:2.

Ohamba oya kwafela ovapiya vayo va kale hava kunu eembuto doshili

3. Omolwashike hatu longifa oilongifo i lili noku lili moilonga yetu yokuudifa?

3 Jesus okwa li a faafanifa “eendjovo douhamba” neembuto, ofimbo omitima dovanhu e di faafanifa nedu. (Mat. 13:18, 19) Ngaashi ashike omunepya ha longifa oilongifo i lili naku lili opo a pupaleke nokulongekida nawa edu lepya laye li dule okukunwa, oshiwana shaJehova nasho osha kala tashi longifa oilongifo i lili naku lili opo shi kwafele ovanhu omamiliyona va tambule ko etumwalaka lOuhamba. Oilongifo imwe ya tya ngaho oya li ashike ya kwafela pakafimbo. Ofimbo ikwao ngaashi omambo noifo, otai twikile okudana onghandangala moilonga yetu yokuudifa. Mepingafano neenghedi dihapu dokuudifila ovanhu vahapu poshikando domwaado twa kundafana metukulwa la tetekela, oilongifo oyo hatu ka kundafana oya kala tai kwafele ovaudifi va popye novanhu odikilila. — Oil. 5:42; 17:2, 3.

Onhele omo mwa li hamu ndulukwa eengalamafona noikwamashina yomawi moToronto, moKanada

4, 5. Eengalamafona oda li hadi longifwa ngahelipi, noshike osho da li ihadi dulu okuninga?

4 Oipopiwa ya kwatwa moungalo. Lwopokati komido 1930 nasha no 1940 nasha, ovaudifi ova li hava longifa eengalamafona okupwilikinifa ovanhu oipopiwa yopaMbibeli ya kwatwa moungalo, oyo ya li hai kala i na ominute nhano lwaapo. Omafimbo amwe, oipopiwa oyo oya li hai kala i na oipalanyole i li pauxupi, ngaashi “Oukwatatu,” “Omundilo wekoshokifo,” ile “Ouhamba.” Eengalo odo oda li hadi longifwa ngahelipi? Omumwatate Clayton Woodworth, oo a ninginifwa mo 1930 mOilongo ya Hangana yaAmerika, okwa ti: “Onda li handi ende nongalamafona oyo ya longelwa mokakofa, noinima ikwao oyo hai endele pamwe nongalamafona. Onda li alushe ndi na oku i shitela nawa opo i dule okudana. Shimha nde uya pomuvelo weumbo, ohandi patulula okakofa oko, handi shitele nawa ongalamafona, opo nee handi denge okangedjo kopomuvelo. Ngeenge omuneumbo okwa yeulula omuvelo, ohandi mu lombwele handi ti, ‘Ondi na etumwalaka la fimana olo nda hala wa pwilikina kulo.’” Mbela ovanhu ova li have linyenge ngahelipi? Omumwatate Woodworth okwa ti: “Luhapu ovanhu ova li hava pwilikine. Ndele omafimbo amwe, ova li hava idile omivelo davo. Vamwe ova li hava diladila kutya ohandi landifa eengalamafona.”

Okufika mo 1940, opa li oipopiwa i dulife po 90 ya kwatwa moungalo, nopa li pa ndulukwa eengalo di dulife pemiliyona limwe

5 Okufika mo 1940, opa li oipopiwa i dulife po 90 oyo ya kwatwa moungalo, nopa li pa ningwa eengalo di dulife pemiliyona limwe. Omumwatate John E. Barr, oo pefimbo olo a li ta kokola ondjila moBritania nokwa ka ninga lwanima oshilyo shOlutuwiliki, okwa ti: “Okudja mo 1936 fiyo 1945, onda li alushe handi longifa ongalamafona. Ngeenge kandi i na, onda li ashike handi kala ndi udite nda fa ndihe na ekwafo lasha. Ngeenge ndi udite ewi lomumwatate Rutherford eshi ndi li peumbo lonhumba, osha li hashi tu nge omukumo; onda li handi kala ndi udite nda fa ndi li naye komudidi. Ashike nonande ongaho, ongalamafona kaya li hai hongo monghedi oyo tai dulu okuhanga filufilu omitima dovanhu.”

6, 7. (a) Oukalata vokuyandja oundombwedi ova li hava kwafele ngahelipi, ashike ova li yo hava imbi ovaudifi va ninge shike? (b) Omeityo lilipi Jehova a ‘tula eendjovo daye momakanya etu’?

6 Oukalata vokuyandja oundombwedi. Okudja mo 1933, ovaudifi ova li va ladipikwa va kale hava longifa oukalata vokuyandja oundombwedi ngeenge tava longo eumbo neumbo. Oukalata ovo ova li hava kala ve na omutamo weesendimeta 7.6 noule weesendimeta 12.7 lwaapo. Ova li hava kala ve na etumwalaka lopaMbibeli li li pauxupi neyelifilo li na sha noishangomwa yopaMbibeli oyo omunhu ta dulu okupewa. Omuudifi okwa li ashike ha yandje okakalata oko komuneumbo e lileshele mwene. Lilian Kammerud, oo lwanima a ka ninga omutumwa koPuerto Rico nokoArgentina okwa ti: “Onda li ndi hole onghedi yokulongifa oukalata vokuyandja oundombwedi.” Omolwashike mbela? Omumwameme oo okwa ti: “Haatushe twa li tu shii okuninga omatwalemo mawa. Onghee hano, omukalo wokulonga noukalata owa li hau kwafele nge ndi hovele eenghundafana noupu.”

Okakalata kokuyandja oundombwedi (mOshiitalia)

7 Omumwatate David Reusch, oo a ninginifwa mo 1918, okwa ti: “Oukalata vokuyandja oundombwedi ova li hava kwafele ovamwatate, molwaashi vahapu kava li ve shii kutya nava popye naanaa shike.” Nande oshilongifo osho osha li tashi kwafa, osha li yo sha imba ovaudifi va kale ve na ounghulungu wokupopya. Omumwatate Reusch okwa ti: “Omafimbo amwe ovanhu ova li hava diladila kutya fye eembolo. Paulelalela, vahapu katwa li tu na lela ounghulungu wokupopya. Ndele Jehova okwa li te tu longekida opo tu kale ovakalele vaye voku mu hepaulula moipafi. Diva konima yaasho, Jehova okwa li a tula eendjovo daye momakanya etu eshi e tu honga nghee tu na okulongifa Omishangwa moilonga yeumbo neumbo. Okwa li e tu kwafela tu dule okuninga ngaho okupitila mOfikola yOkudeula Ovaudifi, oyo ya li ya hovela mo 1940 nasha.” — Lesha Jeremia 1:6-9.

8. Ongahelipi to dulu okweefa Kristus e ku deule?

8 Omambo. Okudja mo 1914 fiyo okunena, oshiwana shaJehova osha nyanyangida omambo e dule pe 100 a yoolokafana oo e na oikundafanwa yopaMbibeli. Omambo amwe a tya ngaho okwa nuninwa okudeula ovaudifi va kale ovakalele ovanekeka. Anna Larsen wokuDenmark, oo a kala omuudifi oule womido 70 lwaapo, okwa ti: “Jehova okwe tu kwafela tu kale ovaudifi ovanekeka okupitila mOfikola yOkudeula Ovaudifi nosho yo momambo ofikola oo hatu pewa. Ohandi dimbuluka embo lotete la tya ngaho kutya ola li Theocratic Aid to Kingdom Publishers, olo la pitile mo 1945. Konima yefimbo, ola ka pingenwa po kembo “Equipped for Every Good Work,” olo la li la nyanyangidwa mo 1946. Mopaife otu na embo Mona ouwa mOfikola yOukalele woPauteokratika.” Nopehe na omalimbililo, Jehova okwe tu kwafela okupitila mOfikola yOkudeula Ovaudifi nosho yo momambo opo “tu kale ovayakuli,” ile tu tye ovakalele. (2 Kor. 3:5, 6) Owe lishangifa ngoo mOfikola yOkudeula Ovaudifi? Mbela oho etelele ngoo embo loye lofikola kokwoongala opo u dule okulandula eshi omupashukili wofikola ta tofa mulo? Okuninga ngaho, oto ka pa Kristus omhito e ku deule u kale omuhongi a pyokoka. — 2 Kor. 9:6; 2 Tim. 2:15.

9, 10. Omambo okwa dana onghandangala ilipi moku tu kwafela tu kune eembuto doshili noku di tekela?

9 Jehova okwe tu kwafela yo eshi e tu pa omambo amwe vali okupitila mehangano laye oo a nuninwa okukwafela ovaudifi va honge vamwe omahovelohongo Ombibeli. Embo Oshili oyo tai twala komwenyo waalushe, olo la li la nyanyangidwa oshikando shotete mo 1968, ola li la kwafela ovaudifi va pondole moukalele. Oukalele Wetu wOuhamba (wOshiingilisha) waNovemba 1968 owa li wa popya kutya: “Embo Oshili ola li tali endelele neenghono okupwa po, nomolwaasho muSeptemba, oshinyanyangido shehangano shomuBrooklyn osha li shi na okulonga noufiku.” Okafo oka ti yo kutya: “Pomhito imwe muAguste, omambo Oshili oo a li a mbestelwa okwa li a konda pwaao a nyanyangidwa nomiliyona imwe netata!” Mo 1982, opa hangwa pa nyanyangidwa omambo Oshili e dulife pomamiliyona 100, momalaka 116. Embo olo ola li la kwafela ovanhu va konda pemiliyona limwe va ninge ovaudifi vOuhamba, moule ashike womido 14, okudja mo 1968 fiyo 1982. *

10 Mo 2005, opa li pa nyanyangidwa embo limwe vali lihokwifa neenghono, Ombibeli otai hongo lela shike? Opa nyanyangidwa eekopi dembo olo omamiliyona 200 lwaapo, momalaka 256. Oshidjemo? Ovanhu emiliyona 1.2 ova kwafelwa va ninge ovaudifi vonghundana iwa moule ashike womido 7, okudja mo 2005 fiyo 2012. Momukakena wefimbo olo tuu olo, omuvalu waavo tava konakona nafye Ombibeli owa hapupala, okudja pomamiliyona 6 lwaapo okuya pomamiliyona e dulife pwaa-8.7. Nopehe na omalimbililo, Jehova okwa kala ta nangeke noupuna eenghendabala detu dokukuna nokutekela eembuto doshili. — Lesha 1 Ovakorinto 3:6, 7.

11, 12. Metwokumwe nomishangwa odo da etwa moutendo, oifo yetu oya nuninwa oolyelye?

11 Oifo. Potete Oshungonangelo oya li ashike ya nuninwa unene tuu “okangudu,” kokutya ovo ve na ‘eifano lomeulu.’ (Luk. 12:32; Heb. 3:1) Ashike okudja me 1 Oktoba 1919, ehangano laJehova ola li la hovela okunyanyangida oshifo shimwe vali osho sha li sha nuninwa ovanhu moukalele. Ovakonakoni vOmbibeli novanhu moukalele ova li ve hole neenghono oshifo osho, nomolwaasho oule womido dihapu osha li hashi nyanyangidwa momuvalu muhapu shi dulife Oshungonangelo. Potete oshifo osho osha li sha lukwa The Golden Age. Opo nee mo 1937, osha li sha pewa edina, Consolation. Mo 1946, osha ka lukululwa vali ndele tashi ningi Awake!

12 Mokweendela ko kwomido, onghedi omo oifo yOshungonangelo no-Awake! ya unganekwa nomudutilo wayo oya enda tai lunduluka, ashike elalakano layo ola faafana, olo kutya otai shiivifa Ouhamba waKalunga notai kwafele ovanhu va kale va itavela mOmbibeli. Kunena, Oshungonangelo ohai nyanyangidwa pavali, oshifo shokukonakonwa nosho yo shomoukalele. Oshifo shokukonakonwa osha nuninwa ‘ovapiya,’ sha hala okutya “okangudu” nosho yo “eedi dimwe.” * (Mat. 24:45; Joh. 10:16, NW) Shikwao osha nuninwa ovanhu moukalele, unene tuu ovo vehe shii natango oshili, ashike ova fimaneka Ombibeli naKalunga. (Oil. 13:16) O-Awake! oya nuninwa ovo ve shii kanini kombinga yOmbibeli noyaKalunga kashili, Jehova. — Oil. 17:22, 23.

13. Oshike wa mona shididilikwedi shi na sha noifo yetu? (Kundafaneni oshimhungu, “ Omivalu doishangomwa mounyuni.”)

13 Okudja pehovelo lomudo woilonga 2014, omwedi keshe ohapa nyanyangidwa eekopi do-Awake! di dulife pomamiliyona 44 nosho yo dOshungonangelo di li omamiliyona 46. O-Awake! ohai tolokwa momalaka 100, ofimbo Oshungonangelo omomalaka e dulife po 200, nokungaho, oifo oyo oyo hai tolokwa momalaka mahapu, nohai andjakanekwa momuvalu muhapu i dulife oifo aishe mounyuni! Naasho kashi na oku tu kumwifa molwaashi oifo oyo oi na etumwalaka olo Jesus a li a xunganeka kutya oli na okuudifwa mounyuni aushe. — Mat. 24:14.

14. Oshike twa kala hatu tandavelifa nouladi, nomolwashike?

14 Ombibeli. Mo 1896, omumwatate Russell novalongi pamwe naye ova li va lundulula edina lehangano lopaveta olo va li hava longifa opo va nyanyangide oileshomwa li kale la kwatela mo oshitya Ombibeli. Okudja opo, ehangano olo ola kala tali ifanwa Watch Tower Bible and Tract Society. Osho osha yeleka molwaashi Ombibeli oyo oshilongifo shetu sha fimanenena shokutandavelifa onghundana iwa yOuhamba. (Luk. 24:27) Metwokumwe nedina lehangano olo lopaveta, ovapiya vaKalunga ova kala tava andjakaneke nouladi Eembibeli nokuladipika vamwe va kale have di lesha. Pashihopaenenwa, mo 1926, otwa li twa pilinda nomashina etu vene Ombibeli yo-The Emphatic Diaglott, oyo i na Omishangwa dopaKriste dOshigreka odo da tolokwa kuBenjamin Wilson. Okudja mo 1942, otwa li yo twa pilinda nokwaandjakaneka Eembibeli do-King James Version de lixwapo di li 700 000 lwaapo. Konima yomido mbali, otwa li twa hovela okupilinda Ombibeli yo-American Standard Version, oyo i na edina Jehova, li li mo lwoikando 6 823. Mo 1950, otwa hangwa twa tandavelifa Eembibeli odo di dulife po 250 000.

15, 16. (a) Oshike wa mona shihokwifa shi na sha no-New World Translation? ( Kundafaneni oshimhungu “Ombibeli otai tolokwa neendelelo.”) (b) Ongahelipi to dulu okweefa Jehova a kume omutima woye?

15 Mo 1950 omwa li mwa pita o-New World Translation of the Christian Greek Scriptures. Ombibeli ye lixwapo yo-New World Translation of the Holy Scriptures oya li ya pita mo 1961. Ombibeli oyo otai fimanekifa Jehova molwaashi oya shuna edina laye ponhele keshe opo la li momishangwa dopehovelo dOshiheberi. Edina Jehova ola holoka yo oikando 237 mOmishangwa dopaKriste dOshigreka dOmbibeli oyo yo-New World Translation. Ombibeli oyo oya kala tai pepalekwa lwoikando opo ku shilipalekwe kutya oi li paushili lela notai dulu okuudiwa ko noupu. Oya pepalekwa lwaxuuninwa mo 2013. Okufika mo 2013, otwa hangwa twa nyanyangida Eembibeli do-New World Translation di dulife pomamiliyona 201 momalaka 121, de lixwapo ile oitukulwa yado.

16 Ovanhu ova kala ve udite ngahelipi eshi va mona o-New World Translation momalaka avo? Omulumenhu umwe Omunepali okwa ti: “Vahapu otwa li hatu mono shidjuu okuuda ko Ombibeli ikulu yOshinepali molwaashi oya longifa oitya yonghuluyonale. Ndele paife otu udite ko nawanawa Ombibeli molwaashi oya tolokwa palaka olo hatu popi kunena.” Eshi omukainhu umwe wokoCentral African Republic a lesha Ombibeli oyo ya tolokwa mOshisango, okwa li a lila ndele ta ti: “Ei oya tolokwa lela melaka olo nda nyama.” Ngaashi omukainhu oo, nafye ohatu dulu okupitika Jehova a kume omitima detu mokukala hatu lesha Ombibeli efiku keshe. — Eps. 1:2; Mat. 22:36, 37.

Ulika olupandu omolwoilongifo nedeulo olo twa pewa

17. Ongahelipi to dulu okuulika olupandu loye li na sha noilongifo nosho yo edeulo olo hatu pewa, naasho otashi ke ku etela oidjemo ya tya ngahelipi?

17 Mbela ou na ngoo olupandu omolwoilongifo nedeulo tali twikile olo Ohamba Jesus Kristus hai tu pe? Oho kongo ngoo efimbo opo u leshe oishangomwa oyo hai nyanyangidwa kehangano laJehova noku i longifa opo u kwafele vamwe? Ngeenge osho ho ningi ngaho, oto katuka metwokumwe noshihopaenenwa shomumwameme Opal Betler, oo a ninginifwa mo 4 Oktoba 1914. Opal okwa ti: “Momukokomoko womido, ame nomushamane wange [Edward] okwa li hatu longifa ongalamafona noukalata vokuyandja oundombwedi. Otwa kala hatu yandje oundombwedi eumbo neumbo hatu longifa omambo, oumbo noifo. Otwa li hatu kufa ombinga moikonga nomoyeendo nokuyandja omatumwalaka a shangwa. Lwanima otwa ka deulwa shi na sha nanghee hatu dulu okuninga omalishuneko nokukonakona Ombibeli novanhu ovo ve na ohokwe pomaumbo avo. Otwa kala lela nonghalamwenyo ye lipyakidila noihafifa.” Jesus okwa li a udanekela ovapangelwa vaye kutya otava ka kala ve lipyakidila okukuna, okuteya nokuhafa pamwe. Ngaashi Opal, ope na ovaudifi omamiliyona ovo tava dulu okukoleka oushili oo kutya, eudaneko olo otali wanifwa kunena. — Lesha Johannes 4:35, 36.

18. Otu na oufembanghenda ulipi?

18 Ovanhu vahapu ovo ihava shikula Ohamba yopaMessias otashi dulika va kale va tala ko ovapiya vaKalunga ve li “ovanhu vongaho, inava longwa.” (Oil. 4:13) Ndele kashi kumwifa tuu okudiladila kOhamba tai longifa ovanhu vongaho va nyanyangide oileshomwa oyo ya tolokwa momalaka mahapu noya tandavela mounyuni aushe osho inashi monika nande onale mondjokonona! Shimwe vali sha fimanenena oshosho kutya, Ohamba oyo oye tu deula noku tu ladipika tu longife oilongifo oyo opo tu udifile ovanhu vomoiwana aishe onghundana iwa. Kau fi tuu oufembanghenda okulonga pamwe naKristus moilonga yokukuna eembuto doshili nokuninga ovanhu ovahongwa!

^ okat. 2 Meedula ashike omulongo da pita, oshiwana shaJehova osha nyanyangida oileshomwa ye likolelela kOmbibeli i dulife pomabiliyona 20. Kakele kaasho, ovanhu omabiliyona 2.7 ohava tale ouyelele konhele yetu yokointaneta, (jw.org) mounyuni aushe.

^ okat. 9 Omambo amwe oo a li haa longifwa kovaudifi opo va kwafele vamwe ve lihonge oshili yOmbibeli ongaashi The Harp of God (la nyanyangidwa mo 1921), “Let God Be True” (la nyanyangidwa mo 1946), Ove oto Dulu Okukala nOmwenyo Fiyo Alushe mOparadisa kombada yEdu (la nyanyangidwa mo 1982), nosho yo Eshiivo olo tali twala komwenyo waalushe (la nyanyangidwa mo 1995).

^ okat. 12 Tala Oshungonangelo yo 15 Juli 2013, epandja 23, okatendo 13, omo mu na ouyelele wa pepalekwa u na sha naavo ve li ‘ovapiya.’