1, 2. a) Jesuspa tiemponpi, ¿ima pasasqanmi yanaparqan lliw Roma nacionpi Diosmanta yachachikunanpaq? b) ¿Imaraykun sut’ita reparanchis Jehová Dios yanapawashasqanchista? (Qhawallaytaq “ Qelqakunata ruwashanku 670 más simikunapi” nisqa recuadrota.)

 33 WATAPIN Pentecostés fiestapi, Jesuspa qatikuqninkuna Diospa yanapayninwan imaymana simikunapi yachachiyta qallarirqanku, chay pasasqanmi sut’ita rikuchirqan Jehová Dios paykunata yanapashasqanta. Jerusalenman riq runakunaqa anchatan admirakurqanku rimasqanku simipi huk yachachikuyta uyarisqankumanta (leey Hechos 2:1-8, 12, 15-17). Chay p’unchaypin Jesuspa qatikuqninkuna tukuy nacionkunamanta hamuq runakunaman allin willakuykunata yachachirqanku, pisi tiempollamantataq Roma nacionpa atiyninpi kaq llaqtakunapas Diosmanta yacharqanku (Col. 1:23).

² Diosqa manañan milagrota ruwanñachu serviqninkuna askha simikunapi rimanankupaq. Chaywanpas Diosta serviqkunaqa 670 más simikunapin yachachishanku, ñawpaq tiempopi Jesuspa qatikuqninkunaqa manan chay tukuy simikunapichu yachachirqanku (Hech. 2:9-11). Diospa llaqtanqa askha simikunapin imaymana qelqakunata ruwashan, chay qelqakunan kay pachaq k’uchunkunakamaraq chayashan. a Chaywanmi kayta reparanchis: Jehová Diosmi churin Jesucristota utilizashan predicacionta qhawarinanpaq (Mat. 28:19, 20). Pachak wata masñan imaymana qelqakunata utilizashanchis, kunanqa chaykunamanta yachasun. Qatimuq parrafokunata leeshaspa tapukuy: “¿Imaynatan rey Jesucristo yachachiwarqanchis predicaspa sapanka runata yanapanapaq? ¿Imaynatan yanapawarqanchis Diospa Siminmanta allin yachachiq kananchispaq?”, nispa (2 Tim. 2:2).

3. ¿Imaraykun imaymanawan yanapachikuspa predicanchis?

³ Jesusqa Diospa gobiernonmanta willakuytan rikch’anachirqan muhuwan, runakunaq sonqonku imayna kasqantataq hallp’awan (Mat. 13:18, 19). Huk chakra llank’aq runaqa imaymana herramientakunawanmi hallp’ata  preparan muhuta t’akananpaq, chay hinatan Diosta serviqkunapas imaymanawan yanapachikuspa runakunaq sonqonta prepararqanku, chhaynapi Diospa gobiernonmanta yachachikuykunata chaskikunankupaq. Wakin yanapaykunaqa huk tiempollapaqmi karqan. Ichaqa hukkunataqa utilizashallanchismi, chaykunaqa librokuna revistakunan. Yachasun wakin yanapaykunamanta, chaykunaqa yanapawarqanchismi sapanka runawan rimananchispaq. Qanchis capitulopi yachasqanchis yanapaykunawanmi ichaqa mana sapanka runatachu yanapayta atirqanchis (Hech. 5:42; 17:2, 3).

4, 5. a) ¿Imaynatan tocadiscokunata utilizarqanku? b) ¿Imapin tocadiscokuna mana yanaparqanchu?

⁴ Grabasqa discursokuna. 1930, 1940 watakunapin iñiqmasinchiskunaqa grabasqa discursokunawan yachachirqanku, chaytaqa huk tocadisco nisqapin tocachiqku. Chay grabacionkunaqa yaqa 5 minutollan karqan. Wakin grabasqa discokunaq temanmi karqan “Trinidad”, “Purgatorio”, “Gobierno” nisqa. ¿Imaynatan chay grabacionkunata utilizarqanku? Clayton Woodworth sutiyoq iñiqmasinchismi 1930 watapi Estados Unidos nacionpi bautizakurqan, paymi nirqan: “Ñoqaqa tocadiscoytan huk maletinpi hina apaq kani, allinta tocananpaqqa tocadiscoq agujantan discoq qallariyninpi churanay karqan. Huk wasiman chayaspaqa, tocananpaq hinallañan listota saqeq kani, chay qhepamantaq punkuta takaq kani. Pipas lloqsimuqtinqa ‘huk importante willakuytan apamushani uyarinaykipaq’ nispan niq kani”, nispa. ¿Uyarikuqkuchu runakuna? Chay iñiqmasinchismi nirqan: “Runakunaqa  allintan uyariqku. Wakinmi ichaqa mana munaqkuchu uyariyta. Mayninpitaqmi piensaqku tocadiscokunata vendeq kanaypaq”, nispa.

⁵ 1940 watapaqqa 90 más discursokunañan grabasqa kasharqan, chaykunamantataq huk millón más discokunata ruwarqanku. Chay tiempopin John Barr iñiqmasinchis Gran Bretaña nacionpi precursor karqan, qhepamantaq umalliq t’aqamanta karqan, paymi nirqan: “1936 watamanta 1945 watakamaqa tocadiscollantinmi maymanpas riq kani. Mana chaywanqa manan ima ruwaytapas atiqchu kani. Sapa punkupi Rutherford iñiqmasinchispa kunkanta uyarisqaymi anchata kallpachawaq, ladoypipas rimashanman hinatan sientekuq kani. Ichaqa yachachispaqa runakunaq sonqonmanmi chayananchis, chay ruwaypin tocadiscoqa mana allintachu yanapawarqanku”, nispa.

6, 7. a) ¿Imapin allin karqan predicanapaq tarjetakuna? b) ¿Imatan wakin runakuna piensaqku chaywan predicaqkunamanta? c) ¿Ima yanapaytan Jehová Dios qowarqanchis allin yachachiqkuna kananchispaq?

⁶ Predicanapaq tarjetakuna. 1933 watamantapachan iñiqmasinchiskunata kallpacharqanku wasin-wasinta predicaspa tarjetakunata utilizanankupaq. Chay tarjetaqa sapa killa informenchista qonapaq hojachaq sayaynin hinan karqan. Chaypiqa pisi simikunallawanmi Bibliamanta yachachikurqan, hinaspapas chaypin willakurqan ima qelqakunatachus runakuna mañakuyta atinkuman chayta. Iñiqmasinchiskunaqa chay tarjetatan wasiyoqkunaman leechiqku. Lilian Kammerud iñiqmasinchisqa Puerto Rico, Argentina nacionkunapin misionera karqan, paymi nirqan: “Chay tarjetakunawan llank’aytaqa allinpaqmi qhawarirqani”, nispa. ¿Imaraykun chayta nirqan? Paymi nillarqantaq: “Wakinniykuqa manan allin rimaqchu karqayku, ichaqa chay tarjetakunan ñoqatapas yanapawarqan runakunawan rimanaypaq”, nispa.

⁷ David Reusch iñiqmasinchisqa 1918 watapin bautizakurqan, paypas nirqanmi: “Wakinqa niqkun ‘manan allintachu rimani’ nispa, chaymi chay tarjetakunaqa paykunata allinta yanaparqan”, nispa. Ichaqa, ¿imatan wakin runakuna piensaqku? Chay iñiqmasinchismi nillarqantaq: “Wakin runakunaqa piensaqkun mana rimaq kanaykupaq. Wakin iñiqmasinchiskunaqa manapunitaqmi allin rimaqchu karqayku. Ichaqa Jehová Diosmi preparawasharqanku qhepaman Bibliata utilizaspa allinta yachachinaykupaq. Chay ruwaytan atirqayku Bibliamanta allin yachachiq kanapaq escuelaq yanapayninwan, chayqa 1940 watakunapin qallarirqan”, nispa (leey Jeremías 1:6-9).

8. ¿Imata ruwaspan rikuchinki allin yachachiq kay munasqaykita?

⁸ Librokuna. 1914 watamantapachan Diospa llaqtanqa 100 más librokunata ruwarqan. Wakin librokunaqa iñiqmasinchiskunatan yanaparqan allin yachachiqkuna  kanankupaq. Dinamarca nacionmanta Anna Larsen iñiqmasinchisqa 70 wata hinañan runakunata yachachishan, paymi nin: “Jehová Diosqa allin yachachiq kananchispaqmi yanapawarqanchis Bibliamanta allin yachachiq kanapaq escuelawan, chay escuelapi utilizakusqan librokunawanpas. Huk kaqmi karqan ‘Diosmanta yachachinapaq yanapay’ nisqa libro (inglés simipi), chayqa 1945 watapin lloqsimurqan. 1946 watapiqa ‘Tukuy allin ruwaypaq allin preparasqa’ nisqa libron lloqsimurqan (inglés simipi). 2001 watapitaqmi Bibliamanta allin yachachiq kanapaq escuelapi yachay nisqa libro lloqsimurqan”, nispa. Jehová Diosqa chay yanapaykunawanmi allinta ‘servinanchispaq atiyta qowarqanchis’ (2 Cor. 3:5, 6). ¿Matriculasqañachu kashanki Bibliamanta allin yachachiq kanapaq escuelapi? ¿Sapa semanachu Escuelapi yachay nisqa libroykita huñunakuyman apamunki, chay escuelapi umalliq yachachisqantapas uyarinkichu? Chayta ruwanki chayqa, Jesucriston yanapasunki allin yachachiq kanaykipaq (2 Cor. 9:6; 2 Tim. 2:15).

9, 10. ¿Imaynatan librokuna yanapawarqanchis predicaypipas estudiokunata qoypipas?

⁹ Diospa llaqtanqa Bibliamanta yachachinapaqmi askha librokunata ruwarqan, chaykunataqa Jehová Diosmi qowarqanchis. 1968 watapin lloqsimurqan “Wiñay kawsayman apaq cheqaq yachachikuy” nisqa libro (inglés simipi), chay libroqa ancha allinmi karqan. 1968 watapin noviembre killamanta Diosmanta willasunchis qelqa nirqan: “Chay librotaqa askhan munarqanku, chayraykun Brooklyn fabricapiqa tutakunapipas llank’arqanku setiembre killapi”, nispa. Chaymantapas nirqanmi: “Agosto killapiqa aswan askhatan chay librota mañakurqanku, chaymi chay killapi yaqa iskay millón librokunaraq faltarqan”, nispa. 1982 watapaqqa “Wiñay kawsayman apaq cheqaq yachachikuy” librotan 100 millón masta ruwarqanku 116 simikunapi. 1968 watamanta 1982 watakamaqa chay libroq yanapayninwanmi huk millón más predicaqkunaraq yapakamurqan. b

¹⁰ 2005 watapin lloqsimurqan ¿Imatapunin Biblia yachachin? nisqa libro. Chay librotaqa 200 millón mastan ruwarqanku 256 simikunapi. Chayta ruwakusqanraykun qanchis watallapi (2005 watamanta 2012 watakama) 1.200.000 mosoq predicaqkuna yapakurqan. Chaymantapas chay tiempollapin estudiokuna qosqanchispas yapakurqan 6 millonmanta 8.700.000 más runakunaman. Chaywanmi sut’ita reparanchis predicaypipas estudiokunata qoypipas Jehová Dios yanapawasqanchista (leey 1 Corintios 3:6, 7).

11, 12. Textokunaq yanapayninwan willay pikunapaq revistanchiskuna ruwasqa kasqanta

 ¹¹ Revistakuna. Qallariypiqa Qhawaq revistapi yachachikusqanqa ‘pisi t’aqapi’ kaqkunallapaqmi karqan, paykunaqa ‘hanaq pachapaq waqyasqan’ kanku (Luc. 12:32; Heb. 3:1). 1919 watapin 1 octubre killapi, Diospa llaqtan huk mosoq revistata presentarqan, sutinmi karqan “Sumaqta kawsanapaq tiempo” nisqa (inglés simipi), chay revistaqa llapa runapaqmi ruwasqa karqan. 1937 watapin sutinta cambiarqanku “Sonqochay” nisqaman (inglés simipi), 1946 watapitaq cambiarqanku ¡Rikch’ariy! nisqa sutiman. Biblia Estudiaqkunapas huk runakunapas ancha allinpaqmi chay revistata qhawarirqanku, chaymi Qhawaq revistamantapas aswan askhataraq chay revistata ruwarqanku.

¹² Watakunaq pasasqanman hinaqa, Qhawaq hinallataq ¡Rikch’ariy! revistakunaq tapanqa cambiarqanmi, ichaqa chay revistakunaqa Diospa gobiernonmanta yachananchispaq Bibliapi confiananchispaq iman lloqsirqan, chayqa manan cambiarqanchu. Kay tiempopiqa iskay Qhawaq revistakunan kashan, hukninmi huñunakuypi estudianapaq huknintaqmi runakunaman rakinapaq. Huñunakuypi estudianapaq revistaqa patronpa ‘wasinpi kamachinkunapaqmi’, paykunan kanku ‘pisi t’aqa ovejakuna’ ‘wak ovejakuna’ ima (Mat. 24:45, NM; Juan 10:16). c Wakin runakunaqa manan cheqaq-kaqta yachankuchu, chaywanpas respetankun Diostapas Bibliatapas, paykunapaqmi hukninkaq Qhawaq revista ruwasqa kashan (Hech. 13:16). ¡Rikch’ariy! revistaqa Bibliamantapas Jehová Diosmantapas pisillata yachaqkunapaqmi ruwasqa kashan (Hech. 17:22, 23).

13. Willay revistanchiskuna imayna rakikusqanmanta. (Qhawallaytaq “ Kay qelqakunan askhanpi rakikun” nisqa recuadrotapas.)

¹³ Sapa killanmi 2014 watapi 100 simikunapi 44 millón más ¡Rikch’ariy! revistakuna ruwakurqan, Qhawaq revistataq 200 más simikunapi yaqa 46 millón ruwakurqan. Manan ima revistapas chhayna askhanpiqa ruwakunchu, nitaqmi chhayna askha simikunamanpas t’ikrakunchu. Admirakunapaqña chaykuna chaypas, pachantinpi predicakunan kasqanqa willasqañan karqan. Chay revistakunawanmi Jesuspa profetizasqan allin willakuykunata pachantinpi willakushan (Mat. 24:14).

14. ¿Imata ruwanankupaqmi Diosta serviqkuna tukuy sonqowan kallpachakurqanku, imaraykun chayta ruwarqanku?

¹⁴ Biblia. 1896 watapin, Russell iñiqmasinchispas yanapaqninkunapas qelqakunata ruwanapaq corporacionpa sutinta cambiarqanku, chay corporacionpa sutinmanqa Biblia simita yaparqanku (Watch Tower Bible and Tract Society). Chay ruwasqankuqa allinmi karqan, ¿imarayku? Diospa gobiernonmanta yachachinapaq Biblia ancha allin kasqanrayku (Luc. 24:27). Chay corporacionpa sutin nisqan hina, Diosta serviqkunaqa tukuy sonqonkuwanmi  runakunata kallpacharqanku Bibliata leenankupaq, hinaspapas kallpachakurqankun Bibliakunata rakinankupaq. 1926 watapin Benjamin Wilson runaq t’ikrasqan Bibliata (The Emphatic Diaglott) fabricanchiskunapi ruwakurqan, chay Bibliaqa Griego rimay qelqakunallan karqan. 1942 watapitaq kikin fabricallanchispitaq yaqa 700.000 copiakunata huk Bibliamanta (King James Version) horqokurqan. Iskay wata qhepamanmi huk Bibliamantapas (American Standard Version) copiakunata horqokullarqantaq, chay Bibliapin Jehová suti 6.823 kutita rikhurin. 1950 watapaqqa chay Bibliamantan 250.000 más copiakunata rakirqanchis.

15, 16. a) ¿Imaraykun Traducción del Nuevo Mundo nisqa Bibliata ancha allinpaq qhawarinki? (Qhaway “ Askha simikunaman Bibliata t’ikranku” nisqa recuadrota.) b) ¿Imaynatan Diosman sonqonchista kicharinchis?

¹⁵ 1950 watapin “Traducción del Nuevo Mundo de las Escrituras Griegas Cristianas” nisqa Biblia lloqsimurqan (inglés simipi). 1961 watapitaq “Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras” nisqa Biblia lloqsimurqan (inglés simipi), chaypin karqan Hebreo rimay qelqakuna Griego rimay qelqakuna ima. Ñawpaq Hebreo qelqakunapi maypichus Jehová suti rikhurisqanman hinan chay Bibliapiqa kaqllata churarqanku, chay ruwasqankun rikuchin Diospa sutinta anchata respetasqankuta. Chaymantapas Jehová sutiqa 237 kutitan Griego rimay qelqakunapi rikhurin. ¿Imatan ruwarqanku chay Biblia fácil entiendenalla kananpaq? Chaypaqqa askha kutitan revisarqanku. 2013 watapitaqmi inglés simipi chay Bibliata hukmanta revisallarqankutaq, chay watapaqqa 201 millón más Traducción del Nuevo Mundo nisqa Bibliakunatan rakirqanku 121 simikunapi, wakinqa Griego rimay qelqakunallan karqan.

¹⁶ ¿Imaynan wakin runakuna sientekurqanku Traducción del Nuevo Mundo nisqa Bibliata rimasqanku simipi leespa? Nepal nacionmanta runan nirqan: “Kay nacionniykupiqa sasatan runakuna entiendeqku Nepal simipi Bibliata, chaypiqa sasa entiendena simikunan karqan. Kunanmi ichaqa allinta Biblia leesqaykuta entiendeyku, chaypiqa sapa p’unchay rimasqayku simikunan tarikun”, nispa. Huk warmin República Centroafricana ladomanta Traducción del Nuevo Mundo Bibliata Sango simipi leespa waqayta qallarirqan, nirqantaqmi: “Rimasqay simipi leespaqa sonqoymanmi chayan”, nispa. Llapanchismi munanchis Diosman sonqonchista kichariyta, chaypaqmi ichaqa sapa p’unchay Bibliata leenanchis (Sal. 1:2; Mat. 22:36, 37).

17. ¿Imakunata ruwaspan rikuchisunman imaymana chaskisqanchismanta agradecido kasqanchista, ima hunt’akusqantan rikusun chayta ruwaspa?

¹⁷ Rey Jesucristoqa imaymana qelqakunatan qowashallanchis, hinaspapas yachachiwashallanchismi imayna  predicayta, ¿ancha allinpaqchu chaykunata qhawarinchis? ¿T’aqanchischu tiempota qelqakunata leenanchispaq, chaykunawan hukkunata yanapananchispaqpas? Chaykunata ruwasun chayqa, Opal Betler iñiqmasinchis hinan sientekusun, payqa 1914 watapin 4 octubre killapi bautizakurqan, paymi nirqan: “Watakunaq pasasqanman hinan, [Edward] qosaywan tocadisco nisqata hinallataq predicanapaq tarjetakunata utilizarqayku. Wasin-wasinta rispan predicarqayku librokunawan, folletokunawan, revistakunawan ima. Chaymantapas callekunapin letrerokunawan predicarqayku, qelqakunatapas rakirqaykun. Chay qhepamanmi yachachiwarqanku Bibliamanta yachayta munaqkunaq wasinman kutinaykupaq, estudiota qonaykupaqpas. Tukuy tiempo predicaspan kusisqa kawsarqayku”, nispa. Jesusmi prometerqan qatikuqninkuna tukuy tiempo predicaspa estudiokunata qospa kashanankuta, chay ruwasqankuwan kusisqa kanankutapas. Opal iñiqmasinchis hinan askha iñiqmasinchiskunapas chay promesa hunt’akusqanta rikushanku (leey Juan 4:35, 36).

18. ¿Ima llank’aytan ancha allinpaq qhawarinchis?

¹⁸ Diosta mana serviq runakunaqa ‘mana estudioyoq’ runakunata hinan Diospa llaqtanpi kaqkunata qhawarinku (Hech. 4:13). Ichaqa rey Jesucristoq yanapayninwanmi Diosta serviqkunaqa askha qelqakunata ruwanku, wakin qelqakunaqa askha simikunamanmi t’ikrakun askhanpitaq rakikun, manan ima qelqapas chhaynaqa kanchu. Chaymantapas Jesucristoqa yachachiwarqanchismi chay qelqakunawan imayna predicayta. Runakunaman predicaspa estudiokunata qospa iman Cristoq llank’aqmasin kanchis. ¡Chay llank’aytaqa ancha allinpaqmi qhawarinchis!