Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

MATAUPU 8

Meafaigaluega mo le Galuega Talaʻi​—Sauniaina o Lomiga mo le Fanua

Meafaigaluega mo le Galuega Talaʻi​—Sauniaina o Lomiga mo le Fanua

MANATU AUTŪ O LE MATAUPU

Ua faaauau ona saunia e Ieova meafaigaluega e manaʻomia e aʻoaʻo ai tagata taʻitoʻatasi mai i atunuu uma, ituaiga uma, ma gagana uma

1, 2. (a) I le uluaʻi senituri, o le ā na fesoasoani i le faaooina atu o le tala lelei i le Emepaea o Roma? (e) O le ā e faamaonia ai lo tatou mauaina o le lagolagosua a le Atua i le taimi lenei? (Tagaʻi foʻi i le pusa “ Le Tala Lelei i le Silia i le 670 Gagana.”)

 UA LĒ mautonu tagata asiasi o loo i Ierusalema, i le mea ua latou faalogoina. Ua tautatala tagata Kalilaia i gagana eseese i se auala manino, ma ua naunau ai nei tagata i la latou feʻau. Na tupu lenā mea i le Penetekoso 33 T.A., ma na faavavega ona maua e le ʻauaposetolo le meaalofa o le tautatala i gagana eseese, o se faamaoniga o le lagolagosua a le Atua. (Faitau le Galuega 2:1-8, 12, 15-17.) O le tala lelei na latou talaʻia i lenā aso na aafia ai ituaiga o tagata eseese uma, ma salalau atu ai le tala lelei i le Emepaea o Roma.—Kolo. 1:23.

2 I aso nei, e lē o toe faavavega ona tautatala tagata o le Atua i gagana eseese. E ui i lea, e tele atu gagana ua mafai ona oo atu ai le feʻau nai lo o le uluaʻi senituri, auā ua silia i le 670 gagana ua faaliliuina ai le feʻau o le Malo. (Galu. 2:9-11) O le tele lenā o gagana ua mafai ona lomia ai le tele o a tatou lomiga, ma ua oo atu ai le feʻau o le Malo i tulimanu uma o le lalolagi. a O le faamaoniga maumaututū lenā o le faaaogāina e Ieova o le Tupu o Iesu Keriso, e taʻitaʻia la tatou galuega talaʻi. (Mata. 28:19, 20) A o tatou iloiloina nisi o meafaigaluega na faaaogā i le silia i le 100 tausaga ua mavae, o le a tatou iloa ai le auala ua faaauau ai ona toleni e le Tupu i tatou e talaʻi atu i tagata taʻitoʻatasi, ma avea foʻi ma faiaʻoga o le Tusi Paia.—2 Timo. 2:2.

Ua Faaaupega e le Tupu Ana Auauna e Totōina Fatu o le Upu Moni

3. Aiseā e tatou te faaaogāina ai le tele o meafaigaluega eseese i le galuega talaʻi?

3 Na faatusa e Iesu le “upu o le malo” i fatu laau, ae faatusa le loto o le tagata i le eleele. (Mata. 13:18, 19) E faaaogā e se tagata fai togālaau meafaigaluega eseese e faamalū ai le palapala, a o leʻi lūlūina i ai fatu laau. Ua faapena ona faaaogā e tagata o Ieova meafaigaluega eseese, e sauniunia ai loto o le faitau miliona o tagata e faalogo i le feʻau o le Malo. O nisi o nei meafaigaluega, na faaaogā mo sina taimi. Peitaʻi, o loo faaauau pea ona avea tusi ma mekasini o ni meafaigaluega aogā mo le galuega. E ese mai i auala na faaaogā e faaoo atu ai le feʻau lea na talanoaina i le mataupu ua mavae, o le a talanoaina i le mataupu lenei meafaigaluega ua faaaogā e tagata talaʻi o le Malo, e molimau atu ai i tagata taʻitoʻatasi.—Galu. 5:42; 17:2, 3.

Le fale na gaosia ai phonograph ma isi meafaigaluega na faaaogā i Toronto i Kanata

4, 5. Na faapefea ona faaaogā phonograph, ae o le ā le itu na lē lelei ai?

4 Lauga na puʻeina. I vaitausaga o le 1930 ma le 1940, na faaaogā ai e tagata talaʻi laau e tā ai lauga faale-Tusi Paia na puʻeina. O nei lauga na puʻeina, e itiiti ifo i le lima minute le uumi. O nisi o nei lauga e pupuu o latou matua e pei o le “Tolutasi,” “Pulekatolio” ma le “Malo.” Na faapefea ona faaaogā nei lauga na puʻeina? Na faapea mai Clayton Woodworth, Jr., lea na papatiso i le 1930 i le Iunaite Setete: ʻOu te alu ma ave le laau lea e tāina ai nei lauga, e iai lona ʻau vili faatasi ma se vaega e iai le nila, lea e tuu i luga o le record, ona maua ai lea o le leo. Ou te faatulagaina le laau a o oʻu tū i luma o le fale o se aiga, ona tuʻituʻi lea i le faitotoʻa. Pe a tatala mai e le tagata le faitotoʻa, ona ou faapea atu lea, “E iai se feʻau tāua ou te manaʻo e faailoa atu.”’ O le ā le tali mai a tagata? Na faapea mai le uso o Woodworth: “O le tele o taimi e talilelei mai tagata. Ae o nisi taimi e toe tapuni mai le faitotoʻa. Atonu e mafaufau nisi o loo oʻu taumafai e faatau atu nei laau (phonograph).”

E oo ane i le 1940, ua silia i le 90 lauga eseese na puʻeina na mafai ona maua i le silia i le 1 miliona record na faia

5 E oo ane i le 1940, ua silia i le 90 lauga eseese na puʻeina na mafai ona maua i le silia i le 1 miliona record na faia. Na auauna John E. Barr o se paeonia i Peretania i lenā taimi, ae na avea mulimuli ane o ia ma sui o le Vaega Pule. Na ia faapea mai: ʻSa masani ona ou faaaogāina le laau e tā ai lauga (phonograph), a o faagasolo tausaga mai le 1936-1945. O nisi aso e pei ou te valea pe a leai se phonograph. E faalaeiauina aʻu pe a ou faalogo i le leo o le uso o Rutherford, a o tāina le phonograph i le talaʻiga. Peitaʻi, e pau le vala e lē mafai ona faataunuuina i le faaaogāina o phonograph, o le pāʻia lea o loto o tagata.’

6, 7. (a) O ā itu e lelei ma lē lelei ai le faaaogāina o testimony card? (e) O le ā le auala ua ʻtuuina mai ai e Ieova upu i o tatou gutu’?

6 Pepa e avatu ai se molimau. Na amata mai i le 1933 ona faalaeiau tagata talaʻi e faaaogā nei pepa (testimony cards) i le talaʻiga mai i lea fale i lea fale. E taitutusa lenei pepa ma le telē o le pepa lipoti. E iai i totonu se feʻau puupuu mai le Tusi Paia, faapea se faamatalaga e faatatau i se lomiga faale-Tusi Paia. E tuu atu e le tagata talaʻi lenei pepa i lē e ona le fale, ma faalaeiau o ia e faitau i ai. Na faapea mai Lilian Kammerud lea na auauna o se misionare i Puerto Rico ma Anitenitina: “Ou te fiafia tele e faaaogā lenei pepa i le galuega talaʻi.” O le ā le māfuaaga? Na ia faapea mai: “E lē o tagata uma e mafai ona saunia se taulimaga lelei. O lea, na fesoasoani lenei pepa iā te aʻu i le auala e faafeiloaʻi ai tagata.”

Testimony card (gagana Italia)

7 Na faapea mai le uso o David Reusch lea na papatiso i le 1918: “Na fesoasoani nei pepa i uso, auā e toʻaitiiti lava sa lelei le auala na fai ai a latou taulimaga.” Peitaʻi, e iai foʻi itu e lē lelei ai lenei meafaigaluega. Na toe faapea mai le uso: “O nisi taimi, e mafaufau tagata e lē mafai ona matou tautatala. A tuu lava i se isi itu, e saʻo lelei auā e leʻi mafai ona matou tautatala atu. Peitaʻi, na sauniunia e Ieova i matou e avea ma ana faifeʻau talaʻi. Ua toeitiiti oo i le taimi e na te tuuina ai upu i o matou gutu, e ala i le aʻoaʻoina o i matou i le auala e faaaogā ai le Tusi Paia i le talaʻiga. Na faataunuuina lenā vala ina ua amata le Aʻoga o le Faiva Faatiokarate i le 1943.”—Faitau le Ieremia 1:6-9.

8. E faapefea ona e faatagaina Iesu e toleniina oe?

8 Tusi. Talu mai le 1914, ua silia i le 100 tusi eseese ua saunia e tagata o Ieova e talanoaina ai mataupu faale-Tusi Paia. O nisi o nei tusi, na saunia faapitoa e toleni ai tagata talaʻi ina ia lelei le auala e aʻoaʻo atu ai i le faiva. Na faapea mai Anna Larsen mai Tenemaka, o lē na avea ma tagata talaʻi i le silia i le 70 tausaga ua mavae: “Na fesoasoani mai Ieova iā i matou ina ia avea ma tagata talaʻi lelei, e ala mai i le Aʻoga o le Faiva Faatiokarate, faapea tusi na matou mauaina. Ou te manatua o le tusi muamua na faaaogā, o le Course in Theocratic Ministry, lea na tatalaina i le 1944. Na sosoo ai ma le tusi “Equipped for Every Good Work,” lea na lomia i le 1946. Ae ua tatou mauaina i le taimi lenei le tusi Mauaina o Aogā Mai i le Aʻoga o le Faiva Faatiokarate, lea na lomia i le 2001.” Ua telē se sao o le Aʻoga o le Faiva Faatiokarate ma tusi o loo faaaogāina, i le aʻoaʻoina o i tatou e Ieova ina “ia agavaa ai o ni [ana] auauna.” (2 Kori. 3:5, 6) Po ua e auai i le Aʻoga o le Faiva Faatiokarate? Pe e masani ona ave lau tusi o le Aʻoga o le Faiva i vaiaso taʻitasi i le sauniga, ma mulimuli i ai a o faaaogā e le faiaʻoga? O le faia faapea, ua e faataga ai Iesu e toleni oe ia avea ma faiaʻoga lelei.—2 Kori. 9:6; 2 Timo. 2:15.

9, 10. O le ā le vala ua faataunuuina e tusi i le totō ma le faasūsūina o fatu o le upu moni?

9 Ua fesoasoani mai foʻi Ieova iā i tatou, e ala i tusi ua saunia e lana faalapotopotoga e faamalamalama ai aʻoaʻoga faavae o le Tusi Paia. Sa matuā telē le aogā o le tusi O Le Upu Moni E Taʻitaʻi Ai I Le Ola Faavavau. O le 1968 le taimi muamua na lomia ai lenā tusi. Na taʻua i le Faiva o le Malo o Novema i le 1968: “Na matuā manaʻomia lava le tusi o le Upu Moni. O lea, iā Setema na faaopoopo ai e le fale lomitusi a le Sosaiete i Brooklyn se isi sifi faapitoa i le pō.” Na taʻua atili e faapea: “I se tasi taimi iā Aokuso, na matuā manaʻomia ai le tusi o le Upu Moni, ma e silia i le tasi ma le ʻafa miliona kopi na toe lolomi.” E oo ane i le 1982, ua silia i le 100 miliona kopi o le tusi ua lomia i gagana e 116. Ae i le 1968-1982, na fesoasoani le tusi o le Upu Moni i le faaopoopoina o le silia i le 1 miliona tagata talaʻi o le Malo. b

10 O le 2005, na tatalaina ai se isi tusi mataʻina O ā Aʻoaʻoga Moni a le Tusi Paia? E pe ā ma le 200 miliona kopi o lenei tusi ua lomia i gagana e 256. O le ā le iʻuga? I le 2005-2012, e pe ā ma le 1.2 miliona i latou na avea ma tagata talaʻi o le Malo. A o faagasolo lenā vaitaimi, na faatupulaʻia le fuainumera o ē na suʻesuʻeina le Tusi Paia, mai le pe ā ma le 6 miliona i le silia i le 8.7 miliona. E tatou te mautinoa ua faamanuia e Ieova a tatou taumafaiga, e totō ma faasūsū fatu o le upu moni o le Malo.—Faitau le 1 Korinito 3:6, 7.

11, 12. E tusa ai ma mau faale-Tusi Paia, o ā aofia eseese ua lomia faapitoa i ai a tatou mekasini?

11 Mekasini. I le amataga, na lomia faapitoa ai le Watch Tower mo le “lafu mamoe itiiti,” po o i latou ua maua “le valaau mo le lagi.” (Luka 12:32; Epe. 3:1) Iā Oketopa 1, 1919, na tatalaina ai e le faalapotopotoga a Ieova se isi mekasini fou, lea na fuafua mo tagata lautele. Na matuā fiafia Tagata Aʻoga o le Tusi Paia ma tagata lautele i lenā mekasini, ma sa sili atu lona tufatufaina nai lo o le Watch Tower. O lenā mekasini na taʻua muamua o le The Golden Age. Ae i le 1937, na suia ai i le Consolation, ma i le 1946 na taʻua ai o le Ala Mai!

12 A o faagasolo tausaga, ua suia le auala e tusia ma faatulaga ai Le Olomatamata ma le Ala Mai! Peitaʻi, o loo tumau lava le fuafuaga o nei mekasini, o le faalauiloa lea o le Malo o le Atua ma atiaʻe ai le maufaatuatuaina o le Tusi Paia. Ua fuafua le lomiga mo suʻesuʻega o Le Olomatamata mo le “ʻaufaigaluega,” lea e faia aʻe i le “lafu mamoe itiiti” ma “isi mamoe.” c (Mata. 24:45; Ioa. 10:16) Ae o le lomiga mo le lautele, ua faapitoa mo i latou e lē malamalama i le upu moni, ae faaaloalo i le Tusi Paia ma le Atua. (Galu. 13:16) Peitaʻi, ua faapitoa le Ala Mai!, mo i latou e itiiti le malamalama i le Tusi Paia ma le Atua moni o Ieova.—Galu. 17:22, 23.

13. O ā ni itu e mataʻina ai a tatou mekasini? (Iloilo le siata “ Vala Mataʻina ua Mafai Ona Ausia.”)

13 E oo ane i le amataga o le 2014, ua lomia i masina taʻitasi le silia i le 44 miliona kopi o le Ala Mai!, ma le pe ā ma le 46 miliona kopi o Le Olomatamata. Ua faaliliuina le Ala Mai! i le pe ā ma le 100 gagana, ae ua faaliliuina Le Olomatamata i le silia i le 200 gagana. O nei mekasini ua sili atu gagana ua faaliliu ai, faapea lona tufatufaina i le lalolagi aoao. Peitaʻi, e lē faateʻia ai i tatou i nei vala. Ua iai i nei mekasini le feʻau na faatonuina i tatou e Iesu e talaʻi atu i le lalolagi aoao.—Mata. 24:14.

14. O le ā ua tatou maelega e faaauiluma, ma aiseā?

14 Le Tusi Paia. I le 1896, na suia ai e le uso o Russell ma ana aumea le igoa o le faalapotopotoga na latou faaaogāina e lomia ai lomiga, ma faaaofia ai le upu Tusi Paia. O lea na taʻua ai o le Watch Tower Bible and Tract Society. Na talafeagai lenā suiga, auā o le Tusi Paia o le meafaigaluega autū lea mo le faasalalauina o le tala lelei o le Malo. (Luka 24:27) E tusa ai ma lo latou igoa ua lesitalaina faaletulafono, na maelega ai tagata o le Atua e faaauiluma le tufatufaina ma le faitauina o le Tusi Paia. O se faaaʻoaʻoga, i le 1926, na lolomi ai i la tatou fale lomitusi le The Emphatic Diaglott, o se faaliliuga o Tusitusiga Eleni na tuufaatasia e Benjamin Wilson. Na amata i le 1942 ona tatou lolomia ma tufatufaina atu, le pe ā ma le 700,000 kopi o le faaliliuga atoa o le King James Version. Ae i le lua tausaga mulimuli ane, na amata ai ona tatou lolomiina le American Standard Version, lea e 6,823 taimi na faaaogā ai le suafa o Ieova. E oo ane i le 1950, ua silia i le 250,000 kopi o lenā faaliliuga na tatou tufatufaina atu.

15, 16. (a) Aiseā e tatou te talisapaia ai le Faaliliuga a le Lalolagi Fou? (Iloilo le pusa “ Le Faatupulaʻia o le Faaliliuina o le Tusi Paia.”) (e) E faapefea ona tatou faatagaina Ieova e pāʻia o tatou loto?

15 O le 1950, na tatalaina ai le New World Translation of the Christian Greek Scriptures. Peitaʻi, na tatalaina i le 1961 le lomiga atoa o le New World Translation of the Holy Scriptures. Ae o le 2009, na tatalaina ai le Tusi Paia atoa o le Faaliliuga a le Lalolagi Fou i le gagana Samoa. O lenei faaliliuga ua toe tuu ai le suafa o Ieova i le tulaga e tatau ona iai, e tusa ai ma uluaʻi tusitusiga Eperu. E 237 taimi ua faaaogā ai le suafa o le Atua i Tusitusiga Eleni o le Faaliliuga a le Lalolagi Fou. E tele taimi ua toe teuteu ai lenei faaliliuga i le faa-Peretania ina ia faamautinoa le saʻo ma faigofie ona malamalama i ai, ma o le taimi mulimuli na faia ai faapea o le 2013. E oo ane i lenā tausaga, ua silia i le 201 miliona kopi o le Faaliliuga a le Lalolagi Fou ua faaliliuina i le Tusi Paia atoa, po o se vaega foʻi i le 121 gagana.

16 Na faapefea ona tali mai nisi ina ua faitau i le Faaliliuga a le Lalolagi Fou i la latou lava gagana? Na faapea mai se tamāloa mai Nepale: “O le tele o tausaga sa faigatā ona malamalama i le faaliliuga tuai i le gagana Nepale, auā na faaaogā ai le gagana maotua. Peitaʻi, ua faigofie atu ona malamalama i le Tusi Paia i le taimi lenei, ona ua faaaogā ai le gagana o aso uma.” I le taimi na faitau ai se fafine mai i le Malo o Aferika Tutotonu i le faaliliuga Sango, na maligi ona loimata ma faapea mai: ʻUa pāʻia loʻu loto ona ua mafai ona ou malamalama i le Tusi Paia.’ E pei o lenā fafine, e mafai foʻi ona tatou faatagaina Ieova e pāʻia o tatou loto, e ala i le faitauina o le Tusi Paia i aso taʻitasi.—Sala. 1:2; Mata. 22:36, 37.

Lotofaafetai mo Meafaigaluega ma Toleniga

17. E faapefea ona faailoa atu lou talisapaia o meafaigaluega ma toleniga ua e mauaina, ma o ā iʻuga e maua mai ai?

17 Pe e te talisapaia meafaigaluega faapea toleniga o loo faaauau ona aumaia e le Tupu mo i tatou? Pe e te faaaluina se taimi e faitau ai lomiga faale-Tusi Paia ua saunia e le faalapotopotoga a le Atua, ma faaaogā e fesoasoani ai i isi? O le faia faapea, o le a taitutusa ai ou manatu ma faalogona o le tuafafine o Opal Belter, lea na papatiso iā Oketopa 4, 1914. Na ia faapea mai: ʻO le tele o tausaga na ma faaaogāina ai ma laʻu tane [Edward] phonograph ma testimony cards. Sa ma faaaogāina foʻi tusi, tamaʻitusi ma mekasini i le galuega talaʻi. Sa ma auai i tauiviga, savaliga tetele, ma le tufatufaina atu o sāvali na iai ni feʻau faapitoa. Sa toleniina foʻi i matou i le auala e toe asia ai tagata, ma faia suʻesuʻega faale-Tusi Paia ma tagata fiafia. Sa pisi ma fiafia o ma olaga.’ Sa folafola mai e Iesu o le a faia se sao tele a ona tagatānuu i le lūlūina o fatu o le upu moni, faapea le galuega o le seleselega, ma latou maua ai le fiafia. Ua tofo le faitau miliona i le moni o lenā folafolaga.—Faitau le Ioane 4:35, 36.

18. O le ā le faaeaga ua tatou mauaina?

18 E mafaufau i latou e leʻi avea ma auauna a le Tupu, o tagata o le Atua “e leʻi lava ni aʻoaʻoga ma e faatauvaa.” (Galu. 4:13) Peitaʻi, ua faaaogā e le Tupu ona tagata faatauvaa e lomia, faaliliu ma tufatufa atu le tele o lomiga, ma e leai se isi faalapotopotoga ua mafai ona latou faia faapea. Ae o le vala e sili ona tāua, ua ia toleniina ma uunaʻia i tatou e faaaogā nei meafaigaluega e faasalalau atu ai le tala lelei i tagata uma. O se faaeaga mo i tatou le galulue faatasi ma Keriso, i le totōina o fatu o le upu moni ma maua ai soo.

a I le 10 tausaga ua mavae, e silia i le 20 piliona lomiga faale-Tusi Paia ua lomia e tagata o Ieova. Ua mafai foʻi ona faaaogā e le silia i le 2.7 piliona la tatou tuatusi o le jw.org.

b O nisi nei o lomiga na fesoasoani i tagata talaʻi e aʻoaʻo atu ai upu moni o le Tusi Paia: The Harp of God (lomia i le 1921), “Let God Be True” (lomia i le 1946), E Mafai ona E Ola e Faavavau i Parataiso i Le Lalolagi (lomia i le 1982), ma Le Poto e Taʻitaʻia ai i le Ola e Faavavau (lomia i le 1995).

c Tagaʻi i palakalafa e 13 i Le Olomatamata o Iulai 15, 2013, mo le fetuunaʻiga o lo tatou malamalamaga e faatatau i le “ʻaufaigaluega.”