Yani kulokufunako

Yani kulokucuketfwe

SEHLUKO 8

Emathulusi Ekushumayela​—Kukhicita Tincwadzi Tensimi Yemhlaba Wonkhe

Emathulusi Ekushumayela​—Kukhicita Tincwadzi Tensimi Yemhlaba Wonkhe

LOKUCOCWA NGAKO KULESEHLUKO

Jehova uyachubeka asinika emathulusi lesiwadzingako kuze sifundzise bantfu bato tonkhe tive, tinhlanga netilwimi

1, 2. (a) Ngelikhulu lekucala, yini leyasita ekusakateni tindzaba letimnandzi kuwo wonkhe uMbuso WemaRoma? (b) Ngubuphi bufakazi lesinabo bekutsi Jehova uyasisekela esikhatsini setfu? (Fundza libhokisi lelitsi “ Tindzaba Letimnandzi Ngetilwimi Letingetulu Kwa-670.”)

 TIVAKASHI lebetite eJerusalema atizange tikukholwe loko lebetikuva. Bantfu baseGalile bebatikhuluma kahle tilwimi taletinye tive, futsi lomlayeto lebebawusho wabamangalisa labo lebebalalele. BekuliPhentekhoste la-33 C.E., futsi bafundzi bebasitfole ngalokusimangaliso sipho sekukhuluma tilwimi letehlukahlukene​—lebekubufakazi bekutsi Nkulunkulu uyabasekela. (Fundza Imisebenti 2:1-8, 12, 15-17.) Letindzaba letimnandzi lebebatishumayele ngalelo langa, tafinyelela bantfu lebebavela etindzaweni letingafanani futsi ngemuva kwaloko, tasakateka kuwo wonkhe uMbuso WaseRoma.​—Khol. 1:23.

2 Lamuhla, tinceku taNkulunkulu atikhulumi ngalokusimangaliso tilwimi letehlukahlukene. Nanobe kunjalo, tihumusha umlayeto weMbuso ngetilwimi letingetulu kwa-670, lokulinani lelendlula leto letakhulunywa baphostoli ngelikhulu lekucala. (Imis. 2:9-11) Bantfu baNkulunkulu bashicilele tincwadzi ngelinani lelikhulu nangetilwimi letinyenti, kangangekutsi umlayeto weMbuso sewufike emhlabeni wonkhe. a Naloku kubufakazi lobumangalisako bekutsi Jehova usebentisa iNkhosi Jesu Khristu kutsi icondzise umsebenti wetfu wekushumayela. (Mat. 28:19, 20) Njengobe sicoca ngalamanye emathulusi lesiwasebentisile kuze sente lomsebenti kuleminyaka lelikhulu leyendlulile, naka kutsi iNkhosi beyichubeka isicecesha njani kutsi sinake umuntfu ngamunye, futsi isikhutsate nekutsi sibe bafundzisi beliVi laNkulunkulu.​—2 Thim. 2:2.

INkhosi Yenta Tinceku Tayo Tilungele Kuhlanyela Inhlanyelo Yeliciniso

3. Kungani sisebentisa emathulusi lehlukahlukene emsebentini wetfu wekushumayela?

3 Jesu wacatsanisa “livi leMbuso” nenhlanyelo, waphindze wacatsanisa inhlitiyo yemuntfu nemhlabatsi. (Mat. 13:18, 19) Njengobe umuntfu losebenta engadzeni angasebentisa emathulusi lehlukahlukene kuze atsambise umhlabatsi futsi awente ulungele kufakwa inhlanyelo, nebantfu baJehova basebentise emathulusi lehlukahlukene labasite balungisa tinhlitiyo tetigidzi tebantfu kutsi temukele umlayeto weMbuso. Lamanye alamathulusi abe lusito sikhashana. Kantsi lamanye, lanjengetincwadzi kanye nabomagazini, asachubeka alusito. Ngalokwehlukile etindleleni tekuchumana letifinyelela bantfu labanyenti lesikhulume ngato esehlukweni lesendlulile, onkhe lamathulusi lokucocwa ngawo lapha asite bamemeteli beMbuso kutsi bahlangane nebantfu buso nebuso.​—Imis. 5:42; 17:2, 3.

Kwentiwa emagilamafoni kanye nemishini yekudlala lokulalelwako, eToronto, eCanada

4, 5. Bewasetjentiswa njani emarekhodi egilamafoni, kodvwa yini labengayifezi?

4 Tinkhulumo letitsetjuliwe. Ngabo-1930 kuya kubo-1940, bamemeteli bebasebentisa tinkhulumo letisekelwe eBhayibhelini letitsetjuliwe, lebebatidlala kumagilamafoni laphatfwako. Inkhulumo ngayinye beyitsatsa imizuzu lengephansi kwalesihlanu. Ngalesinye sikhatsi, letinkhulumo letitsetjuliwe betiba netihloko letimfisha, njengalesitsi “Mtsatfu Amunye,” “Kuhlushwa Kwebantfu Labafile Ngembikwekutsi Baye Ezulwini,” kanye nalesitsi “UMbuso.” Abesetjentiswa njani lamarekhodi? UMzalwane Clayton Woodworth, Jr., lowabhajatiswa nga-1930 eMelika, watsi: “Bengiphatsa liputumende lelincane lelinegilamafoni ekhatsi, kanye nentfo yekudlalisa lebengiyitsatsa ngiyibeke endzaweni lefanele kuze inkhulumo idlale kahle. Bengibese ngisondzela emnyango, ngivule leliputumende, ngibeke lentfo yekudlalisa endzaweni lefanele, bese ngiyanconcotsa. Bekutsi lapho umnikati wemuti avula umnyango, ngivele ngitsi: ‘Ngikuphatsele umlayeto lobalulekile, lebengingatsandza kutsi uwuve.’” Bekuba namiphi imiphumela? UMzalwane Woodworth utsi: “Etikhatsini letinyenti umuntfu abevele alalele. Kantsi ngaletinye tikhatsi, abevele avale umnyango. Kuletinye timo bebacabanga kutsi ngitsengisa emagilamafoni.”

Nga-1940, besekutsetjulwe tinkhulumo letehlukahlukene letingetulu kwa-90, futsi besekwentiwe nemarekhodi langetulu kwesigidzi

5 Nga-1940, besekutsetjulwe tinkhulumo letingetulu kwa-90, futsi besekwentiwe nemarekhodi langetulu kwesigidzi. John E. Barr, labelihlahlandlela eBritain ngaleso sikhatsi, futsi ngekuhamba kwesikhatsi lowaba lilunga leSigungu Lesibusako, watsi: “Kusukela ngemnyaka wa-1936 kuya ku-1945, bengihlale ngihamba ngiphetse igilamafoni. Ecinisweni, ngaleso sikhatsi bengingakhoni kuhamba ngaphandle kwayo. Kuva livi leMzalwane Rutherford nawume emnyango bekukhutsata kakhulu; bekuba shengatsi unami. Kuliciniso kutsi kusebentisa igilamafoni bekungawufezi ngalokuphelele umsebenti wekufundzisa ensimini ngekutsi ube nelikhono lekutsintsa tinhlitiyo tebantfu.”

6, 7. (a) Betiyini tinzuzo kanye nekulinganiselwa kwekusetjentiswa kwemakhadi ekufakaza? (b) Kungamuphi umcondvo Jehova ‘lafake ngawo emavi emilonyeni yetfu’?

6 Emakhadi ekufakaza. Kusukela nga-1933, bamemeteli bakhutsatwa kutsi basebentise emakhadi ekufakaza emsebentini wemuti ngemuti. Lelikhadi belingemasentimitha langu-7.6 bubanti kanye nalangu-12.7 budze. Belinemlayeto weliBhayibheli lomfisha kanye nesihloko sencwadzi lesekelwe eBhayibhelini umnikati wemuti labengatitfolela yona. Ummemeteli abengavele anikete umnikati welikhaya lelikhadi, bese amcela kutsi alifundze. Lilian Kammerud lowagcina asitfunywa selivangeli ePuerto Rico nase-Argentina, watsi: “Bengikujabulela kushumayela ngelikhadi lekufakaza.” Kungani abekujabulela? Watsi: “Labanye betfu bebangakhoni kushumayela kahle kubantfu. Ngako loko kwangisita kutsi ngikwetayele kuya kubantfu.”

Likhadi lekufakaza (ngesiTaliyane)

7 UMzalwane David Reusch, lowabhajatiswa nga-1918, watsi: “Emakhadi ekufakaza abebasita bazalwane, ngobe bebambalwa lebebatetsemba kutsi bangakhona kusho intfo lefanele.” Nanobe kunjalo, lelithulusi belisivimba kulokunye. UMzalwane Reusch watsi: “Ngaletinye tikhatsi, besihlangana nebantfu lebebacabanga kutsi asikwati kukhuluma. Ngemcondvo lotsite, labanyenti kitsi bebangakwati kukhuluma. Kodvwa Jehova abesenta silungele kuya kubantfu njengetikhonti takhe. Ngekushesha, abetawufaka emavi emilonyeni yetfu, ngekutsi asifundzise indlela yekusebentisa imiBhalo nasisemitini yebantfu. Loku kwafinyelelwa ngemhlangano lokutsiwa Sikolwa Semsebenti WemaKhristu lowacala ngabo-1940.”​—Fundza Jeremiya 1:6-9.

8. Ungamvumela njani Khristu kutsi akuceceshe?

8 Tincwadzi. Kusukela nga-1914, bantfu baJehova bashicilele tincwadzi letehlukahlukene letingetulu kwelikhulu, letinetihloko letisekelwe eBhayibhelini. Letinye taletincwadzi betentelwe ngalokukhetsekile kucecesha bamemeteli kutsi babe tikhonti letinelikhono. Anna Larsen, lohlala eDenmark, losaneminyaka lengaba ngu-70 angummemeteli, utsi: “Jehova usisitile kutsi sibe bamemeteli labanelikhono asebentisa Sikolwa Semsebenti WemaKhristu, kanye netincwadzi letilungiselelwe sona lebesititfola. Ngiyakhumbula kutsi lenye yetincwadzi tekucala bekuyincwadzi letsi “Theocratic Aid to Kingdom Publishers,” leyakhululwa nga-1945. Yalandzelwa nguletsi “Equipped for Every Good Work,” leyashicilelwa nga-1946. Nyalo sinencwadzi letsi “Zuza Emfundweni YeSikole Senkonzo Esingokwasezulwini,” leshicilelwe nga-2001. Kuyacaca kutsi leSikolwa Semsebenti WemaKhristu kanye netincwadzi letihambisana naso, tidlale indzima lebalulekile njengobe Jehova ‘enta sikufanele kahle kuba tikhonti.’ (2 Khor. 3:5, 6) Ubhalisile yini eSikolweni Semsebenti WemaKhristu? Uyayiphatsa yini incwadzi yakho letsi “ISikole Senkonzo” emihlanganweni liviki ngalinye, kute uhambisane nembonisi wesikolwa nakabhekisela kuyo? Nawenta njalo, utawube uvumela Khristu kutsi akuceceshe ube ngumfundzisi loncono kakhulu.​—2 Khor. 9:6; 2 Thim. 2:15.

9, 10. Tincwadzi tidlale yiphi indzima ekuhlanyeleni nasekuniseleni inhlanyelo yeliciniso?

9 Jehova uphindze wasisita ngekutsi ente inhlangano yakhe ishicilele tincwadzi letisita bamemeteli bakhone kuchaza timfundziso teliBhayibheli letisisekelo. Incwadzi letsi “IQiniso Eliholela Ekuphileni Okuphakade,” yaba lusito lolukhulu. Yashicilelwa kwekucala nga-1968, futsi ngekushesha yaba nemiphumela lemihle. Umsebenti Wetfu WeMbuso waNovember 1968 watsi: “Sidzingo salencwadzi letsi “IQiniso” sibe sikhulu kakhulu, kangangekutsi ngaSeptember ifemu yenhlangano leseBrooklyn yatsi akusetjentwe ngalokukhetsekile ebusuku.” Lo-Msebenti Wetfu WeMbuso wachubeka watsi: “Nga-August sidzingo salencwadzi letsi “IQiniso” saba sikhulu kakhulu, kukhicitwa kwayo kwendlula ngemakhophi lasigidzi nencenye!” Nga-1982, emakhophi alencwadzi langetulu kwetigidzi letilikhulu besekashicilelwe ngetilwimi letingu-116. Eminyakeni lengu-14, kusukela nga-1968 kuya ku-1982, lencwadzi letsi “IQiniso” yasita ekukhuliseni linani lebamemeteli beMbuso, kwangeteka labangetulu kwesigidzi. b

10 Nga-2005, kwakhululwa lelinye lithulusi lelimangalisako lelitsi Lifundzisani Mbambambamba LiBhayibheli? lelisita ekufundzeni liBhayibheli. Sekushicilelwe emakhophi langaba tigidzi letingu-200 ngetilwimi letingu-256. Kube namiphi imiphumela? Ngeminyaka nje lesikhombisa, kusukela nga-2005 kuya ku-2012, bantfu labangaba tigidzi letingu-1.2 babe bamemeteli betindzaba letimnandzi. Ngaso leso sikhatsi, linani lebantfu labafundza natsi liBhayibheli lisuke etigidzini letingaba sitfupha, laba ngetulu kwetigidzi letingu-8.7. Akungabateki kutsi Jehova uyayibusisa imetamo yetfu yekuhlanyela inhlanyelo yemaciniso eMbuso siphindze siyinisele.​—Fundza 1 Khorinte 3:6, 7.

11, 12. Ngekuvumelana nemibhalo lekhonjiwe, bomagazini betfu bebentelwe tiphi tinhlobo tebantfu?

11 Bomagazini. Ekucaleni, Sicongosekulindza besentelwe ngalokuyinhloko ‘umhlambi lomncane,’ lokungulabo ‘labanelubito lwasezulwini.’ (Luk. 12:32; Heb. 3:1) Nga-October 1, 1919, inhlangano yaJehova yakhulula lomunye magazini lobewentelwe kutsi ujatjulelwe bantfu labehlukahlukene ensimini. Lomagazini bewutsandvwa kakhulu Bafundzi BeliBhayibheli kanye nebantfu ensimini, kangangekutsi iminyaka leminyenti, bewusakatwa kakhulu kwendlula Sicongosekulindza. Ekucaleni, lomagazini bewubitwa ngekutsi yi-“The Golden Age.” Nga-1937, ligama lawo lashintjwa kwatsiwa yi-“Consolation.” Nga-1946 wabese ubitwa ngekutsi yi-“Phaphama!”

12 Eminyakeni leminyenti leyendlulile, indlela bomagazini Sicongosekulindza ne-“Phaphama!” lebebabhalwe futsi lebebabukeka ngayo ishintjile, kodvwa injongo yabo ayikashintji—lokukumemetela uMbuso waNkulunkulu kanye nekukholelwa eBhayibhelini. Lamuhla, sekwentiwe Sicongosekulindza lesifundvwako nalesihanjiswako. ‘Bendlu’ ngibo lebentelwe lomagazini lofundvwako—lokuhlanganisa ‘umhlambi lomncane’ kanye ‘naletinye timvu.’ c (Mat. 24:45; Joh. 10:16) Magazini lohanjiswako wentelwe ngalokukhetsekile labo labangakalati liciniso kodvwa labalihloniphako liBhayibheli kanye naNkulunkulu. (Imis. 13:16) I-“Phaphama!” icondziswe kulabo labanelwati loluncane lweliBhayibheli nangaNkulunkulu weliciniso, Jehova.​—Imis. 17:22, 23.

13. Yini lekumangalisako ngabomagazini betfu? (Cocani ngelishadi lelitsi “ Emarekhodi Emhlaba Wonkhe Etincwadzi.”)

13 Kusukela ekucaleni kwa-2014, inyanga ngayinye kushicilelwe emakhophi e-“Phaphama!” langetulu kwetigidzi letingu-44, kanye nemakhophi e-Sicongosekulindza langaba tigidzi letingu-46. I-“Phaphama!” beyihunyushelwa etilwimini letingaba ngu-100, bese kutsi Sicongosekulindza sihunyushelwe etilwimini letingetulu kwa-200, futsi loku kwente labomagazini kwaba ngibo labahamba embili ekuhunyushweni nasekusakatweni emhlabeni wonkhe. Nanobe lemiphumela imikhulu, akukafaneli isimangalise. Labomagazini bacuketse umlayeto Jesu latsi bewutawushunyayelwa emhlabeni wonkhe.​—Mat. 24:14.

14. Yini lesiyisekele ngekutimisela, futsi kungani?

14 LiBhayibheli. Nga-1896, uMzalwane Russell kanye nalabo lebebabambisene naye balishintja ligama lenhlangano lebebalisebentisa nabashicilela tincwadzi, kuze lihlanganise neligama lelitsi liBhayibheli; lenhlangano yabese ibitwa ngekutsi yi-Watch Tower Bible and Tract Society. Lolushintjo belufanele ngobe liBhayibheli belisolo lilithulusi leliyinhloko ekusakateni tindzaba letimnandzi teMbuso. (Luk. 24:27) Ngekuvumelana naleligama lenhlangano lelisemtsetfweni, tinceku taNkulunkulu tikusekele ngenkhutsalo kusakatwa kanye nekufundvwa kweliBhayibheli. Sibonelo saloko kutsi nga-1926, sashicilela emishinini yetfu i-“The Emphatic Diaglott,” lokulihumusho LemiBhalo YemaKhristu YesiGriki lelabhalwa nguBenjamin Wilson. Kusukela nga-1942, sashicilela saphindze sasakata emakhophi langaba ngu-700 000 e-“King James Version.” Ngemuva nje kweminyaka lemibili, sacala kushicilela i-“American Standard Version,” lesebentisa libito laJehova tikhatsi letingu-6 823. Nga-1950, besesisakate emakhophi langetulu kwa-250 000 ayo.

15, 16. (a) Yini loyijabulelako nge-Lihumusho Lemhlaba Lomusha? (Cocani ngelibhokisi lelitsi “ Kusheshisa Kuhunyushwa KweliBhayibheli.”) (b) Ungamvumela njani Jehova kutsi atsintse inhlitiyo yakho?

15 Nga-1950, kwakhululwa ne-Lihumusho Lemhlaba Lomusha LemiBhalo YemaKhristu YesiGriki. I-“New World Translation of the Holy Scriptures” yakhululwa nga-1961 ingumculu lowodvwa. Lelihumusho lidvumisa Jehova ngekutsi libuyisele libito lakhe lapho belivela khona emibhalweni yekucala yesiHebheru. Leligama laNkulunkulu liphindze livele tikhatsi letingu-237 emiBhalweni YemaKhristu YesiGriki. Kute kucinisekiswe kutsi libeka tintfo njengobe tinjalo nekutsi liyafundzeka, Lihumusho Lemhlaba Lomusha selibuketwe tikhatsi letinyenti, futsi nga-2013 liphindze labuketwa. Kuze kube ngu-2013, sekushicilelwe emakhophi e-Lihumusho Lemhlaba Lomusha langetulu kwetigidzi letingu-201 ngetilwimi letingu-121, liphelele nobe liyincenye.

16 Labanye batsintseke njani ngekufundza Lihumusho Lemhlaba Lomusha ngelulwimi lwabo? Lenye indvodza yaseNepal yatsi: “Kulabanyenti betfu besingalicondzi lihumusho lelidzala lesiNepali, ngobe belisebentisa lulwimi lwemdzabu. Kodvwa nyalo, silicondza kancono liBhayibheli ngobe lisebentisa lulwimi lesilukhuluma malanga onkhe.” Ngesikhatsi lomunye lomsikati lohlala eCentral African Republic acala kufundza lihumusho lesiSango, wavele wakhala, watsi: “Lolu lulwimi lolungitsintsa inhlitiyo.” Njengaye, ngamunye wetfu angamvumela Jehova kutsi atsintse inhlitiyo yakhe ngekutsi afundze liVi laKhe malanga onkhe.​—Hla. 1:2; Mat. 22:36, 37.

Kujabula Ngemathulusi Nangekuceceshwa

17. Ungakhombisa njani kutsi uyawajabulela emathulusi kanye nekuceceshwa lokutfolako, futsi utawuba yini umphumela nawenta njalo?

17 Uyawajabulela yini emathulusi kanye nekuceceshwa iNkhosi Jesu Khristu lechubeka isinika kona? Uyatinika yini sikhatsi sekufundza tincwadzi letishicilelwa yinhlangano yaNkulunkulu, uphindze utisebentise kute usite labanye? Nangabe wenta njalo, utawuvumelana nemavi lashiwo nguDzadze Opal Betler, lowabhajatiswa nga-October 4, 1914. Opal watsi: “Kuyo yonkhe leminyaka lendlulile, mine nendvodza yami [Edward] besisebentisa igilamafoni kanye nemakhadi ekufakaza. Besishumayela emtini ngemuti sisebentisa tincwadzi, tincwajana kanye nabomagazini. Besiba khona emikhankasweni nasemamashini, futsi besisakata tinshumayelo letishicilelwe. Ngekuhamba kwesikhatsi, saceceshwa kutsi sibuyele kubantfu lesicoce nabo, siphindze sichube netifundvo teliBhayibheli emitini yalabo lebebanenshisekelo. Kuphila kwetfu bekumatasatasa futsi kujabulisa.” Jesu wetsembisa kutsi tikhonti takhe betitawuba matasa tihlanyela, tivuna futsi tijabula ndzawonye. Tigidzi tebantfu letifanana na-Opal tingakufakazela kuba liciniso kwalesetsembiso.​—Fundza Johane 4:35, 36.

18. Nguliphi lilungelo lelikhulu lesinalo?

18 Bantfu labanyenti labangasito tinceku teNkhosi kwanyalo, bangase bacabange kutsi bantfu baNkulunkulu “abakafundzi lokuyaphi nekutsi babantfukatana nje.” (Imis. 4:13) Asewucabange ngaloko! INkhosi yente bantfu bayo lababantfukatana kutsi babe yinhlangano yekushicilela lephumelelako, leshicilela tincwadzi letihunyushwa tiphindze tisakatwe kakhulu kutendlula tonkhe emlandvweni. Lokubaluleke kakhulu kutsi isiceceshile yaphindze yasikhutsata kutsi sisebentise lamathulusi kute sisakate tindzaba letimnandzi kubantfu bato tonkhe tive. Kulilungelo lelikhulu kusebenta naKhristu ekuhlanyeleni inhlanyelo yeliciniso kanye nekuvuna bafundzi.

a Eminyakeni lelishumi nje kuphela, bantfu baJehova bashicilele tincwadzi letisekelwe eBhayibhelini letingetulu kwetigidzigidzi letingu-20. Ngetulu kwaloko, i-Web site yetfu, letsi jw.org, nyalo seyitfolakala kubantfu labasemhlabeni wonkhe labangetulu kwetigidzigidzi letingu-2.7 labangena ku-Internet.

b Lamanye emathulusi ekufundza liBhayibheli lasite bamemeteli kutsi bafundzise emaciniso eliBhayibheli ngulawa: Yincwadzi letsi “The Harp of God” (leyashicilelwa nga-1921), “Let God Be True” (leyashicilelwa nga-1946), “Ungaphila Phakade EPharadesi Emhlabeni” (leyashicilelwa nga-1982), kanye naletsi “Ulwazi Oluholela Ekuphileni Okumi Phakade” (leyashicilelwa nga-1995).

c Fundza Sicongosekulindza saJuly 15, 2013, likhasi 23, sigaba 13, lesicoca ngekucondza kwetfu lokulungisiwe mayelana nekutsi bobani ‘bendlu.’