1, 2. (a) I te senitenali muamua, ne a mea ne fesoasoani atu ke fakasalalau te tala ‵lei i te Emupaea kātoa o Loma? (e) Ne a fakamaoniga e maua ne tatou me e ‵lago mai a Ieova ki a tatou i ‵tou taimi nei? (Ke onoono ki te pokisi ko te “ Te Tala ‵Lei i ‵Gana e Silia Atu i te 670.”)

NE ŌFO malosi a tino asiasi ki Ielusalema i mea ne lagona ne latou. A tino Kalilaia e fai‵pati faka‵lei eiloa i ‵gana fakaatea, kae ne ōfo a tino fakalogo‵logo i te fekau telā ne fakaasi atu ne latou. A te taimi tenei ko te Penitekoso i te 33 T.A., kae ne maua fakavavega ne te kau soko a te meaalofa ko te faipati i ‵gana kese‵kese​—se fakamaoniga me e ‵lago atu te Atua ki a latou. (Faitau te Galuega 2:1-8, 12, 15-17.) Ne oko atu te tala ‵lei telā ne talai atu ne latou ki tino mai telega kese‵kese kae ne salalau fakamuli atu ki te Emupaea kātoa o Loma.​—Kol. 1:23.

² I aso nei, e se fai‵pati a tavini a te Atua i se auala fakavavega i ‵gana kese‵kese. Kae ke oko atu ki ‵gana e uke atu i lō te senitenali muamua, ne ‵fuli ne latou a te fekau o te Malo i ‵gana e silia atu i te 670. (Galu. 2:9-11) Ko oti eiloa ne ‵lomi ne tino o te Atua a tusi i aofaki lasi ‵ki mo ‵gana e uke ko te mea ke fakaoko atu te fekau o te Malo ki feitu e fa katoa o te lalolagi. * E fakamaoni mai foki eiloa ne te mea tenei me e fakaaoga ne Ieova a te Tupu ko Iesu Keliso ke takitaki ne ia te ‵tou galuega talai. (Mata. 28:19, 20) I te taimi e mafau‵fau ei tatou ki nisi mea faigaluega kolā ne fakaaoga ne tatou ke fakataunu ei te galuega i se 100 tupu tausaga ko ‵teka, masaua la a te auala ne fakamasani malielie ei ne te Tupu a tatou ke ‵saga tonu atu ki tino kae fakamalosi aka ei tatou e pelā me ne faiakoga o te Muna a te Atua.​—2 Timo. 2:2.

3. Kaia e fakaaoga ne tatou a mea faigaluega kese‵kese i te ‵tou galuega talai?

³ Ne faka‵pau ne Iesu a “te muna e uiga ki te Malo” ki fuataga, kae ko te loto o te tino ki te laukele. (Mata. 13:18, 19) E pelā eiloa mo te tino fai fatoaga telā e mafai o fakaaoga ne ia a mea faigaluega kese‵kese, ke fakamalū kae fakatoka te laukele ko te mea ke mafai o ‵fua mai i ei a fuataga, ko oti foki ne fakaaoga ne tino o Ieova a mea faigaluega kese‵kese kolā ne fesoasoani atu, ke fakatoka ne latou a loto o te fia miliona o tino ke talia te fekau o te Malo. Ne aoga eiloa a nisi mea faigaluega konei mō se vaitaimi. Kae e tumau eiloa a nisi mea i te aoga, e pelā mo tusi mo  mekesini. E se pelā mo te ukega o auala kese‵kese i mea tau fesokotakiga kolā ne taku atu i te mataupu mai mua, ne fesoasoani a mea faigaluega katoa kolā ne fakamatala mai ke fesoasoani atu ki tino talai, ke mafai o fesokotaki ‵tonu atu ki tino.​—Galu. 5:42; 17:2, 3.

4, 5. Ne fakaaoga pefea a lāleo, kae se a te mea ne seki mafai o fai ne latou?

⁴ Lāuga fakalogo‵logo. Talu mai te 1930 ke oko mai ki tausaga talu mai te 1940, ne fakaaoga ne tino talai a lāuga faka-te-Tusi Tapu fakalogo‵logo i se lāleo mo mea faka‵lasi leo. E se silia atu i te lima minute te leva. Kae ko lāuga fakalogo‵logo konā e isi ne tamā ulutala o latou i nisi taimi e pelā mo te “Tolutasi,” “Se Koga o Puapuaga,” mo te “Malo.” Ne fakaaoga pefea a lāuga fakalogo‵logo konā? Ne fai mai te Taina ko Clayton Woodworth, Jr., telā ne papatiso i te 1930 i te Iunaite Sitete: “Ne sausau ne au se tamā pausi mo te mea e fakatagi ki ei a lāuga fakalogo‵logo kae ne ‵tau o fakatoka faka‵lei ko te mea ke mafai o ‵tagi ‵lei. E fanatu au ki te fale, ‵tala te pausi, fakatu faka‵lei, kae ‵toko ne au te pēle i te mataloa. Kafai ko ‵tala mai te mataloa ne te tino i te fale, ko fai atu ei au, ‘E isi saku fekau tāua telā e manako au ke fakalogologo koe ki ei.’” Se a te tali? E fai mai a te Taina ko Woodworth: “I taimi e uke, e talia eiloa mo te fiafia ne te tino. I nisi taimi, e ‵pono mai fua ne tino a te mataloa. Kae seāseā, ne mafau‵fau latou me e ‵togi atu ne au a te lāleo.”

⁵ I te 1940, e silia atu i te 90 o lāuga fakalogo‵logo kese‵kese ne fakatoka kae e silia atu i te miliona o ‵kopi ne fai. A John E. Barr, telā ne paenia i Peletania i te taimi tenā kae fakamuli ifo ne tavini atu i te Potukau Pule, ne fai mai: “I tausaga mai te 1936 ki te 1945, ne fai faeloa a te mea fakatagitagi penā mo fai soku ‵pea tumau. A te ‵tonuga loa, i aso konā ne seki iloa ne au aku mea e fai e aunoa mo te mea tenā. Ko oko eiloa i te fakamalosi  loto a te fakalogologo atu ki te leo o te Taina ko Rutherford i fale o tino; e pelā eiloa me e nofo atu eiloa a ia i kona. E tonu, kae koi seki mafai eiloa o katoatoa i te mea fakatagitagi a te vaega e tasi o te faiga o akoakoga i te galuega talai, te atamai ke oko ‵tonu atu ki loto o tino.”

6, 7. (a) Ne a mea aoga mo tapulā o te fakaaogaga o testimony card? (e) Ne tuku mai pefea ne Ieova a ‘pati ki ‵tou gutu’?

⁶ Testimony card. I te kamataga o te 1933, ne fakamalosi atu ki tino talai ke fakaaoga a testimony cards i te galuega mai fale ki fale. E nofo loa pelā ki te lima inisi te ‵loa o card konā. E aofia i ei se tamā fekau mo se fakamatalaga o se tusi faka-te-Tusi Tapu telā e mafai o tuku atu ki te tino i te fale. Ko tuku atu fua ei ne te tino talai a te card ki te tino i te fale kae fai atu ke faitau ki ei. Ne fai mai a Lillian Kammerud, telā ne tavini fakamuli atu e pelā me se misionale i Puerto Rico mo Atinitina: “Ne fiafia malosi au ki te fakaaogaga o testimony card.” Kaia? “Ne seki mafai ne matou katoa o fai atu a pati fakatomua ‵lei,” ne fai mai tou fafine. “Tela la, ne fesoasoani mai te mea tenā ke fakamasani ei au ki te fanatu o faipati ki tino.”

⁷ A te Taina ko David Reusch, telā ne papatiso i te 1918, ne fai mai penei, “Ne fesoasoani atu a testimony card ki taina, me ne mu‵tana fua a latou kolā ne mafau‵fau me ne mafai ne latou o fai atu a pati ‵tonu.” Kae ne isi foki se gataga o te aoga o te mea faigaluega tenei. “I nisi taimi,” ne fai mai te Taina ko Reusch, “ne fetaui matou mo tino kolā ne mafau‵fau me ko se mafai ne tatou o fai‵pati. A te ‵tonuga loa, e tokouke i a matou e se mafai o fai‵pati. Kae ne fakatokatoka eiloa ne Ieova a matou ke oko atu ki tino e pelā me ne ana tino talai. E seki leva kae ne tuku mai ne ia a pati ki motou gutu mai te akoakoga o matou ke fakaaoga te Tusi Tapu i fale o tino. Ne fai eiloa te mea tenei e auala i te Akoga mō Tino Talai telā ne kamata i tausaga talu mai te 1940.”​—Faitau te Ielemia 1:6-9.

8. E talia pefea ne koe a Keliso ke akoako ne ia koe?

⁸ Tusi. Talu mai te 1914, ko oti eiloa ne ‵lomi ne tino o Ieova a tusi kese‵kese e silia atu i te 100, kolā e fakamatala mai i ei a mataupu faka-te-Tusi Tapu. Ne fakatoka fakapito eiloa a nisi tusi konā ke akoako ei a tino talai ke fai mo fai ne faifeau ma‵goi. A Anna Larsen, mai i Tenimaka, telā ko oti ne fai mo fai se tino talai mō tausaga e 70, ne fai mai penei: “Ne fesoasoani mai a Ieova ke momea aka te motou ma‵goi e pelā me ne tino talai e auala i te Akoga mō Tino Talai mo nisi tusi kolā ne maua ne matou. E masaua ne au me i te tusi muamua i tusi konā ko te Theocratic Aid to Kingdom Publishers, telā ne ‵tala mai i te 1945. Ne ‵tao atu ki ei ko te “Equipped for Every Good Work,” telā ne ‵lomi i te 1946. Nei la, ko maua ne tatou a te Benefit From Theocratic Ministry School Education, telā ne ‵lomi i te 2001.” E mautinoa eiloa me ne lasi ‵ki te tusaga o te Akoga mō Tino Talai fakatasi mo tusi penā i te faiga ne Ieova “ke fetaui ‵lei [tatou] e pelā me ne tavini.” (2 Koli. 3:​5, 6) E mata, ko kau atu nei koe ki te Akoga mō Tino Talai? E mata, e aumai ne koe ki fakatasiga takitasi a te tusi ko te Ministry School, kae tautali atu i te taimi e fakasino atu ei te ovasia o te akoga ki ei?  Kafai e fai koe penā, ka talia ei ne koe a Keliso ke akoako ne ia koe mo fai se faiakoga tai ‵lei atu.​—2 Koli. 9:6; 2 Timo. 2:15.

9, 10. Ne a tusaga ne fai ne tusi i te ‵tokiga mo te fakasiusiuga o fuataga o te munatonu?

⁹ Ne fesoasoani mai foki a Ieova ki a tatou i te faiga o tena fakapotopotoga ke tuku mai a tusi, kolā e fesoasoani atu ki tino talai ke iloa ne latou o fakamatala atu a akoakoga faigofie mai te Tusi Tapu. Ne magoi malosi eiloa a te tusi ko The Truth That Leads to Eternal Life. Ne ‵lomi muamua eiloa i te 1968 kae ne fakamalosi vave atu ki tino. “Ne lasi ‵ki te manakogina o te tusi ko te Truth,” ko muna i te Kingdom Ministry i a Novema 1968, “telā ne fakaopoopo atu ei se isi potukau fakapito ke ga‵lue i te po i te masini ‵lomi a te Sosaiete i Brooklyn i a Setema.” Ne toe fakamatala mai te mataupu: “I te taimi e tasi i a Aokuso, ne momea aka eiloa te manakogina malosi te tusi ko Te Iloaga telā ne oko atu ki te tasi mo te āfa miliona o ‵kopi ne ‵lomi aka!” I te 1982, e silia atu i te 100 miliona o ‵kopi ne ‵lomi i ‵gana e 116. I te 14 tausaga mai te 1968 ki te 1982, ne fesoasoani atu a te tusi ko Te Iloaga ki te tasi miliona tupu o tino talai ke akoako atu a nisi tino. *

¹⁰ I te 2005, e ‵tala mai a te suā tusi faka-te-Tusi Tapu fesoasoani ko te Ne a Mea e Akoako ‵Tonu Mai i te Tusi Tapu? E nofo loa ki te 200 miliona a ‵kopi ko oti ne ‵lomi i ‵gana e 256!” Ne a mea ne iku mai i ei? I loto fua i se fitu tausaga, mai te 2005 ki te 2012, kāti e ‵tusa mo te 1.2 miliona o tino ne fai mo fai ne tino talai o te tala ‵lei. I te vaitaimi foki eiloa tenā, ne fanaka ki luga te aofaki o tino kolā e fai ne tatou olotou akoga faka-te-Tusi Tapu mai te 6 miliona ki te 8.7 miliona tupu. E aunoa mo te fakalotolotolua, ko fakamanuia eiloa ne Ieova ‵tou taumafaiga ke ‵toki kae fakasiusiu a fuataga o te munatonu o te Malo.​—Faitau te 1 Kolinito 3:6, 7.

11, 12. E ‵tusa mo tusi fai‵tau, ko oi ne fakatoka ki ei ‵tou mekesini?

¹¹ Mekesini: Muamua la, ne fakasino tonu atu fua a The Watchtower ki te “lafu foliki,” kolā e maua “te kalagaga ki te lagi.” (Luka 12:32; Epe. 3:1) I a Oketopa 1, 1919, ko oti eiloa ne ‵tala mai a te suā mekesini, telā ne fakatoka fua ki se isi potukau, ko nisi tino katoa. Ne lauiloa eiloa te mekesini tenā i Tino A‵koga i te Tusi Tapu mo nisi tino katoa telā ne sili fakafia atu tena tufatufaatuga i lō The Watch Tower. Ne taku muamua te mekesini tenā ki The Golden Age. I te 1937, ne ‵fuli te igoa ki te Consolation. Kae i te 1946, ne kamata o lauiloa e pelā me ko te Awake!

¹² I te fia sefulu tausaga ko ‵teka, ne ‵fuli foki a te fakatokaga o Te Faleleoleo Maluga mo te Awake!, kae e tumau eiloa te pogai​—ke fakasalalau atu ei te Malo o te Atua kae ati aka foki te fakatuanaki ki te Tusi Tapu. I aso nei, ko fakatoka Te Faleleoleo Maluga ki te lōmiga mō sukesukega mo te lōmiga mō tino katoa. A “nisi tavini” ko te potukau telā ne fakatoka ki ei te lōmiga mō sukesukega​—ko te “lafu foliki” mo “nisi mamoe.” * (Mata. 24:45; Ioane 10:16) Ne fakatoka a te lōmiga mō tino katoa ki tino kolā e seki iloa ne latou a te munatonu kae e āva malosi ki te Tusi Tapu mo te Atua. (Galu. 13:16) E fakasino tonu atu eiloa a te Awake! ki tino  kolā e se uke olotou mea e iloa i te Tusi Tapu mo te Atua tonu, ko Ieova.​—Galu. 17:22, 23.

13. Se a te mea e fakaofoofogia ei ‵tou mekesini? (Ke sau‵tala ki te “ Fakasologa o Tusi Lauiloa i te Lalolagi.”)

¹³ I te kamataga o te tausaga ko te 2014, i masina takitaki, ne, ‵lomi aka ei a ‵kopi e silia atu i te 44 miliona o te Awake! mo te 46 miliona ‵kopi o Te Faleleoleo Maluga. Kāti ko 100 a ‵gana ne ‵fuli ki ei te Awake!, kae ko Te Faleleoleo Maluga, e silia atu i te 200, telā ko fai ei mo fai te ‵toe mekesini lauiloa telā ne tufatufa atu i te lalolagi! Ona ko te fakaofoofogia o mea ne fakataunu mai i ei, e se ‵tau eiloa o ōfo tatou i ei. E aofia i mekesini konei a te fekau telā ne fai mai a Iesu me e ‵tau o talai atu i te lalolagi nofoaki kātoa.​—Mata. 24:14.

14. Se a te mea telā ne tufatufa atu ne tatou mo te loto finafinau, kae kaia?

¹⁴ Te Tusi Tapu. I te 1896, ne ‵fuli ne te Taina ko Russell mo ana taugasoa a te igoa o te kamupane ne fakaaoga ne latou ke ‵lomi ei a tusi ko te mea ke aofia i ei a te pati ko te Tusi Tapu; ne kamata o lauiloa e pelā me ko te Watch Tower Bible and Tract Society. Ne fetaui ‵lei te ‵fuliga tenā ona ko te mea ne fai faeloa te Tusi Tapu mo fai te mea faigaluega fakavae mō te fakasalalauatuga o te tala ‵lei e uiga ki te Malo. (Luka 24:27) E ‵tusa mo te igoa o te kamupane i mea tau tulafono, ko oti eiloa ne fakamalosi aka ne tavini a te Atua mo te loto finafinau a te tufatufaatuga mo te faitauga o te Tusi Tapu. E pelā mo te 1926, ne fakaaoga eiloa ne tatou ‵tou masini ‵lomi tusi ke ‵lomi aka ei a The Emphatic Diaglott, se ‵fuliga o te Tusi Tapu faka-Eleni telā ne ‵fuli ne Benjamin Wilson. I te kamataga o te 1942, e nofo loa pelā ki te 700,000 o ‵kopi o te King James Version kātoa ne ‵lomi kae tufatufa atu. Kae i se lua tausaga mai tua ifo, ne kamata o ‵lomi ne tatou a te American Standard Version, telā ne fakaaoga i ei te igoa o Ieova i koga e 6,823. I te 1950, ne tufatufa atu ne tatou a ‵kopi e silia atu i te 250,000.

15, 16. (a) Se a te mea e gali ei ki a koe a te New World Translation? (Ke sau‵tala ki te pokisi “ Te ‵Fuliga Fakavave o te Tusi Tapu.”) (e) E mafai pefea o talia ne koe a Ieova ke pule atu ki tou loto?

¹⁵ I te tausaga ko te 1950, ne ‵tala mai i ei te New World Translation of the Christian Greek Scriptures. Kae ne ‵tala mai te New World Translation of the Holy Scriptures kātoa i se tusi e tasi i te 1961. E fakaaloalo atu te ‵fuliga tenei ki a Ieova me ne toe fakafoki atu tena igoa ki koga kolā ne ‵sae mai i ei i te Tusi Tapu Epelu muamua eiloa. Ne sae mai foki faka 237 taimi i te Tusi Tapu Kelisiano. Ke fakamautinoa aka me e ‵tonu kae faigofie o faitau ki te New World Translation, ne toe onoono fakafia ki ei, kae ko te ‵toe taimi fakamuli nei, ko te 2013, ke fakamautinoa aka me e ‵tonu kae faigofie o faitau ki ei. E pelā mo te 2013, e sili atu i te 201 miliona o ‵kopi kātoa o te New World Translation io me se vaega i ei ko oti ne ‵lomi aka i ‵gana e 121.

¹⁶ Ne ‵saga atu pefea a nisi tino ki te faitauga o te New World Translation i te lotou ‵gana eiloa? Ne fai mai se tagata mai Nepali penei: “I te fia o tausaga, ne faigata eiloa ki a matou ke malamalama i te ‵fuliga mua o te Tusi Tapu i te ‵gana Nepali, ona ko te mea ne fakaaoga i ei se ‵gana mua. Kae nei la ko mafai o malamalama faka‵lei matou i te Tusi Tapu, me e fakaaoga eiloa i ei a te ‵gana o te aso.” I te taimi ne kamata ei o faitau se fafine i te Central African Republic ki te ‵fuliga i te ‵gana Sango, ne kamata o tagi tou fafine kae fai mai, “Tenei eiloa te ‵gana o toku loto.” E  pelā mo te fafine tenā, e mafai o talia ne tatou taki tokotasi ke pule mai a Ieova ki ‵tou loto e auala i te faitau ki tena Muna i aso katoa.​—Sala. 1:2; Mata. 22:36, 37.

17. E mafai pefea o fakaasi atu me e fakatāua ne koe a mea faigaluega mo akoakoga e maua ne koe, kae ne a mea e mafai o iku mai i ei?

¹⁷ E mata, e loto fakafetai koe ki mea faigaluega mo akoakoga kolā e tuku mai faeloa ne te Tupu ko Iesu Keliso ki a tatou? E mata, e fakaaoga ne koe a taimi ke faitau ki tusi kolā e fakatoka ne te fakapotopotoga a te Atua, kae e mata, e fakaaoga ne koe ke fesoasoani atu ki nisi tino? Kafai e penā loa, e mafai o ‵pau ou lagonaga mo te fakamatalaga a te Tuagane ko Opal Betler, telā ne papatiso i a Oketopa po 4, 1914. Ne fai mai a Opal Betler: “Ne fakaaoga ne māua mo taku avaga [Edward] i te fia o tausaga a lāleo mo testimony card. E talai atu māua mai fale ki fale fakatasi mo tusi, tamā tusi, mo mekesini. E ga‵lue malosi māua, e sa‵sale atu kae tufatufa atu a fekau kolā ne ‵lomi aka. Fakamuli loa, ne akoakogina māua ke toe ‵foki atu [nei ko fai pelā me ko toe asiga] kae fai a akoga faka-te-Tusi Tapu i fale o tino fia‵fia. Ne fai eiloa te ma olaga mo fai se olaga fakalavelave kae fakafiafia.” Ne folafola mai a Iesu me ka fakalavelave a tino kolā e ‵lago atu ki a ia i te ‵tokiga, ‵katiga, mo te fia‵fia fakatasi. E mafai eiloa o fakatalitonu aka ne te fia miliona o tino i aso nei a te ‵tonu o te folafolaga tenā, e pelā mo Opal.​—Faitau te Ioane 4:35, 36.

18. Se a te tauliaga e maua ne tatou?

¹⁸ E mafai eiloa o mafau‵fau a tino e tokouke kolā e seki fai mo tavini a te Tupu me i tino o te Atua “e seki a‵koga faka‵lei kae ne tino fatauva foki.” (Galu. 4:13) Kae mafaufau fua ki te mea tenei! Ko oti eiloa ne fai ne te Tupu a tino fatauva mo fai ne tino talai malosi, mai te fakatokaga o te ‵fuliga o tusi i ‵gana e uke kae tufatufa atu foki i ‵kopi e uke! E sili atu i te tāua, ko oti eiloa ne akoako kae fakamalosi aka ne ia tatou ke fakaaoga a mea faigaluega konei ke fakasalalau atu te tala ‵lei ki tino o atufenua katoa. Ko oko eiloa i te taulia o tatou ke ga‵lue fakatasi mo Keliso i te ‵tokiga o fuaga o te munatonu mo te fakamaopoopomaiga o soko!