Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

CAPÍTULO 8

Cani riquiiñenu para gucheechenu diidxaʼ: Cayaca stale publicación ni riquiiñeʼ lu guidubi Guidxilayú

Cani riquiiñenu para gucheechenu diidxaʼ: Cayaca stale publicación ni riquiiñeʼ lu guidubi Guidxilayú

XI ZAZÍʼDINU LU CAPÍTULO RIʼ

Cudii Jiobá guiráʼ ni caquiiñenu para gusíʼdinu binni de guiráʼ guidxi, de guiráʼ tribu ne ni riníʼ gadxé gadxé idioma

1, 2. 1) Xi don gucuaa ca discípulo para gunda bireeche stiidxaʼ Reinu lu guidubi Imperiu stiʼ Roma. 2) Xiñee zanda guininu cayacané Jiobá laanu tiempu riʼ (laaca zanda gúʼyaluʼ recuadru « Nuu stiidxaʼ Reinu lu jma de 670 idioma»).

NI CHIGUZÉʼTENU riʼ gúcani iza 33, dxi cayaca saa stiʼ Pentecostés guidxi Jerusalén. Ca binni de sti guidxi ni beeda ra cayaca saa riʼ guizáʼ cadxagayaacaʼ dede qué ganda guni crecaʼ ni cayunadiágacaʼ: cusiidiʼ caadxi binni de Galilea laacabe xiixa ni nabé cayuuláʼdxicabe ne caníʼ ca binni riʼ diidxaʼ gulenécabe. Gunda guniʼné ca discípulo que laacabe purtiʼ gucuaacaʼ ti don para guiniʼcaʼ gadxé gadxé idioma, ne rusihuinni milagru riʼ cayacané Jiobá ca discípulo (biindaʼ Hechos 2:1-8, 12, 15-17). Ca diidxaʼ nacubi ne galán ni bisiidiʼ ca discípulo dxi que, gunna binni de stale guidxi cani ne qué nindaa bireeche cani lu guidubi Imperiu stiʼ Roma (Col. 1:23).

2 Laanu, ca xpinni Jiobá ni nabani tiempu riʼ, maʼ qué rudii Dios laanu don para guininu gadxé gadxé idioma. Peru cayúninu xiixa ni qué ñanda ñuni ca discípulo lu primé siglu: cucheechenu stiidxaʼ Reinu lu stale idioma ne cayuni traducirnu ni lu jma de 670 idioma (Hech. 2:9-11). Maʼ biʼniʼ xquidxi Dios stale publicación lu stale idioma, nga runi zanda guininu maʼ yendá stiidxaʼ Reinu lu guidubi Guidxilayú. * Laaca rusihuinni milagru riʼ caquiiñeʼ Jiobá Jesucristu, Rey biʼniʼ nombrarbe, para gusiidiʼ laanu ximodo guireeche diidxaʼ (Mat. 28:19, 20). Lu capítulo riʼ zadúʼyanu gunáʼ nga caadxi de ca cosa ni maʼ biquiiñenu lu ti gayuaa iza ni maʼ gudiʼdiʼ hasta nagasi. Ne laacaʼ zadúʼyanu ximodo cusiidiʼ Rey riʼ cada tobi de laanu para ganda gucheechenu diidxaʼ ra nuu cada binni ne gácanu ti maestru ni nanna gusiidiʼ Stiidxaʼ Dios (2 Tim. 2:2).

Cudii Rey guiráʼ ni caquiiñeʼ ca xpinni para gudxiibacaʼ stiidxaʼ Reinu ndaaniʼ ladxidóʼ binni

3. Xiñee riquiiñenu stale herramienta para gucheechenu diidxaʼ.

3 Ti biaje bichaaga Jesús stiidxaʼ Reinu casi biidxiʼ, ne bichaagabe ladxidóʼ binni casi ti layú ra riuu biní (Mat. 13:18, 19). Cásica riquiiñeʼ ti binni runi dxiiñaʼ layú gadxé gadxé clase herramienta para guchaachaʼ ne uguu listu layú stiʼ ante uguu biní la? zacaca nga riquiiñeʼ xquidxi Jiobá stale herramienta para ganda gucuudxi ladxidóʼ binni ti ganda guicaacaʼ stiidxaʼ Reinu. Caadxi de ca herramienta riʼ biquiiñeʼ cani ti tiempu si; peru nuu xcaadxi, casi ca libru ne revista, dede yanna caquiiñeruʼ cani. Lu capítulo 7 stiʼ libru riʼ bidúʼyanu xi guiráʼ biquiiñeʼ xquidxi Dios dxiqué para yendá stiidxaʼ Reinu ra nuu stale binni, peru lu capítulo riʼ zadúʼyanu xi guiráʼ caquiiñeʼ cani rucheeche stiidxaʼ Reinu para ganda guiníʼnecaʼ cada binni (Hech. 5:42; 17:2, 3).

Ra cayaca gramófono ne equipu de sonidu guidxi Toronto (Canadá)

4, 5. Ximodo biquiiñeʼ gramófono dxiqué para guireeche diidxaʼ, peru xi qué randa runi binni ora maʼ canazané ni.

4 Libana ni guca grabar. Lu ca década stiʼ 1930 ne 1940, biquiiñeʼ cani rucheeche diidxaʼ gramófono portátil para guxhídxicaʼ discu ra zeeda libana de gaayuʼ minutu. Lu caadxi de ca discu que zeeda tema casi «Trinidad», «Purgatorio» o «Reinu». Ximodo biquiiñeʼ ca grabación riʼ yaʼ. Guidúʼyanu xi guníʼ Clayton Woodworth, Jr., ti hermanu guyuunisa iza 1930 ndaaniʼ guidxi Estados Unidos: «Guzayaniáʼ ti gramófono portátil de cuerda biaʼ ti maletín. Ora maʼ nuaaʼ ra puertaʼ stiʼ ti yoo la? rindisaʼ tapa stiʼ gramófono que ne runeʼ preparar ni. Para nga la? napa xidé uquiideʼ brazu stini ne quixheʼ aguxaʼ stini ra ruzulú ti discu para xhídxini jneza. De raqué maʼ ruxhidxeʼ timbre stiʼ yoo que. Ora guxheleʼ binni ra puertaʼ lidxi la? rabeʼ laa ca diidxaʼ riʼ: “Niaaʼ caadxi diidxaʼ risaca ni ñuuladxeʼ nucaadiágaluʼ”». Laaca guniʼruʼ hermanu Woodworth: «Stale biaje rucaadiaga binni; xcaadxi biaje la? ruseegucaʼ puertaʼ lídxicaʼ ora gúʼyacaʼ naa, ne nuu biaje guníʼ ique binni canagutuaaʼ gramófono».

Para 1940 maʼ guca grabar jma de noventa libana ne guca jma de ti millón discu

5 Para 1940 maʼ guca grabar jma de noventa libana ne guca jma de ti millón discu. Guidúʼyanu xi bizeeteʼ John Barr, ti hermanu ni beeda gaca tobi de cani guyuu lu Grupu ni Zaniruʼ, peru tiempu que nuube casi precursor Gran Bretaña, laabe guniʼbe: «Dede 1936 hasta 1945, gupaʼ ti gramófono ni guzayaniáʼ guiráʼ ladu. Dede qué ridxelaʼ xi guneʼ ora cadi canacaaʼ ni. Cada biaje guxheleʼ tuuxa puertaʼ lidxi ne quixheʼ ti discu para gucaadiaga la? nabé riecheʼ ladxiduáʼ ora gunadiagaʼ stidxi hermanu Rutherford, purtiʼ runeʼ sentir casi ora nuzuhuaabe cueeʼ. Peru, ora maʼ cucheechedu diidxaʼ né gramófono que la? qué rudiini lugar gusíʼdidu binni para chindá stiidxaʼ Reinu ndaaniʼ ladxidóʼ».

6, 7. 1) Xi para biquiiñeʼ ca tarjeta de testimonio, peru xi qué ñanda ñuni ca hermanu né laani. 2) Xiñee rininu maʼ guluu Jiobá diidxaʼ ndaaniʼ ruaanu.

6 Tarjeta de testimonio. Lu iza 1933 bizulú biquiiñeʼ cani rucheeche diidxaʼ tarjeta de testimonio ora maʼ zecaʼ de yoo pur yoo. Pabiáʼ ca tarjeta que yaʼ. Biaʼ formulariu ni riquiiñenu para gucaʼnu informe stinu. Rusiene tarjeta que ti textu stiʼ Biblia ne laaca ruzeeteni caadxi de ca publicación ni zanda guinabaʼ binni. Ximodo biquiiñeʼ ca hermanu ni yaʼ. Ora guxheleʼ binni ra puertaʼ lidxi la? rudiicabe laa tarjeta que ne rinábacabe laa guʼndaʼ ni. Guidúʼyanu xi guníʼ Lilian Kammerud, ti hermana ni beeda gaca misionera guidxi Puerto Rico ne Argentina: «Guizáʼ riuuladxeʼ iquiiñeʼ ca tarjeta de testimonio que». Xiñee guniʼbe zacá yaʼ. Laabe bicábibe: «Purtiʼ raca nagana para chupa chonna de laadu guiniʼné binni ora maʼ zeʼ de yoo pur yoo. Peru nabé gucané ca tarjeta que naa para guiziideʼ güeniáʼ binni diidxaʼ».

Tarjeta de testimonio lu diidxaʼ italianu

7 Yanna guzéʼtenu xi guníʼ David Reusch, ti hermanu ni guyuunisa iza 1918: «Nabé biquiiñeʼ ca hermanu ca tarjeta de testimonio que, purtiʼ stale de laacaʼ ridxíbicaʼ guiniʼcaʼ xiixa ni cadi jneza». Peru nuu xiixa ni qué randa runi ca hermanu né ca tarjeta que. Guidúʼyanu xi cusiene hermanu Reusch: «Nuu binni riníʼ ique qué randa rinidu, ne ruluíʼ dxandíʼ zaqué ni, purtiʼ stale de laadu runi sentir qué zanda guiniʼné binni». Ne laaca guniʼruʼ hermanu que: «Peru zaqué nga cusiidiʼ Jiobá laadu para gácadu ministru stiʼ. Ne maʼ cadi candaa diʼ para uguube diidxaʼ ruaadu, purtiʼ chigusiidibe laadu ximodo iquiiñedu Stiidxabe ora maʼ zigucheechedu diidxaʼ de yoo pur yoo. Ne gunda bíʼnibe ni lu Scuela stiʼ cani Rucheeche Diidxaʼ, ni bizulú lu década stiʼ 1940» (biindaʼ Jeremías 1:6-9).

8. Xi naquiiñeʼ gúninu pa racaláʼdxinu gusiidiʼ Cristu laanu para gácanu maestru.

8 Libru. Dede 1914 hasta nagasi, maʼ bicaa xquidxi Jiobá jma de ti gayuaa libru ni cusiene stale tema zeeda lu Biblia, guca caadxi de laacani para gacanécani ca hermanu gucheechecaʼ diidxaʼ jma jneza. Guidúʼyanu xi cuzeeteʼ Anna Larsen, ti hermana de Dinamarca ni maʼ ziné biaʼ setenta iza de cucheeche diidxaʼ: «Riquiiñeʼ Jiobá Scuela stiʼ cani Rucheeche Diidxaʼ ne ca libru ni riquiiñenu lu scuela riʼ para gusiidiʼ laanu gucheechenu diidxaʼ jma jneza. Rietenaladxeʼ primé libru ni lá Curso en el Ministerio Teocrático, ni biree lu diidxaʼ danés iza 1944. Ne lu iza 1946 gucuaadu libru “Equipado para toda buena obra” [biree ni diidxastiá 1950]. Ne dede 2001 caquiiñenu libru Benefíciese de la Escuela del Ministerio Teocrático». Racá ridúʼyanu cayacané Jiobá laanu «para ganda usiʼdi [nu] binni». Cadi dxandíʼ riquiiñeʼ Jiobá Scuela stiʼ cani Rucheeche Diidxaʼ ne ca libru ni riquiiñeʼ lu scuela riʼ para gacané laanu la? (2 Cor. 3:5, 6.) Ñee cá laluʼ lu scuela riʼ la? Ñee rineuʼ libru Benefíciese stiuʼ guiráʼ semana ne ruxheluʼ ca yaza ni rinabaʼ superintendente stiʼ scuela riʼ la? Pa guʼnuʼ ni la? zuuyuʼ ximodo zacané Cristu lii para gácaluʼ ti maestru ni nanna gusiidiʼ jneza (2 Cor. 9:6; 2 Tim. 2:15).

9, 10. Ximodo cayacané ca libru stinu laanu para ganda gudxíʼbanu biidxiʼ stiʼ Reinu ne guzeʼnu ni.

9 Laaca maʼ huayacané Jiobá organización stiʼ para gucaa libru ni gacané cani rucheeche diidxaʼ ti ganda gusiénecaʼ guiráʼ ni jma naquiiñeʼ ganna binni de Biblia. Ti libru ni nabé biquiiñecabe nga La verdad que lleva a vida eterna, ni biree 1968. Guidúʼyanu xi beeda lu Xhiiñaʼ Reinu ni Rúninu stiʼ mayo iza 1969 ni biree diidxastiá, ra cuzeeteʼ pabiáʼ cayacané libru que binni: «Guizáʼ stale binni canabaʼ libru La verdad, nga runi maʼ guluu fábrica stiʼ Sociedad ni nuu Brooklyn sti turnu especial para guni dxiiñaʼ huaxhinni». Bizulú turnu riʼ beeu septiembre 1968, purtiʼ beeda ti pedidu lu beeu agosto ra canábaruʼ binni sti millón arondaʼ jma que biaʼ libru nápacabe. Para 1982 maʼ guca imprimir jma de 100 millón libru La verdad lu 116 idioma. Lu sti catorce iza ni gudiʼdiʼ dede dxi biree libru riʼ (1968 hasta 1982), guyuu jma de ti millón binni ni bizulú cucheeche stiidxaʼ Reinu. *

10 Lu iza 2005 biree sti publicación ni zanda iquiiñenu para gudiʼnu estudiu, laani nga libru Xipeʼ ndiʼ cusiidiʼ Biblia, ne maʼ guca imprimir jma de 200 millón de laani lu 256 idioma. ¡Guizáʼ maʼ gucané libru riʼ stale binni! Lu gadxe si iza (2005 hasta 2012), guyuu 1,200,000 binni ni bizulú cucheeche diidxaʼ, ne laaca bidale ca estudiu stinu, dxiqué nuu biaʼ 6,000,000, yanna maʼ nuu jma de 8,700,000. Dxiiñaʼ riʼ zeeda gaca ni casi ora nudxíʼbanu biidxiʼ stiʼ Reinu ndaaniʼ ladxidóʼ binni ne nuzeʼnu ni ne nánnanu caguu Jiobá ndaayaʼ laanu (biindaʼ 1 Corintios 3:6, 7).

11, 12. Ximodo racané ca textu zeeda lu ca párrafo riʼ laanu gánnanu tu para riree ca revista stinu.

11 Revista. Dxi bizulú biree revista Watch Tower la? guca ni para si ca ungidu, o grupuhuiiniʼ de xpinni Cristu ni «ulee chu Dios para laa» (Heb. 3:1; Luc. 12:32). Primero stiʼ octubre iza 1919, gulee organización stiʼ Jiobá sti revista cubi, ni guca para guiráʼ binni. Cumu jma guyuulaʼdxiʼ ca Binni Ruundaʼ Biblia revista cubi riʼ ne laaca guyuulaʼdxiʼ binni ni la? stale iza guca imprimir jma de laani que revista Watch Tower. Revista riʼ nga The Golden Age, bizulú biree ni diidxastiá iza 1932 ne biree lá ni Luz y Verdad. Bidxaa lá ni iza 1938 ne biree lá ni Consolación, ne dede 1947 maʼ runibiaʼnu ni casi ¡Despertad!

12 Maʼ bichaa estilu ne formatu stiʼ ca revista riʼ ra zidiʼdiʼ iza, peru dede nagasi cayácaruʼ cani para gusiidicani binni de Reinu stiʼ Dios ne gacanécani laacaʼ iguidxi fe ni nápacaʼ lu Biblia. Yanna riʼ raca chupa revista Torre stiʼ ni rapa. Tobi para ca «domésticu», o grupuhuiiniʼ de xpinni Cristu ni bibí pur espíritu ne «xcaadxi dendxu» (Mat. 24:45TNM; Juan 10:16). * Ne raca stobi para gusaananenu binni ni runi respetar Biblia ne runi respetar Dios, peru caʼruʼ gánnacaʼ xii nga ni dxandíʼ (Hech. 13:16). Ne raca ti revista ¡Despertad! para ca binni ni huaxiéʼ nanna de Biblia ne de Jiobá, Dios ni dxandíʼ (Hech. 17:22, 23).

13. Xi datu stiʼ ca revista stinu jma rucaa lii guidxagayaaluʼ (bizeeteʼ xiná recuadru « Ca publicación ni jma raca imprimir»).

13 Dxi bizulú iza 2014 maʼ raca imprimir 44 millón de revista ¡Despertad! cada beeu ne raca traducir ni biaʼ ti gayuaa idioma, laaca raca imprimir biaʼ 46 millón de revista Torre stiʼ ni rapa lu jma de 200 idioma. Guiropaʼ revista riʼ nga cani jma raca imprimir lu guidubi Guidxilayú, ne laasi cani nga cani jma raca traducir lu stale idioma. Dxandíʼ naroʼbaʼ dxiiñaʼ nga ni cayaca, peru cadi naquiiñeʼ diʼ guidxagayaanu. Xiñee yaʼ. Purtiʼ lu ca revista riʼ nga zeeda ca diidxaʼ ni guníʼ Jesús zareeche lu guidubi Guidxilayú (Mat. 24:14).

14. Xii nga ni jma rabi ca xpinni Dios binni guni, ne xiñee.

14 Biblia. Lu iza 1896 bichaa hermanu Russell ne ca xcompañeru lá corporación ni riquiiñecaʼ para guni editarcaʼ publicación. Xiñee yaʼ. Purtiʼ rápacabe gana gueeda diidxaʼ Biblia luni, nga runi biaana ni sicaríʼ Watch Tower Bible and Tract Society. Ne biaʼsi nga ni bíʼnicabe, purtiʼ Biblia nga herramienta ni jma riquiiñenu para gucheechenu ca diidxaʼ nacubi ne galán stiʼ Reinu (Luc. 24:27). Nga runi, qué ridxagayaanu xiñee nabé runi invitar ca xpinni Dios binni guʼndaʼ Biblia ne xiñee riuuláʼdxicabe gusaananécabe ni binni. Guzéʼtenu caadxi ejemplu ni rusihuinni zacá ni. Lu iza 1926 bizulú biquiiñeʼ ca prensa stinu para guca imprimir Biblia ni láʼ The Emphatic Diaglott, laani nga ti traducción stiʼ Escrituras Griegas Cristianas ni biʼniʼ Benjamin Wilson. Dede iza 1942, laaca biʼniʼ imprimirnu ne bisaananenu binni biaʼ 700,000 copia stiʼ guidubi Biblia King James Version. Gudiʼdiʼ si xhupa iza bizulú biʼniʼ imprimirnu Biblia ni láʼ American Standard Version, lu Biblia riʼ zeeda lá Jiobá 6,823 biaje. Dxi gunda iza 1950, maʼ bisaananenu binni jma de 250,000 versión stiʼ Biblia riʼ.

15, 16. 1) Xiñee rusisácaluʼ Traducción del Nuevo Mundo (bizeeteʼ xiná recuadru « Cayaca Traducción del Nuevo Mundo lu stale idioma»). 2) Xi naquiiñeʼ gúninu para chindá Stiidxaʼ Dios ndaaniʼ ladxidoʼno.

15 Biblia ni láʼ Traducción del Nuevo Mundo de las Escrituras Griegas Cristianas guca presentar ni lu diidxaʼ inglés iza 1950, diidxastiá guca presentar ni iza 1963. Guidubi versión stiʼ Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras riʼ biree ni lu ti volumen si iza 1961 lu diidxaʼ inglés, diidxastiá biree ni iza 1967. Nabé rusisaca Biblia riʼ Jiobá, purtiʼ zeeda lá Dios luni ca lugar ra cá ni lu textu hebreu original. Lá Dios zeeda ni 237 biaje lu textu stiʼ Escrituras Griegas Cristianas. Yanna, para ganda gaca traducción riʼ jma biaʼsi ne ganda guʼndaʼ binni ni nagueenda la? maʼ guca revisar ni chupa chonna biaje. Guca últimu revisión stiʼ Biblia riʼ lu diidxaʼ inglés iza 2013, ne para iza riʼ maʼ guca imprimir jma de 200 millón de copia stiʼ Traducción del Nuevo Mundo lu 121 idioma; lu caadxi idioma maʼ guca traducir guidubi ni, peru lu xcaadxi la? maʼ guca ti ndaa si ni.

16 Ximodo runi sentir binni ora ruundaʼ Traducción del Nuevo Mundo riʼ lu diidxaʼ gulené yaʼ. Guidúʼyanu xi guníʼ ti hombre de Nepal: «Raca nagana para stale de laadu guiénedu xi rusiidiʼ Biblia, purtiʼ nabé zeeda stale diidxaʼ yooxhoʼ luni. Peru, yanna huaxa maʼ riénedu xi rusiidini, purtiʼ maʼ guca traducir ni modo rinidu yanna». Yanna guzéʼtenu ejemplu stiʼ ti gunaa de República Centroafricana. Ora cayuundabe Biblia lu diidxaʼ sango la? bizulú biinabe ne guniʼbe: «Ndiʼ nga diidxaʼ guleniáʼ». Laaca zanda chindá Stiidxaʼ Dios ndaaniʼ ladxidoʼno pa guidúʼndanu ni guiráʼ dxi (Sal. 1:2; Mat. 22:36, 37).

Gusisácanu ca publicación stinu ne modo cusiidicabe laanu

17.  Ximodo zanda gusihuínninu rusisácanu ca herramienta stinu ne modo cusiidicabe laanu, ne xi ndaayaʼ zacaanu pa gúninu ni.

17 Ñee rusisácanu ca herramienta stinu ne modo cusiidiʼ Rey, Jesucristu, laanu la? Ñee ribeenu tiempu para guidúʼndanu ca publicación ni ribee organización stiʼ Jiobá la? Ñee riquiiñenu ca publicación riʼ para gacanenu sti binni la? Pa gúninu ni la? zadúʼyanu dxandíʼ ni guníʼ Opal Betler, ti hermana ni guyuunisa 4 stiʼ octubre iza 1914, laa bizeeteʼ: «Ra zidiʼdiʼ iza, naa ne xheelaʼ [Edward] biquiiñedu gramófono ne tarjeta de testimonio. Biquiiñedu libru, folletu ne revista ora maʼ zigucheechedu diidxaʼ de yoo pur yoo. Laaca guyuudu lu ca campaña ni guca, bireʼdu calle ne gudíʼzidu tratadu. Ra gudiʼdiʼ tiempu bisiidicabe laadu gúnidu revisita ne chuudu ra lidxi ca binni ni riuulaʼdxiʼ guiziidiʼ jma de Biblia para gudiʼdu estudiu laacaʼ. Qué lica nusaana de ñúnidu xhiiñaʼ Dios ne guizáʼ guyuʼduʼ nayecheʼ». Nuu ca hermanu riʼ nayecheʼ casi guníʼ Jesús ziuu ca xpinni ni guni dxiiñaʼ né gana ra cayaba biidxiʼ stiʼ Reinu ne ra cayasa cosecha stini. Laaca nuuruʼ xcaadxi millón binni ni zanda guiníʼ dxandíʼ riuu binni nayecheʼ ora guni xhiiñaʼ Dios né stale gana (biindaʼ Juan 4:35, 36).

18. Xi privilegiu naroʼbaʼ nápanu.

18 Ca binni ni qué runi ni na Rey Jesucristu, zándaca ruuyacaʼ xquidxi Dios casi binni ni «huaxiéʼ» napa «scuela ne iruti naca» (Hech. 4:13). Peru guníʼ ique ni chiguzéʼtenu riʼ: maʼ gucané Rey Jesucristu ca binni ni nácabe «huaxiéʼ» napa «scuela» riʼ para gueeda gácacaʼ ti grupu naroʼbaʼ ne nadipaʼ ni nanna gucaa ne guni imprimir stale publicación. Ne zacá nga laani. Xiñee yaʼ. Purtiʼ laasinu nga runi imprimirnu caadxi de ca publicación ni jma raca traducir lu stale idioma ne qué huayuu dxi chuʼ publicación ni gaca imprimir biaʼ raca imprimir ca stinu. Peru ndiʼ nga ni jma risaca: maʼ bisiidicabe laanu ximodo iquiiñenu ca herramienta stinu para gucheechenu ca diidxaʼ nacubi ne galán stiʼ Reinu ra nuu binni de guiráʼ guidxi. Zacá nga modo cayacanenu Cristu, purtiʼ cudxíʼbanu biidxiʼ stiʼ Reinu ndaaniʼ ladxidóʼ binni ne racanenu laacaʼ gácacaʼ discípulo stibe. Cadi dxandíʼ ti privilegiu naroʼbaʼ ndiʼ la?

^ párrafo 2 Lu últimu década ni gudiʼdiʼ yanna riʼ, biʼniʼ imprimir xquidxi Jiobá jma de 20,000 millón de publicación ni rusiidiʼ xiná Biblia. Lu guidubi Guidxilayú nuu jma de 2,700 millón binni ni randa raca conectar lu Internet ne riuucaʼ lu sitiu jw.org.

^ párrafo 9 Ndiʼ nga xcaadxi libru ni huaquiiñenu para gusíʼdinu binni xii nga ni dxandíʼ: El Arpa de Dios (1925), “Sea Dios veraz” (1949), Usted puede vivir para siempre en el paraíso en la Tierra (1982) ne El conocimiento que lleva a vida eterna (1995).

^ párrafo 12 Lu revista Torre stiʼ ni rapa 15 stiʼ julio 2013, yaza 23, párrafo 13, zeeda ximodo nga riénenu tuu nga «ca domésticu» yanna.