1, 2. (a) Etɛwu xó e Jezu ɖɔ é ka bú vo dó ahwanvu lɛ? (b) Nǔkún-yiya alɔkpa tɛ xó ɖɔ wɛ Jezu ka ɖè?

 XÓ Ɔ bú vo dó ahwanvu lɛ. Jezu ɖɔ nú ye ɖɔ: “Mi ni kpɔ́n gle lɛ ganji; jinukún lɛ ko mya go, bo ko sù yiya.” Ye kpɔ́n fí e dó gesí wɛ Jezu ɖè é sɛ́dó, loɔ, ɔ́ji e wú b’ɛ ma lín ǎ lɛ é kɛɖɛ wɛ ye mɔ. Ye sixu ko kanbyɔ yeɖée ɖɔ: ‘Jinukún tɛ yiya xó ɖɔ wɛ é ka ɖè lo? Eɖíe é lɛ́ kpò sun ɖé lɛ cobɔ nǔkún-yiyahwenu ɔ na sù è.’​—Jaan 4:35.

² É ɖò mɔ̌ có, é nyí nǔkún e è nɔ ya ɖò gle mɛ é xó ɖɔ wɛ Jezu ɖè ǎ. Loɔ, é ɖò hwe enɛ nu zán dó kplɔ́n nǔ taji wè ahwanvu tɔn lɛ dó nǔkún-yiya gbigbɔ tɔn ɖé wu wɛ, enɛ wɛ nyí gbɛtɔ́ lɛ xixo kplé dó agun Klisanwun tɔn mɛ. Nùkplɔnmɛ tɛ lɛ ka wɛ? Bo na dó mɔ nǔ jɛ wu ɔ, mi nú mǐ ni gbéjé tan ɔ kpɔ́n kpɛɖé.

3. (a) Etɛ ka sixu ko sísɛ́ Jezu bɔ é ɖɔ: “Mi ni kpɔ́n gle lɛ ganji; jinukún lɛ ko mya go, bo ko sù yiya”? (b) Nɛ̌ Jezu ka tín xó e é ɖɔ é mɛ gbɔn?

³ Jezu ɖɔ xó enɛ ɖó kpɔ́ xá ahwanvu tɔn lɛ ɖò vivɔnu xwè 30 H.M. tɔn ɖò malin-malin dó toxo Samalíi tɔn Sicáa. Hwenu e ahwanvu Jezu tɔn lɛ ɖido toxo ɔ mɛ é ɔ, Jezu cí sɛ́tɔ̀ ɖé kɔn, finɛ wɛ é má nugbǒ gbigbɔ tɔn lɛ xá nawe ɖé ɖè, bɔ nawe ɔ yawu mɔ lee nùkplɔnmɛ tɔn lɛ nyí nùjɔnǔ gbɔn é. Hwenu e ahwanvu lɛ lɛkɔ wá Jezu gɔ́n é ɔ, nyɔnu ɔ fya yì Sicáa bo yì ɖɔ nùjiwǔ ɖěɖee é kplɔ́n lɛ é nú mɛ e ɖò toxo ɔ mɛ lɛ é. Gbè e é ɖó é fɔ́n jlǒ mɛ lɛ tɔn nyite tawun bɔ mɛ gègě gosin toxo ɔ mɛ bo wá Jezu gɔ́n ɖò sɛ́tɔ̀ ɔ kɔn. Boya hwe enɛ nu wɛ Jezu kpɔ́n gle lɛ ta nu sɛ́dó bo mɔ Samalíinu hwan ɖé jǎwe bo ɖɔ: “Mi ni kpɔ́n gle lɛ ganji; jinukún lɛ ko mya go, bo ko sù yiya.” Bonu Jezu na dó tinmɛ ɖɔ é kún nyí jinukún e è nɔ ya ɖò gle mɛ é xó ɖɔ wɛ emi ɖè ó, amɔ̌, ɖɔ nǔkún-yiya gbigbɔ tɔn xó ɖɔ wɛ emi ɖè ɔ, é ɖɔ gɔ́ na ɖɔ: “Nǔkún-yatɔ́ . . . kplé nǔkún lɛ nú gbɛ̀ mavɔmavɔ.”​—Jaan 4:5-30, 36.

4. (a) Nǔ wè tɛ lɛ Jezu ka kplɔ́n mɛ dó nǔkún-yiya ɔ wu? (b) Nùkanbyɔ tɛ lɛ mǐ ka na gbéjé kpɔ́n?

⁴ Nǔ taji wè tɛ Jezu ka kplɔ́n mɛ dó nǔkún-yiya gbigbɔ tɔn ɔ wu? Nukɔntɔn ɔ, azɔ̌ ɔ mya nukún. Xó e é ɖɔ bo ɖɔ “jinukún lɛ ko mya go, bo ko sù yiya” é ɔ, wusyɛn dó lanmɛ nú  ahwanvu tɔn lɛ wɛ é ɖè. Bonu Jezu na dó xlɛ́ ahwanvu tɔn lɛ lee nǔ ɔ mya nukún sɔ́ é ɔ, é ɖɔ gɔ́ na ɖɔ: “Nǔkún-yatɔ́ nɔ yí azɔ̌kwɛ tɔn.” Nugbǒ ɔ, nǔkún-yiya ɔ ko bɛ́, é sɔ́ nyí hwenu e è na dán lɛjɛlɛjɛ é ǎ. Wegɔ ɔ, azɔ̌watɔ́ lɛ ɖò awǎjijɛ mɛ. Jezu ɖɔ nǔdótɔ́ lɛ kpo nǔkún-yatɔ́ lɛ kpo na “kplé, bo na j’awǎ.” (Jaan 4:35b, 36) Lee Jezu ɖesu na ko j’awǎ gbɔn hwenu e é mɔ bɔ “Samalíinu . . . gègě ɖi nǔ” n’i é ɔ, mɔ̌ ɖokpo ɔ wɛ ahwanvu tɔn lɛ lɔ na ɖó awǎjijɛ ɖaxó mɔhun, enyi ye wà nǔkún-yiyazɔ́ ɔ kpo lindɔ̌n yetɔn bǐ kpo ɔ nɛ. (Jaan 4:39-42) Tan xwè kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn enɛ nyí nǔ taji tawun nú mǐ ɖò égbé, ɖó é ɖò nǔ e ɖò jijɛ wɛ ɖò hwe mǐtɔn nu dìn ɖò nǔkún-yiya gbigbɔ tɔn ɖaxó bǐ e è ma ko mɔ kpɔ́n ǎ é ɖexlɛ́ wɛ. Hwetɛnu nǔkún-yiya égbé tɔn ka bɛ́? Mɛ̌ mɛ̌ e ka ɖò alɔ ɖó ɖ’emɛ wɛ? Lè tɛ é ka ko hɛn wá?

5. Mɛ̌ ka ɖò nǔkún-yiya gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ ɔ nu? Nɛ̌ nǔmimɔ Jaan tɔn ka xlɛ́ ɖɔ azɔ̌ ɔ mya nukún gbɔn?

⁵ Ðò nǔmimɔ e Jehovah ɖexlɛ́ mɛsɛ́dó Jaan é mɛ ɔ, é xlɛ́ azɔ̌ e é sɔ́ d’alɔ mɛ nú Jezu b’ɛ na nɔ gbɛtɔ́ lɛ xixo kplé gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ nu é. (Xà Nǔɖexlɛ́mɛ 14:14-16.) Ðò nǔmimɔ enɛ mɛ ɔ, è ɖè Jezu xlɛ́ ɖi mɛ e ɖó axɔsugbakún ɖé kpo nǔkún-yanu ɖé kpo é. “Axɔsugbakún e è sɔ́ siká dó bló na ɔ ɖokpo ɖò ta [Jezu] tɔn,” xó enɛ dó zǒ gbè jí ɖɔ é ɖò axɔsu ɖu wɛ. É hɛn “nǔkún-yanu ɖíɖá ɖokpo alɔ mɛ” xlɛ́ ɖɔ é nyí Nǔkún-yatɔ́. Ðɔ e Jehovah ɖɔ gbɔn wɛnsagun ɖé jí ɖɔ “nǔkún e ɖò ayikúngban jí lɛ ko mya” é xlɛ́ ɖɔ azɔ̌ ɔ mya nukún. Nugbǒ ɔ, “nǔkún-yiyahwenu ko sù,” é sɔ́ nyí hwenu e è na dán lɛjɛlɛjɛ é ǎ. Jezu wà nǔ sɔgbe kpo gbè e Jehovah ɖè ɖɔ “zě nǔkún-yanu towe dó ya nǔkún” é kpo, bɔ nǔkún e ɖò ayikúngban ɔ jí lɛ é nyí yiya, enɛ wɛ nyí ɖɔ è xò gbɛtɔ́ e ɖò ayikúngban ɔ jí lɛ é kplé dó agun Klisanwun tɔn mɛ. Nǔmimɔ enɛ e dɔn mɛ é lɛ́vɔ flín mǐ ɖɔ “jinukún lɛ ko mya go, bo ko sù yiya.” Nǔmimɔ enɛ ka d’alɔ mǐ bɔ mǐ tuùn hwenu e nǔkún-yiya gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ enɛ bɛ́ é à? Ɛɛn!

6. (a) Hwetɛnu “nǔkún-yiyahwenu” ɔ ka bɛ́? (b) Hwetɛnu è ka jɛ “nǔkún e ɖò ayikúngban jí lɛ” é ya jí? Tinmɛ.

⁶ Ðó nǔmimɔ Jaan tɔn e ɖò Nǔɖexlɛ́mɛ wemata 14gɔ́ ɔ mɛ é xlɛ́ Jezu Nǔkún-yatɔ́ ɔ b’ɛ xwè axɔsugbakún ɖé wutu ɔ (wemafɔ 14), enɛ xlɛ́ ɖɔ è ko sɔ́ ɛ Axɔsu ɖò 1914. (Dan. 7:13, 14) Hweɖenu ɖò enɛ gudo ɔ, è ɖegbe nú Jezu ɖɔ é ni bɛ́ nǔkún-yiya ɔ (wemafɔ 15). Ðò lǒ e Jezu dó dó jinukún ɖagbe ɔ yiya wu é mɛ ɔ, nǔ lɛ lɛ́ jɛ ɖebɔdoɖewu gbɔn alɔkpa ɖokpo ɔ, é ɖɔ ɖò finɛ ɖɔ: “Nǔkún-yiyahwenu ɔ, gbɛvivɔzán gbè wɛ.” Enɛ wu ɔ, nǔkún-yiyahwenu ɔ kpo gbɛvivɔzán gbè ɔ kpo bɛ́ ɖò hwe ɖokpo ɔ nu, ɖò 1914. (Mat. 13:30, 39) Mǐ lɛkɔ yì gudo ɔ, mǐ na mɔ ɖɔ nǔkún-yiyazɔ́ ɔ ɖesu bɛ́ hwenu e Jezu jɛ axɔsu ɖu jí b’ɛ ɖó xwè ɖé lɛ gudo é. Nukɔntɔn ɔ, sín 1914 kaka wá jɛ bǐbɛ̌mɛ 1919 tɔn ɔ, Jezu wá klɔ́ nǔ kwiji lɛ sín ahwanvu tɔn yí ami dó ɖè lɛ  tɛntin. (Mal. 3:1-3; 1 Pi. 4:17) Enɛ gudo ɖò 1919 ɔ, è jɛ “nǔkún e ɖò ayikúngban jí lɛ” é ya jí. Jezu sɔ́ dán lɛjɛlɛjɛ ǎ, é jɛ deví gbejinɔtɔ́ e è sɔ́ tlolo é zán jí dó d’alɔ nɔví mǐtɔn lɛ bonu ye na mɔ ɖɔ wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ mya nukún. Mǐ ni kpɔ́n nǔ e jɛ é.

7. (a) Etɛ gbígbéjé kpɔ́n ka d’alɔ nɔví mǐtɔn lɛ bɔ ye dó mɔ ɖɔ wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ mya nukún? (b) Etɛ è ka dó wusyɛn lanmɛ nú nɔví mǐtɔn lɛ ɖɔ ye ni wà?

⁷ Ðò Liyasun 1920 tɔn mɛ ɔ, Atɔxwɛ (Glɛnsigbe) ɖɔ: “Ee è gbéjé Biblu kpɔ́n é ɔ, é xlɛ́ nyì wɛn ɖɔ é cí ɖɔ è jɔwu ɖaxó sinsɛn bɔ é na ɖ’alɔ ɖò wɛnɖagbe e kúnkplá axɔsuɖuto ɔ é jijla mɛ ɖɔhun.” Ði kpɔ́ndéwú ɔ, xó ɖěɖee Ezayíi ɖɔ ɖ’ayǐ lɛ é d’alɔ nɔví lɛ bɔ ye mɔ ɖɔ è ɖó na jla wɛnɖagbe Axɔsuɖuto ɔ tɔn gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ. (Eza. 49:6; 52:7; 61:1-3) Ye tuùn lee ye na kpéwú bo wà azɔ̌ mɔhun gbɔn é ǎ, amɔ̌, ye ɖeji ɖɔ Jehovah na hun ali ɔ nú emi. (Xà Ezayíi 59:1.) Ðó ye mɔ nukúnnú jɛ wu hugǎn ɖɔ wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ mya nukún wutu ɔ, ye dó wusyɛn lanmɛ nú nɔví mǐtɔn lɛ ɖɔ ye ni gbló ada nú wɛnɖagbejijlazɔ́ yetɔn. Nɛ̌ nɔví lɛ ka wà nǔ gbɔn?

8. Ðò 1921 ɔ, nugbǒ wè tɛ lɛ ka kúnkplá wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ bɔ nɔví mǐtɔn lɛ mɔ nukúnnú jɛ wu?

⁸ Ðò Woosun 1921 tɔn mɛ ɔ, Atɔxwɛ (Glɛnsigbe) ɖɔ: “Xwè elɔ nyɔ́ hú xwè lɛ bǐ; mɛ gègě sè wɛn nugbǒ ɔ tɔn ɖò 1921 hugǎn xwè e wá yì lɛ é bǐ.” É lɛ́ ɖɔ gɔ́ na ɖɔ: “Amɔ̌, xó kpò. . . . Mi nú mǐ ni wà azɔ̌ enɛ kpo awǎjijɛ kpo.” Ðǒ ayi wu ɖɔ nɔví lɛ mɔ nukúnnú jɛ nǔ taji wè e Jezu ɖexlɛ́ mɛsɛ́dó tɔn lɛ dó wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ wu é wu: Azɔ̌ ɔ mya nukún, bɔ azɔ̌watɔ́ lɛ ɖò awǎjijɛ mɛ.

9. (a) Ðò 1954 ɔ, etɛ Atɔxwɛ ka ɖɔ dó nǔkún-yiyazɔ́ ɔ wu? Etɛwu? (b) Nɛ̌ wɛnjlatɔ́ lɛ ka sukpɔ́ d’eji gbɛn gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ ɖò xwè 50 e wá yì lɛ é mɛ? (Kpɔ́n gbàví nǔtinmɛ tɔn “ Nukɔnyiyi Gbɔn Gbɛ̀ ɔ Bǐ Mɛ.”)

⁹ Ðò 1930 kpo 1939 kpo vlamɛ ɔ, ee nɔví lɛ mɔ nukúnnú jɛ wu ɖɔ mɛ wɔbuwɔbu e nyí lɛngbɔ̌ ɖevo lɛ é na yí wɛn Axɔsuɖuto ɔ tɔn gudo é ɔ, wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ lɛ́ syɛn d’eji. (Eza. 55:5; Jaan 10:16; Nǔɖe. 7:9) Lè tɛ é ka hɛn wá? Mɛ ɖěɖee nɔ jla wɛn Axɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ é sín kɛ́n gosin 41 000 ɖò 1934 bo yì 500 000 ɖò 1953! Atɔxwɛ (Flansegbe) Nùxwásun 1, 1955 tɔn wá gbeta elɔ kɔn: “Gbigbɔ Jehovah tɔn kpo hlɔnhlɔn e Xó tɔn ɖó é kpo wɛ zɔ́n bɔ è wà nǔkún-yiya gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ sín azɔ̌ enɛ.” a​—Zak. 4:6b.

10, 11. Ðò lǒ e è dó dó atínkwín winniwinni ɔ wu é mɛ ɔ, susu atínkwín ɔ tɔn sín akpáxwé tɛ lɛ jí è ka tɛɖɛ̌?

¹⁰ Ðò lǒ e Jezu dó dó Axɔsuɖuto ɔ wu lɛ é mɛ ɔ, é zán nùjlɛdonǔwu e ɖò gbɛ̀ lɛ é dó ɖɔ lè e nǔkún-yiyazɔ́ ɔ na hɛn wá lɛ é ɖ’ayǐ. Mi nú mǐ ni kpɔ́n lǒ e é dó dó atínkwín winniwinni ɔ kpo ee é dó dó tɔ́n wu é kpo. Mǐ na sɔ́ ayi ɖó lee ye ko jɛ gbɔn ɖò vivɔnu ɔ sín hwenu gbɔn é wu hugǎn.

¹¹ Lǒ e è dó dó atínkwín winniwinni ɔ wu é. Nya ɖé dó atínkwín winniwinni ɖé. Enɛ gudo ɔ, é sù bo huzu atín bɔ xɛ lɛ nɔ wá bɛ yɛ ɖ’eji. (Xà Matie 13:31, 32.) Susu atínkwín ɔ tɔn sín akpáxwé tɛ lɛ jí lǒ enɛ ka tɛɖɛ̌? (1) Bǎ e mɛ atínkwín ɔ sù ɖó é jiwǔ. “Atínkwín e winni hú ɖě lɛ bǐ ɔ” wá huzu atín bo “zɛ ala ɖaxó ɖaxó lɛ.” (Mak. 4:31, 32) (2) Atínkwín ɔ na sù jɛn wɛ. “Hwenu e è dó [atínkwín ɔ] é ɔ, é sù,” NWT. Jezu ɖɔ ɖɔ “É sixu sù” ǎ. Loɔ, é ɖɔ: “É sù.” Nǔ ɖě hɛn susu tɔn ɖó te ǎ. (3) Atín ɔ sín susu dɔn gbɛtɔ́ lɛ bo nyí bibɛtɛn ɖé. “Xɛ lɛ nɔ [wá] xò adɔ̌ nyì ala tɔn lɛ mɛ.” Nɛ̌ akpáxwé atɔn enɛ lɛ ka sɔgbe xá nǔkún-yiya gbigbɔ tɔn azǎn mǐtɔn gbè tɔn gbɔn?

12. Nɛ̌ lǒ e è dó dó atínkwín winniwinni ɔ wu é ka sɔgbe xá nǔkún-yiya azǎn mǐtɔn gbè tɔn gbɔn? (Kpɔ́n gbàví nǔtinmɛ tɔn “ Lee Mɛ Nabi E È Nɔ Kplɔ́n Biblu Xá É Jɛji Gbɔn É.”)

¹² (1) Bǎ e mɛ atínkwín ɔ sù ɖó é: Lǒ ɔ tɛɖɛ̌ wɛn Axɔsuɖuto ɔ tɔn sín susu kpo agun Klisanwun tɔn ɔ sín susu kpo jí. Sín 1919 ɔ, è ɖò nǔkún-yatɔ́ e akpàkpà nɔ sɔ́ lɛ é xò kplé dó agun Klisanwun tɔn e è vɔ́ ɖó ayǐ é mɛ wɛ. Ðò hwenɛnu ɔ, nǔkún-yatɔ́ lɛ nyí mɛ kpɛɖé, amɔ̌, ye yawu sù d’eji. Nugbǒ ɔ, lee ye sukpɔ́ gbɔn sín bǐbɛ̌mɛ 1900 tɔn wá jɛ égbé é jiwǔ tawun. (Eza. 60:22) (2) Atínkwín ɔ na sù jɛn wɛ: Nǔ ɖě sixu kpéwú bo ɖó agun Klisanwun tɔn ɔ sín susu te ǎ. È na bo doya nú atínkwín ɔ gbɔn ɖebǔ ɔ, é na kpó ɖò susu wɛ. (Eza. 54:17) (3) Bibɛtɛn ɖé: “Xɛ” e nɔ wà adɔ̌ nyì atín ɔ sín ala mɛ “lɛ” é nɔte nú gbɛtɔ́ ayijlɔjlɔnɔ livi mɔkpan e gosin tò 240 mɔ̌ mɛ, bo yí gbè nú wɛn Axɔsuɖuto ɔ tɔn, lobo nyí hagbɛ̌ agun Klisanwun tɔn ɔ tɔn lɛ é. (Ezek. 17:23) Finɛ ɔ, ye nɔ mɔ nùɖuɖu gbigbɔ tɔn, kɔfanúmɛ kpo alɔcyɔnmɛji kpo.​—Eza. 32:1, 2; 54:13.

13. Ðò lǒ e è dó dó tɔ́n ɔ wu é mɛ ɔ, fínfɔ́n linfin ɔ tɔn sín akpáxwé tɛ lɛ jí è ka tɛɖɛ̌?

¹³ Lǒ e è dó dó tɔ́n wu é. Enyi nyɔnu ɖé dó tɔ́n linfin mɛ ɔ, tɔ́n ɔ nɔ fɔ́n linfin ɔ bǐ. (Xà Matie 13:33.) Fínfɔ́n linfin ɔ tɔn sín akpáxwé tɛ lɛ jí lǒ enɛ ka tɛɖɛ̌? Mǐ ni kpɔ́n wè ɖ’emɛ. (1) Fínfɔ́n linfin ɔ tɔn nɔ zɔ́n bɔ huzuhuzu ɖé nɔ tíìn. Tɔ́n ɔ gbakpé linfin ɔ mɛ bǐ kaka bɔ “linfin nyinya ɔ bǐ . . . fɔ́n.” (2) Linfin ɔ fɔ́n gbɔn fí bǐ. Tɔ́n ɔ fɔ́n “linfin na yì gannu atɔn mɔ̌” ɔ, enɛ wɛ nyí ɖɔ é fɔ́n linfin ɔ bǐ. Nɛ̌ akpáxwé wè enɛ lɛ ka sɔgbe xá nǔkún-yiya gbigbɔ tɔn azǎn mǐtɔn gbè tɔn gbɔn?

14. Nɛ̌ lǒ e è dó dó tɔ́n wu é ka sɔgbe xá nǔkún-yiya égbé tɔn ɔ gbɔn?

¹⁴ (1) Huzuhuzu: Tɔ́n ɔ nɔte nú wɛn Axɔsuɖuto ɔ tɔn, bɔ linfin ɔ nɔte nú gbɛtɔ́ lɛ. Lee tɔ́n nɔ bló bɔ huzuhuzu ɖé nɔ tíìn ɖò linfin mɛ gbɔn hwenu e è dɔn ye mɛ wè lɛ kplé é ɔ,  mɔ̌ ɖokpo ɔ wɛ wɛn Axɔsuɖuto ɔ tɔn nɔ bló bɔ huzuhuzu ɖé nɔ tíìn ɖò ayi gbɛtɔ́ lɛ tɔn mɛ hwenu e ye ko yí wɛn ɔ gudo é nɛ. (Hlɔ. 12:2) (2) Gbɔn fí bǐ: Tɔ́n ɔ sín gbigbakpé nɔte nú wɛn Axɔsuɖuto ɔ tɔn e ɖò gbigbakpé wɛ é. Tɔ́n ɔ nɔ w’azɔ̌ gbɔn linfin ɔ tɛntin kaka bo nɔ gbakpé linfin ɔ bǐ mɛ. Mɔ̌ ɖokpo ɔ jɛn wɛn Axɔsuɖuto ɔ tɔn lɔ ko gbakpé kaka yì “fí e gbɛ̀ ɔ kponu ɖó é.” (Mɛ. 1:8) Akpáxwé lǒ ɔ tɔn enɛ lɛ́ xlɛ́ ɖɔ é na bo tlɛ nyí fí e è gbɛ́ azɔ̌ mǐtɔn ɖè é ɔ, wɛn Axɔsuɖuto ɔ tɔn na gbakpé; è ka tlɛ sixu nɔ ayi ma ɖó wɛnɖagbejijlazɔ́ mǐtɔn wu ɖò awa gbɛ̀ ɔ tɔn enɛ lɛ xwé có nǔ na nyí mɔ̌.

15. Nɛ̌ xó e è mɔ ɖò Ezayíi 60:5, 22 mɛ lɛ é ka jɛnu gbɔn? (Lɛ̌ kpɔ́n gbàví elɔ lɛ: “ Jehovah Bló B’ɛ Gló Ǎ,” kpo “ Lee ‘Xwétá E Ma Ðó Gǎn Ðebǔ Ǎ’ É Wá Huzu ‘Togun Syɛnsyɛn’ Gbɔn É” kpo.)

¹⁵ Xwè 800 mɔ̌ jɛ nukɔn nú lǒ enɛ lɛ e Jezu dó é ɔ, Jehovah ko gbɔn Ezayíi jí bo zán xógbe manawɔn ɖé lɛ dó ɖɔ bǎ e mɛ nǔkún-yiya gbigbɔ tɔn azǎn mǐtɔn gbè tɔn na jɛ é, kpo awǎjijɛ e nǔkún-yiya enɛ na hɛn wá é kpo xó ɖ’ayǐ. b Jehovah xlɛ́ ɖɔ gbɛtɔ́ lɛ ɖò “tò ma yá tò” lɛ mɛ gosin wá tutoblonunu emitɔn mɛ wɛ. Jehovah ɖɔ nú “Jeluzalɛmu” e nɔte nú mɛ yí  ami dó ɖè ee kpò ɖò ayikúngban jí égbé lɛ é ɖɔ: “A mɔ ye ɔ, xomɛ na hun we, nǔ na víví nú we mɔhunkɔtɔn, a na j’awǎ; ɖó è na bɛ́ xù mɛ dɔkun lɛ wá gɔ̌n towe, dɔkun akɔta lɛ tɔn na wá gɔ̌n towe.” (Eza. 60:1, 4, 5, 9) Kpɔ́n lee xó enɛ lɛ nyí nugbǒ sɔ́ é! Égbé ɔ, mɛ e ɖò Jehovah sɛ̀n wɛ sín xwè gègě ɖíe lɛ é ɔ, xomɛ hun ye nugbǒ, ɖó ye mɔ lee wɛnjlatɔ́ Axɔsuɖuto ɔ tɔn e nyí mɛ kpɛɖé ɖ’ayǐ é ko huzu mɛ afatɔ́n mɔkpan ɖò ayǐ yetɔn jí gbɔn é.

16, 17. Ðɔ hwɛjijɔ e wu “nǔdotɔ́ ɔ kpodo nǔkún-yatɔ́ ɔ kpo bǐ na kplé, bo na j’awǎ” é ɖokpo. (Lɛ̌ kpɔ́n gbàví “ Lee Nǔ E Tlati Wè Ðɔ É Byɔ Ayi Mɛ nú Mɛ Wè Ðò Amazonie Gbɔn É.”)

¹⁶ A na ko flín ɖɔ Jezu ɖɔ nú mɛsɛ́dó tɔn lɛ ɖɔ: “Nǔkún-yatɔ́ nɔ . . . kplé nǔkún lɛ nú gbɛ̀ mavɔmavɔ, bonu nǔdotɔ́ ɔ kpodo nǔkún-yatɔ́ ɔ kpo bǐ na kplé, bo na j’awǎ.” (Jaan 4:36) Nɛ̌ mǐ ka nɔ “kplé, bo n[ɔ] j’awǎ” ɖò nǔkún-yiya gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ sín azɔ̌ ɔ mɛ gbɔn? Ðò ali gègě nu. Mǐ ni kpɔ́n atɔn ɖ’emɛ.

¹⁷ Nukɔntɔn ɔ, mǐ nɔ j’awǎ ɖó mǐ nɔ mɔ azɔ̌ e wà wɛ Jehovah ɖè ɖ’emɛ é. Hwenu e mǐ nɔ jla wɛn Axɔsuɖuto ɔ tɔn é ɔ, mǐ ɖò nǔkún dó wɛ. (Mat. 13:18, 19) Enyi mǐ d’alɔ mɛɖé bonu é huzu ahwanvu Klisu tɔn hǔn, mǐ ya nǔkún nɛ. Enyi mǐ mɔ lee Jehovah nɔ bló gbɔn bɔ “nǔkún” Axɔsuɖuto ɔ tɔn nɔ “wú, bo [nɔ] ɖò susu wɛ” b’ɛ nɔ jiwǔ gbɔn é ɔ, mǐ mɛ bǐ nɔ ɖó awǎjijɛ tawun. (Mak. 4:27, 28) Nǔkún e fúnfún wɛ mǐ nɔ ɖè lɛ é ɖé lɛ nɔ wá wú bɔ mɛ ɖevo nɔ ya. A sixu ko mɔ nǔ ɖokpo ɔ e Joan e nyí nɔví nyɔnu ɖé ɖò Grande-Bretagne bo ko bló baptɛm sín xwè 60 ɖíe é mɔ é kpɔ́n. É ɖɔ: “Un xò gò mɛɖé lɛ bɔ ye ɖɔ nú mì ɖɔ nyì wɛ dó nǔkún ɖé dó ayi emitɔn mɛ hwenu e nyì ɖɔ Mawuxó nú emi xwè ɖé lɛ ɖíe é. Ðò nukɔnmɛ ɔ, Kúnnuɖetɔ́ ɖevo lɛ kplɔ́n Biblu xá ye bo d’alɔ ye bɔ ye wá huzu Jehovah sɛntɔ́ lɛ. Xomɛ hun mì ɖɔ nǔkún e un dó é sù bɔ è wá ya.”​—Xà 1 Kɔlɛntinu lɛ 3:6, 7.

18. Hwɛjijɔ e wu è na j’awǎ é ɖětɛ xó è ka ɖɔ ɖò 1 Kɔlɛntinu lɛ 3:8 mɛ?

¹⁸ Wegɔ ɔ, mǐ nɔ nyí nǔkún-yatɔ́ e ɖò awǎjijɛ mɛ lɛ é hwenu e mǐ nɔ hɛn nǔ e Pɔlu ɖɔ é dó ayi mɛ é: “Mɛ ɖokpo ɖokpo na mɔ lee é wà nǔ gbɔn ɔ sín ajɔ yí ɖò Mawu sí.” (1 Kɔ. 3:8) Lee mǐ wà azɔ̌ ɔ gbɔn é sín ajɔ wɛ è na na mǐ, é nyí lee azɔ̌ mǐtɔn na lè gbɔn é wu wɛ ǎ. Kpɔ́n lee jiɖe na mɛ enɛ na dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ ɖěɖee ɖò wɛn jla wɛ ɖò ayǐ e jí mɛ lɛ ma nɔ yí wɛn ɔ gbɔn mɔ̌ ǎ ɖè lɛ é sɔ́ é! Ðò Mawu nukúnmɛ ɔ, Kúnnuɖetɔ́ ɖěɖee nɔ ɖ’alɔ ɖò nǔkúndidozɔ́ ɔ mɛ kpo ayi yetɔn bǐ kpo lɛ é “nɔ na sínsɛ́n gègě” bɔ enɛ wu ɔ, ye ɖó hwɛjijɔ bo na j’awǎ.​—Jaan 15:8; Mat. 13:23.

19. (a) Nɛ̌ nǔɖɔɖ’ayǐ Jezu tɔn e è mɔ ɖò Matie 24:14 mɛ é ka kúnkplá awǎjijɛ mǐtɔn gbɔn? (b) Enyi mǐɖesunɔ na bo ma tlɛ kpéwú bo kplɔ́n nǔ mɛɖé nú é huzu ahwanvu ǎ ɔ, etɛ mǐ ka ɖó na hɛn dó ayi mɛ?

¹⁹ Atɔngɔ ɔ, mǐ nɔ ɖó awǎjijɛ ɖó azɔ̌ mǐtɔn nɔ bló bɔ nǔɖɔɖ’ayǐ ɖé nɔ jɛnu. Hwenu e ahwanvu Jezu tɔn lɛ kanbyɔ ɛ ɖɔ: “Ani wɛ ka na ɖè hwenu e a na lɛkɔ wá ayikúngban jí fí ɔ, kpodo hwenu e gbɛ̀ elɔ na vɔ dó ɔ kpan xlɛ́ mǐ?” é ɔ, ɖǒ ayi xósin e é na ye é wu. É ɖɔ nú ye ɖɔ nǔ e na ɖè enɛ xlɛ́ é  ɖokpo wɛ nyí wɛnɖagbejijla gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ sín azɔ̌ ɔ. Nǔ kplɔnkplɔn mɛ lɛ bonu ye na huzu ahwanvu sín xó ɖɔ wɛ é ɖè à? Eǒ. É ɖɔ: “È na jla axɔsuɖuɖu Mawu tɔn sín wɛnɖagbe gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ, bonu é na nyí kúnnuɖiɖe nú gbɛtɔ́ lɛ bǐ.” (Mat. 24:3, 14) Enɛ wu ɔ, Axɔsuɖuto ɔ sín wɛnɖagbejijla (nǔkúndido) nyí akpáxwé wuntun ɔ tɔn ɖé. Hǔn, hwenu e mǐ ɖò wɛnɖagbe Axɔsuɖuto ɔ tɔn jla wɛ é ɔ, mǐ ɖó na hɛn dó ayi mɛ ɖɔ enyi mǐ na bo ma kpéwú bo kplɔ́n nǔ mɛɖé bonu é huzu ahwanvu ǎ ɔ, mǐ ka kpéwú bo ɖ’alɔ ɖò “kúnnuɖiɖe” ɔ mɛ. c Nugbǒ ɔ, mɛ lɛ na bo tlɛ yí wɛn mǐtɔn gbɔn ɖebǔ ɔ, mǐ ka bló bɔ nǔɖɔɖ’ayǐ Jezu tɔn ɖò jijɛnu wɛ, bɔ è lɛ́ jɔwu mǐ bɔ mǐ ɖò ‘azɔ̌ wà ɖó kpɔ́ xá Mawu wɛ.’ (1 Kɔ. 3:9) Hwɛjijɔ ɖagbe ɖé wɛ nyí enɛ bɔ mǐ ɖó bo na j’awǎ.

20, 21. (a) Nɛ̌ xógbe Malacíi 1:11 tɔn lɛ ka ɖò jijɛnu wɛ gbɔn? (b) Etɛ a kanɖeji bo na wà ɖò nǔkún-yiyazɔ́ ɔ linu? Etɛwu?

²⁰ Ðò xwè kanweko nukɔntɔn ɔ mɛ ɔ, Jezu d’alɔ mɛsɛ́dó tɔn lɛ bonu ye na mɔ ɖɔ nǔkún-yiyazɔ́ ɔ mya nukún. Bɛ́sín 1919 ɖido ɔ, Jezu d’alɔ ahwanvu tɔn azǎn mǐtɔn gbè tɔn lɛ bonu ye na mɔ nukúnnú jɛ nugbǒ enɛ ɖokpo ɔ wu. Togun Mawu tɔn yí gbè nú xó enɛ bo gbló ada nú azɔ̌ tɔn. Nugbǒ ɔ, nǔkún-yiyazɔ́ ɔ xlɛ́ ɖɔ nǔ ɖě kún sixu ɖó emi te ó. Lee gbeyiɖɔ Malacíi ko ɖɔ ɖ’ayǐ gbɔn é ɔ, wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ ɖò yiyi wɛ égbé “sín zǎnzǎnhweji kaka wá yì gbadahweji.” (Mal. 1:11) Fí ɖebǔ e nǔdotɔ́ lɛ kpo nǔkún-yatɔ́ lɛ kpo ɖè ɖò ayikúngban ɔ jí (sín zǎnzǎnhweji kaka wá yì gbadahweji) é ɔ, ye nɔ w’azɔ̌ bo nɔ j’awǎ ɖó kpɔ́. Sín zǎnzǎn kaka wá yì gbada alǒ ɖò kéze ɔ bǐ mɛ ɔ, mǐ nɔ w’azɔ̌ nukún myamya.

²¹ Ee mǐ kpɔ́n xwè 100 mɔ̌ sɛ́dó gudo bo mɔ lee Mawu sɛntɔ́ lɛ sín gbɛ̌ta klewun ɖé sù gbɔn bo wá huzu “togun syɛnsyɛn” ɖé é ɔ, “nǔ [nɔ] víví nú [mǐ] mɔhunkɔtɔn, [mǐ nɔ] j’awǎ.” (Eza. 60:5, 22) Awǎjijɛ enɛ kpo wanyiyi e mǐ ɖó nú Jehovah “jinukúnnɔ ɔ” kpo é ni bo sísɛ́ mǐ mɛ ɖokpo ɖokpo bonu mǐ ni ɖò alɔ ɖó ɖò jinukún-yiyazɔ́ ɖaxó e è ma ko mɔ kpɔ́n ǎ é mɛ wɛ mlɛ́mlɛ́.​—Luk. 10:2.