1-3. Ania ti inaramid ni Jesus idi nakitana a narugitan ti templo?

 DAKKEL ti panagraem ni Jesus iti templo iti Jerusalem gapu ta ammona ti ireprepresentar dayta. Nabayagen a maus-usar ti templo kas sentro ti pudno a panagdaydayaw ditoy daga. Ngem dayta a panagdaydayaw​—ti panagdaydayaw iti nasantuan a Dios, a ni Jehova​—ket masapul a nadalus ken nasin-aw. Isu a panunotem no ania ti narikna ni Jesus idi napan iti templo idi Nisan 10, 33 C.E., ket nakitana a marugrugitan dayta. Ania ti napasamak?​—Basaen ti Mateo 21:12, 13.

² Iti Paraangan dagiti Gentil, adda dagiti naagum a komersiante ken agsuksukat iti kuarta a manggunggundaway kadagiti agdaydayaw a mapan agidaton ken ni Jehova. a Ni Jesus “pinaruarna amin dagidiay aglaklako ken aggatgatang idiay templo, ket binalintuagna dagiti lamisaan dagiti agsuksukat iti kuarta.” (Idilig ti Nehemias 13:7-9.) Kinondenarna dagidiay a naagum a lallaki gapu ta pinagbalinda a “rukib dagiti mannanakaw” ti balay ni Amana. Gapuna, impakita ni Jesus ti panagraemna iti templo ken iti irepresentar dayta. Masapul nga agtalinaed a nadalus ti panagdaydayaw ken Amana!

³ Ginasut a tawen kalpasanna, idi naisaad ni Jesus kas Mesianiko nga Ari, adda manen ti templo a dinalusanna​—dayta a templo ramanenna ti amin a mayat nga agdaydayaw ken Jehova iti pamay-an a makaay-ayo kenkuana. Ania dayta a templo?

4, 5. (a) Manipud idi 1914 agingga iti nasapa a paset ti 1919, kasano a nagugoran ken nadalusan dagiti napulotan a pasurot ni Jesus? (b) Dayta kadi ti maudi a pannakagugor ken pannakadalus ti ili ti Dios? Ilawlawagyo.

⁴ Kas naammuantayo iti Kapitulo 2 daytoy a publikasion, kalpasan a naisaad ni Jesus kas Ari idi 1914, kaduana ti Amana a nangsukimat iti naespirituan a templo​—ti urnos ti nasin-aw a panagdaydayaw. b Kas resultana, nakita ti Ari a masapul a magugoran ken madalusan dagiti napulotan a Kristiano, “ti annak ni Levi.” (Mal. 3:1-3) Manipud idi 1914 agingga iti nasapa a paset ti 1919, ti Mananggugor, a ni Jehova, impalubosna nga agpasar ti ilina iti nagduduma a suot ken rigat tapno magugoran ken madalusanda. Makaparagsak ta kalpasan dagita a narigat a pannubok, dagidiay a napulotan ket nadalusan ken magagaran a mangsuporta iti Mesianiko nga Ari!

 ⁵ Dayta kadi ti maudi a pannakagugor ken pannakadalus ti ili ti Dios? Saan. Kabayatan ti maudi nga al-aldaw, agtultuloy nga us-usaren ni Jehova ti Mesianiko nga Ari a mangtulong kadagiti pasurotna nga agbalin a nadalus tapno makapagtalinaedda iti naespirituan a templo. Iti sumaruno a dua a kapitulo, maammuantayo no kasanona a ginugoran ida no maipapan kadagiti pagalagadan iti moral ken iti urnos ti organisasion. Ngem usigentayo nga umuna ti naespirituan a panangdalus. Makapabileg iti pammati ti panangusig iti naaramidan ni Jesus​—dagiti makitkitatayo ken saan​—a mangtulong kadagiti pasurotna nga agbalin a nadalus iti naespirituan.

6. Kasano a dagiti bilin ni Jehova kadagiti naidestiero a Judio tulongannatayo a mangtarus no ania ti ramanen ti naespirituan a kinadalus?

⁶ Ania ti naespirituan a kinadalus? Tapno masungbatan dayta, usigentayo ti imbaga ni Jehova kadagiti naadipen a Judio idi nakasaganadan a pumanaw iti Babilonia idi maikanem a siglo B.C.E. (Basaen ti Isaias 52:11.) Dagidiay a Judio ket agsublin iti Jerusalem nangnangruna tapno bangonenda manen ti templo ken isublida ti pudno a panagdaydayaw. (Esd. 1:2-4) Kayat ni Jehova nga iwaksi ti ilina ti aniaman nga impluensia ti relihion ti Babilonia. Imutektekanyo ta nangted iti agsasaruno a bilin: “Dikay sagiden ti aniaman a narugit,” “rummuarkayo iti tengngana,” ken “pagtalinaedenyo a nadalus ti bagbagiyo.” Ti nasin-aw a panagdaydayaw ken Jehova ket saan a rumbeng a malaokan iti palso a panagdaydayaw. Ania ngarud ti masursurotayo? Ti naespirituan a kinadalus ramanenna ti panangiwaksi kadagiti pannursuro ken aramid ti palso a relihion.

7. Ania nga instrumento ti us-usaren ni Jesus a mangtulong kadagiti pasurotna nga agbalin a nadalus iti naespirituan?

⁷ Di nagbayag kalpasan ti pannakaisaadna kas Ari, nalawag nga adda inusar ni Jesus nga instrumento a nakatulong kadagiti pasurotna nga agbalin a nadalus iti naespirituan. Dayta nga instrumento ket ti matalek ken masirib nga adipen, a dinutokan ni Kristo idi 1919. (Mat. 24:45) Iti dayta a tawen, nadalusanen dagiti Estudiante ti Biblia kadagiti adu a palso a sursuro ti relihion. Ngem kasapulanda pay ti kanayonan a pannakadalus iti naespirituan. Babaen ti matalek nga adipenna, in-inut a linawlawagan ni Kristo dagiti pasurotna kadagiti nagduduma a selebrasion ken aramid a masapul nga isardengda. (Prov. 4:18) Usigentayo ti sumagmamano a pagarigan.

8. Ania ti nabayag idin nga ammo dagiti Estudiante ti Biblia maipapan iti Krismas, ngem ania ti saan a nalawag kadakuada?

⁸ Nabayagen nga ammo dagiti Estudiante ti Biblia a ti Krismas ket nagtaud kadagiti pagano ken saan a nayanak ni Jesus iti Disiembre 25. Kuna ti Disiembre 1881 a ruar ti Zion’s Watch Tower: “Minilion a pagano ti simrek iti simbaan. Ngem ti laeng nagan ti nabaliwan kadakuada, ta dagiti pagano a papadi ket nagbalin a kristiano a papadi ken dagiti pagano a selebrasion ket naawagan kadagiti kristiano a nagan​—kas koma iti Krismas.” Iti artikulo a “Kaano a Nayanak ni Jesus?” iti Watch Tower idi 1883, nailawlawag  a nayanak ni Jesus iti rugrugi ti Oktubre. c Ngem iti dayta a tiempo, saan pay a nalawag kadagiti Estudiante ti Biblia a masapul nga isardengdan a rambakan ti Krismas. Nagtultuloy a rinambakanda dayta uray dagiti miembro ti pamilia ti Bethel iti Brooklyn. Ngem kalpasan ti 1926, nagbalbaliw dagiti bambanag. Apay?

9. Ania ti naamiris dagiti Estudiante ti Biblia maipapan iti Krismas?

⁹ Kas resulta ti naannad a panangadalda iti daytoy a topiko, naamiris dagiti Estudiante ti Biblia a ti nagtaudan ti Krismas ken dagiti aramid a nainaig iti dayta ket saan a pakaidayawan ti Dios. Kuna ti artikulo a “Ti Nagtaudan ti Krismas,” iti Disiembre 14, 1927 a ruar ti The Golden Age, a ti Krismas ket pinapagano a selebrasion, naipamaysa kadagiti panagragragsak, ken nainaig iti panagdayaw iti idolo. Nailawlawag iti artikulo a saan nga imbilin ni Kristo dayta a selebrasion ket iti ngudona, kastoy ti direkta a kinunana maipapan iti Krismas: “Gapu ta ti lubong, ti lasag, ken ti Diablo kayatda nga itultuloy a rambakan dayta . . . nainkalintegan ngarud nga isardeng a selebraran dayta dagiti dedikado nga agserserbi ken Jehova.” Di ngarud pakasdaawan a ti Krismas ket saanen a rinambakan ti pamilia ti Bethel iti dayta a Disiembre. Insardengdan a namimpinsan dayta!

10. (a) Idi Disiembre 1928, ania ti naibutaktak maipapan iti Krismas? (Kitaenyo met ti kahon a “ Ti Nagtaudan ken Panggep ti Krismas.”) (b) Kasano a naammuan ti ili ti Dios no ania pay dagiti selebrasion a rumbeng a liklikanda? (Kitaenyo ti kahon a “ Panangibutaktak Kadagiti Dadduma Pay a Selebrasion.”)

¹⁰ Iti simmaganad a tawen, immawat dagiti Estudiante ti Biblia iti nalawlawag nga impormasion maipapan iti Krismas. Idi Disiembre 12, 1928, ni Kabsat Richard H. Barber, a kameng ti hedkuarter, ket nangipaay iti diskurso iti radio a nangibutaktak iti narugit a nagtaudan ti Krismas. Ania ti reaksion ti ili ti Dios iti  daytoy a nalawag nga impormasion manipud iti hedkuarter? Malagip ni Kabsat Charles Brandlein idi insardeng ti pamiliana a rambakan ti Krismas: “Nasakit kadi ti nakemmi a nangisardeng iti dayta a pinapagano a selebrasion? Saan a pulos! . . . Kas man la inuksob sa imbellengmi ti rutayrutayen a kawes.” Umasping met laeng iti dayta ti kinuna ni Kabsat Henry A. Cantwell, a nagserbi kas agdaldaliasat a manangaywan idi agangay: “Maragsakankami a mangisakripisio iti maysa a banag kas pammaneknek iti ayatmi ken ni Jehova.” Dagiti nasungdo a pasurot ni Jesus ket sidadaan a nangaramid iti panagbalbaliw ken saan a makipaset iti selebrasion a nagtaud iti narugit a panagdaydayaw. d​—Juan 15:19; 17:14.

11. Kasanotay a maipakita a supsuportarantayo ti Mesianiko nga Ari?

¹¹ Talaga a nagsayaat nga ulidan kadatayo dagidiay a matalek nga Estudiante ti Biblia! Bayat nga ut-utobentayo ti ulidanda, nasayaat nga isaludsodtayo iti bagitayo: ‘Kasano ti panangmatmatko iti panangiwanwan ti hedkuarter? Maragsakanak kadi a mangawat ken mangyaplikar iti dayta?’ No sidadaantayo nga agtulnog, ipakpakitatayo a supsuportarantayo ti Mesianiko nga Ari, a mangus-usar iti matalek nga adipen a mangipaay iti naespirituan a taraon iti umiso a tiempo.​—Ara. 16:4, 5.

12. Iti adu a tawen, ania ti panangmatmat dagiti Estudiante ti Biblia iti krus?

¹² Iti adu a tawen, imbilang dagiti Estudiante ti Biblia ti krus kas simbolo ti Kristianidad. Ammoda a saan a rumbeng a daydayawen ti krus ta naawatanda a dakes ti idolatria. (1 Cor. 10:14; 1 Juan 5:21) Idi 1883, prangka a kinuna ti Watch Tower nga “amin  nga idolatria ket makarimon iti Dios.” Ngem idi damo, pinanunot dagiti Estudiante ti Biblia a saan a dakes nga usaren ti krus no la ket ta iti maitutop a pamay-an. Kas pagarigan, pagpannakkelda nga usaren ti krus ken korona a tsapa kas pakabigbiganda. Para kadakuada, ipamatmat dayta a no agtalinaedda a matalek agingga iti ipapatayda, awatendanto ti korona ti biag. Nangrugi idi 1891, naikabil iti akkub ti Watch Tower ti simbolo a krus ken korona.

13. Ania a pannakalawlawag ti inawat dagiti pasurot ni Kristo maipapan iti pannakausar ti krus? (Kitaenyo met ti kahon nga “ In-inut a Pannakalawlawag iti Panagusar iti Krus.”)

¹³ Impatpateg dagiti Estudiante ti Biblia ti simbolo a krus ken korona. Ngem manipud iti maudi a paset ti 1920’s, in-inut a nalawlawagan dagiti pasurot ni Kristo maipapan iti pannakausar ti krus. Malagip ni Kabsat Grant Suiter, a nagserbi idi agangay kas kameng ti Bagi a Manarawidwid, ti asamblea idi 1928 a naangay iti Detroit, Michigan, U.S.A.: “Iti asamblea, nailawlawag a saan laeng a maiparit no di ket saan a maiparbeng nga usaren ti simbolo a krus ken korona.” Kadagiti simmaganad a tawen, ad-adu pay a pannakalawlawag ti naipaay. Nabatad nga awan ti lugar ti krus iti panagdaydayaw a nasin-aw ken nadalus iti naespirituan.

14. Ania ti reaksion ti ili ti Dios iti in-inut a pannakalawlawag nga inawatda maipapan iti krus?

¹⁴ Ania ti reaksion ti ili ti Dios iti in-inut a pannakalawlawag nga inawatda maipapan iti krus? Intultuloyda kadi nga inusar ti ipatpategda unay a simbolo a krus ken korona? “Dagus nga insardengmi nga usaren dayta idi naammuanmi no ania ti ireprepresentarna,” kuna ni Lela Roberts, a nabayagen nga agserserbi ken Jehova. Inyebkas ti sabali pay a matalek a kabsat, a ni Ursula Serenco, ti karirikna ti adu idi kinunana: “Nabigbigmi a ti ipatpategmi idi a mangisimbolo wenno mangirepresentar iti ipapatay ti Apotayo ken iti Nakristianuan a debosiontayo ket maysa a pinapagano a simbolo. Maitunos iti Proverbio 4:18, anian a yamanmi ta ti dana ket lumawlawag a lumawlawag.” Saan a kayat dagiti nasungdo a pasurot ni Kristo ti makiraman kadagiti narugit nga aramid ti palso a relihion!

15, 16. Kasanotayo a maipakita a determinadotayo a mamagtalinaed a nadalus ti naindagaan a paraangan ti naespirituan a templo ni Jehova?

¹⁵ Kasta met laeng ti determinasiontayo ita. Bigbigbigentayo nga adda us-usaren ni Jesus nga instrumento​—ti matalek ken masirib nga adipenna​—a tumulong iti ilina nga agtalinaed a nadalus iti naespirituan. Gapuna, no ti maidasar a naespirituan a taraon ipabigbigna kadatayo a dagiti selebrasion, aramid, wenno kustombre ket nagtaud iti palso a relihion, dagus a tallikudantayo dagita. Kas kadagiti kakabsattayo a nagbiag iti umuna a paset ti kaadda ni Kristo, determinadotayo a mamagtalinaed a nadalus iti naindagaan a paraangan ti naespirituan a templo ni Jehova.

¹⁶ Iti intero a maudi nga al-aldaw, adda met dagiti ditay makita nga ar-aramiden ni Jesus a mangsalaknib kadagiti kongregasion ti ili ni Jehova manipud kadagiti tattao a mangrugit kadakuada iti naespirituan. Kasano ti panangaramidna iti dayta? Kitaentayo.

17, 18. Iti ilustrasion maipapan iti iket, ania ti kaipapanan ti (a) panangitinnag iti iket, (b) ‘panangurnong iti tunggal kita ti ikan,’ (c) panangummong kadagiti nasayaat nga ikan kadagiti tiklis, ken (d) panangibelleng kadagiti di nasayaat nga ikan?

¹⁷ Kanayon a situturong dagiti mata ni Jesu-Kristo nga Ari kadagiti kongregasion ti ili ti Dios iti intero a daga. Ar-aramiden ni Kristo ken dagiti anghel ti trabaho a panamaglalasin iti wagas a saantayo a naan-anay a maawatan. Dineskribir ni Jesus daytoy a trabaho iti ilustrasionna maipapan iti iket. (Basaen ti Mateo 13:47-50.) Ania ti kaipapanan daytoy nga ilustrasion?

¹⁸ Panangitinnag iti iket iti baybay. Ti iket irepresentarna ti panangikasaba iti Pagarian a maar-aramid iti intero a lubong. ‘Panangurnong iti tunggal kita ti ikan.’ Ti naimbag a damag ket makaawis iti amin a kita ti tattao​—dagidiay mangar-aramid iti addang nga agbalin a pudno a Kristiano, kasta met iti adu a dadduma pay a mabalin nga interesado iti damo ngem saan a mangsalimetmet iti nasin-aw a panagdaydayaw. e Panangummong kadagiti nasayaat nga ikan kadagiti tiklis. Dagiti napudno ti panagpuspusona a tattao ket maurnong kadagiti arig tiklis a kongregasion, a pangipaayanda iti nadalus a panagdaydayaw ken ni Jehova. Panangibelleng kadagiti “di nasayaat” nga ikan. Iti intero a maudi nga al-aldaw, ilaslasin ni Kristo ken dagiti anghel dagiti “nadangkes manipud kadagiti nalinteg.” f Kas resultana, dagidiay awanan iti umiso a kasasaad ti puso​—nalabit dagidiay saan a mayat a mangtallikud kadagiti di umiso a patpatien ken aramid​—ket saan a mapalubosan a mangmulit kadagiti kongregasion. g

19. Ania ti makunam iti ar-aramiden ni Kristo tapno masalakniban ti kinadalus ti ili ti Dios ken ti kinasin-aw ti pudno a panagdaydayaw?

¹⁹ Saan kadi a makapabileg a maammuan a ti Aritayo, a ni Jesu-Kristo, salsalaknibanna dagiti adda iti aywanna? Ken saan kadi a makaliwliwa a maammuan a ti regtana iti pudno a panagdaydayaw​—ken para kadagiti pudno nga agdaydayaw​—ket saan a nagbalbaliw agingga ita manipud idi dinalusanna ti templo idi umuna a siglo C.E.? Anian a yamantayo ta salsalakniban ni Kristo ti naespirituan a kinadalus ti ili ti Dios ken ti kinasin-aw ti pudno a panagdaydayaw! Maipakitatayo a supsuportarantayo ti Ari ken ti Pagarianna no liklikantayo ti makinamin iti amin a palso a relihion.