1-3. Jesu eekire atĩa rĩrĩa aakorire hekarũ ĩkĩhũthĩrũo ũũru?

 JESU nĩ aahete hekarũ ĩrĩa yarĩ Jerusalemu gĩtĩo mũno tondũ nĩ aamenyaga atĩ nĩyo yarĩ kĩhumo kĩa ũthathaiya wa ma thĩinĩ wa thĩ. No ũthathaiya ũcio wa Jehova, Ngai mũtheru, wagĩrĩirũo gũkorũo ũrĩ mũtheru. Nĩ ũndũ ũcio-rĩ, ta wĩcirie ũrĩa Jesu aaiguire rĩrĩa aathiire hekarũ-inĩ Nisani 10, mwaka wa 33, agĩkora ĩkĩhũthĩrũo ũũru. Nĩ kĩĩ gĩathiaga na mbere?​—Thoma Mathayo 21:12, 13.

² Thĩinĩ wa Nja ya andũ a ndũrĩrĩ, ahũri biacara akoroku na arĩa maakũũranagia mbeca nĩ maahinyagĩrĩria andũ arĩa maathiaga kũrutĩra Jehova magongona. a Jesu aaingĩrire “akĩrutũrũra arĩa othe maatũire mathogoranagĩra kũu hekarũ, akĩngʼaũrania metha cia arĩa maakũũranagia mbia.” (Ringithania na Nehemia 13:7-9.) Nĩ oimbũranirie mahĩtia ma ahũri biacara acio akĩmeera atĩ matuĩte nyũmba ya Ithe “ngurunga ya atunyani.” Na njĩra ĩyo Jesu akĩonania gĩtĩo harĩ hekarũ ĩyo na ũrĩa wathathayagĩrio kuo. No mũhaka ũthathaiya wa Ithe ũngĩaikarire ũrĩ mũtheru!

³ Mĩaka mĩingĩ thutha wa Jesu gũtuwo Mũthamaki wa Kĩĩmesia, o rĩngĩ nĩ aatheririe hekarũ ĩrĩa ĩhutĩtie arĩa othe mendaga gũthathaiya Jehova na njĩra ĩrĩa yagĩrĩire. Nĩ hekarũ ĩrĩkũ aatheririe hĩndĩ ĩyo?

4, 5. (a) Arũmĩrĩri a Jesu aitĩrĩrie maguta maatheririo atĩa kuuma mwaka wa 1914 nginya kĩambĩrĩria kĩa 1919? (b) Hihi ũcio nĩguo warĩ mũico wa andũ a Ngai gũtherio? Taarĩria.

⁴ O ta ũrĩa tuonire thĩinĩ wa Gĩcunjĩ gĩa 2 gĩa ibuku rĩrĩ, thutha wa Jesu gũtuwo Mũthamaki mwaka wa 1914, nĩ okire hamwe na Ithe gũthuthuria hekarũ ya kĩĩroho. Hekarũ ĩyo nĩ mũbango ũrĩa ũigĩtwo wa ũthathaiya mũtheru. b Thutha wa ũthuthuria ũcio, Mũthamaki nĩ onire atĩ Akristiano aitĩrĩrie maguta, na nĩo “ariũ a Lawii,” nĩ maabataraga gũtherio. (Mal. 3:1-3) Kuuma mwaka wa 1914 nginya kĩambĩrĩria-inĩ kĩa mwaka wa 1919, Jehova nĩ aatheririe andũ ake na njĩra ya gwĩtĩkĩria macemanie na magerio na moritũ. Ũndũ wa gwĩkĩra ngoro nĩ atĩ, thutha wa gũcemania na magerio macio maritũ, aitĩrĩrie maguta  acio nĩ maatheririo na makĩgĩa na wendi mũnene wa kuonania atĩ nĩ maanyitaga mbaru Mũthamaki wa Kĩĩmesia!

⁵ Hihi ũcio nĩguo warĩ mũico wa andũ a Ngai gũtherio? Aca. Ihinda-inĩ rĩothe rĩa matukũ ma kũrigĩrĩria, Jehova nĩ akoretwo akĩhũthĩra Mũthamaki wa Kĩĩmesia gũteithia arũmĩrĩri ake gũikara marĩ atheru nĩguo matũũre hekarũ-inĩ ya kĩĩroho. Thĩinĩ wa icunjĩ igĩrĩ iria irũmĩrĩire, nĩ tũkuona ũrĩa amatheretie kĩĩmĩtugo na mĩĩkĩre-inĩ yao ya maũndũ. No reke twambe twarĩrĩrie ũrĩa amatheragia kĩĩroho. Wĩtĩkio witũ nĩ wĩkĩragwo hinya tuona ũrĩa Jesu ekĩte na njĩra ĩroneka wega na ingĩ itonekaga, nĩguo ateithie arũmĩrĩri ake makorũo marĩ atheru kĩĩroho.

6. Mawatho marĩa Jehova aaheire Ayahudi arĩa maarĩ ithamĩrio-inĩ matũteithagia atĩa gũtaũkĩrũo nĩ ũtheru wa kĩĩroho?

⁶ Ũtheru wa kĩĩroho nĩ kĩĩ? Nĩguo tũcokie kĩũria kĩu, reke tũthuthurie ciugo cia ũrathi iria Jehova aagwetire igũrũ rĩgiĩ Ayahudi arĩa maarĩ ithamĩrio-inĩ, rĩrĩa maarĩ hakuhĩ kuuma Babuloni mwaka wa 537 mbere ya Kristo. (Thoma Isaia 52:11.) Ayahudi acio maacokaga Jerusalemu nĩguo maake hekarũ rĩngĩ na macokie ũthathaiya wa ma. (Ezar. 1:2-4) Jehova eendaga andũ ake matigakorũo na ũndũ o wothe ũhutanĩtie na ndini ya Ababuloni. Rora wone atĩ aamaheire mawatho maigana ũna marũmanĩrĩire, akĩmeera: “Menyai mũhutie kĩndũ gĩĩ thahu,” “umai kũu thĩinĩ,” na “mwĩtherie.” Ũthathaiya mũtheru wa Jehova ndũbatiĩ gũkorũo na kameni o na kanini ka ũthathaiya wa maheeni. Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, tũngiuga ũtheru wa kĩĩroho nĩ kĩĩ? Nĩ gwĩthema biũ morutani na mĩtugo ya ndini cia maheeni.

7. Jesu ahũthĩrĩte ũ gũteithia arũmĩrĩri ake gũkorũo marĩ atheru kĩĩroho?

⁷ Kahinda kanini thutha wa Jesu gũtuwo Mũthamaki, nĩ aathurire ngombo ĩrĩa ĩĩhokekete na njũgĩ mwaka-inĩ wa 1919, nĩguo ĩteithagie arũmĩrĩri ake gũkorũo marĩ atheru kĩĩroho. Ndwarĩ ũndũ mũritũ gũkũũrana ngombo ĩyo. (Mat. 24:45) Gũkinyĩria mwaka ũcio, Arutwo a Bibilia nĩ meetheretie magatigana na morutani maingĩ ma ndini cia maheeni. O na kũrĩ ũguo, no maabataraga gũtherio makĩria. Kũgerera ngombo ĩrĩa ĩĩhokekete, Kristo nĩ athiĩte akĩheaga arũmĩrĩri ake ũtheri wĩgiĩ thigũkũ na maũndũ mangĩ marĩa mabataraga gũtigana namo. (Thim. 4:18) Reke tuone ngerekano imwe.

8. Nĩ ũndũ ũrĩkũ Arutwo a Bibilia maamenyaga wĩgiĩ Krismasi, no nĩ atĩa matoonaga wega?

⁸ Kwa ihinda iraihu, Arutwo a Bibilia nĩ maamenyaga atĩ Krismasi yoimanĩte na ndini cia maheeni na atĩ Jesu ndaciarirũo Dicemba 25. Ngathĩti ya Zion’s Watch Tower ya Dicemba 1881 yoigire ũũ: “Andũ aingĩ maaingĩrire kanitha-inĩ moimĩte ũthathaiya-inĩ wa ngai cia maheeni. No ũgarũrũku ũcio wakoniĩ o rĩĩtwa tu, tondũ atungatĩri a ndini icio maatuĩkire atungatĩri a ndini cia gĩkristiano na ikũngũĩro ciao ikĩheo marĩĩtwa ma gĩkristiano. Ngerekano ĩmwe nĩ thigũkũ ya Krismasi.” Mwaka wa 1883,  ngathĩti ya Mũrangĩri thĩinĩ wa gĩcunjĩ kĩarĩ na kĩongo “Jesu Aaciarirũo Rĩ?” yonanirie atĩ no kũhoteke Jesu aaciarirũo kĩambĩrĩria-inĩ kĩa mweri wa Oktomba. c O na kũrĩ ũguo, hĩndĩ ĩyo Arutwo a Bibilia mationaga bata wa gũtiga gũkũngũĩra Krismasi. Yathiire na mbere gũkũngũĩrũo nginya nĩ famĩlĩ ya Betheli ya Brooklyn. No thutha wa mwaka wa 1926, maũndũ nĩ maambĩrĩirie gũcenjia. Nĩkĩ hihi?

9. Nĩ ũndũ ũrĩkũ Arutwo a Bibilia maacokire kũmenya wĩgiĩ Krismasi?

⁹ Thutha wa gũthuthuria na kinyi ũrutani ũcio, Arutwo a Bibilia nĩ monire atĩ kĩhumo gĩa thigũkũ ya Krismasi na maũndũ marĩa maahutanĩtie nayo matiatĩithagia Ngai. Gĩcunjĩ kĩarĩ na kĩongo “Kĩhumo gĩa Krismasi” thĩinĩ wa ngathĩti ya The Golden Age ya Dicemba 14, 1927, kĩonanirie atĩ Krismasi nĩ thigũkũ ya athathaiya a ngai cia maheeni, ĩkoragwo ĩĩkĩrĩire ikeno, na nĩ ĩhutanĩtie na ũthathaiya wa mĩhianano. Gĩcunjĩ kĩu nĩ kĩonanirie wega atĩ Kristo ndaathanĩte thigũkũ ĩyo ĩkũngũĩrũo, na ĩkĩrĩkĩrĩria na mũkaana ũyũ wĩgiĩ Krismasi: “Gũkorũo atĩ mĩĩrĩ itũ, andũ a gũkũ thĩ, na Mũcukani nĩ marenda thigũkũ ĩyo ĩthiĩ na mbere gũkũngũĩrũo . . . nĩ kũbatiĩ gũtũma arĩa meyamũrĩire Jehova biũ mone atĩ matiagĩrĩirũo kũmĩkũngũĩra.” Nĩ ũndũ ũcio, famĩlĩ ya Betheli ndĩakũngũĩire Krismasi Dicemba ĩyo, na ndĩigana gwĩka ũguo rĩngĩ!

10. (a) Nĩ ũtaaro ũrĩkũ wĩgiĩ Krismasi waheanirũo mweri wa Dicemba 1928? (Rora nginya gathandũkũ karĩ na kĩongo “ Kĩhumo na Muoroto wa Krismasi.”) (b) Andũ a Ngai maamenyeririo atĩa ũhoro wĩgiĩ thigũkũ iria ibatiĩ gwĩthemwo? (Rora gathandũkũ karĩ na kĩongo “ Kuumbũrania Thigũkũ na Ikũngũĩro Ingĩ.”)

¹⁰ Mwaka ũrĩa warũmĩrĩire, Arutwo a Bibilia nĩ maaheirũo ũtaaro mũingĩ makĩria wĩgiĩ Krismasi. Kũrĩ Dicemba 12, mwaka wa 1928, Mũrũ wa Ithe Witũ Richard H. Barber ũrĩa warutaga wĩra gĩikaro-inĩ kĩnene, nĩ aaheanire mĩario kũgerera redio akiumbũra ũrĩa thigũkũ ĩyo yoimanĩte na maũndũ matarĩ matheru.  Andũ a Ngai maaiyũkirie atĩa ũtaaro ũcio woimĩte kũrĩ ngombo ĩrĩa ĩĩhokekete? Mũrũ wa Ithe Witũ Charles Brandlein oigire ũũ igũrũ rĩgiĩ rĩrĩa we na famĩlĩ yake maatigire gũkũngũĩra Krismasi: “Hihi nĩ twaiguire ũũru nĩ ũndũ wa gũtiga maũndũ macio moimanĩte na ndini cia maheeni? Aca o na hanini! . . . Gwĩka ũguo kwarĩ ta kũruta nguo ĩrĩ na gĩko na kũmĩte.” Mũrũ wa Ithe Witũ Henry A. Cantwell ũrĩa wacokire gũtungata arĩ mũrori wa mũthiũrũrũko nĩ aagwetire ũndũ ta ũcio akiuga ũũ: “Nĩ twakenire nĩ ũndũ wa gũkorũo atĩ harĩ kĩndũ tweimire nĩguo tuonanie atĩ nĩ twendete Jehova.” Arũmĩrĩri ehokeku a Kristo nĩ meeharĩirie gwĩka mogarũrũku marĩa maabataranagia, na gwĩthema gũkũngũĩra thigũkũ yoimanĩte na ũthathaiya ũtarĩ mũtheru. d​— Joh. 15:19; 17:14.

11. Tũngĩonania atĩa atĩ nĩ tũranyita mbaru Ũthamaki wa Kĩĩmesia?

¹¹ Na githĩ Arutwo a Bibilia acio matiatũigĩire kĩonereria kĩega! Twecũrania igũrũ rĩgiĩ kĩonereria kĩao, twagĩrĩirũo kwĩyũria ũũ: ‘Niĩ nyonaga atĩa ũtaaro ũrĩa umĩte kũrĩ ngombo ĩrĩa ĩĩhokekete? Hihi nĩ ndĩwamũkagĩra na ngaũhũthĩra?’ Rĩrĩa twathĩka twĩyendeire, tuonanagia atĩ nĩ tũranyita mbaru Mũthamaki wa Kĩĩmesia, ũrĩa ũrahũthĩra ngombo ĩrĩa ĩĩhokekete kũheana irio cia kĩĩroho ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire.​—Atũm. 16:4, 5.

12. Kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ, Arutwo a Bibilia monaga atĩa mũtharaba?

¹² Kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ, Arutwo a Bibilia monaga mũtharaba ũrĩ rũũri rwagĩrĩire kũhũthĩrũo nĩ Akristiano. No nĩ monaga atĩ ndwagĩrĩirũo gũthathaiyo tondũ nĩ maamenyaga atĩ kũhoya mĩhianano nĩ ũũru. (1 Kor. 10:14; 1 Joh. 5:21) Kuuma  o tene mwaka-inĩ wa 1883, ngathĩti ya Mũrangĩri nĩ yoigĩte atĩ, “kũhoya mĩhianano na njĩra o yothe gũtiĩtĩkĩrĩkĩte harĩ Ngai.” No kĩambĩrĩria-inĩ, Arutwo a Bibilia mationaga arĩ ũũru kũhũthĩra mũtharaba na njĩra iria meeciragia atĩ nĩ ciagĩrĩire. Kwa ngerekano, nĩ meekĩraga mbini ĩrĩ na rũũri rwa mũtharaba na thũmbĩ ĩrĩ ta mbaji ya kũmakũũrana. Harĩ o, yonanagia atĩ mangĩathiire na mbere marĩ ehokeku nginya gũkua, nĩ mangĩaheirũo thũmbĩ ya muoyo. Kuuma mwaka wa 1891, makĩambĩrĩria gwĩkĩra rũũri rwa mũtharaba na thũmbĩ ngothi-inĩ ya ngathĩti ya Mũrangĩri.

13. Nĩ ũtheri ũrĩkũ arũmĩrĩri a Kristo maathiire makĩongagĩrĩrũo wĩgiĩ kũhũthĩra mũtharaba? (Rora nginya gathandũkũ karĩ na kĩongo “ Ũtheri Wĩgiĩ Ũhũthĩri wa Mũtharaba.”)

¹³ Arutwo a Bibilia nĩ maatĩĩte rũũri rwa mũtharaba na thũmbĩ. No kwambĩrĩria mũthia-inĩ wa mĩaka ya 1920, arũmĩrĩri a Kristo nĩ maathiire makĩongagĩrĩrũo ũtheri wĩgiĩ ũhũthĩri wa mũtharaba. Akĩaria ũhoro wĩgiĩ kĩgomano gĩekĩirũo taũni-inĩ ya Detroit, Michigan, Amerika (U.S.), mwaka-inĩ wa 1928, Mũrũ wa Ithe Witũ Grant Suiter ũrĩa wacokire gũtungata thĩinĩ wa Kĩama Kĩrĩa Gĩtongoragia oigire ũũ: “Kĩgomano-inĩ kĩu, rũũri rwa mũtharaba na thũmbĩ ruonanirio atĩ rũtiagĩrĩire o na kana gwĩtĩkĩrĩka.” Ihinda-inĩ rĩa mĩaka ĩigana ũna ĩrĩa yarũmĩrĩire, nĩ kwagĩire na ũtheri makĩria. Gũkĩoneka wega atĩ mũtharaba ndũbatiĩ kũhũthĩrũo ũthathaiya-inĩ mũtheru.

14. Andũ a Ngai maamũkĩrire atĩa ũtheri ũrĩa maathiaga makĩongagĩrĩrũo wĩgiĩ mũtharaba?

¹⁴ Andũ a Ngai maamũkĩrire atĩa ũtheri ũrĩa maathiaga makĩongagĩrĩrũo wĩgiĩ mũtharaba? Hihi nĩ maathiire na mbere kũhũthĩra rũũri rwa mũtharaba na thũmbĩ rũrĩa monaga rũrĩ rwa bata mũno? Mwarĩ wa Ithe witũ Lela Roberts ũrĩa ũtungatĩire Jehova ihinda iraihu oigire ũũ: “Nĩ twatigire kũhũthĩra rũũri rũu rĩrĩa twamenyire kĩrĩa rwarũgamĩrĩire.” Nake mwarĩ wa Ithe witũ Ursula Serenco oigire ũũ: “Nĩ twamenyire atĩ rũũri rũrĩa tuonaga ta rwarũgamagĩrĩra gĩkuũ kĩa Mwathani witũ na wĩyamũrĩri witũ wa Gĩkristiano, ruoimanĩte na ũthathaiya wa ngai cia maheeni. O ta ũrĩa rĩandĩko rĩa Thimo 4:18 rĩonanagia, nĩ twacokirie ngatho nĩ gũkorũo nĩ twathiaga tũkĩongagĩrĩrũo ũtheri.” Arũmĩrĩri ehokeku a Kristo matiendaga kũnyitanĩra na mĩtugo ĩtarĩ mĩtheru ya ndini cia maheeni!

15, 16. Tũngĩonania atĩa nĩ twĩhotorete gũtũũria ũtheru thĩinĩ wa gĩcunjĩ gĩa gũkũ thĩ kĩa hekarũ ya kĩĩroho ya Jehova?

¹⁵ O na ithuĩ ũmũthĩ tũkoragwo tũtuĩte itua o ta rĩu. Nĩ tũmenyaga atĩ Kristo akoretwo akĩhũthĩra ngombo yake ĩrĩa ĩĩhokekete na njũgĩ nĩguo ĩteithie arũmĩrĩri ake gũikara marĩ atheru kĩĩroho. Nĩ ũndũ ũcio, rĩrĩa twaheo mĩkaana ĩgiĩ ikũngũĩro kana mĩtugo ĩhutanĩtie na ndini cia maheeni, nĩ tũhiũhaga gwathĩka. O ta aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa maatũraga kĩambĩrĩria-inĩ kĩa ihinda rĩa gũkorũo kuo gwa Kristo, nĩ twĩhotorete gũtũũria ũtheru thĩinĩ wa gĩcunjĩ gĩa gũkũ thĩ kĩa hekarũ ya kĩĩroho ya Jehova.

¹⁶ Ningĩ matukũ-inĩ maya ma kũrigĩrĩria, Kristo nĩ akoretwo agĩĩka maũndũ tũtangĩhota kuona na maitho nĩguo agitĩre  ciũngano cia andũ a Jehova kuumana na andũ arĩa mangĩcithũkia kĩĩroho. Reke tuone ũrĩa akoretwo agĩĩka ũguo.

17, 18. Taarĩria ũrĩa maũndũ maya marĩ thĩinĩ wa ngerekano ya rũgara moigĩte: (a) gũikia rũgara iria thĩinĩ, (b) ‘kũũngania ciũngũyũ cia mĩthemba yothe,’ (c) gwĩkĩra iria njega ikabũ-inĩ, (d) gũte thamaki iria njũru.

¹⁷ Mũthamaki Jesu Kristo nĩ aroraga na kinyi ciũngano cia andũ a Ngai thĩinĩ wa thĩ yothe. Arĩ hamwe na araika, akoretwo akĩruta wĩra wa kwamũrania akĩhũthĩra njĩra tũtangĩhota gũtaũkĩrũo nĩ cio biũ. Jesu nĩ aatarĩirie ũrĩa wĩra ũcio ũngĩkarutwo akĩhũthĩra ngerekano ya rũgara kana neti ya gũtega thamaki. (Thoma Mathayo 13:47-50.) Ngerekano ĩyo ĩtaaragĩrio atĩa?

¹⁸ Gũikia ‘rũgara iria thĩinĩ.’ Rũgara rũu rũrũgamĩrĩire wĩra wa kũhunjia ũrĩa ũrathiĩ na mbere harĩ andũ othe, arĩa mararingithanio na iria. ‘Kũũngania ciũngũyũ cia mĩthemba yothe.’ Ũhoro wa ma ũgucagĩrĩria andũ a mĩthemba yothe, arĩa moyaga makinya nĩguo matuĩke Akristiano a ma, o hamwe na angĩ aingĩ arĩa monanagia wendi no makaaga gũtua itua rĩa kũnyitanĩra na ũthathaiya mũtheru. e Gwĩkĩra ‘iria njega ikabũ-inĩ.’ Arĩa marĩ na ngoro njega mekĩragwo thĩinĩ wa ikabũ iria irũgamagĩrĩra ciũngano, nĩguo mahote kũhe Jehova ũthathaiya mũtheru. Gũte thamaki ‘iria njũru.’ Matukũ-inĩ maya ma kũrigĩrĩria, Kristo na araika nĩ makoretwo makĩamũrania “arĩa oru na arĩa athingu.” f Nĩ ũndũ ũcio, arĩa matarĩ na ngoro njega, arĩa hihi matehaarĩirie gũtigana na mawĩtĩkio na mĩtugo ĩtaagĩrĩire, matiĩtĩkĩrĩtio gũthũkia ciũngano. g

19. Ũiguaga atĩa nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa Kristo ekĩte nĩguo agitĩre ũtheru wa andũ a Ngai na wa ũthathaiya wa ma?

¹⁹ Githĩ ti ũndũ wa gwĩkĩra ngoro kũmenya atĩ Mũthamaki witũ Jesu Kristo nĩ agitagĩra arĩa marĩ rungu rwake? Ningĩ githĩ tũtihooragĩrio ngoro nĩ kũmenya atĩ atheragia na akagitĩra ũthathaiya wa ma o hamwe na athathaiya a ma arĩ na kĩyo ta kĩrĩa aarĩ nakĩo rĩrĩa aatheririe hekarũ karine-inĩ ya mbere? Nĩ tũkenaga mũno tondũ Kristo nĩ akoretwo akĩgitĩra ũtheru wa andũ a Ngai na wa ũthathaiya wa ma. Tuonanagia atĩ nĩ tũranyita mbaru Mũthamaki na Ũthamaki wake na njĩra ya gwĩthema biũ kũnyitanĩra na ndini cia maheeni.