1-3. Yezu acitanji mudagumana iye kuti templo ikhapswipiswa?

YEZU akhalemedza kakamwe templo mu Yerusalemu thangwi akhadziwa pikhaimirira iyo. Templo ikhali mbuto ya ulambiri wandimomwene pa dziko. Mbwenye ulambiri unoyu—ulambiri wa Mulungu wakucena, Yahova—ukhafunika kukhala wakucena na wakukhonda kubvungazwa. Nyerezerani kuti Yezu apibva tani mudabwera iye mu templo mu Nisane 10, caka 33 N.W., mbagumana kuti templo yamala kupswipiswa. Ninji pidacitika?—Lerini Mateo 21:12, 13.

² Mu thando yakutonga miseru ya anthu akukhonda khulupira, anyamalonda aumbirimi na anyakucinjisa kobiri akhadyera nkope-nkope alambiri akhaenda mu templo toera kupereka ntsembe kuna Yahova. * Yezu “athamangisa onsene akhagulisa na akhagula pinthu mwenemu, agomola meza za anthu akhachinja kobiri.” (Landanisani na Nehemiya 13:7-9.) Iye apangiza pakweca amuna anewa aumbirimi mu kusanduza nyumba ya Babace ninga ‘mphako ya mambava.’ Natenepa, Yezu apangiza cilemedzo cace ku templo na pinaimirira iyo. Ulambiri wa Babace ukhafunika kukhala wakucena!

³ Madzana a pyaka, mudamala iye kukhazikiswa ninga Mambo Waumesiya, Yezu acenesa pontho templo, kucenesa kweneku kusaphataniza onsene anafuna kulambira Yahova mwakutawirika lero. Ndi templo ipi idacenesa iye?

4, 5. (a) Atowereri akudzodzwa a Kristu aceneswa tani kutomera 1914 mpaka kutoma kwa caka 1919? (b) Kodi ndzidzi unoyu ukhali kuceneswa kwakumalisa kwa mbumba ya Mulungu? Fokotozani.

⁴ Ninga pidaona ife mu Nsolo 2 wa bukhu ino, mudamala iye kukhazikiswa mu caka 1914, Yezu abwera na Babace toera kudinga templo yauzimu, masasanyiro a ulambiri wakucena. * Ninga maphindu akudinga kweneku, Mambo aona kuti Akristu akudzodzwa, ‘ana a Levi,’ akhafunika kuceneswa m’makhundu anango. (Mal. 3:1-3, NM) Kutomera caka 1914 mpaka kutoma kwa caka 1919, Nyakucenesa, Yahova, atawirisa mbumba yace kutamba mayesero na pinentso pyakusiyana-siyana pyakuti pyacita khundu toera kuasefa na kuacenesa. Mwakutsandzaya, anyakudzodzwa anewa apembera m’mayesero anewa akuti akhali ninga  moto mbacenesa makhaliro awo, na mwakufunisisa akhali dzololo toera kuphedza Mambo Waumesiya!

⁵ Kweneku kukhali kuceneswa kwakumalisa kwa mbumba ya Mulungu? Nkhabe. Mu ntsiku zakumalisa, Kubulukira mwa Mambo Waumesiya, Yahova asapitiriza kuphedza atowereri a Kristu toera akhale akucena kuti apitirize mu templo yauzimu. M’misolo miwiri inatowerera, tinadzadinga kuti iye aacenesa tani m’makhaliro, pontho ninga gulu. Pakutoma, tendeni tidinge kuceneswa kwauzimu. Pisawangisa cikhulupiro kudinga pinacita Yezu mu kucenesa atowereri ace mu njira zakuoneka na zakukhonda kuoneka toera kuaphedza kukhala akucena mwauzimu.

6. Matongero a Yahova kwa Ayuda akuti akhali mu ubitcu aaphedza tani toera kubvesesa kuti kusaphatanizanji kuceneswa mwauzimu?

⁶ Ninji kucena mwauzimu? Toera kutawira mbvundzo unoyu, tendeni tidinge pidalonga Yahova kuna Ayuda akhali mu ubitcu mu ndzidzi ukhabuluka iwo ku Babilonya mu pyaka 537 M.N.W. (Lerini Izaiya 52:11.) Iwo akhabwerera ku nyumba kwawo ku Yerusalemu, pakutoma toera kumanga templo na kusasanyira papswa ulambiri wandimomwene. (Esdra 1:2-4) Yahova akhafuna kuti mbumba yace isiye makhaliro onsene aulambiri wa Babilonya. Na thangwi ineyi, iye aapasa matongero akufunika: “Lekani phata tayu pinthu pidakhondeswa [pyakunyanyasa],” pontho ‘bulukani kweneko, mbamukhala akucena.’ Ulambiri wakucena wa Yahova nee usafunika kubvungazwa na ulambiri waunthawatawa. Natenepa, ninji kucena mwauzimu? Kucena mwauzimu kusaphataniza kukhonda kucita khundu ya pipfundziso na macitiro a uphemberi waunthawatawa.

7. Kubulukira mu njira ipi inaphatisira Yezu toera kuphedza atowereri ace kukhala akucena mwauzimu?

⁷ Mudamala iye kukhazikiswa ninga Mambo, Yezu aphatisira njira yakuoneka toera kuphedza atowereri ace kuti akhale akucena mwauzimu. Njira ineyi ndi m’bandazi wakukhulupirika na wandzeru, adaikhwa na Kristu mu caka 1919. (Mat. 24:45, MZ) Mbwenye mu caka ceneci, Anyakupfundza Bhibhlya akhadaceneswa kale ku pipfundziso pizinji pya ulambiri waunthawatawa. Ngakhale tenepa, iwo akhafunika kuceneswa kwakuthimizirika kwauzimu. Kubulukira mwa m’bandazi wakukhulupirika, mwapang’ono pang’ono Yezu apereka ceza kwa atowereri ace thangwi ya misambo na macitiro akuti akhafunika kuasiya. (Mis. 4:18) Tendeni tidinge pitsandzo pingasi.

8. Ninji pidadzindikira Anyakupfundza Bhibhlya thangwi ya Khisimisi, na ninji pidakhonda bvesesa iwo?

⁸ Mu kupita kwa ndzidzi, Anyakupfundza Bhibhlya adzindikira kuti Khisimisi ikhali na matomero a anthu a dziko, pontho Yezu nee abalwa ntsiku 25 ya Maindza. Revista ya Zion’s Watch Tower ya Maindza ya 1881 yalonga: “Anthu azinji akhapita mu undimomwene akhabuluka ku magereja akunja. Mbwenye kucinja kukhali dzina basi, anyantsembe akunja adzacemerwa anyantsembe acikristu, pontho mafiriyadu a dziko adzacemerwa na  madzina acikristu, Khisimisi yakhala ibodzi ya mafiriyadu anewa.” Mu caka 1893, pa nsolo wakuti “Yezu Abalwa Lini?” revista ya Ncenjezi yalonga kuti Yezu abalwa kutoma kwa nthanda ya Malandalupya. * Mbwenye, pa ndzidzi unoyu Anyakupfundza Bhibhlya nee abvesesa mwadidi kufunika toera kusiya kucita phwando ya Khisimisi. Phwando ineyi ikhapitiriza kucitwa ngakhale na piwalo pya banja ya Bheteli ku Brooklyn. Pakumala caka 1926, pinthu pyatoma kucinja. Thangwi yanji?

9. Anyakupfundza Bhibhlya afika pakudzindikiranji thangwi ya Khisimisi?

⁹ Ninga maphindu akudinga mwacidikhodikho nkhani ineyi, Anyakupfundza Bhibhlya afika pakudzindikira kuti matomero a Khisimisi na macitiro ayo asapwaza Mulungu. Nsolo wakuti “Matomero a Khisimisi,” mu Despertai! ya 14 ya Maindza ya 1927, wakulonga kuti Khisimisi ndi phwando ya anthu akunja, isagomezera pya kusekera na isaphataniza kulambira dzimunthu. Nsolo unoyu wapangiza pakweca kuti Kristu nee apanga anthu toera kucita phwando ineyi, pontho wamalisa na maonero awa thangwi ya Khisimisi: “Ngakhale kuti dziko, manungo, na Dyabo asafuna kuti Khisimisi ipitirize . . . awa ndi maonero akumalisa akukhondesa phwando ineyi kwa ale akuti ndi akuperekeka mwakukwana toera kutumikira Yahova.” Mwakukhonda dzumatirwa, banja ya Bheteli nee yacita pontho Khisimisi mu nthanda ya Maindza!

10. (a) Ninji pidapangizwa pakweca thangwi ya Khisimisi mu nthanda ya Maindza ya 1928? (Onanimbo bokosi “ Matomero na Cifuniro ca Khisimisi.”) (b) Mbumba ya Mulungu yacenjezwa tani ku mafiriyadu na maphwando anango akuti akhafunika kucalirwa? (Onani bokosi “ Kupangiza Pakweca Mafiriyadu na Maphwando Anango.”)

¹⁰ Caka cakutowerera, Anyakupfundza Bhibhlya atambira mphangwa zakuthimizirika zikhalonga pya Khisimisi. Pa ntsiku 12 ya Maindza ya 1928, M’bale Richard H. Barber, ciwalo ca nsoka wa ofesi ikulu, acita nkhani pa radyo ikhalonga pya matomero akunyanyasa a firiyadu ineyi. Mbumba ya Mulungu yatawira  tani citsogolero ceneci cakubveka cakubuluka ku ofesi ikulu? M’bale Charles Brandlein asakumbuka kuti iye na banja yace asiya tani kucita phwando ya Khisimisi: “Tisafunika kusiya pinthu pyenepi pyakunja? Mwandimomwene tisafunika kupisiya! . . . Pyenepi pikhali ninga kudula nguwo yakupswipa na kuitaya kutali.” Mu kupangiza nzimu ubodzi ene, M’bale Henry A. Cantwell, wakuti mu kupita kwa ndzidzi atumikira ninga muyang’aniri wa cisa, asakumbuka: “Tikhali akutsandzaya kuti mbatidakwanisa kusiya ncitiro unoyu mbatipangiza ufuni wathu kuna Yahova.” Atowereri akukhulupirika a Kristu akhali dzololo toera kucita macinjo akufunika na kukhonda kucita khundu m’maphwando anewa aulambiri wakunyanyasa. *—Jwau 15:19; 17:14.

11. Tinaphedzera tani Mambo Waumesiya?

¹¹ Ndi citsandzo cadidi kakamwe cidatisiyira Anyakupfundza Bhibhlya anewa akukhulupirika! Mu kunyerezera citsandzo cawo, mphyadidi kubvundzika: ‘Ndisaona tani citsogolero cinatambira ine kubulukira kwa m’bandazi wakukhulupirika? Mwakutsandzaya ndisatawira na ndisaphatisira pinapfundza ine?’ Kubvera kwathu mwakufuna kusapangiza kuphedzera kwathu Mambo Waumesiya, wakuti asaphatisira m’bandazi wakukhulupirika toera kupereka cakudya cauzimu pa ndzidzi wakuthema.—Mach. 16:4, 5.

 

12. Mu pyaka pizinji, Anyakupfundza Bhibhlya akhaona tani nkufu wa ntanda?

¹² Mu pyaka pizinji, Anyakupfundza Bhibhlya akhaona nkufu wa ntanda peno kurusu ninga cidzindikiro cakutawirika kwa Akristu. Iwo nee akhadziwa kuti nkufu wa ntanda mbudalambirwa, maseze akhadziwa kuti kulambira dzimunthu ndi kudawa.  (1 Akor. 10:14; 1 Jwau 5:21) Mu caka 1883, revista ya Ncenjezi yalonga mwapakweca kuti “Ntundu onsene wa ulambiri wa dzimunthu ndi wakunyanyasa kwa Mulungu.” Pakutoma, Anyakupfundza Bhibhlya nee akhaona kuti ndi kwakuipa kuphatisira nkufu wa ntanda. Mwacitsandzo, akhadzikuza kubvala nkufu wa nthimba na ntanda ninga karaxa. Kwa iwo nkufu unoyu wa ntanda ukhabveka angakhala akukhulupirika mpaka kufa mbadatambira nthimba wa umaso. Kutomera caka 1891, cidzindikiro ca nkufu wa nthimba na ntanda cikhagumanika pa tsamba yakutoma ya Ncenjezi.

13. Ndi ceza cipi cidatambira atowereri a Kristu thangwi yakuphatisira nkufu wa ntanda? (Onanimbo bokosi “Mwapang’ono Pang’ono Kwaperekwa Ceza Thangwi ya Kuphatisira Nkufu wa Ntanda.”)

¹³ Anyakupfundza Bhibhlya akhatsalakana kakamwe cidzindikiro ca nkufu wa nthimba na ntanda. Kutomera kunkhomo kwa pyaka 1920, atowereri a Kristu mwapang’ono pang’ono adzapaswa ceza thangwi ya kuphatisirwa kwa nkufu wa ntanda. Mukukumbuka nsonkhano wa 1928 mu Detroit, Michigan, E.U.A., M’bale Grant Suiter, wakuti adzatumikira ninga m’bodzi wa Mathubo Akutonga, alonga: “Pa nsonkhano, papangizwa kuti pidzindikiro pya nkufu wa nthimba na ntanda pikhali pyakukhonda funika na pyakukhondeswa.” Mu pyaka pingasi, ceza cakuthimizirika caoneka. Pikhaoneka pakweca kuti nkufu wa ntanda nee ukhafunika kucita khundu mu ulambiri wakucena.

14. Mbumba ya Mulungu yatawira tani kuthimizirika kwa ceza cidatambira iwo thangwi ya nkufu wa ntanda?

¹⁴ Mbumba ya Yahova yatawira tani ceza cikhatambira iwo thangwi ya nkufu wa ntanda? Kodi iwo apitiriza kuphatisira cidzindikiro ca nkufu wa nthimba na ntanda, cakuti akhacifuna kakamwe? Lela Roberts, ntumiki wakale wa Yahova, asakumbuka, “Mwakukhonda nentsa tasiya kuphatisira cidzindikiro ca nkufu wa nthimba na ntanda mudadzindikira ife kuti cisaimiriranji.” Mulongo unango wakukhulupirika, Ursula Serenco, afokotoza mabvero a anthu azinji, mukulonga: “Tadzindikira kuti cinthu cikatsalakana ife ninga cidzindikiro peno cipangizo ca kufa kwa Mbuya wathu na cakuperekeka kwathu Kwacikristu cikhali cidzindikiro ca anthu akunja. Mwakubverana na Misangani 4:18, tikhali akutsandzaya kuti njira ikhamwanikirwa mwadidi.” Atowereri akukhulupirika a Kristu nee asafuna kucita khundu m’macitiro akunyanyasa a uphemberi waunthawatawa!

15, 16. Tinapangiza tani kuti tatonga kupitiriza m’mbuto ya templo yauzimu ya Yahova pa dziko yapantsi?

¹⁵ Tiri na maonero mabodzi ene lero. Tisadziwa kuti Kristu asaphatisira njira yakuoneka, m’bandazi wace wakukhulupirika na wandzeru toera kuphedza mbumba yace kukhala yakucena mwauzimu. Natenepa, tingatambira macenjezo auzimu thangwi ya misambo na macitiro akuti asabvungazwa na uphemberi waunthawatawa, tisafunika kubvesera mwakucimbiza. Ninga abale na alongo athu akakhala mu ndzidzi wakukhalapo kwa Kristu, tatonga toera kupitiriza kukhala m’mbuto ya templo yauzimu ya Yahova pa dziko yapantsi.

 ¹⁶ Mu ntsiku zakumalisa, Kristu akuphatambo basa mwakukhonda oneka toera kutsidzikiza mipingo ya mbumba ya Yahova kwa anthu akuti mbadaapswipisa mwauzimu. Iye asacita tani pyenepi? Tendeni tione.

17, 18. Mu nsangani wa kokota, pisabvekanji (a) kugwisa kokota, (b) ‘kumanga ntsomba zakusiyana-siyana,’ (c) kugumanya ntsomba zadidi mu pitundu, na (d) Kutaya ntsomba zakuipa zakukhonda thema?

¹⁷ Mambo Yezu Kristu asapitiriza kuonera mipingo ya mbumba ya Mulungu pa dziko yapantsi. Mu njira zakuti nee tinazibvesesa mwadidi, Kristu na aanju akucita basa yakupambula. Yezu alonga basa ineyi mu nsangani wace wa kokota. (Lerini Mateo 13:47-50.) Nsangani unoyu usabvekanji?

¹⁸ Kugwisa ‘kokota m’bara.’ Kokota isaimirira kumwaza mphangwa za Umambo kwakuti kusacitwa m’bara peno pa dziko yonsene. ‘Kumanga ntsomba zakusiyana-siyana.’ Mphangwa zadidi zisakhuya anthu a mitundu yonsene, ale anacita mathanyo toera kukhala Akristu andimomwene, na azinji akuti pakutoma asapangiza cifuno cadidi mbwenye nkhabe kupitiriza mu ulambiri wandimomwene. * Kugumanya ‘ntsomba zadidi mu pitundu.’ Anthu adidi asagumanywa mu pitundu ninga mipingo, mwakuti anakwanisa kulambira mwadidi Yahova. Kutaya ntsomba “zakuipa.” Mu ntsiku zakumalisa, Kristu na aanju asapambula “anthu akuipa na adidi.” * Ninga maphindu, adasowa makhaliro adidi a ntima, panango ale akuti asakhonda kusiya pikhulupiro peno macitiro akuipa—iwo nkhabe kutawirwa toera kupswipisa mipingo. *

19. Musapibva tani na pinacita Kristu toera kukoya kucena kwa mbumba ya Mulungu na ulambiri wandimomwene?

¹⁹ Kodi nee mphyakutsandzayisa kudziwa kuti Mambo wathu, Yezu Kristu, asatsidzikiza ale anatsalakana iye? Pontho nee ndi pyakubalangaza kudziwa kuti phinga inapangiza iye mu kucenesa na kutsidzikiza ulambiri na alambiri andimomwene ndi ibodzi ene ninga ikhali na iye mu ndzidzi udacenesa iye templo mu pyaka dzana yakutoma N.W.? Tisapereka takhuta kakamwe nakuti Kristu asaphata basa toera kukoya kucena kwauzimu kwa mbumba ya Mulungu na kucenesa ulambiri wandimomwene! Tinakwanisa kupangiza ciphedzo cathu kuna Mambo na Umambo wace mu kucalira kucita khundu mu uphemberi onsene waunthawatawa.