Ankan kxpulakni

Ankan kliputsan

CAPÍTULO 10

Mapakgsina maskulunki xtakanajla xkachikin Dios

Mapakgsina maskulunki xtakanajla xkachikin Dios

TUKU NALICHUWINAN UMA CAPÍTULO

¿Tuku xlakata chu la kamaskulunkinilh Jesús xtakanajlakan kstalaninanin?

1-3. ¿Tuku tlawalh Jesús akxni akxilhli pi templo xmaxkajwanimaka?

 JESÚS lu xlakaskinka xakxilha templo xalak Jerusalén xlakata xkatsi tuku xkilhchanima. Akglhuwa kata kʼuma templo xkakninanikan xaxlikana Dios kKatiyatni. Pero akxni xkakninanikan xasanto Dios, Jehová, xtalakaskin nitu xlixkajwanalh. Kaj kalakpuwaw la makgkatsilh Jesús akxni alh ktemplo 10 xla nisán kata 33, chu akxilhli pi xmaxkajwanimaka. ¿Tuku xlama? (Kalikgalhtawakga Mateo 21:12, 13.)

2 Anta niku xtawilakgo tiku ni judíos, stananin chu tiku xlakgpalikgo tumin lu nitlan xkalikatsinikgo tiku xʼankgo kxtemplo Jehová xlakata xmastakgolh xtamakamastankan. a Jesús «titamakaxtukgolh wanti kstanamakgo, chu wanti xtamawamakgo anta kxpulakni templo, chu na timakgpuspitnikgolh xmesajkan wanti xlakgpalinanin tumin». Xla wa pi umakgolh lakchixkuwin xtlawamakgolh pi xchik xTlat xlitaxtulh «xputatsekgnikan kgalhananin» (katamalakxtupi Nehemías 13:7-9). Jesús chuna limasiyalh pi xmaxki kakni templo chu tuku xkilhchani. Takaknin nema xmaxkikan xTlat xaskulunku xliwanat.

3 Lhuwa siglos alistalh, akxni wilika Mapakgsina Mesías, Jesús amakgtum maskulunkipa templo, uma kilhchanima putum tiku kakninaniputunkgo chuna la lakaskin Jehová. ¿Tuku templo maskulunkilh?

Kamaskulunkilh «xkamanan Leví»

4, 5. 1) ¿La kamaskulunkilh Jesús xatalaksakni lata kata 1914 chu akxni xtsukuma kata 1919? 2) ¿Kajwatiya uma xtalakaskin xlakata xaskulunku xwa xkachikin Dios? Kawanti tuku xlakata.

4 Chuna la akxilhwi kcapítulo 2, akxni mapakgsina tlawaka kkata 1914, Jesús chu xTlat minkgolh akxilhkgo templo xaʼespiritual: chuna la lakkaxwilinit nakakninanikan. b Akxni minka kaputsananikan, Mapakgsina akxilhli pi kstalaninanin tiku xatalaksakni, «xkamanan Leví», xtalakaskin pi xkamaskulunkika (Mal. 3:1-3). Kata 1914 asta akxni xtsukuma 1919, Maskulunkina, Jehová, mastalh talakaskin pi xlakskujnin xtitaxtulh pulaklhuwa taʼakglhuwit chu tuku tuwa nema kalimaskulunkilh. Pero tiku kalaksakkanit tayanikgolh tuku kaliʼakxilhka, tlakg kamaskulunkika, chu lu xtatayaputunkgo Mapakgsina Mesías.

5 ¿Kajwatiya uma xtalakaskin xlakata xaskulunku xwa xkachikin Dios? Ni. Uma xaʼawatiya kilhtamaku, Jehová kalimakgtayama kskujnin Mapakgsina Mesías xlakata xaskulunku natawilakgo chu natamakgxtakgkgo kxtemplo xaʼespiritual. Capítulos 11 chu 12 naʼakxilhaw la Jesús kamaskulunkinit xlatamatkan chu la talakkaxwilikgonit. Pulana, kaʼakxilhwi la kamaskulunkinilh xtakanajlakan. Namatliwakglha kintakanajlakan akxni naʼakxilhaw tuku Jesús tlawanit, nema liwana tasiyalh chu nema ni tasiyalh, xlakata nakamakgtaya kstalaninanin nitu nalixkajwanan xtakanajlakan.

«Ni xalixkajni katawilatit»

6. Chuna la kalimapakgsilh Jehová judíos tiku xkachilinkanit, kawanti tuku kilhchani nitu nalixkajwanan takanajla.

6 ¿Tuku wamputun maskulunkikan takanajla? Xlakata nakatsiyaw, kaʼakxilhwi tuku kawanilh Jehová judíos tiku xkalinkanit akxni xtaxtukgolh kBabilonia ksiglo VI akxni nina xmin Jesús (kalikgalhtawakga Isaías 52:11). Judíos xʼamakgolh taspitkgo kJerusalén xlakata xkaxtlawaparakgolh templo chu xaxlikana takanajla (Esd. 1:2-4). Jehová xlakaskin pi xkachikin xmakgxtakgkgolh takanajla nema xkgalhikan kBabilonia, chu pulaktutu tuku kalimapakgsilh: «Ni kaxamatit tuku lixkajni», «Kataxtutit xlakgstipankan» chu «Ni xalixkajni katawilatit». Takaknin nema xmaxkikgo Jehová ni xlimaxkajwanikgolh tuku xla nixaxlikana takanajla. Wa xlakata xaskulunku kakninanikan Dios kilhchani ni natamalakxtumiyaw tamasiy chu tuku tlawakgo ni xaxlikana takanajla.

7. ¿Tuku limaklakaskinit Jesús xlakata nakamaskulunki xtakanajlakan kstalaninanin?

7 Kkata 1919, akxni nina makgas xwilikanit la Mapakgsina, Jesús kalaksakli skujni xatalipaw chu skgalala. Tiku lakapala xkalakgapaska chu wa uma xkalimakgtayaka kstalaninanin xaskulunku xwa xtakanajlakan (Mat. 24:45). Watiya uma kata, xLikgalhtawakgananin Biblia xlakgmakgankgonita lhuwa tamasiy xla ni xaxlikana takanajla. Pero chuntiya xtalakaskin pi tlakg xkamaskulunkika kxtakanajlakan. Cristo limaklakaskilh skujni xatalipaw xlakata tsinu tsinu tlakg xkamasiyanilh tuku talismanin nialh xlitlawatkan (Prov. 4:18). Kaʼakxilhwi makgapitsi.

¿Xlitlawatkan kstalaninanin Cristo Navidad?

8. 1) ¿Tuku makgasata xkatsikgo xLikgalhtawakgananin Biblia xlakata Navidad? 2) ¿Pero tuku ni lu xlakaskinka xʼakxilhkgo xLikgalhtawakgananin Biblia?

8 Makgasata xLikgalhtawakgananin Biblia xkatsikgonit pi Navidad xminacha knixaxlikana takanajla chu pi Jesús ni lakachilh 25 xla diciembre. Revista Watch Tower xla diciembre kata 1881 xwa: «Lhuwa millón latamanin tiku xkakninanikgo atanu dioses kstalaninanin Cristo wankgolh. Pero lhuwa kaj xtukuwanikan lakgpalikgolh, xlakata xsacerdotes atanu dioses xsacerdotes xla kstalaninanin Cristo litaxtukgolh chu paskua xla nixaxlikana takanajla, xla kstalaninanin Cristo litaxtukgolh, chuna la Navidad». Tachuwin xaʼespañol Navidad minacha ktachuwin natividad (xla Cristo), chu tachuwin xaʼinglés Christmas, minitancha kʼakgtum xamakgan tachuwin xaʼinglés Christes Masse (xmisa Cristo). Kata 1883, revista Watch Tower xlimin uma título «¿Tuku kilhtamaku lakachilh Jesús?» chu xlichuwinan pi Jesús lakachilh akxni xtsukuma octubre. c Pero xLikgalhtawakgananin Biblia lakpuwankgolh pi chuntiya tlan xtlawakgolh Navidad. Asta familia Betel xalak Brooklyn na xtlawakgo. Pero akxni xtitaxtunita kata 1926, talakgpalilh. ¿Tuku xlakata?

9. ¿Tuku akgatekgskgolh xLikgalhtawakgananin Biblia xlakata Navidad?

9 Akxni liwana lakputsananikgolh uma tema, xLikgalhtawakgananin Biblia akxilhkgolh pi Navidad chu tuku tatlawa ama kilhtamaku nitlan xakxilha Dios. Artículo «Niku kilhtsukulh Navidad» xla The Golden Age (nema la uku wanikan ¡Despertad!) 14 xla diciembre kata 1927, wa pi Navidad kilhtsukulh knixaxlikana takanajla nema kajwatiya xlakaskinka akxilha akstu nakamakgapaxuwakan chu kakninanikan ídolos. Artículo liwana lichuwinalh pi Cristo ni limapakgsinalh xtlawaka uma paskua chu xwan: «Xlakata kakilhtamaku, tuku lakaskinkgo latamanin, chu Akgskgawini wa lu lakgatikgo chuna katatlawalh, uma tlawa pi umakgolh paskua nialh xlitlawatkan tiku tamakamastanikgonit naskujnanikgo Jehová». Wa xlakata, familia Betel nialh tlawakgolh Navidad uma kata chu nikxni tlawaparakgolh.

10. 1) ¿Tuku tlakg talichuwinalh xlakata Navidad diciembre kata 1928? (Na kaʼakxilhti recuadro « Navidad: niku kilhtsukulh chu tuku xlakata tatlawa».) 2) ¿La kamakatsinika xkachikin Dios xlakata paskua nema ni xlitlawatkan xwanit? (Kaʼakxilhti recuadro « Tuku xlakata ni xlitatlawat atanu paskua».)

10 Akxni titaxtulh akgtum kata, xLikgalhtawakgananin Biblia tlakg kawanika xlakata Navidad. Tala Richard Barber, tiku xwi niku pulalinkan xtaskujut xla xTatayananin Jehová, 12 xla diciembre kata 1928 mastalh taʼakgchuwin kradio niku lichuwinalh niku xkilhtsukunitancha umakgolh paskua. ¿Tuku tlawakgolh xkachikin Dios xlakata tuku kawanika? Tala Charles Brandlein lakapastaka pi akxni xla chu xfamilia nialh tlawaparakgolh Navidad, wa: «¿Tuwa kmakgkatsiw nakmakgxtakgaw talismanin xla nixaxlikana takanajla? Ni. [...] Xtachuna kitaxtulh la natapuxtuya xalixkajni lhakgat chu namakgana». Nachuna xlakpuwan tala Henry Cantwell, tiku alistalh skujli la superintendente viajante, lakapastaka: «Lu xaklipaxuwamaw pi wi tuku xaklakgmakgamaw nema xlimasiya pi xakpaxkiyaw Jehová». Kstalaninanin Cristo xatapaxuwan lakgpalikgolh tuku xtalakaskin chu nialh makgtlawakgolh uma talismanin nema xlakatsukunit knixaxlikana takanajla (Juan 15:19; 17:14). d

11. ¿La tlan namasiyayaw pi tatayayaw Mapakgsina Mesías?

11 ¡Lu tlan liʼakxilhtit kinkawilinikgon natalan tiku ni xmakgxtakgkgo Dios! Akxni lilakapastakaw uma, akstu kakinkakgalhskinkan: «¿La kakxilha tuku kinkawanikgoyan skujni xatalipaw? ¿Kpaxtikatsini chu chuna ktlawa tuku wankan?». Akxni xatapaxuwan kgalhakgaxmatnanaw limasiyayaw pi tatayayaw Mapakgsina Mesías, tiku maklakaskin skujni xatalipaw xlakata nakinkamaxkiyan taway xlakata takanajla xkilhtamaku (Hech. 16:4, 5).

¿Xlimaklakaskinatkan cruz kstalaninanin Cristo?

Corona niku xlakʼitat xwilikanit cruz (Kaʼakxilhti párrafos 12 chu 13)

12. Akglhuwa kata, ¿la akxilhkgolh cruz xLikgalhtawakgananin Biblia?

12 Akglhuwa kata, xLikgalhtawakgananin Biblia xliʼakxilhkgo cruz la tuku xlitasiya pi kstalaninanin Cristo xwankgonit. Pero xkatsikgo pi ni xlikakninanitkan xlakata Dios wan pi nitlan kakninanikan ídolos (1 Cor. 10:14; 1 Juan 5:21). Kkata 1883, revista Watch Tower wa pi «Dios lixkajni akxilha kakninanikan ídolos». Pero pulana xlakpuwankgo pi min kilhtamaku tlan xlimaklakaskinkan cruz. Akgtum liʼakxilhtit, xlakata xkalakgapaska xlinkgo akgtum corona niku xlakʼitat xwilikanit cruz. Xlakan xliʼakxilhkgo pi komo ni xmakgxtakgkgolh Dios, tlan xmakglhtinankgolh latamat. Akxni xtsukuma kata 1891, uma akgtiy tuku xmaklakaskinkan xwilikan kxmakni Watch Tower.

13. ¿Tuku liwana katsikgolh kstalaninanin Cristo xlakata cruz? (Na kaʼakxilhti recuadro « Takatsitilhalh xlakata cruz».)

13 Wa xLikgalhtawakgananin Biblia lu xlakaskinka xʼakxilhkgo namaklakaskinkgo cruz chu corona. Akxni ksputma década 1920, kstalaninanin Cristo tlakg liwana katsikgolh la xakxilha Dios maklakaskinkan cruz. Tala Grant Suiter tiku alistalh litaxtulh kgolotsin tiku Pulalinankgo, wa uma tuku wa xlakata lanka tamakxtumit nema tatlawalh kata 1928 kDetroit (Míchigan, Estados Unidos): «Ktamakxtumit wanka pi cruz chu corona ni kajwatiya ni xtalakaskin wata na nitlan namaklakaskinkan». Kata nema titaxtukgolh tlakg takatsilh xlakata uma. Liwana tasiyalh pi cruz ni xtalakaskin akxni xkakninanikan Dios kxaskulunku takaknin.

14. ¿Tuku tlawakgolh xkachikin Dios akxni tsukukgolh katsikgo pi nitlan limaklakaskinkan cruz?

14 ¿Tuku tlawakgolh xkachikin Dios akxni tsinu tsinu tlakg katsikgolh xlakata cruz? ¿Chuntiya maklakaskinkgolh cruz chu corona nema lu xlakaskinka xʼakxilhkgo? Lela Roberts tiku putum kilhtamaku skujnilh Jehová lakapastaka: «Akxni kkatsiw tuku xkilhchanima, nialh kmaklakaskiw». Atanu tala, Ursula Serenco wa tuku lhuwa chuna xmakgkatsikgo: «Kkatsiw pi uma tuku lu xlakaskinka xakakxilhaw, nema xlitaxtu akxni nilh kiMalanakan chu tuku xaklikakninanaw, xminitancha knixaxlikana takanajla. Chuna la wan Proverbios 4:18, kpaxtikatsiniw pi tsinu tsinu liwana tasiyatilhalh xaxlikana». Tiku ni xmakgxtakgkgo Cristo ni xmakgtanuputunkgo tuku xtlawakgo ni xaxlikana takanajla.

15, 16. ¿La limasiyayaw pi lakaskinaw pi nitu nalixkajwanan xtemplo Jehová xaʼespiritual un kkatiyatni?

15 Akinin na ni makgtanuputunaw ni xaxlikana takanajla. Liwana katsiyaw pi Cristo limaklakaskima skujni xalipaw chu xaskgalala xlakata namaskulunki xtakanajlakan xkachikin Dios. Wa xlakata, akxni makglhtinanaw taway xla takanajla nema lichuwinan xlakata paskua chu talismanin nema takilhtikgonit knixaxlikana takanajla, tunkun kgalhakgaxmatnanaw. Xtachuna la kinatalankan tiku latamakgolh kilhtamaku akxni xtsukuma akxni kinkatawilan Cristo, na tlawaputunaw pi xtemplo Jehová xalak kkatiyatni skulunku natawila.

16 Xaʼawatiya kilhtamaku xla uma kakilhtamaku, Jesucristo tlawama tuku nila akxilhaw xlakata nakuentajtlawa congregación niti namaxkajwi xtakanajlakan. ¿La tlawama?

Mapitsikan «nti ni xalakwan chixkuwin kxlakgstipankan wa nti xatlan»

17, 18. Liʼakxilhtit xla tsalh, ¿tuku wamputun 1) mujukan tsalh, 2) mastokgkan «ni ntipalit skiti», 3) mujukan nema xatlan skiti kcanasta, chu 4) kamakgankan nema ni xatlan skiti?

17 Jesucristo, kiMapakgsinakan kuentajtlawama congregación xla xkachikin Dios xlikalanka Katiyatni. Maski ni akxilhaw Cristo chu ángeles mapitsimakgolh tiku tlan likatsi chu tiku ni, nema lichuwinalh kʼakgtum parábola xla tsalh (kalikgalhtawakga Mateo 13:47-50).

Tsalh kilhchani la lichuwinankan Tamapakgsin xlikalanka katiyatni (Kaʼakxilhti párrafo 18)

18 Makankan «ntsalh, [...] ktakgayawana». Tsalh kilhchani la lichuwinankan Tamapakgsin xlikalanka katiyatni. Mastokgkan «ni ntipalit skiti» o tamakgnin. Putum latamanin tiku kgaxmatkgo xalakwan xalaksasti: tiku lakgpalikgo xlatamatkan xlakata xaxlikana kstalaninanin Cristo nawankgo chu amakgapitsi tiku max xapulana nakgaxmatkgo pero ni tatayakgo Dios. e Mastokgkan «wa ntu ntlan, anta mujukgoy [...] [canasta]». Tiku xaxlikana katsiniputunkgo wa tiku tamakgxtakgkgo kcongregación, niku tlan xaskulunku nakakninanikgo Jehová. Maspitkgo «wa ntu nitlan» skiti. Xaʼawatiya kilhtamaku, Cristo chu ángeles mapitsimakgolh «nti ni xalakwan chixkuwin kxlakgstipankan wa nti xatlan». f Xlakata uma, tiku ni kgalhikgolh xatlan naku ni makgxtakgputunkgo tuku lismanikgonit o tuku tlawakgo, ni kamaxkikan talakaskin namaxkajwanikgo congregación. g

19. ¿La mamakgkatsiniyan tuku tlawama Jesús xlakata nitu nalixkajwanan xtakanajla xkachikin Dios?

19 ¿Ni xlikana pi lu tlan limakgkatsiyaw xlakata kiMapakgsinakan Jesucristo lu liwana kinkakuentajtlawaman? Chu lu tlan limakgkatsiyaw pi xtachuna la akxni kimaskulunkichi templo kxapulana siglo chuntiya kamaskulunkima la uku tiku lu skujniputunkgo. ¿Ni xlikana pi lu paxtikatsiniyaw Cristo xlakata liskujma nitu nalixkajwanan xkachikin Dios? Komo limasiyaputunaw pi tatayayaw Mapakgsina chu xTamapakgsin talakaskin ni nalixkajwananaw tuku xla nixaxlikana takanajla.

a Judíos tiku xʼankgo ktemplo xmaklakaskinkgo tanu tumin xlakata xlixokgokgolh tuku kxokgokan akgatunu kata ktemplo chu tiku xkalakgpalinikgo xtuminkan xkamatajikgo. Nachuna tiku xʼankgo xala alakatanu max xtamawakgo animales xlakata xmakamastakgolh. Max Jesús wa pi umakgolh stananin «kgalhananin» xwankgonit, xlakata lu tapalaxla xmatajinankgo.

b Xkachikin Jehová xalak kKatiyatni maxkimakgolh kakni xkilhtin xalanka templo xaʼespiritual.

c Uma artículo wan pi Jesús nila lakachilh akxni xlonkgnan «xlakata mapuchwayananin xkatawilakgolh xborregojkan kilhtin» (Luc. 2:8).

d Kmaktum carta nema tsokgli Frederick Franz 14 xla noviembre kata 1927 wa: «Uma kata ni katitlawaw Navidad. Familia Betel wankgolh pi nialh makgtum natlawaparakgo Navidad». Titaxtulh makgapitsi papaʼ, kmaktum carta nema tsokgli tala Franz 6 xla febrero kata 1928 wa: «Tsinu tsinu Malana kinkamaskulunkiman tuku xkinkalimaxkajwaninitan xkachikin Akgskgawini».

e Akgtum liʼakxilhtit, kkata 2013 tiku lichuwinankgolh Dios 7,965,954, tiku kilakgolh akxni lakapastakkan akxni tinilh Cristo 19,241,252.

f Kamapitsikan xatlan skiti chu ni xatlan skiti ni xtachuna la akxni mapitsikan borregos chu cabras (Mat. 25:31-46). Namapitsikan borregos chu cabras akxni titaxtuma nawan lanka takatsanajwat. Umakgolh tiku litaxtukgo ni xatlan skiti tlanku nalakgtaspitkgo Jehová chu nakamakgamakglhtinankan kcongregación (Mal. 3:7).

g Alistalh tiku litaxtukgo «skiti» nema ni xatlan nakamakaʼankan kʼakgtum horno niku wi lhkuyat nema wamputun pi nakamasputukan.