Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

XOOK 10

Le Reyoʼ ku limpiokíintik u kaajal

Le Reyoʼ ku limpiokíintik u kaajal

TEʼ XOOKAʼ YAAN K-ILIK

Baʼaxten yéetel bix tsʼoʼok u limpiokíintik Jesús le máaxoʼob tsaypachtikoʼ

1-3. ¿Baʼax tu beetaj Jesús ka tu yilaj baʼax ku beetaʼal ichil le templooʼ?

 JESUSEʼ jach ku yeʼesik tsiikil tiʼ le templo yaan kaʼach Jerusalenoʼ, tumen u yojel baʼax oʼolal beetaʼabi. Le templooʼ ich yaʼab jaʼaboʼobeʼ meyajnaj utiaʼal u adorartaʼal Jéeoba way Luʼumeʼ. Baʼaleʼ le adoración ku tsʼaʼabal tiʼ Jéeoba, le Dios kiliʼichoʼ, unaj xan kiliʼich yéetel limpio. Chéen tukult bix tu yuʼubiluba Jesús ka kʼuch teʼ templo tu kʼiinil 10 tiʼ Nisán tu jaʼabil 33 tiʼ le yáax siglo ka tu yilaj maʼ limpiooʼ. ¿Baʼax ku beetaʼal kaʼachiʼ? (Xok Mateo 21:12, 13.)

2 Ook teʼ tuʼux yaan le j-koonoloʼob yéetel le máaxoʼob ku kʼex taakʼinoʼoboʼ, ka tu yileʼ letiʼobeʼ ku yoklikoʼob le máaxoʼob ku bin u kʼub u siibaloʼob tiʼ Jéeoba teʼ templooʼ. a Jesuseʼ tu beetaj junpʼéel chicote yéetel suumeʼ «ka tu jóoʼsaj tuláakal le máaxoʼob ku koonoloʼob yéetel ku maanoʼob teʼeloʼ yéetel tu walkʼesaj u mesaʼob le máaxoʼob ku kʼexkoʼob taakʼinoʼ» (ket yéetel Nehemías 13:7-9). Jesuseʼ tu kʼeyoʼob tumen táan u sutkoʼob u yotoch Dios bey «u kúuchilil u taʼakikuba le j-ookoloʼoboʼ». Beyoʼ Jesuseʼ tu yeʼesaj tsiikil tiʼ le templooʼ bey xan tiʼ le adoración ku tsʼaʼabal ichiloʼ. Le adoración ku tsʼaʼabal tiʼ u Taataoʼ unaj u pʼáatal limpioil mantatsʼ.

3 Ka máan kʼiineʼ, le tsʼoʼok u tsʼaʼabal u beet u reyil teʼ kaʼanoʼ, Jesuseʼ tu limpiartaj uláakʼ junpʼéel templo, teʼelaʼ táakaʼan tuláakal máax u kʼáat u adorart Jéeoba jeʼex uts tu tʼaaneʼ. ¿Máakalmáak le templo tu limpiartoʼ?

Limpiokíintaʼab «u chʼiʼibaloʼob Leví»

4, 5. 1) ¿Bix úuchik u limpiokíintaʼal le máaxoʼob meyajtik Dios tu jaʼabil 1914 tak tu yookbal 1919? 2) ¿Jach pʼáat wa limpioil u kaajal Dios teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ? Tsole.

4 Jeʼex t-ilaj teʼ xook kaʼapʼéeloʼ le ka tsʼoʼok u tsʼaʼabal Jesús u beet u reyil tu jaʼabil 1914, taal yéetel u Taata u yiloʼob bix yanil le templo espiritual, wa u kaajal Dios yaan way Luʼumeʼ. b Le Reyoʼ tu yileʼ «u chʼiʼibaloʼob Leví», wa le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼanoʼ unaj u limpiokíintaʼaloʼob (Mal. 3:1-3). Desde tu jaʼabil 1914 tak tu yookbal 1919, Jéeobaeʼ tu chaʼaj u aktáantik jejeláas chʼaʼpachtajil yéetel muʼyajil u kaajal utiaʼal u limpiokíintik. Ka tsʼoʼokeʼ le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ chúukpaj u yóoloʼob yéetel tu chaʼaj u limpiokíintaʼaloʼob, tumen jach u kʼáatoʼob u tsʼáaubaʼob tu tséel le Reyoʼ.

5 ¿Jach pʼáat wa limpioil u kaajal Dios teʼ jaʼaboʼob jeʼeloʼ? Maʼatech. Tak bejlaʼeʼ Jéeobaeʼ láayliʼ táan u nuʼuktik le Rey u yéeymaj utiaʼal u limpiokíintik le máaxoʼob meyajtikoʼ, beyoʼ ku páajtal u pʼáatloʼob ichil u templo espiritual. Teʼ tuláakʼ kaʼapʼéel xookoʼ yaan k-ilik bix tsʼoʼok u yáantaʼaloʼob u limpiokíint u kuxtaloʼob bey xan bix u adorartikoʼob Jéeoba. Baʼaleʼ koʼox yáax ilik bix úuchik u pʼaʼatal limpioil le adoración ku tsʼáaikoʼob tiʼ Jéeobaoʼ. Ken k-il le baʼaxoʼob tu beetaj Jesús, le chíikaʼan u yilaʼal yéetel le maʼatech u yilaʼaloʼ ku muʼukʼaʼankúuntik k-fe.

«Pʼáatkeʼex limpioil»

6. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon yoʼolal le adoración ku tsʼaʼabal tiʼ Dios le baʼax aʼalaʼab tiʼ le judíoʼob ka u beetoʼoboʼ?

6 ¿Bix u limpiokíintaʼal le adoración ku tsʼaʼabal tiʼ Jéeobaoʼ? Utiaʼal k-naʼatikeʼ koʼox ilik baʼax tu yaʼalaj Jéeoba tiʼ le judíoʼob le taʼaytak u jóokʼloʼob tu luʼumil Babilonia kex seiscientos jaʼaboʼob táanil tiʼ u taal Jesús, jeʼex chʼaʼchiʼitaʼabik tumen apóstol Pablooʼ (xok 2 Corintoiloʼob 6:17). Letiʼobeʼ táan kaʼach u suutoʼob Jerusalén utiaʼal u yutskíintoʼob le templooʼ yéetel utiaʼal u kaʼa adorartikoʼob Jéeobaiʼ (Esd. 1:2-4). Jéeobaeʼ u kʼáat ka u pʼatoʼob tuláakal baʼax yaan yil yéetel u religión le babilonioʼoboʼ. Le oʼolal tu yaʼalajtiʼob: «jóokʼeneʼex ichiloʼob», «náachkuntabaʼex tiʼob» yéetel «xuʼuluk a machkeʼex le baʼax éekʼchajaʼanoʼ». Le adoración ku tsʼaʼabal tiʼ Jéeobaoʼ maʼ unaj u kʼaskúuntaʼal yéetel le maʼ jaajil adoracionoʼ. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon lelaʼ? Ku kaʼansiktoʼoneʼ maʼ unaj k-táakbesik kaʼansajoʼob maʼ jaajtak ichil le adoración k-tsʼáaik tiʼ Jéeobaoʼ.

7. ¿Baʼax ku meyaj tiʼ Jesús utiaʼal u limpiokíintik u kaajal Dios?

7 Tu jaʼabil 1919, le maʼ sen úuch beetaʼak reyil Jesusoʼ, tu yéeyaj le palitsil chúukaʼan u yóol yéetel yaan u naʼat utiaʼal u yáantik u disipuloʼob u pʼatoʼob limpioil u kaajal Diosoʼ (Mat. 24:45). Teʼ jaʼab jeʼeloʼ le j-Xoknáaloʼob tiʼ le Bibliaoʼ tsʼokaʼaniliʼ u pʼatkoʼob yaʼab tiʼ le kaʼansajoʼob yaan ichil le maʼ jaajil religionoʼoboʼ. Baʼaleʼ láayliʼ yaan baʼax kaʼach ku bineltik u beetkoʼobeʼ. Yéetel u yáantaj le palitsil chúukaʼan u yóoloʼ Jesuseʼ tsʼoʼok u yáantik u disipuloʼob u naʼatoʼob jujunpʼíitil baʼax kʼiinbesajiloʼob yéetel uláakʼ baʼaloʼob unaj u pʼatkoʼob (Pro. 4:18). Koʼox ilik jujunpʼéeliʼ.

¿Maʼalob wa ka kʼiinbesaʼak Navidad tumen le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ?

8. ¿Baʼax u yojloʼob kaʼach le j-Xoknáaloʼob tiʼ le Biblia yoʼolal le Navidadoʼ, baʼaleʼ baʼaxten maʼ tu jáan xulaj u kʼiinbeskoʼobiʼ?

8 Le j-Xoknáaloʼob tiʼ le Bibliaoʼ tsʼokaʼaniliʼ u naʼatkoʼobeʼ le Navidadoʼ maʼ teʼ Biblia u taaloʼ yéetel Jesuseʼ maʼ síij tu kʼiinil 25 tiʼ diciembreiʼ. Le revista Watch Tower tiʼ diciembre tiʼ 1881 tu yaʼalaj: «U millonesil máakoʼob tiʼ uláakʼ religionoʼobeʼ ookoʼob ichil le iglesia cristianaoʼ. Baʼaleʼ maʼ tu pʼatoʼob le baʼaxoʼob suukaʼan u beetkoʼoboʼ, tumen le máaxoʼob ku beetik u sacerdoteiloʼob teʼ religión tuʼux lukʼoʼoboʼ letiʼe tu beetubaʼob sacerdoteil teʼ iglesia cristianaoʼ. Le kʼiinbesajoʼob ku beetkoʼob tu religionoʼob kaʼachoʼ tu yoksoʼob ichil u túumben religionoʼob. Junpʼéel tiʼ leloʼobaʼ letiʼe Navidadoʼ». Tu jaʼabil 1883, le revista Watch Toweroʼ tu taasaj le xook ku kʼaabaʼtik: «¿Baʼax kʼiin ka síij Jesús?». Le xookoʼ tu tsoleʼ Jesuseʼ maʼ xaaneʼ síij tu yookbal octubre. c Baʼaleʼ teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ le j-Xoknáaloʼob tiʼ le Bibliaoʼ maʼ tu yiloʼob wa kʼaʼabéet u xulik u kʼiinbeskoʼob le Navidadoʼ. Le oʼolal tak tu Betelil Brooklyn seguernaj u kʼiinbesaʼal. Baʼaleʼ tu jaʼabil 1926, kʼexpaji. ¿Baʼaxten?

9. ¿Baʼax kʼuch u naʼat le j-Xoknáaloʼob tiʼ le Biblia yoʼolal le Navidadoʼ?

9 Ka tsʼoʼok u xakʼalxoktaʼal tumen le j-Xoknáaloʼob tiʼ le Biblia tuʼux u taal le Navidad yéetel uláakʼ baʼax ku beetaʼaloʼ tu naʼatoʼobeʼ ku binoʼob tu contra Dios. Le xook ku kʼaabaʼtik «Le tuʼux u taal le Navidad» jóoʼsaʼab teʼ revista The Golden Age (¡Despertad!) 14 tiʼ diciembre tiʼ 1927, tu tsoleʼ le Navidadoʼ maʼ teʼ Biblia u taaloʼ, baʼaxeʼ chéen ku beetaʼal utiaʼal u kiʼimakkúuntik u yóol máak yéetel utiaʼal u adorartaʼal imagenoʼob. Le revista xanoʼ tu tsoleʼ maʼ Cristo aʼalmil ka beetaʼak le kʼiinbesajaʼ yéetel tu yaʼalaj: «Tumen chéen le yóokʼol kaab, u tsʼíibolal máak yéetel le Kʼaasilbaʼal péeksik máak ka u beetoʼ [...] maʼ maʼalob ka kʼiinbesaʼak tumen le máaxoʼob u kʼubmubaʼob u meyajtoʼob Jéeobaoʼ». Le oʼolal tu mesil diciembre teʼ jaʼab jeʼeloʼ le sukuʼunoʼob ku meyajoʼob Beteloʼ maʼ tu kʼiinbesoʼob le Navidadoʼ mix suunaj u kaʼa kʼiinbesoʼobiʼ.

10. 1) ¿Baʼax maas naʼataʼab tumen le j-Xoknáaloʼob tiʼ le Biblia tu jaʼabil 1928 yoʼolal le Navidadoʼ? (Ilawil xan le cuadro « Navidad, tuʼux u taal yéetel baʼaxten ku beetaʼal».) 2) ¿Baʼax uláakʼ kʼiinbesajiloʼob aʼalaʼab maʼ maʼalob ka beetaʼak tumen le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ? (Ilawil le cuadro « Uláakʼ kʼiinbesajoʼob maʼ maʼalobtakiʼ».)

10 Tu jaʼabil 1928, le j-Xoknáaloʼob tiʼ le Bibliaoʼ maas tsoʼol tiʼob uláakʼ baʼaloʼob yoʼolal le Navidadoʼ. Tu kʼiinil 12 tiʼ diciembreeʼ le sukuʼun Richard H. Barber, juntúul sukuʼun ku meyaj kaʼach Beteleʼ, tu máansaj junpʼéel tsoltʼaan tiʼ radio tuʼux tu tsolaj tuʼux u taal le Navidadoʼ. ¿Baʼax túun tu beetaj u kaajal Dios? Le sukuʼun Charles Brandleinoʼ, le ka tʼaanaj tiʼ bix úuchik u xuʼulul u kʼiinbeskoʼob le Navidad yéetel u familiaoʼ, tu yaʼalaj: «Maʼ yaachaj t-óol úuchik k-pʼatik le kʼiinbesajoʼobaʼ, baʼaxeʼ t-ilaj chéen bey ka u kʼex máak u éekʼ nookʼeʼ». Le sukuʼun Henry A. Cantwell tu beetaj u superintendente viajanteileʼ tu yaʼalaj xan: «Jach tu taasajtoʼon kiʼimak óolal k-pʼatik junpʼéel kʼiinbesaj utiaʼal k-eʼesik k-yaabiltmaj Jéeoba». Le máaxoʼob tsaypachtik Cristo yéetel chúukaʼan óolaloʼ ku pʼatkoʼob yéetel kiʼimak óolal jeʼel baʼaxak kʼiinbesajil ku taal tiʼ le maʼ jaajil religionoʼ d (Juan 15:19; 17:14).

11. ¿Bix jeʼel k-eʼesik k-tsʼáaikba tu tséel Rey Jesucristoeʼ?

11 ¿Máasaʼ jach maʼalob ka k-beet xan jeʼex le j-Xoknáaloʼob tiʼ le Bibliaoʼ? Le ken tuukulnakoʼon tiʼ le baʼaxoʼob tu beetoʼoboʼ maʼalob xan ka k-tukle: «¿Bix in wilik le nuʼuktaj ku tsʼáaik le palitsil chúukaʼan u yóoloʼ? ¿Kin kʼamik wa? ¿Kin beetik wa yéetel kiʼimak óolal le baʼax kin kanikoʼ?». Wa k-beetik yéetel kiʼimak óolaleʼ yaan k-eʼesik k-tsʼáaikba tu tséel le Reyoʼ, tumen letiʼ yéeymil le palitsil utiaʼal u tsʼáaik jach tu kʼiinil le kaʼansaj ku keʼetel yéetel janaloʼ (Bax. 16:4, 5).

¿Maʼalob wa ka meyajnak le cruz tiʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ?

Le cruz yaan ichil junpʼéel coronaoʼ (Ilawil xóotʼol 12 yéetel 13)

12. ¿Bix u yilaʼal kaʼach le cruz tumen le j-Xoknáaloʼob tiʼ le Bibliaoʼ?

12 Ichil yaʼab jaʼaboʼobeʼ le j-Xoknáaloʼob tiʼ le Bibliaoʼ tu yiloʼob le cruz bey junpʼéel baʼal kʼambeʼen utiaʼal le máaxoʼob tsaypachtik Cristooʼ. Baʼaleʼ maʼ tu adorartoʼobiʼ tumen u naʼatmoʼob maʼ unaj u adorartaʼal imagenoʼobiʼ (1 Cor. 10:14; 1 Juan 5:21). Desde tu jaʼabil 1883, le revista Watch Toweroʼ tu yaʼalaj: «Dioseʼ jach táaj u pʼeek u adorartaʼal imagenoʼob». Baʼaleʼ tu káajbaleʼ le j-Xoknáaloʼob tiʼ le Bibliaoʼ ku meyajtiʼob kaʼach le cruz jujunpʼéel bix u tuklikoʼob maʼ kʼaas u yilaʼal tumen Diosiʼ. Yaneʼ jach uts tu yich kaʼach u chʼikik tu nookʼ junpʼéel cruz yaan ichil junpʼéel corona. Utiaʼaloʼobeʼ le cruz yaan ichil le coronaoʼ u kʼáat u yaʼaleʼ wa ku chúukpajal u yóoloʼob tak tu xuuleʼ yaan u tsʼaʼabaltiʼob u coronail le kuxtaloʼ. Tu káajbal u jaʼabil 1891, tu yáax táan juʼunil le revista Watch Toweroʼ tu taasaj junpʼéel cruz yaan ichil junpʼéel corona.

13. ¿Bix úuchik u yáantaʼal le máaxoʼob tsaypachtik Cristo u naʼatoʼob maʼ unaj u meyaj le cruz tiʼoboʼ? (Ilawil xan le cuadro « Jujunpʼíitil úuchik u bin u naʼataʼal maʼ unaj u meyaj le cruzoʼ».)

13 Le j-Xoknáaloʼob tiʼ le Bibliaoʼ jach uts tu yichoʼob kaʼach le cruz yaan ichil junpʼéel coronaoʼ. Baʼaleʼ óoliʼ tu jaʼabil 1929, le máaxoʼob tsaypachtik Cristooʼ jujunpʼíitil úuchik u bin u naʼatkoʼob baʼaxten maʼ unaj u meyajtiʼob le cruzoʼ. Le sukuʼun Grant Suiter, meyajnaj ichil le Cuerpo Gobernanteoʼ, ka joʼopʼ u kʼaʼajsik le baʼax úuch tiʼ junpʼéel asamblea beetaʼab tu jaʼabil 1928 tu kaajil Detroit (Michigan, Estados Unidos) tu yaʼalaj: «Teʼ asambleaoʼ tsolaʼabeʼ le cruz yaan ichil junpʼéel coronaoʼ junpuliʼ maʼ maʼalob ka meyajnak tiʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ». Ka tsʼoʼokeʼ seguernaj u yáantaʼaloʼob u yiloʼob baʼax unaj u beetkoʼob. Kʼuch u naʼatoʼobeʼ utiaʼal maʼ u kʼaskúuntikoʼob le adoración ku tsʼáaikoʼob tiʼ Jéeobaoʼ junpuliʼ maʼ unaj u meyajtiʼob le cruzoʼ.

14. ¿Baʼax tu beetaj le máaxoʼob meyajtik Dios ka tsʼoʼok u yáantaʼaloʼob u yiloʼob maʼ unaj u meyaj le cruz tiʼoboʼ?

14 ¿Baʼax túun tu beetoʼob ka tsʼoʼok u tsoʼololtiʼob yoʼolal le cruzoʼ? ¿Seguernaj wa u meyajtiʼob le cruz yaan ichil junpʼéel coronaoʼ? Lela Roberts, juntúul kiik tu meyajtaj Jéeoba ichil yaʼab jaʼaboʼobeʼ, tu yaʼalaj: «Ka t-naʼataj maʼ maʼalob ka meyajnaktoʼoneʼ maʼ talamchaj k-pʼatkiʼ». Ursula Serenco, uláakʼ juntúul kiik jach chúukpaj u yóol u meyajt Dioseʼ, tu yaʼalaj bix tu yuʼubiluba letiʼ bey xan u maasil sukuʼunoʼob: «Kʼuchoʼon k-naʼateʼ le baʼax k-tuklik bey junpʼéel baʼax ku kʼaʼajsiktoʼon úuchik u kíimil k-Yuumtsil yéetel ku chíikbesik k-jach kʼubmaj k-óol tiʼ Diosoʼ, junpʼéel baʼax maʼ teʼ Biblia u taaloʼ. Jach kiʼimak k-óol tumen jeʼex u yaʼalik Proverbios 4:18, táan u maas sáasilkuntaʼal k-beel». Jeʼex k-ilkoʼ le máaxoʼob jach chúukaʼan u yóoloʼob u tsaypachtoʼob Cristooʼ tu yilaj maʼ u táakpajloʼob tiʼ mix junpʼéel tiʼ le baʼaloʼob ku kaʼansik le maʼ jaajil religionoʼ.

15, 16. ¿Bix jeʼel k-eʼesik k-jach kʼáat ka pʼáatak limpioil le adoración k-tsʼáaik tiʼ Jéeobaoʼ?

15 Teʼ kʼiinoʼob xanaʼ bey k-beetkoʼ. Tumen k-ojel letiʼe palitsil chúukaʼan u yóol ku meyaj tiʼ Cristo utiaʼal u limpiokíintik u kaajal Diosoʼ, le ken u tsoloʼob teʼ jóoʼsaʼaniloʼob unaj k-kanáantikba tiʼ wa baʼax kʼiinbesajil wa tiʼ uláakʼ baʼaloʼob táakaʼan ichil le maʼ jaajil religionoʼ tu séebaʼanil k-beetik. Jeʼex le sukuʼunoʼob yéetel le kiikoʼob kuxlajoʼob teʼ kʼiinoʼob maʼ úuch káajak u beetik u Reyil Jesusoʼ, toʼon xaneʼ k-jach kʼáat ka pʼáatak limpioil le adoración k-tsʼáaik tiʼ Diosoʼ.

16 Teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ Cristoeʼ yaʼab baʼaxoʼob tsʼoʼok u beetik utiaʼal u kanáantik u múuchʼulil Jéeoba tiʼ baʼaloʼob jeʼel u kʼaskúuntikeʼ, kex yaan tiʼ le baʼaloʼobaʼ maʼ xaaneʼ maʼ chíikaʼan u yilaʼaloʼobiʼ. Koʼox ilik jujunpʼéeliʼ.

U jaʼatsal «le kʼasaʼan máakoʼob tiʼ le utsul máakoʼoboʼ»

17, 18. Tu kettʼaanil u redil le chuk kayoʼ, ¿baʼax u kʼáat u yaʼal 1) u puʼulul le nuxiʼ red ich jaʼoʼ, 2) le «u chukik jejeláas kayoʼoboʼ», 3) le u tsʼaʼabal le maʼalob kayoʼob tiʼ xaakoʼoboʼ, yéetel 4) u puʼulul le kayoʼob maʼ pataloʼoboʼ?

17 Le Rey Jesucristooʼ táan u kanáantik u kaajal Dios yaan tiʼ tuláakal le Luʼumaʼ. Cristo yéetel le angeloʼoboʼ táan u jatskoʼob le máaxoʼob tsaypachtik tiʼ le máaxoʼob maʼatechoʼ. Lelaʼ bey u yeʼesik le u kettʼaanil le chuk kay tu yaʼalaj Jesusoʼ (xok Mateo 13:47-50). ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal le kettʼaanaʼ?

Le u nuxiʼ redil chuk kayoʼ ku chíikbesik le kʼaʼaytaj ku beetaʼal tuláakal yóokʼol kaabaʼ (Ilawil xóotʼol 18)

18 Le u «nuxiʼ redil chuk kay ku puʼulul teʼ k’áa’náab[o’]» ku chíikbesik le kʼaʼaytaj ku beetaʼal tiʼ tuláakal yóokʼol kaabaʼ. Le redaʼ «ku chukik jejeláas kayo’ob». Le u chukik jejeláas kayoʼoboʼ ku chíikbesik le jejeláas máakoʼob ku yáantaʼaloʼob u natsʼubaʼob tiʼ Dios yoʼolal le maʼalob péektsiloʼ, yaneʼ tu séebaʼanil ku káajal u meyajtik Dios, yaan xaneʼ chéen tu káajbal ku yeʼesik u yaabiltmaj Dios. Baʼaleʼ maʼ tu beetik baʼax kʼaʼabéet utiaʼal u adorartik jeʼex unajeʼ. e «Le maʼalob kayo’ob [ku tsʼaʼabal] tiʼ xaako’obo’» letiʼe máaxoʼob uts u puksiʼikʼaloʼob ku yookloʼob teʼ múuchʼuliloʼob wa xaakoʼoboʼ, teʼ múuchʼuliloʼobaʼ ku páajtal u adorartikoʼob Jéeoba jeʼex unajeʼ. Le úuchik u puʼulul le kayoʼob «maʼ pataloʼoboʼ» ku yeʼesik le baʼax ku beetik Cristo yéetel u angeloʼob teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ: U jatskoʼob «le kʼasaʼan máakoʼob tiʼ le utsul máakoʼoboʼ». f Bey túunoʼ le máaxoʼob maʼ uts u puksiʼikʼaloʼob yéetel maʼ tu yóotik u pʼatoʼob le baʼaloʼob maʼ maʼalobtak ku creertikoʼob yéetel ku beetkoʼoboʼ, maʼ tu chaʼabal u pʼáatloʼob ichil le múuchʼuliloʼob utiaʼal maʼ u kʼaskúuntikoʼoboʼ. g

19. ¿Bix a wuʼuyikaba yoʼolal le baʼaxoʼob tsʼoʼok u beetik Cristo utiaʼal u limpiokíintik le máaxoʼob tsaypachtik yéetel u limpiokíintik le adoración ku tsʼáaikoʼob tiʼ Diosoʼ?

19 ¿Máasaʼ ku taasiktoʼon kiʼimak óolal k-ojéeltik bix u kanáantik Cristo le máaxoʼob tsaypachtikoʼ? ¿Máasaʼ jach ku líiʼsik k-óol xan k-ilik láayliʼ ku kanáantik le adoración ku tsʼaʼabal tiʼ Jéeoba jeʼex tu beetil teʼ yáax siglooʼ? Jach kiʼimak k-óol xan k-ojéeltik Cristoeʼ láayliʼ táan u beetik yaʼab baʼaloʼob utiaʼal u kanáantik u kaajal Jéeoba bey xan le adoración ku tsʼaʼabal tiʼoʼ. Le oʼolal utiaʼal k-eʼesik tiaʼanoʼon tu tséel le Rey yéetel u Reinooʼ unaj k-náachtal tiʼ tuláakal baʼal yaan yil yéetel le maʼ jaajil religionoʼ.

a Le judíoʼob ku taaloʼob Jerusalenoʼ ku yaʼalaʼaltiʼob ka u boʼotoʼob impuesto cada jaʼab teʼ templooʼ, baʼaleʼ unaj u boʼotkoʼob yéetel junpʼéel clase taakʼin. Le oʼolal le máaxoʼob kʼexik le taakʼin tiʼoboʼ jach koʼoj u cobrartikoʼob. Tsʼoʼoleʼ le judíoʼob xanaʼ ku kʼaʼabéettal u manikoʼob baʼalcheʼob utiaʼal u kʼubik u siibaloʼob. Jesuseʼ tu yaʼaleʼ le máaxoʼob ku koonoloʼoboʼ «j-ookoloʼob», tumen maʼ xaaneʼ jach koʼoj u konkoʼob le baʼalcheʼoboʼ.

b Le kaajaʼ táan u adorartik Jéeoba tu táankabil u nojoch templo yaan way yóokʼol kaabeʼ.

c Le xookaʼ tu yaʼaleʼ le u tuklaʼal síij Jesús tu kʼiiniloʼob keʼeloʼ ku bin tu contra le baʼax ku yaʼalik le Biblia yoʼolal le «j-kanan tamanoʼob kajaʼanoʼob ich kʼáax yéetel bul áakʼab kaʼach u kanáantkoʼob u tamanoʼob[oʼ]» (Luc. 2:8).

d Teʼ carta 14 tiʼ noviembre tiʼ 1927 tu tsʼíibtaj le sukuʼun Frederick Franzoʼ, tu yaʼalaj: «Maʼ ken k-kʼiinbes le Navidad teʼ jaʼabaʼ. Le sukuʼunoʼob ku meyajoʼob Beteloʼ tsʼoʼok u chʼaʼtuklikoʼob maʼ u kʼiinbesaʼal». Teʼ carta 6 tiʼ febrero tiʼ 1928, le sukuʼun Franzoʼ tu tsʼíibtaj xan: «Jujunpʼíitileʼ Yuumtsileʼ táan u yáantkoʼon k-pʼat le kaʼansajoʼob ku taal tiʼ le religionoʼob nuʼuktaʼanoʼob tumen le Kʼaasilbaʼaloʼ».

e Tu jaʼabil 2013, yanchaj 7 millones 965 mil 954 u túulal j-kʼaʼaytajoʼob, baʼaleʼ 19 millones 241 mil 252 binoʼob tu Kʼaʼajsajil kíimik Cristoiʼ.

f Le u jaʼatsal le maʼalob kayoʼob tiʼ le maʼatechoʼ maʼ táan u tʼaan tiʼ u jaʼatsal le tamanoʼob tiʼ le chivoʼoboʼ (Mat. 25:31-46). Le tamanoʼob yéetel le chivoʼoboʼ yaan u jaʼatsloʼob yéetel u juzgartaʼaloʼob tu kʼiiniloʼob le nojoch muʼyajiloʼ. Le maʼ kʼuchuk le kʼiin jeʼeloʼ le máakoʼob ku keʼeteloʼob yéetel maʼ maʼalob kayoʼoboʼ yaan u páajtalil u natsʼkubaʼob yiknal Jéeoba yéetel utiaʼal ka ookkoʼob ichil le múuchʼuliloʼob ku keʼeteloʼob yéetel xaakoʼoboʼ (Mal. 3:7).

g Ken tsʼoʼokkeʼ le maʼ maʼalobtakoʼoboʼ yaan u puʼuloʼob tiʼ junpʼéel horno ku tóochʼbal u kʼáakʼil, lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ yaan u xuʼulsaʼal tiʼob.