Pintor tu konten

Pintor tu daftar isi

PASAL 11

Ias Marparange Patuduhon Habadiaon ni Debata

Ias Marparange Patuduhon Habadiaon ni Debata

NA DIULAS DI PASAL ON

Cara ni Raja i mangurupi rayatna unduk tu patik ni Debata taringot tu marparange

Tapingkirhon ma hita masuk tu harbangan ni alaman parduru bagas joro ni Jahowa di partondion na sangap

1. Aha do na niida ni si Hesekiel?

 SONGON dia do molo masa tu hita pengalaman ni panurirang Hesekiel 2.500 taon naung salpu? Pingkirhon ma laho hita tu bagas joro na balga jala marmulia. Sada surusuruan na gogo mandongani hita mandalani inganan i! Adong pitu tangga sinangkokan asa sahat tu sada sian tolu harbangan laho masuk tu inganan i. Inganan i mambahen longang rohanta. Timbo ni harbanganna hirahira 30 meter. Adong angka bilut parjagaan di bagasan. Diuhir do gombar ni hau ni harambir di angka tiang na bolon.​—Hes. 40:1-4, 10, 14, 16, 22; 41:20.

2. (a) Aha do na nigombarhon ni bagas joro i? (Ida surat na di toru.) (b) Aha do na boi taparsiajari sian na adong di dalan laho masuk tu bagas joro i?

2 On ma parnidaan ni si Hesekiel taringot tu bagas joro partondion. Dipatorang do taringot tu bagas joro i di bindu 40 sahat tu 48. Bagas joro i, manggombarhon aturan na ditontuhon Jahowa laho manomba Ibana. Angka na adong di bagas joro i, mangurupi hita laho manomba Jahowa di tingki parpudi on. a Aha do na nigombarhon ni harbangan na timbo i? On manggombarhon halak na manomba Jahowa, na ingkon mangulahon aturan naung ditontuhon Ibana. Dos do i muse dohot na nigombarhon ni hau harambir. Di Bibel, hau ni harambir olo do dipangke manggombarhon halak na marroha na tigor. (Ps. 92:13) Songon dia do taringot tu angka bilut parjagaan i? I patuduhon ndang boi sasahalak na so mangoloi aturan ni Debata parsidohot tu panombaon na badia jala ndang tama manjalo hangoluan salelengna.​—Hes. 44:9.

3. Boasa na mangihuthon Kristus ingkon dipabadia sian tingki tu tingki?

3 Songon dia do parnidaan ni si Hesekiel on digohi? Nunga taparsiajari di Pasal 2 molo Jahowa marhite Jesus Kristus pabadiahon naposoNa sian taon 1914 sahat tu mula ni 1919. Dipabadia dope naposo ni Debata sahat tu saonari? I do. Saleleng 100 taon naung salpu, marsihohot do Jesus tu aturan ni Jahowa taringot tu marparange na ias. Alani i, ringkot laho pabadiahon siihuthon ibana sian tingki tu tingki. Boasa songon i? Ala nasida marharoroan sian tongatonga ni jolma na marparange na ramun, jala sai dielaela Sibolis do nasida mangulahon parmainanon. (Jaha 2 Petrus 2:20-22.) Saonari, taparsiajari ma songon dia halak Kristen diurupi asa ias sian tingki tu tingki. Parjolo taringot tu parange, na paduahon taringot tu huria, jala na patoluhon taringot tu keluarga.

Diurupi Marparange na Ias sian Taon tu Taon

4, 5. Aha do jorat naung leleng dipangke Sibolis, jala aha do pangkorhonna?

4 Sian najolo, ringkot do di naposo ni Debata marparange na ias. Alani i, las do roha nasida manjangkon tudutudu taringot i. Taparrohahon ma angka na dipaboa di toru on.

5 Ulaon parmainanon (amoralitas seksual). Jahowa do na mamasumasu pardongansaripeon sian mulana, alani i ndang sala hubungan seks di na mardongan saripe. Alai, dielaela Sibolis do jolma asa mangulahon parmainanon jala dipangke do i laho manjorat naposo ni Debata. Songon na masa di tingki ni si Bileam, godang do na diuhum Jahowa ala mangulahon parmainanon. Saonari, dipangke Sibolis dope parmainanon laho manjorat naposo ni Debata di tingki parpudi on.​—4 Mus. 25:1-3, 9; Pgk. 2:14.

6. Aha do ikrar na dipabinsar di Watch Tower 15 Juni 1908, songon dia do pangkorhonna jala boasa ndang dipangke be ikrar i saonari? (Ida surat na di toru.)

6 Laho mangalo jorat ni Sibolis, Watch Tower 15 Juni 1908, pabinsarhon ikrar na mandok, ”Sadihari jala didia pe ingkon dos do parangengku maradophon na so dongan saripengku.” b Nang pe ikrar on ndang ditontuhon asa diulahon, alai godang do na manjangkon ikrar i, jala goar ni nasida disurat di Zion’s Watch Tower. Godang do na mandapot laba alani ikrar i, alai lam leleng diboto organisasi ma adong na so marsitutu mangulahon ikrar i. Ujungna, ndang dibahen be ikrar sisongon i. Alai, aturan taringot tu marparange na ias tongtong do ingkon diihuthon sahat tu saonari.

7. Parsoalan aha do na diulas di The Watchtower taon 1935, jala aha do aturan di pardongansaripeon na dipaboa muse?

7 Lam marsitutu do Sibolis mangulahon sangkapna. Dipaboa di The Watchtower 1 Maret 1935, parsoalan na masa tu naposo ni Debata. Adong na marpingkir molo ringgas nasida marbarita na uli, ndang pola ulahonon ni nasida patik ni Jahowa taringot tu marparange na ias. Dipaboa muse di majalah i, ”Ingkon ingoton ni sasahalak do, na ringkot siulahononna ndang holan marbarita. Sahalak Sitindangi mamangke goar ni Debata, i ma Jahowa. Alani i, marhite parangena ingkon pasangaponna do Jahowa dohot HarajaonNa.” Dipaboa ma muse di artikel i, angka na mardongansaripe ingkon ”pasiding parmainanon i”.​—1 Kor. 6:18.

8. Boasa jotjot dipaboa di Joujou Paboahon lapatan ni hata Junani taringot tu parmainanon?

8 Marpulu taon na parpudi on, jotjot do dipaboa di Joujou Paboahon lapatan ni hata por·neiʹa, i ma parmainanon. Hata on, adong di Angka Buku Junani Kristen. Hata por·neiʹa, ndang holan patuduhon hubungan seks, alai dohot do angka ulaon na rorang songon na diulahon di inganan ni pelacur. Alani i, tarondingi do angka siihuthon Kristus sian hasomalan ni portibi on na mangulahon parmainanon.​—Jaha Epesus 4:17-19.

9, 10. (a) Aha do na dipaboa di The Watchtower taon 1935 taringot tu marparange? (b) Aha do na diajarhon Bibel taringot tu alkohol?

9 Alkohol. Dipaboa do muse di The Watchtower 1 Maret 1935 taringot tu parange na asing, ”Adong do deba sian angka donganta minum alkohol andorang so marbarita na uli jala mangulahon ulaon na asing di organisasi. Songon dia do didok Bibel taringot tu minum alkohol? Tama do sasahalak manginum alkohol molo mangkorhon i tu ulaon di partondion?”

10 Dipaboa do di Bibel aturan taringot tu siinumon na maralkohol. Ndang diorai di Bibel minum anggur dohot siinumon na maralkohol, alai diorai do hita mabuk. (Ps. 104:14, 15; 1 Kor. 6:9, 10) Taringot tu minum alkohol tingki marhobas tu Debata, nunga leleng dipaingot naposo ni Debata marhite na masa tu anak ni si Aron. Diuhum do anak ni si Aron, ala mambahen api na so badia di adopan ni Debata. Ndang leleng dungkon i, pintor diorai Debata do sude malim minum alkohol tingki marhobas tu Ibana. Alani i, boi ma taboto aha na mambahen nasida diuhum. (3 Mus. 10:1, 2, 8-11) Prinsip on mangurupi naposo ni Debata asa unang di bagasan hamabuhon tingki marhobas tu Jahowa.

11. Songon dia do pangantusion taringot tu alkoholisme mangurupi naposo ni Debata?

11 Saleleng marpulu taon sahat tu saonari, diurupi do siihuthon Kristus marpangantusion na sintong taringot tu alkoholisme manang hatagian manginum alkohol. Marhite pangantusion on, diurupi do nasida asa unang dirajai alkohol. Adong do muse sian nasida diurupi pasidingkon alkohol. Ndang tama naposo ni Debata dirajai alkohol, ala on boi mambahen jea tu dirina, keluarga dohot tu Jahowa.

”Ndang boi tapingkirhon Tuan i bau timbaho jala mangisap timbaho di pamanganna.”​—C. T. Russell

12. Songon dia do pangkilalaan ni siihuthon Kristus taringot tu timbaho andorang so ari parpudi?

12 Timbaho manang sigaret. Andorang so dipungka tingki parpudi, siihuthon Kristus nunga manjujui halak na asing asa unang martimbaho manang marsigaret. Pigapiga taon naung salpu, diingot si Charles Capen sahalak donganta naung matua ma, tingki pajumpang ibana parjolo sahali dohot si Charles Taze Russell di ujung ni abad 19. Si Capen na marumur 13 taon, rap dohot hahaanggina pajumpang dohot si Russell di tangga ni Bible House di Allegheny, Pennsylvania. Disungkun si Russell ma, ”Na marisap do hamu? Muap sigaret.” Dipaboa ma molo nasida ndang marisap. Alai sian i diantusi nasida ma songon dia pangkilalaan ni si Russell taringot tu sigaret. Di Watch Tower 1 Agustus 1895, dipatorang si Russell do ayat na disurat di 2 Korint 7:1. Didok ibana, ”Huhilala halak Kristen ndang pabadiahon Debata manang ndang parohon laba tu nasida mamangke timbaho manang marisap. . . . Ndang boi tapingkirhon Tuan i bau timbaho jala mangisap timbaho di pamanganna.”

13. Songon dia do naposo ni Debata diurupi lam badia sian taon 1973?

13 Taon 1935, dipaboa do di The Watchtower molo timbaho ”ramba na mambahen ramun”. Dipaboa do muse, molo na mamangke timbaho ndang boi gabe anggota keluarga Betel manang marhobas di organisasi ni Debata, songon perintis manang sintua kaliling. Taon 1973, lam dipatangkas ma muse taringot on. Dipaboa di The Watchtower 1 Juni, ndang tama sahalak Sitindangi mandapot hak na sumurung di huria molo diulahon dope ulaon na parohon hamatean, na ramun jala na so patuduhon holong. Mulai sian i, dipabali ma halak na tongtong dope marisap di huria. c On ma cara ni Kristus mangurupi naposo ni Debata asa badia di partondion.

14. Songon dia do patik ni Debata taringot tu mudar, jala songon dia do transfusi darah gabe jotjot dipangke di liat portibi on?

14 Mudar. Sian tingki ni si Noak, diorai Debata do mangallang mudar. Dipatangkas do muse on tingki dilehon patikNa tu halak Israel jala dipaboa do tu halak Kristen di abad na parjolo asa ’diparsubangkon . . . mudar’. (Ul. 15:20, 29; 1 Mus. 9:4; 3 Mus. 7:26) Alai marsitutu do Sibolis manjorat naposo ni Debata di tingki parpudi on asa unang diihuthon on. Di abad 19 diuji dokter ma transfusi darah. Dung diantusi nasida taringot tu golongan darah, lam jotjot ma dipangke nasida transfusi. Taon 1937, mulai ma dipapungu mudar jala disimpan di inganan panimpanan ni mudar (bank darah). Tingki masa Porang Dunia II lam jotjot ma diulahon transfusi darah. Dung i, somal ma dipangke transfusi sahat tu saonari di liat portibi on.

15, 16. (a) Songon dia do pangkilalaan ni Sitindangi Ni Jahowa taringot tu transfusi darah? (b) Songon dia do angka siihuthon Jesus diurupi taringot tu transfusi darah jala aha do labana?

15 Sian taon 1944, dipaboa di The Watchtower transfusi darah dos do i dohot na mangallang mudar. Sataon dungkon i, lam dipatangkas ma prinsip ni Bibel taringot i. Taon 1951, dipabinsar do sungkunsungkun dohot alus na mangurupi naposo ni Debata mangalehon hatorangan tu kalangan medis. Di liat portibi on, ndang mabiar angka siihuthon Jesus mangihuthon prinsip ni Bibel taringot tu mudar, nang pe jotjot nasida dihosomi. Alai, marhite organisasina, diparade Kristus do tudutudu na mangurupi naposo ni Debata. Dipabinsar do brosur dohot artikel na mangalehon hatorangan na tangkas taringot tu transfusi darah.

16 Taon 1979, ro ma angka sintua tu rumah sakit laho mangurupi angka donganta paboahon tu angka dokter haporseaon ni nasida taringot tu mudar sian Bibel. Dung i, patorangkon parubatan alternatif na so mamangke mudar. Taon 1980, angka sintua di 39 kota di Amerika Serikat diajari mangulahon on. Ujungna, disuru Punguan na Mangaradoti Organisasi ma asa dibahen Panitia Penghubung Rumah Sakit di liat portibi on. Adong do labana? Saonari, marpuluribu ahli medis, i ma angka dokter, ahli bedah, dohot dokter anestesi rade mangubati Sitindangi ndang mamangke mudar. Nunga godang rumah sakit na paradehon parubatan ndang mamangke mudar jala on gabe standar parubatan na dumenggan. Las do rohanta mangida cara ni Jesus mangondingi siihuthon ibana sian jorat ni Sibolis taringot tu mudar!​—Jaha Epesus 5:25-27.

Nunga godang rumah sakit na paradehon parubatan ndang mamangke mudar jala on gabe standar parubatan na dumenggan

17. Songon dia do hita patuduhon pangargaion tu na binahen ni Kristus laho mangurupi siihuthon ibana asa badia?

17 Tasungkun ma dirinta, ’Huargai do cara ni Kristus pabadiahon siihuthon ibana asa boi tongtong marsihohot tu patik ni Jahowa?’ Molo songon i, tongtong ma taingot, marsitutu do Sibolis manjorat hita asa unang mangargai aturan ni Jahowa dohot Jesus taringot tu parange na ias. Asa malua hita sian jorat ni Sibolis, diparade organisasi do tudutudu dohot sipasingot laho pasidingkon parange ni portibi on. Denggan ma taparrohahon jala taulahon angka sipasingot on.​—Poda 19:20.

Mangondingi Huria sian Parange na So Denggan

18. Aha do parsiajaran na dapot sian parnidaan ni si Hesekiel taringot tu bilut parjagaan?

18 Paduahon, parange na badia hombar do tu na niulahon ni Jesus manjaga huria asa ias jala badia. Alai, ndang sude rade mangihuthon aturan ni Jahowa taringot tu marparange na ias. Adong do na so marsihohot tu Jahowa jala dituntun mangalo patikNa. Aha do na ingkon dibahen tu halak sisongon i? Asa taboto alusna taparrohahon ma muse parnidaan ni si Hesekiel. Diida ibana adong harbangan na timbo, jala adong angka bilut parjagaan di dalan laho masuk tu bagas joro i. Dijaga do dalan masuk tu bagas joro i, asa unang masuk angka ”na so tarsunat rohana”. (Hes. 44:9) On patuduhon, panombaon na sintong sada hak na sumurung do tu halak na marsitutu manjaga parangena hombar tu patik ni Jahowa. Dung i, ndang sude halak boi mandapot hak na sumurung laho marsaor dohot dongan sahaporseaon manomba Jahowa.

19, 20. (a) Songon dia do Kristus mangurupi angka siihuthon ibana asa denggan mangurupi sasahalak na mangulahon dosa? (b) Aha do tolu na mambahen sasahalak ingkon dipabali sian huria?

19 Taon 1892, Watch Tower mandok, ”Ingkon dipabali (halak Kristen) do na so porsea tu tobusan [arga na dos] ni Jesus na dilehon tu sude jolma.” (Jaha 2 Johannes 10.) Taon 1904, dipaboa di buku The New Creation, halak na so olo muba sian parange na roa boi mambahen sega huria. Di tingki i, sude do ruas ni huria dohot tu ”rapat ni gareja” laho mamareso hasalaan ni sasahalak. Alai ndang jotjot masa on. Taon 1944, dipaboa di The Watchtower, holan angka donganta baoa do na dohot tu rapat sisongon i. Taon 1952, dipabinsar ma di The Watchtower cara pasaehon parsoalan mangihuthon Bibel, jala boasa sasahalak na so olo muba dipabali sian huria. On mambahen huria tongtong ias jala badia.

20 Marpulu taon dungkon i, diurupi Kristus do asa lam tangkas pangantusion jala lam denggan cara ni siihuthon ibana mangurupi sasahalak na mangulahon dosa. Diurupi jala diajari do angka sintua asa patuduhon hatigoran dohot asi ni roha tingki pasaehon parsoalan. Adong tolu na mambahen sasahalak ingkon dipabali sian huria: (1) asa unang marlea goar ni Jahowa, (2) asa unang sega huria, jala (3) asa taronjar roha ni sasahalak na dipabali mambahen hamubaon.

21. Boasa sasahalak na dipabali sian huria parohon laba tu naposo ni Debata?

21 Boi do taida songon dia aturan taringot tu sasahalak na dipabali sian huria parohon laba tu siihuthon Kristus saonari? Songon na masa tu halak Israel najolo, mangkorhon na roa do tu bangso i halak na mangulahon dosa. Jotjot do godang na tarelaela mangihuthon parange na roa. Ujungna, bangso i mambahen goar ni Jahowa marlea jala mambahen ro rimas ni Jahowa. (Jer. 7:23-28) Saonari torop sian naposo ni Jahowa, i ma angka baoa dohot borua na mangkaringkothon ulaon di partondion. Ala dipabali do sian huria sasahalak na so olo muba, ndang boi be nasida dipangke Sibolis gabe ”sinjata” manegai huria. Alani i, pos do rohanta tongtong do huria Kristen badia di adopan ni Jahowa. Taingot ma didok Jahowa do, ”Nasa sinjata na jinadihon mangalo ho, ndang manjadi.” (Jes. 54:17) Alani i, marsihohot do hita tu angka sintua na mangaradoti huria tingki diurupi sasahalak na mangulahon dosa?

Pabadiahon Debata Haroroan ni Sude Keluarga

22, 23. Aha do na mambahen taronjar rohanta mangida dongan sahaporseaonta di mula ni abad 20, alai aha dope na ringkot siulahonon ni nasida taringot tu keluarga?

22 Na patoluhon, na parohon laba sian ulaon pabadiahon sian tingki tu tingki hombar do tu aturan taringot tu keluarga dohot pardongansaripeon. Lam denggan do pangantusionta taringot tu keluarga saonari? I do. Umpamana, boi do taronjar rohanta molo tajaha pengalaman ni angka donganta di mula ni abad 20. Sipujion do nasida ala patujolohon ulaon marbarita di tingki i, alai ingkon tongtong do ingotonnasida laho manarihon na ringkot di ngolunasida. Boasa?

23 Di tingki i godang do donganta na laho dao sian jabu ni nasida saleleng marbulanbulan marbarita manang mangulahon ulaon na ringkot di organisasi. Dijujui do nasida asa unang pola marhasohotan jala di tingki i, ndang sadia godang hatorangan na diparade laho patoguhon keluarga. Songon i do pe pangantusion ni siihuthon Kristus saonari? Ndang songon i be.

Ingkon jumolo do hita manarihon keluarga sian hak na sumurung na tadapot di organisasi

24. Songon dia do Kristus mangurupi naposo ni Debata asa lam denggan mangantusi taringot tu pardongansaripeon dohot keluarga?

24 Saonari, ingkon jumolo do hita manarihon keluarga sian hak na sumurung na tadapot di organisasi. (Jaha 1 Timoteus 5:8.) Dung i, diurupi Kristus do siihuthon ibana marhite poda sian Bibel taringot tu pardongansaripeon dohot keluarga. (Eps. 3:14, 15) Taon 1978, dipabinsar ma buku Membina Keluarga Bahagia. Dungkon 18 taon, dipabinsar ma buku Rahasia Kebahagiaan Keluarga. Asing ni i, diparade do artikel di Joujou Paboahon na mangurupi na mardongan saripe mangulahon prinsip ni Bibel.

25-27. Songon dia do hatorangan na ringkot tu angka dakdanak lam disarihon saonari?

25 Songon dia do taringot tu angka na poso? Saonari, lam disarihon do angka na ringkot tu nasida. Diparade organisasi ni Jahowa do hatorangan na mangurupi angka na poso sian marragam umur. Jala saonari nunga gumodang hatorangan na diparade. Umpamana, rubrik ”Juvenile Bible Study” na adong di The Golden Age sian taon 1919 sahat tu 1921. Dungkon i, dipabinsar do brosur The Golden Age ABC taon 1920 dohot buku Children taon 1941. Taon 1970-an, diparade do buku Mendengar kepada Guru yang Agung, Masa Remaja—Manfaatkanlah Sebaik-baiknya, dohot Buku Cerita Alkitab. Taon 1982, dibahen ma seri ”Kaum Remaja Bertanya” di Sadarlah! On ma mulana dipatupa buku Pertanyaan Kaum MudaJawaban yang Praktis, taon 1989.

Las do roha ni angka donganta manjalo brosur Parsiajaran Bibelhu di kebaktian na adong di Jerman

26 Saonari, adong dua jilid buku Kaum Muda jala tongtong dope dibahen seri taringot tu angka na poso di situs web jw.org. Adong do muse buku Belajarlah dari sang Guru Agung. Godang do diparade di situs webta rubrik tu na poso songon, kartu tokoh Alkitab, menggali Alkitab bagi anak-anak yang lebih tua dan lebih muda, teka-teki, video, komik Alkitab, dohot parsiajaran Bibel tu dakdanak na marumur tolu taon tu toru. Tingki di tano on, hea do dihaol Jesus angka dakdanak jala sahat tu saonari ndang hea muba pangkilalaanna tu na poso. (Mrk. 10:13-16) Lomo do roha ni Jesus asa dihaholongi jala dipatogu haporseaon ni angka na poso.

27 Lomo do roha ni Jesus angka dakdanak diondingi sian mara. Godang do saonari masa pelecehan tu dakdanak. Alani i, diparade do angka hatorangan na mangurupi natuatua mangondingi ianakhonna sian sasahalak na naeng mangulahon na rorang tu nasida. d

28. (a) Songon na dipatuduhon di parnidaan ni si Hesekiel, aha do na ingkon taulahon molo hita mangihuthon panombaon na badia? (b) Aha do na ingkon taulahon?

28 Tontu, las do rohanta mangarimangi cara ni Kristus mangajari siihuthon ibana mangargai prinsip marparange songon na dihalomohon Jahowa, mangulahon angka prinsip i, jala mandapot laba sian i. Tapingkirhon ma muse bagas joro di parnidaan ni si Hesekiel. Taingot ma harbangan na timbo i. Nang pe manggombarhon bagas joro di partondion alai, boi do tangkas aha lapatan ni i di hita? Masuk tu bagas joro, ndang sae holan ro tu Bale Harajaon, mambungka Bibel, manang laho marbarita. Boi do i taulahon asa diida jolma. Halak na munafik pe boi do mangulahon on, alai sasintongna ibana ndang masuk tu joro ni Jahowa. Alai molo taulahon do on sude, jala mangihuthon lomo ni roha ni Jahowa sian roha na ias, on patuduhon hita ro tu bagas joro partondion na badia, i ma aturan naung ditontuhon laho manomba Jahowa. Anggiat ma taargai hak na sumurung on, jala marsitutu patuduhon habadiaon ni Jahowa marhite mangulahon patikNa taringot tu marparange.

a Taon 1932, buku Vindication Jilid 2 patuduhon surirang ni Bibel taringot tu hamumulak ni naposo ni Debata tu hutanasida digohi saonari. Alai, naposo ni Debata na nidokna, i ma Israel ni Debata ndang bangso Israel. Surirang i, manggombarhon panombaon tu Jahowa na lam dipabadia. Menara Pengawal 1 Maret 1999 patorangkon parnidaan ni si Hesekiel taringot tu bagas joro na manggombarhon ulaon pabadiahon di partondion di tingki parpudi on.

b Diorai do di ikrar i sahalak baoa rap dohot sahalak borua di sada kamar molo ndang bungka pintu ni kamar i, manang molo nasida ndang na mardongansaripe dohot na mariboto. Saleleng martaontaon, ganup ari do didok ikrar i tingki Ibadat Pagi di Betel.

c Na nidokna mamangke timbaho, i ma mangisap, mangkilhil, manang manuan laho mambahen sigaret.

d Umpamana, ida ma Belajarlah dari sang Guru Agung, pasal 32; dohot Sedarlah! Oktober 2007, halaman 3-11.