IBUOT 11
Edinam Mme Ukpụhọde ke Ido Uwem Owụt Nte Abasi Edide Edisana
Da nte ke afo ebe ke inuaotop odụk okụre akwa ndamban̄a temple Jehovah oro
1. Nso ke Ezekiel okokụt emi enyenede uten̄e?
NSO ke akpanam edieke se okpokụtde se prọfet Ezekiel okokụtde ke n̄kpọ nte isua 2,500 emi ẹkebede? Kere ise: Afo asan̄a ekpere akwa ediye temple. Okopodudu angel odu do, ndien enye ada fi owụt akaka ebiet emi! Afo ọmọdọk udịghiukot itiaba oro adade esịm kiet ke otu inuaotop ita. Mme inuaotop emi ẹnyene uten̄e tutu. Mmọ ẹkon̄ ke n̄kpọ nte mita 30. Ke inuaotop oro, afo omokụt ke mme ubet mbon ukpeme ẹdu. Ẹkap ndiye ndise eyop ke mme adaha.—Ezek. 40:1-4, 10, 14, 16, 22; 41:20.
2. (a) Nso ke n̄kukụt temple ada aban̄a? (Se n̄ko ikọ idakisọn̄.) (b) Nso ke ikeme ndikpep nto mme n̄kpọ oro ẹdude ke mme inuaotop temple oro?
2 Emi edi ndamban̄a temple oro Ezekiel okokụtde ke n̄kukụt. Enye ama etịn̄ ekese n̄kpọ aban̄a temple emi; ẹwet se enye eketịn̄de ọtọn̄ọde ke ibuot 40 esịm 48 ke n̄wed emi ẹkotde ẹdian enye. Temple emi ada aban̄a ndutịm oro Jehovah anamde ọnọ edisana utuakibuot. Kpukpru se idude ke temple emi ẹnyene se ọwọrọde ke utuakibuot nnyịn ke mme akpatre usen emi. * N̄kokon̄ inuaotop temple emi ẹda ẹban̄a nso? Mmọ ẹti nnyịn ke mbon oro ẹtuakde ibuot ẹnọ Jehovah ke edisana usụn̄ ẹnyene ndida ndinen ye n̄kokon̄ edumbet Abasi ndu uwem. Idem mme ndise eyop oro ẹkapde do ẹda ẹban̄a kpa ukem n̄kpọ oro sia Bible ndusụk ini esida eyop etịn̄ aban̄a edinen ido. (Ps. 92:12) Nso ke mbon ukpeme inuaotop oro ẹda ẹban̄a? Nte an̄wan̄ade, owo inyịmeke mbon oro mîdụhe uwem nte Abasi etemede ẹdụk ediye, edisana utuakibuot emi adade esịm uwem mi.—Ezek. 44:9.
3. Ntak emi oyomde ẹkaka iso ẹnam mme anditiene Christ ẹsana?
3 Didie ke n̄kukụt Ezekiel emi osu? Nte ikokụtde ke Ibuot 2 ke n̄wed emi, Jehovah ama ada Christ anam ikọt esie ẹnen̄ede ẹsana ọtọn̄ọde ke isua 1914 esịm ntọn̄ọ ntọn̄ọ isua 1919. Ndi utom edinam asana emi ama etre ini oro? Ihih! Ke ofụri isua ikie emi ẹbede, Christ ama aka iso anam ikọt Abasi ẹda ndisana edumbet Jehovah ẹdu uwem. Emi ọwọrọ ke oyom ẹka iso ẹnam ikọt esie ẹsana. Ntak-a? Sia Christ ke atan̄ mme anditiene enye ke mbiara ererimbot emi obon, ndien Satan ke aka iso odomo ndidụri mmọ nsịn ke okpụk oburobụt ido. (Kot 2 Peter 2:20-22.) Ẹyak idụn̄ọde ikpehe ita oro ẹkade-ka iso ẹnam ata mme Christian ẹsana. Akpa, idineme edinam ẹsana ke ido uwem, ekem ineme ndutịm edinam esop asana, ndien ke akpatre, ineme iban̄a ubon.
Ẹnam Ẹsana ke Ido Uwem ke Ediwak Isua Emi Ẹbede
4, 5. Nso ke Satan esida anam mme owo ẹkpọn̄ Abasi, ndien enye okụt unen adan̄a didie?
4 Ikọt Jehovah ẹsinen̄ede ẹma ndidu edisana uwem kpukpru ini. Ntem, mmọ ẹsinyịme ata in̄wan̄-in̄wan̄ ukpep oro ẹkade-ka iso ẹnọ mmọ ẹban̄a edisana ido uwem. Kere ban̄a uwụtn̄kpọ ifan̄.
5 Oburobụt ido. Jehovah akanam ebe ye n̄wan man ẹsinyene ebuana idan̄ ke edisana usụn̄. Esinenem Satan ndibiat ọsọn̄urua enọ emi nnyụn̄ nnam enye akabade ndedehe n̄kpọ emi enye adade odomo ikọt Jehovah idomo man ẹtaba mfọn Abasi. Satan ama ada emi anam ata ediwak ikọt Abasi ẹtaba mfọn Abasi ke eyo Balaam, enye ke onyụn̄ ada usụn̄ emi anam mme owo ẹtaba mfọn Abasi ke mme akpatre usen emi akan nte akanam anamde.—Num. 25:1-3, 9; Edi. 2:14.
6. Ewe un̄wọn̄ọ ke ẹkemịn̄ ke Enyọn̄-Ukpeme, didie ke ẹkesida enye, ndien ntak emi owo mîkesidaha enye aba? (Se ikọ idakisọn̄ n̄ko.)
6 Man ẹbiat ukeme oro Satan esịnde mi, Enyọn̄-Ukpeme (Ikọmbakara) eke June 15, 1908, ama emịn̄ un̄wọn̄ọ oro ekesịnede ikọ emi: “Edieke ndide erenowo ndien ndu ikpọn̄ ye n̄wan m̀mê edieke ndide n̄wan ndien ndu ikpọn̄ ye erenowo, ndinam n̄kpọ ye enye ke kpukpru ebiet ye kpukpru ini nte n̄kpanamde ye enye an̄wan̄wa.” * Okposụkedi emi owo mîkọdọhọke ẹsida un̄wọn̄o emi, ediwak owo ẹma ẹda un̄wọn̄ọ emi ẹnyụn̄ ẹnọ enyịn̄ mmọ ẹwet ẹsịn ke Enyọn̄-Ukpeme. Ke ediwak isua ẹma ẹkebe, ẹma ẹdifiọk ke okposụkedi emi un̄wọn̄ọ emi ekenyenede ufọn ọnọ ediwak owo ini oro, ke enye ama akabade edi ikpîkpu edinam, ntem ẹma ẹtre ndisida enye. Edi ikọt Jehovah ẹkesụk ẹdada n̄kokon̄ edumbet oro akanamde ẹsida un̄wọn̄ọ oro, ẹdu uwem.
7. Ewe mfịna ke ẹkeneme ke Enyọn̄-Ukpeme ke 1935, ndien nso in̄wan̄-in̄wan̄ item ke ẹkenọ?
7 En̄wan Satan eketetịm ọsọn̄ ubọk. Enyọn̄-Ukpeme (Ikọmbakara) eke March 1, 1935, ama eneme mfịna emi akakade-ka iso ke otu ikọt Abasi in̄wan̄-in̄wan̄. Anaedi ndusụk owo ẹkekere ke iyomke mmimọ ida mme edumbet Jehovah idu uwem edieke mmimọ isitienede iwọrọ an̄wautom. Enyọn̄-Ukpeme oro ama etịn̄ in̄wan̄-in̄wan̄ ete: “Ana owo eti ke ndinyụn̄ ntiene nnọ ikọ ntiense idịghe n̄kukụre se ẹyomde. Mme Ntiense Jehovah ẹda ke ibuot Jehovah, ndien mmọ ẹnyene ndida nte odotde nnọ Jehovah ye Obio Ubọn̄ esie.” Ekem, ibuotikọ oro ama ọnọ in̄wan̄-in̄wan̄ item aban̄a ndọ ye idan̄, ke ntem an̄wamde ikọt Abasi “ẹfehe ẹkpọn̄ use.”—1 Cor. 6:18.
8. Ntak emi Enyọn̄-Ukpeme esitịn̄de ndien ndien se ikọ Greek oro ẹkabarede use enen̄erede ọwọrọ?
8 Ke mme isua ndondo emi, Enyọn̄-Ukpeme ọsọn̄ọ etịn̄ ndien ndien se por·neiʹa—ikọ N̄wed Abasi Usem Greek oro ẹkabarede use—enen̄erede ọwọrọ. Enye iwọrọke ebuana idan̄ kpọt. Utu ke oro, por·neiʹa esịne nsio nsio oburobụt edinam, ye kpukpru oburobụt ido oro ẹsinamde ke ufọk akpara. Ntem, ẹkpeme ikọt Christ mbak mmọ ẹdinam oburobụt ido emi akande ata ediwak owo ubọk mfịn.—Kot Ephesus 4:17-19.
9, 10. (a) Ewe idiọk edinam ke Enyọn̄-Ukpeme eketịn̄ aban̄a ke 1935? (b) Nso ke Bible ekpep aban̄a edin̄wọn̄ mmịn?
9 Edin̄wọn̄ mmịn mbe ubọk. Enyọn̄-Ukpeme (Ikọmbakara) eke March 1, 1935, ama etịn̄ aban̄a idiọk edinam en̄wen ete: “Ẹkụt n̄ko ke ndusụk owo ẹsin̄wọn̄ mmịn mbemiso ẹkade ukwọrọikọ m̀mê ẹnamde mme utom eken ke esop. Ini ewe ke N̄wed Abasi ọdọhọ ẹsin̄wọn̄ mmịn? Ndi odot owo ndin̄wọn̄ mmịn tutu enye ikemeke aba ndinam se akpanade anam ke esop Abasi?”
10 Ibọrọ oro ẹkenọde ama owụt se Ikọ Abasi etịn̄de aban̄a mmịn. Bible ikpanke owo ndin̄wọn̄ mmịn ke ufat, edi enen̄ede akpan ukpammịn. (Ps. 104:14, 15; 1 Cor. 6:9, 10) Amaedi edin̄wọn̄ mmịn mbemiso ẹnamde n̄kpọ Abasi, ẹti ikọt Abasi ke anyan ini ẹban̄a nditọ Aaron emi Abasi okowotde ke ntak emi ẹkedade esen ikan̄ ẹdi itieuwa Abasi. Esisịt ini ke oro ebede, mbụk oro owụt se itiede nte ntak emi akanamde mmọ ẹnam utọ akwa idiọkn̄kpọ oro, sia Abasi ama ọnọ ibet emi akakpande mme oku ndin̄wọn̄ mmịn ke ini ẹnamde edisana utom. (Lev. 10:1, 2, 8-11) Mme anditiene Christ ẹda edumbet oro ẹsịn ke edinam mfịn, isinyụn̄ in̄wọn̄ke mmịn ke ini ẹnamde n̄kpọ Abasi.
11. Ntak emi edika iso n̄kpep ikọt Abasi ke ifọnke ndinyene mbumehe un̄wọn̄ mmịn enyenede ufọn?
11 Ke mme isua ndondo emi, ẹkpep mme anditiene Christ ke ifọnke ndinyene mbumehe un̄wọn̄ mmịn. Ke ntak ukpep Abasi oro ẹkekpepde ke edikem ini, ẹn̄wam ediwak owo ẹse ẹban̄a n̄kpọ emi ẹnyụn̄ ẹfiak ẹdu uwem nte odotde. Ẹnyụn̄ ẹn̄wam ediwak mbon en̄wen ẹbọhọ mfịna emi ofụri ofụri. Ifọnke owo esuene idem ke ntak edin̄wọn̄ mmịn mbe ubọk, ataba ubon, ndien ke akande kpukpru, ataba ifet editiene ntuak ibuot nnọ Jehovah ke edisana usụn̄.
“Idụhe nte Ọbọn̄ nnyịn akpayakde nsụn̄ikan̄ sika ofụk enye m̀mê enye ndisịn n̄kpọ ekededi oro edehede ke inua.”—C. T. Russell
12. Didie ke mme asan̄autom Christ ẹkese edisịn un̄wọn̄ m̀mê edin̄wọn̄ sika idem mbemiso mme akpatre usen ẹketọn̄ọde?
12 Edisịn un̄wọn̄ m̀mê edin̄wọn̄ sika. Mme asan̄autom Christ ẹma ẹtọn̄ọ nditịn̄ nsịtnsịt ke ifọnke ndisịn un̄wọn̄ m̀mê ndin̄wọn̄ sika, idem mbemiso mme akpatre usen ẹketọn̄ọde. Ediwak isua emi ẹkebede, akanieren eyenete kiet emi ekekerede Charles Capen, ama eti akpa ini oro enye okosobode ye Charles Taze Russell ke utịt utịt iduọk isua 1800. Capen ekedi isua 13 ini oro, ndien enye ye nditọeka esie ita ẹkeda ke udịghiukot Ufọk Bible ke Allegheny ke Pennsylvania. Ke ini Russell akasan̄ade ebe mmọ, enye ama obụp ete: “Da, ẹn̄wọn̄ sika? Etie nte n̄kop ufịk sika.” Mmọ ẹma ẹdọhọ enye ke mmimọ in̄wọn̄ke sika. Ke akpanikọ, oro ama anam mmọ ẹfiọk ke enye imaha sika. Brọda Russell ama eneme n̄kpọ aban̄a 2 Corinth 7:1 ke Enyọn̄-Ukpeme (Ikọmbakara) eke August 1, 1895, ete: “N̄kwe nte ọnọde Abasi ubọn̄ m̀mê anamde ufọn ọnọ enye edieke Christian esịnde un̄wọn̄ m̀mê ọn̄wọn̄de sika . . . Idụhe nte Ọbọn̄ nnyịn akpayakde nsụn̄ikan̄ sika ofụk enye m̀mê enye ndisịn n̄kpọ ekededi oro edehede ke inua.”
13. Nso n̄kaiso ukpụhọde ke ẹkenam ẹban̄a ido uwem ke 1973?
13 Ke isua 1935, Enyọn̄-Ukpeme okokot un̄wọn̄ “ndedehe mbiet” onyụn̄ ọdọhọ ke owo baba kiet emi esịnde un̄wọn̄ m̀mê ọn̄wọn̄de sika ikemeke ndika iso ndi owo ubon Bethel m̀mê ndinam utom nte andida ke ibuot esop Abasi ke utom usiakusụn̄ m̀mê ke utom oro ẹsan̄ade-san̄a. Ẹma ẹnam n̄kaiso ukpụhọde ẹban̄a ido uwem ke isua 1973. Enyọn̄-Ukpeme February 1, 1974, ọkọdọhọ ke owo ikemeke ndida Ntiense Jehovah nte eyenete oro ọsọn̄de idem ke esop edieke enye akade iso ke utọ idiọk edinam emi edehede, ekemede ndiwot owo, mînyụn̄ iwụtke ima mi. Ẹkenyene ndisio mbon oro mîkamaha ndision̄o idem n̄kpọn̄ un̄wọn̄ mfep ke esop. * Christ ama anam akpan n̄kpọ en̄wen man anam mme anditiene enye ẹsana.
14. Nso idi ibet Abasi kaban̄a iyịp, ndien nso ikanam ẹsisịn owo iyịp ke idem ke kpukpru ebiet?
14 Edida iyịp nnam n̄kpọ nte mîdotke. Ke eyo Noah, Abasi ama etịn̄ ke ifọnke ẹdia iyịp. Enye ama afiak etịn̄ se enye eketịn̄de emi ke Ibet oro enye ọkọnọde idụt Israel, onyụn̄ eteme esop Christian ete “ẹbet iyịp.” (Utom 15:20, 29; Gen. 9:4; Lev. 7:26) Ikpaha nnyịn idem nte Satan oyomde usụn̄ mfịn ndinam ediwak owo ẹbiat ibet Abasi emi. Mbiausọbọ ẹma ẹtọn̄ọ ndisisịn mme owo iyịp ke idem ke iduọk isua 1800, edi ke ẹma ẹkedifiọk ke iyịp edi ke utọ ke utọ, ẹma ẹsisịn mme owo iyịp ke idem ke kpukpru ebiet. Ke isua 1937, ẹma ẹtọn̄ọ ndisibọ mme owo iyịp nnịm, ndien udiana ekọn̄ ererimbot ama anam ẹnen̄ede ẹsịn mme owo iyịp ke idem. Ikebịghike, ẹma ẹsisịn owo iyịp ke idem ke kpukpru ebiet ke ererimbot.
15, 16. (a) Didie ke Mme Ntiense Jehovah ẹkese edisịn iyịp ke idem? (b) Nso un̄wam ke ẹnọ mme anditiene Christ kaban̄a edisịn iyịp ke idem ye usọbọ emi owo mîsịnke iyịp, ndien nso idi utịp?
15 Ko ke isua 1944, Enyọn̄-Ukpeme ama ọdọhọ ke edisịn iyịp ke idem enen̄ede edi usụn̄ en̄wen ndidia iyịp. Ke isua 1945, ẹma ẹsọn̄ọ ẹtịn̄ ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹnam se N̄wed Abasi etịn̄de emi an̄wan̄a. Etisịm isua 1951, ẹma ẹmịn̄ ediwak mbụme ye ibọrọ man ẹn̄wam ikọt Abasi ẹfiọk nte ẹnamde n̄kpọ ye mbiausọbọ. Ke ofụri ererimbot, mme anam-akpanikọ anditiene Christ ẹma ẹsọn̄ọ ẹda uko uko kpa ye nsahi, usua, ye ukọbọ. Edi Christ ama aka iso ada esop esie ọnọ ikọt esie un̄wam oro mmọ ẹkeyomde. Ẹma ẹnen̄ede ẹnam ndụn̄ọde ẹnyụn̄ ẹwet ekese n̄kpọ ke ndiye uduot n̄kpri n̄wed ye mme ibuotikọ.
16 Ke isua 1979, ndusụk mbiowo ẹma ẹtọn̄ọ ndisika ufọkibọk man ẹkenam mbiausọbọ ẹfiọk ke nnyịn isibọhọ usobo oro ẹsịnde iyịp, se N̄wed Abasi etịn̄de aban̄a iyịp, ye mme ibọkusọbọ oro ẹkemede ndida utu ke ndisịn owo iyịp. Ke isua 1980, ẹma ẹnọ mbiowo emi ẹtode ikpọ obio 39 ke United States san̄asan̄a ukpep man ẹnam utom emi. Nte ini akakade, Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Mme Ntiense Jehovah ẹma enyịme ẹnyene Mme Kọmiti Unyene Nneme ye Mbon Ufọkibọk ke ofụri ererimbot. Ndi ofụri ukeme emi ẹsịnde ke ediwak isua emi ẹbede mi ẹnyene ufọn? Mfịn ata ediwak nta usọbọ—mbiausọbọ, mme asiak-owo-idem, ye mbon oro ẹsinọde owo ibọk usụhọde ubiak—ke ẹnyịme ndisọbọ Mme Ntiense idem edi isịnke iyịp. Ata ediwak ufọkibọk ke ẹnyịme ndisọbọ owo idem edi isịnke iyịp, ndien ndusụk ẹsikam ẹdọhọ ke enye edi mfọnn̄kan usụn̄ usọbọ owo idem. Ndi inemke fi ndikụt mme usụn̄ oro Jesus ekpemede mme anditiene enye mbak Satan edisabade mmọ?—Kot Ephesus 5:25-27.
Ata ediwak ufọkibọk ke ẹnyịme ndisọbọ owo idem edi isịnke iyịp, ndien ndusụk ẹsikam ẹdọhọ ke enye edi mfọnn̄kan usụn̄ usọbọ owo idem
17. Didie ke ikeme ndiwụt ke imama nte Christ akade-ka iso anam mme anditiene enye ẹsana?
17 Ọfọn ibụp idem nnyịn ite, ‘Ndi imama nte Christ akade iso anam mme anditiene enye ẹsana, onyụn̄ ekpepde nnyịn ndida mme n̄kokon̄ edumbet Jehovah ndu uwem?’ Ke edide ntre, ẹyak iti kpukpru ini ke Satan ke aka iso oyom usụn̄ ndinam nnyịn ibiat ibet Abasi man adian̄ade nnyịn ọkpọn̄ Jehovah ye Jesus. Esop Jehovah ke aka iso odụri nnyịn utọn̄ onyụn̄ ọnọ nnyịn item aban̄a oburobụt usụn̄ uwem ererimbot emi mbak Satan idibiat nnyịn. Ẹyak idu ke edidemede, ikop, inyụn̄ inam nti item emi.—N̄ke 19:20.
Ndinam Esop Asana
18. Nso ke n̄kukụt temple oro Ezekiel okokụtde eti nnyịn aban̄a mbon oro ẹkoide-koi ẹbiat ibet Abasi?
18 Udiana usụn̄ oro ẹkenamde ukpụhọde ke ido uwem aban̄a se ẹsinamde man ẹnam esop asana. Idịghe kpukpru owo oro ẹnyịmede ndida ibet Jehovah ndu uwem ẹnyụn̄ ẹyakde idem ẹnọ Abasi ẹsọn̄ọ ẹda ye ubiere mmọ. Ndusụk ẹsikpụhọde ekikere ẹnyụn̄ ẹkokoi ẹbiat ibet Abasi. Nso ke ẹkpenam utọ mbon oro? Imekeme ndifiọk n̄kpọ kiet oro owụtde se ẹkpenamde ke n̄kukụt Ezekiel emi aban̄ade ndamban̄a temple oro ikenemede ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ibuot emi. N̄kọ ke eteti n̄kokon̄ inuaotop oro iketịn̄de iban̄a. Ubet mbon ukpeme ẹma ẹdu ke kpukpru inuaotop. Mbon ukpeme ẹma ẹsikpeme temple, ndien emi ekedi mbak mbon oro “mînaha mbobi ke esịt” ẹdidụk. (Ezek. 44:9) Oro owụt in̄wan̄-in̄wan̄ ke mbon oro ẹdomode ndida ndinen ibet Jehovah ndu uwem kpọt ẹdot ndituak ibuot nnọ enye. Kpasụk ntre n̄ko mfịn, idịghe kpukpru owo ẹdot nditiene mme Christian ntuak ibuot nnọ Abasi.
19, 20. (a) Didie ke Christ aka iso an̄wam mme anditiene enye ẹkpụhọde nte ẹsikpede ikpe akwa idiọkn̄kpọ? (b) Nso idi ntak ita emi ẹsisiode mme anamidiọk oro mîkabakede esịt ẹfep ke esop?
19 Ko ke isua 1892, Enyọn̄-Ukpeme ama ọdọhọ ke “edi utom nnyịn ndisio mbon (mme Christian) emi ẹdọhọde m̀mê ẹnamde n̄kpọ ndiwụt ke mmimọ inịmke ke Christ ama ọnọ idemesie nte ufak [n̄kemn̄kem ekọmurua] kaban̄a kpukpru owo.” (Kot 2 John 10.) Ke isua 1904, n̄wed oro ẹkekotde The New Creation ama ọdọhọ ke mbon oro ẹkade iso ẹnam idiọkido ẹkeme ndibiat esop. Ini oro, ofụri esop ẹkesikpe ikpe ẹnọ mbon oro ẹnamde akwa idiọkn̄kpọ. Edi emi ikesiwakke nditịbe. Ke isua 1944, Enyọn̄-Ukpeme ama ọdọhọ ke nditọete oro ẹkamade ifetutom kpọt ẹkpekpe ikpe. Ke isua 1952, ẹma ẹwet usụn̄ ukpe ikpe emi ekemde ye N̄wed Abasi ke Enyọn̄-Ukpeme ẹnyụn̄ ẹwụt akpan ntak emi esinamde ẹsio anamidiọk emi mîkabakede esịt ẹfep ke esop, oro edi, man ẹnam esop Abasi asana.
20 Toto ke ini oro, Christ ke aka iso anam mme anditiene enye ẹnen̄ede ẹfiọk nte ẹkpekpede ikpe mbon oro ẹnamde akwa idiọkn̄kpọ. Ẹtịm ẹnọ mbiowo ukpep ke nte ẹkpekpede ikpe nte Jehovah etemede, ẹsọn̄ọ ẹda ke se inende, ẹnyụn̄ ẹwụt mbọm ke ini odotde. Idahaemi, imenen̄ede ifiọk ke nsụhọde n̄kaha ntak ita oro ẹsinamde ẹsio anamidiọk oro mîkabakede esịt ke esop: (1) mbak mme owo ẹdisuene enyịn̄ Jehovah, (2) mbak akwa idiọkn̄kpọ edibiat esop, ye (3) man edieke ẹkemede, ẹnam anamidiọk oro akabade esịt.
21. Nso ufọn ke edisio mme anamidiọk ke esop mfep enyene ọnọ ikọt Abasi?
21 Ndi omokụt nte ndutịm edisio anamidiọk mfep enen̄erede enyene ufọn ọnọ mme anditiene Christ mfịn? Ke Israel eset, mme anamidiọk ẹma ẹsiwak ndibiat idụt oro, ndusụk ini mmọ ẹma ẹsikam ẹwak ẹkan mbon oro ẹkemade Jehovah ẹnyụn̄ ẹyomde ndinam se inende. Mmọdo, idụt oro ẹma ẹsiwak ndisuene enyịn̄ Jehovah ẹnyụn̄ ẹtaba mfọn esie. (Jer. 7:23-28) Edi mfịn Jehovah anam n̄kpọ ye mbon oro ẹmade n̄kpọ esie. Sia ẹsisiode mme anamidiọk oro mîkabakede esịt ẹfep ke otu nnyịn, emi iyakke Satan ada mmọ asabade esop onyụn̄ abiat mme andibuana. Owo iyakke mmọ ẹnen̄ede ẹnyene odudu. Nte otu, emi anam nnyịn ikaka iso inyene mfọn Jehovah. Ti ke Jehovah ọkọn̄wọn̄ọ ete: “N̄kpọekọn̄ ekededi eke ẹdibotde ẹban̄a fi idikwe unen.” (Isa. 54:17) Ndi emesibere ye mbiowo emi ẹsede ẹban̄a akwa utom edikpe ikpe ke esop Abasi?
Nditoro Enye Emi Osiode Kpukpru Ubon Enyịn̄
22, 23. Ntak emi iwụtde esịtekọm iban̄a nditọete nnyịn emi ẹkedude uwem ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ iduọk isua 1900, edi nso iwụt ke ama oyom mmọ ẹtịm ẹse ẹban̄a ubon mmọ?
22 Ọyọhọ usụn̄ ita oro mme anditiene Christ ẹkekade iso ẹnam ukpuhọde ke ido uwem akaban̄a ndọ ye uwem ubon. Ndi ẹnam ukpụhọde ke nte nnyịn isede ubon ke mme isua emi ẹbede? Ih. Ke uwụtn̄kpọ, ke ini ikotde mbụk ikọt Abasi, emi ẹkedụde uwem ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ iduọk isua 1900, esịt esinem nnyịn etieti, idem onyụn̄ akpa nnyịn ke ini ikerede iban̄a edu n̄waidem oro mmọ ẹkenyenede. Imenen̄ede inem esịt ndikop nte mmọ ẹkedade utom Abasi nte akpa n̄kpọ ke uwem. Imokụt n̄ko ke ama oyom mmọ ẹtịn̄ enyịn ẹse ẹban̄a ubon mmọ. Ntak emi idọhọde ntre?
23 Nditọete ẹma ẹsiwak ndikpọn̄ ubon mmọ ke ediwak ọfiọn̄ n̄kanam utom ukwọrọikọ m̀mê utom oro ẹsan̄ade-san̄a ke ebiet oro oyomde usụn̄. Ndusụk ini ẹma ẹsisọn̄ uyo ẹdọhọ mme owo ẹkûdọ ndọ ẹkan nte N̄wed Abasi ọdọhọde, edi owo ikesiwakke nditịn̄ nte ẹkpenamde ndọ Christian ọfọn. Ndi mme anditiene Christ ke ẹnanam ntre mfịn? Baba-o!
Owo inyeneke ndinam n̄kpọ ukara Abasi tutu efre aban̄a ubon esie
24. Didie ke Christ an̄wam mme anam-akpanikọ ikọt esie ẹfiọk nte ẹsede ndọ ye ubon mmọ?
24 Mfịn, owo inyeneke ndinam n̄kpọ ukara Abasi tutu efre aban̄a ubon esie. (Kot 1 Timothy 5:8.) Ke adianade do, Christ okụt ete ke ẹka iso ẹda N̄wed Abasi ẹnọ mme anam-akpanikọ mme anditiene enye ke isọn̄ nti item oro ẹban̄ade ndọ ye uwem ubon. (Eph. 3:14, 15) Ẹma ẹsio Ndinam Uwem Ufọk Fo Enem (ke Ikọmbakara) ke isua 1978. Ke n̄kpọ nte isua 18 ẹma ẹkebe, ẹma ẹsio n̄wed Ukpọhọde Inemesịt Ubon. N̄ko-n̄ko, ẹsimịn̄ ediwak ibuotikọ ke Enyọn̄-Ukpeme man ẹn̄wam mme ọdọ ndọ ẹda mme edumbet N̄wed Abasi ẹdu uwem.
25-27. Didie ke ẹn̄wam nditọwọn̄ emi ẹdude ke nsio nsio isua emana ke mme isua emi ẹbede?
25 Nso kaban̄a nditọwọn̄? Ke ofụri isua emi ẹbede, ẹsio ediwak n̄kpọ oro ẹkemede ndida n̄n̄wam mmọ. Esop Jehovah osion̄o ediwak nti n̄kpọ ọnọ nditọwọn̄ oro ẹdude ke nsio nsio isua emana. Edi n̄kpọ emi ẹkesidide ntomo ntomo ẹdidi barasuene idahaemi. Ke uwụtn̄kpọ, “Ukpepn̄kpọ Bible Nditọwọn̄” ama esidu ke The Golden Age ọtọn̄ọde ke isua 1919 esịm 1921. Ke oro ebede, ẹma ẹsio ediye uduot ekpri n̄wed oro ẹkekotde The Golden Age ABC ke isua 1920; ekem ẹsio n̄wed oro ẹkekotde Children ke isua 1941. Ẹma ẹsio Edikpañ Utöñ nö Aqua Andikpep, Uyen Fo—Ndibö se Itimde Ifön Ikan nto Enye, ye N̄wed Mi eke Mme Mbụk Bible ke iduọk isua 1970 ke Ikọmbakara. Ke isua 1982, ẹma ẹtọn̄ọ ndisimịn̄ ibuotikọ oro “N̄kparawa Owo Ẹbụp” ke Ẹdemede! Ikọmbakara. Ndien ke isua 1989, ẹma ẹda mme ibuotikọ emi ẹsio n̄wed Mme Mbụme Oro N̄kparawa Owo Ẹbụpde—Mme Ibọrọ Oro Ẹnyenede Ufọn ke Ikọmbakara.
Ẹma ẹdat esịt etieti ndibọ ediye uduot ekpri n̄wed Ukpepn̄kpọ N̄kpri Nditọ ke mbono emi ke Germany
26 Mfịn, imenyene mbufa n̄wed N̄kparawa Owo Ẹbụp iba, ndien ibuotikọ oro ẹsidu n̄ko ke ikpehe Intanet jw.org. Imenyene n̄ko n̄wed Kpep N̄kpọ to Akwa Andikpep. Ikpehe Intanet nnyịn ọdọn̄ọ ediwak n̄kpọ emi ẹnamde ẹnọ nditọwọn̄, ndien emi esịne kad mbre Bible, mme n̄kpọ ndida n̄kpep Bible emi ẹnamde ẹnọ mme uyen ye nditọwọn̄, mbre, vidio, ndise mbụk Bible, ye ukpepn̄kpọ n̄kpri nditọ emi ẹdide isua ita m̀mê ẹkpride ẹkan oro. Ke akpanikọ, Christ ikpụhọkede nte enye esede nditọwọn̄ tọn̄ọde ke ini emi enye ekemende nditọwọn̄ akama ke ubọk ke eyo mme apostle. (Mark 10:13-16) Enye oyom nditọwọn̄ ke esop Abasi ẹfiọk ke ẹma mmimọ, onyụn̄ oyom ẹnen̄ede ẹkpep mmọ Ikọ Abasi.
27 Jesus oyom ẹkpeme nditọwọn̄ mbak owo edinam mmọ ibak. Nte ererimbot emi akade-ka iso abiara, ata ediwak owo ẹsinam n̄kpọ nte mîdotke ye nditọwọn̄. Ntre, ẹsio ediwak n̄kpọ oro ẹkemede ndin̄wam mme ete ye eka ẹkpeme nditọ mmọ mbak owo idisabade mmọ. *
28. (a) Nso ke oyom nnyịn inam edieke iyomde ndituak ibuot nnọ Abasi ke edisana usụn̄ nte n̄kukụt Ezekiel oro aban̄ade temple owụtde? (b) Nso ke afo ebiere ndinam?
28 Ndi inemke fi ndikere mban̄a nte Christ akade-ka iso anam mme anditiene enye ẹsana, ekpep mmọ ndikpono mme n̄kokon̄ edumbet Abasi nnyụn̄ nda mmọ ndu uwem nnyụn̄ mbọ ufọn? Fiak kere ban̄a temple oro Ezekiel okokụtde ke n̄kukụt. Ti nte mme inuaotop esie ẹkekon̄de. Edi akpanikọ ke temple emi ikedịghe ata temple, edi ekedi ndamban̄a temple. Edi ndi emenịm ke enye enen̄ede odu? Idịghe n̄kukụre ke ini ikade Ufọkmbono Obio Ubọn̄ m̀mê ke ini ikụbọrede Bible m̀mê ke ini ikade ukwọrọikọ ke ufọk owo ke isidụk temple emi. Emi edi mme edinam emi ẹsidade mme n̄kpọ oro ẹkụtde ke enyịn ẹnam. Owo mbubịk ekeme ndinam mme n̄kpọ emi edi idụkke temple Jehovah. Edi edieke inamde mme n̄kpọ oro inyụn̄ idade mme n̄kokon̄ edumbet Jehovah idu uwem, inyụn̄ itienede ibuana ke utuakibuot akpanikọ ke ofụri esịt, ọwọrọ ke imodụk inyụn̄ inam n̄kpọ Abasi ke ebiet emi asanade akan do, kpa ndutịm oro ẹnamde man ẹtuak ibuot ẹnọ Jehovah Abasi ke edisana usụn̄! Ẹyak ika iso ida akwa ifet emi ke ọsọn̄urua n̄kpọ. Ẹyak ika iso n̄ko isịn ofụri ukeme nnyịn ikpebe Jehovah emi edide edisana ke ndida ndinen edumbet esie ndu uwem!
^ ikp. 2 Ke isua 1932, n̄wed Vindication, Eboho 2 ama ebem iso owụt ke mme ntịn̄nnịm ikọ Bible oro ẹban̄ade edinam ikọt Abasi ẹfiak ẹnyọn̄ obio emana mmọ osu ke idem Israel eke spirit idịghe ata nditọ Israel. Mme ntịn̄nnim ikọ oro ẹma ẹwụt ke ẹyefiak ẹtọn̄ọ utuakibuot akpanikọ. Enyọn̄-Ukpeme eke March 1, 1999, ama anam an̄wan̄a ke n̄kukụt temple oro Ezekiel okokụtde edi kiet ke otu ntin̄nnịm ikọ oro ẹban̄ade edifiak ntọn̄ọ utuakibuot akpanikọ, ndien ke ntre enye enen̄ede osu ke ndamban̄a usụn̄ ke mme akpatre usen emi.
^ ikp. 6 Un̄wọn̄ọ oro ọkọdọhọ ke inaha erenowo ye n̄wan ẹdu sụk mmọ mbiba ke ubet ibọhọke mmọ ẹnen̄ede ẹberede usụn̄ ẹnịm—mîdịghe mmọ mbiba ẹdi ebe ye n̄wan m̀mê n̄kpet n̄kpet iman. Ke ediwak isua, ẹma ẹsikot un̄wọn̄ọ emi kpukpru usen ke ini ẹnịmde Akam Usenubọk ke Bethel.
^ ikp. 13 Edida un̄wọn̄ esịne edin̄wọn̄ sika, edisịn un̄wọn̄, edita ikọn̄ un̄wọn̄, m̀mê nditọ enye ke ntak emi.
^ ikp. 27 Ke uwụtn̄kpọ, se ibuot 32 ke n̄wed Kpep N̄kpọ to Akwa Andikpep; se n̄ko page 3-11 ke Ẹdemede! (Ikọmbakara) eke October 2007.
Ekeme Ndidi Ayama Mmọ Emi N̄ko
ENYỌN̄-UKPEME (EKE UKPEPN̄KPỌ)
Ntak Emi Anade Isana
Ndi se ẹwetde ke n̄wed Leviticus ama esifịna fi mîdịghe efek fi? Nti n̄kpọ emi ẹdude ke n̄wed emi ẹkeme ndin̄wam fi atuak ibuot ọnọ Abasi ke usụn̄ emi asanade.
