Kwenda na mambu ke na kati

Kwenda na tansi ya malongi

KAPU 11

Kutomisa Bikalulu ya Mbote Yina Ke Wakana ti Busantu ya Nzambi

Kutomisa Bikalulu ya Mbote Yina Ke Wakana ti Busantu ya Nzambi

MAMBU YINA KAPU KE TUBILA

Ntotila ke longa bantu na yandi mutindu ya kuzitisa minsiku ya bikalulu ya mbote ya Nzambi

Kudimona nde nge ke kota na kielo ya kibansala ya nganda ya tempelo ya nene ya kimpeve ya Yehowa

1. Inki kima Ezekiele monaka, yina ke yitukisa beto mingi kibeni?

 YINDULA nde nge me kutana ti mambu yina profete Ezekiele kutanaka na yo bamvula 2 500 me luta. Nge me kuma na ntwala ya tempelo mosi ya nene kibeni. Wanzio mosi ya ngolo kele pana sambu na kutwadisa nge na kisika yai ya kuyituka! Yo kele ti bakielo tatu, mpi beno me tombuka na kimatilu mosi ya kele ti bisika nsambwadi ya kutudila makulu sambu na kukuma na kielo mosi. Nge ke yituka mingi kibeni na kumona bakielo yina ya nene mpi ya nda kiteso ya bametre 30. Na kati, nge ke mona bashambre ya bankengidi. Bo me sala mpi bifwanisu ya maba na bibaka na yo.—Ezek. 40:1-4, 10, 14, 16, 22; 41:20.

2. (a) Mbona-meso ya tempelo ke monisa nki? (Tala mpi noti na nsi ya lutiti.) (b) Bakielo ya tempelo lenda longa beto nki?

2 Mbona-meso yai kele ya tempelo ya kimpeve. Profete Ezekiele tubilaka mambu na yo mingi ya fioti-fioti, banda na kapu 40 tii na kapu 48 ya mukanda ya Ezekiele. Tempelo yai ke monisa bangidika yina Yehowa me bakaka sambu na lusambu ya bunkete. Konso kima ya kele na kati ke wakana ti lusambu na beto na bilumbu yai ya nsuka. a Bakielo yina ya nene ke tendula nki? Yo ke yibusa beto nde, bantu yonso yina ke kota na lusambu ya bunkete fwete zitisa minsiku ya kuzanguka ya Nzambi. Yo kele mpi mutindu mosi sambu na maba; bantangu ya nkaka, Biblia ke sadilaka yo sambu na kutubila lunungu. (Nk. 92:13) Ebuna bashambre ya bankengidi? Yo ke monisa pwelele nde, bantu yonso yina ke zitisaka ve minsiku ya Nzambi lenda baka ve mambote yai ya kitoko ya lusambu ya bunkete yina ke pesaka luzingu.—Ezek. 44:9.

3. Sambu na nki yo lombaka nde Kristu landa na kutomisa balongoki na yandi?

3 Inki mutindu mbona-meso ya Ezekiele lunganaka? Mutindu beto monaka yo na Kapu 2 ya mukanda yai, Yehowa sadilaka Yezu sambu na kutomisa bansadi na yandi na mutindu mosi ya nene banda na 1914 tii na luyantiku ya 1919. Keti kisalu ya kutomisa sukaka na bamvula yai? Ata fioti ve! Na nsungi yonso ya mvu-nkama ya me katuka kuluta, Kristu me landaka na kunwanina minsiku ya santu ya bikalulu ya mbote ya Yehowa. Mpidina, yandi ke landa na kutomisa balongoki na yandi na mutindu ya me fwana. Sambu na nki? Sambu Kristu ke bakaka balongoki na yandi na kati ya nsi-ntoto yai ya kubeba, mpi Satana ke sosaka ntangu yonso kubenda bo sambu na kuvutukila bikalulu ya mbi. (Tanga 2 Piere 2:20-22.) Beto tadila ntangu yai mitindu tatu yina Kristu me tomisaka bikalulu ya Bakristu ya kieleka. Beto ta tubila ntete bikalulu ya mbote; na nima, bunkete ya dibundu; mpi na nsuka, bunkete na dibuta.

Kutomisa Bikalulu ya Mbote na Nsungi ya Bamvula

4, 5. Inki mayele ya mbi Satana ke sadilaka banda ntama, mpi yo me butaka nki mbuma?

4 Bansadi ya Yehowa me ndimaka nde yandi tomisa bikalulu na bo, sambu bo ke sosaka ntangu yonso kuvanda ti bikalulu ya mbote. Beto tadila mwa bambandu.

5 Mansoni. Yehowa me pesaka bankwelani mpamba nswa kuvukisa nitu. Kuvukisa nitu ke vandaka ya bunkete mpi ya mbote kaka na makwela. Kansi, Satana ke zolaka kubebisa dikabu yai ya mbalu mpi ke sadilaka yo sambu na kubwisa bansadi ya Yehowa; mpidina, Yehowa ta ndima bo diaka ve. Yo ke mawa na kumona nde, Satana bwisaka bansadi mingi ya Yehowa na bilumbu ya Balami ntangu yandi sadilaka mayele yai ya mbi; Yandi ke landa na kusadila yo mingi na bilumbu yai ya nsuka.—Kut. 25:1-3, 9; Kus. 2:14.

6. Inki lusilu basikaka na Nzozulu ya Nkengi, inki mutindu bo sadilaka yo, mpi sambu na nki bo yambulaka yo? (Tala mpi noti na nsi ya lutiti.)

6 Sambu na kukanga Satana nzila, Nzozulu ya Nkengi ya Yuni 15, 1908 (Kingelesi) basisaka lusilu mosi, yina vandaka kutuba nde: “Mono ke sila nde, ntangu yonso mpi bisika yonso, mono ta vandaka ti bangwisana ya mbote ti babakala mpi bankento, yo vanda na kingenga to na meso ya bantu.” b Ata yo vandaka ve nsiku yina bo fwete zitisa, bantu mingi ndimaka kuzitisa yo mpi lombaka nde bo basisa bazina na bo na Nzozulu ya Nkengi ya Sioni. Bamvula mingi na nima, bo monaka nde lusilu yango kumaka kaka bonso kikalulu mosi buna, ata yo vandaka ntete mfunu; yo yina bo yambulaka yo. Kansi bo vandaka ntangu yonso kuyibusa minsiku ya bikalulu ya mbote yina yo vandaka kusiamisa.

7. Inki kima Nzozulu ya Nkengi tubilaka na 1935, mpi nki minsiku yo yibusaka?

7 Ata mpidina, Satana vandaka kaka kusosa kubwisa bampangi. Nzozulu ya Nkengi ya Yuni 1, 1935 (Kifalansa), tubilaka kima mosi ya mbote ve, yina bansadi ya Nzambi kumaka kusala mingi. Bankaka vandaka kuyindula nde, sambu bo vandaka kudipesa na kisalu ya kusamuna, yo lombaka ve nde bo zitisa minsiku ya Yehowa ya ke tadila bikalulu ya mbote na luzingu na bo. Nzozulu ya Nkengi tubaka pwelele nde: “Beto fwete vila ve ata fioti nde, Nzambi ke lomba beto ve kaka na kusala kisalu ya kusamuna. Bambangi ya Yehowa kele mimonisi na yandi, mpi bo kele ti mukumba ya kumonisa mbote-mbote Yehowa mpi kimfumu na yandi na meso ya bantu.” Disolo yai ya Nzozulu ya Nkengi pesaka bandongisila ya pwelele ya me tala makwela mpi kuvukisa nitu; yo sadisaka bansadi ya Nzambi na ‘kutina pite.’—1 Bak. 6:18.

8. Sambu na nki Nzozulu ya Nkengi ke yibusaka mbala na mbala ntendula ya ngogo ya Kigreki yina bo ke balulaka nde pite?

8 Na bamvula ya me katuka kuluta, Nzozulu ya Nkengi me yibusaka mbala na mbala ntendula ya ngogo ya Kigreki, pornéïa, yina bo ke balulaka nde, pite. Ngogo yai ke tendula ve kaka, kuvukisa nitu. Yo ke tadila mambu yonso ya mansoni, mingi-mingi, yina ke salamaka na banzo ya kindumba. Na mutindu yina, Kristu me taninaka balongoki na yandi na mansoni yina me mwangana bubu yai.—Tanga Baefezo 4:17-19.

9, 10. (a) Inki kima ya ke tadila bikalulu, Nzozulu ya Nkengi yibusaka na 1935? (b) Inki dibanza ya bukati-kati Biblia ke longaka sambu na malafu?

9 Kunwa malafu mingi. Nzozulu ya Nkengi ya Mayi 15, 1935 (Kifalansa), tubilaka diaka kima yai ya nkaka ya ke tadila bikalulu: “Beto me mona mpi nde bampangi ya nkaka ke kwenda kusamuna to ke lungisa mikumba ya nkaka na dibundu ntangu bo me nwa malafu mingi. Masonuku ke pesaka muntu nswa ya kunwa malafu nki ntangu? Keti yo ke mbote kana mpangi mosi me nwa malafu tii na kiteso ya kubebisa kisalu na yandi na dibundu ya Yehowa?”

10 Nzozulu ya Nkengi pesaka mvutu ya ke monisa dibanza ya bukati-kati ya Ndinga ya Nzambi sambu na malafu; yo tubaka nde, ata Biblia ke buyisa ve kunwa malafu, kansi yo ke buyisa kibeni kulawuka malafu. (Nk. 104:14, 15; 1 Bak. 6:9, 10) Sambu na mambu ya me tala kusala kisalu ya santu, bo ke yibusaka beto mbala na mbala disolo ya bana ya Aroni, yina Nzambi fwaka sambu bo pedisaka tiya yina nsiku pesaka ve nswa na mesa ya kimenga ya Nzambi. Disolo yai ke monisa na nima nde, Nzambi pesaka banganga-nzambi yonso nsiku ya kunwa ve malafu ntangu bo ke sala kisalu ya santu; ziku yina vandaka kima pusaka bo na kusala mbi. (Levi 10:1, 2, 8-11) Bubu yai, balongoki ya Kristu ke zitisaka mpi munsiku yai, bo ke salaka yonso sambu na kunwa ve malafu ntangu bo ke sala kisalu na bo ya nsatu.

11. Sambu na nki, kubakisa mbote-mbote mambu ya me tala malafu, vandaka lusakumunu sambu na bansadi ya Nzambi?

11 Na bamvula ya me katuka kuluta, Kristu me sadisaka mingi balongoki na yandi na kubakisa mbote-mbote mambu ya ke tadila kimpika ya malafu. Na nsadisa ya malongi ya beto ke bakaka na ntangu ya me fwana, bampangi mingi me yidikaka mambu yai mpi me kumaka kutwadisa luzingu na bo mbote. Yo me sadisaka mpi bampangi mingi ya nkaka na kubwa ve na mitambu yai. Beto fwete bika ve ata fioti nde malafu kubebisa lukumu mpi dibuta na beto, to mingi-mingi kubebisa dibaku na beto ya kusambila Yehowa na mutindu ya bunkete.

“Beto ke yindula ve ata fioti nde kilumbu ya nkaka, ziku bo waka Mfumu na beto nsudi ya makaya to bo monaka yandi ke tula bima ya mvindu na munoko.”—C.T. Russell

12. Inki vandaka dibanza ya bansadi ya Kristu sambu na makaya, ata na ntwala nde bilumbu ya nsuka kuyantika?

12 Kunwa makaya. Bansadi ya Kristu yantikaka kubuya kunwa makaya na ntwala nde bilumbu ya nsuka kuyantika. Bamvula me luta, Charles Capen, mpangi mosi ya mununu tubilaka mutindu yandi kutanaka ti Mpangi Russell sambu na mbala ya ntete, na nsuka ya mvu-nkama 19 na mbanza Allegheny (Pennsylvanie, na États-Unis). Charles Capen vandaka toko ti bamvula 13; kilumbu yina, yandi vandaka na kimatilu ya Nzo ya Biblia ti bampangi na yandi tatu ya babakala. Ntangu Russell lutaka pana, yandi yulaka bo nde: “Baleke, beno ke nwa makaya? Mu ke wa nsudi ya makaya.” Bo zabisaka yandi nde bo ke nwa ve makaya. Ntembe kele ve nde bo zabaka dibanza na yandi sambu na makaya. Na Nzozulu ya Nkengi ya Augusti 1, 1895, Mpangi Russell tadilaka 2 Bakorinto 7:1 mpi sonikaka nde: “Mu ke ndima ve nde kunwa makaya to kusadila yo na mutindu ya nkaka lenda pesa Nzambi lukumu to kusadisa Mukristu. . . . Beto ke yindula ve ata fioti nde kilumbu ya nkaka, ziku bo waka Mfumu na beto nsudi ya makaya to bo monaka yandi ke tula bima ya mvindu na munoko.”

13. Inki mambu ya ke tadila bikalulu ya mbote bo tomisaka na 1973?

13 Na 1935, Nzozulu ya Nkengi tubaka nde nti ya makaya kele “nti ya mvindu” mpi yo monisaka nde, konso muntu yina ke dia nti na yo to ke nwa makaya lenda vanda diaka ve na dibuta ya Betele to kuvanda mumonisi ya organizasio ya Nzambi, disongidila kusala kisalu ya kimupasudi-nzila to ya nkengi-ntambudi. Na 1973, bo tomisaka diaka mambu ya ke tadila bikalulu ya mbote. Nzozulu ya Nkengi ya Septembri 1, 1973, tendulaka nde ata muntu mosi ve yina kele Mbangi ya Yehowa lenda vanda ti lukumu ya mbote na dibundu kana yandi ke kangama ti kikalulu yai ya ke bebisa mpi ke fwa bantu to ke pesa bankaka mpasi. Bo fwete basisa na dibundu bantu yina ke buya kuyambula makaya. c Awa, Kristu me sala kima ya nkaka ya mfunu sambu na kutomisa balongoki na yandi.

14. Inki nsiku Nzambi pesaka sambu na menga, mpi nki salaka nde bantu mingi kukuma ti kikalulu ya kuvutula menga?

14 Kusadila menga na mutindu ya mbi. Na bilumbu ya Noa, Nzambi tubaka nde kudia menga kele mbi. Yandi yibusaka dikanda ya Izraele nsiku yai; yandi pesaka mpi Bakristu nsiku ya “kubuya . . . menga.” (Bis. 15:20, 29; Kuy. 9:4; Levi 7:26) Yo ke yitukisa ve na kumona nde, bubu yai, Satana ke sosaka mutindu ya kupusa bantu mingi na kufwa nsiku yai ya Nzambi. Minganga yantikaka kulonguka mutindu ya kuvutula menga banda na mvu-nkama 19; kansi bo kumaka kusala yo mingi kaka ntangu bo zabaka mutindu menga ya bantu ke vandaka. Na 1937, bo yantikaka kubaka menga ya bantu mpi kubumba yo na banzo ya menga; Mvita ya Zole ya Ntoto ya Mvimba salaka nde bantu mingi yantika kuvutula menga.

15, 16. (a) Inki vandaka desizio ya Bambangi ya Yehowa na yina me tala kuvutula menga? (b) Inki bangidika me sadisaka balongi ya Kristu na mambu ya me tala kuvutula menga mpi kusansa kukonda kuvutula menga, mpi yo me butaka nki mbuma?

15 Banda na luyantiku ya 1944, Nzozulu ya Nkengi tubaka nde, kuvutula menga me fwanana mpenza ti kudia menga. Na mvula yina landaka, bo monisaka nde dibanza yina me simbama na Biblia mpi bo tendulaka yo. Na 1951, bo basisaka listi mosi ya bangiufula ti bamvutu sambu na kusadisa bansadi ya Nzambi ntangu bo ke solula ti minganga. Na ntoto ya mvimba, balongoki ya kwikama ya Kristu vandaka kuzitisa nsiku yai, ata ntangu bantu vandaka kuvweza bo, kuniokula bo to kubangika bo. Kansi Kristu ke landa kusadila dibundu na yandi sambu na kupesa lusadisu ya me fwana, na nzila ya tumikanda mpi masolo ya kuyidika mbote-mbote.

16 Na 1979, bankuluntu ya nkaka yantikaka kukwenda na balupitalu sambu na kusadisa minganga na kubakisa mbote kikuma ya beto ke buyaka menga, baverse ya Biblia yina ke buyisa yo, mpi mitindu ya nkaka ya kusansa kukonda kuvutula menga. Na 1980, bankuluntu ya bambanza 39 ya États-Unis bakaka formasio ya sipesiali sambu na kulungisa mukumba yai. Na nima, Nto-Kimvuka ndimaka nde bo sala Bakomite ya Kuwakana ti Balupitalu na nsi-ntoto ya mvimba. Keti bangidika yai me butaka mbuma na nsungi ya bamvula? Bubu yai, mafunda mingi ya minganga—mu mbandu badoktere, minganga yina ke pasulaka bantu, minganga yina ke tobulaka ntunga ya anestezi—ke wakana mbote ti bambefo yina kele Bambangi ya Yehowa, mpi ke zitisa desizio na beto ya kubaka lusansu kukonda kuvutula menga. Balupitalu mingi kibeni ke ndima kusansa bantu kukonda kuvutula menga; bankaka nkutu ke tubaka nde yo kele metode mosi ya kuluta mbote ya lusansu. Keti yo ke pesa ve kiese na kumona mutindu Yezu ke taninaka balongoki na yandi na bikesa yina Satana ke salaka sambu na kubwisa bo?—Tanga Baefezo 5:25-27.

Balupitalu mingi kibeni ke ndima kusansa bantu kukonda kuvutula menga; bankaka nkutu ke tubaka nde yo kele metode mosi ya kuluta mbote ya lusansu

17. Inki mutindu beto lenda monisa nde beto ke bakaka na mbalu mambu Kristu me salaka sambu na kutomisa balongoki na yandi?

17 Konso muntu na kati na beto fwete kudiyula nde, ‘keti mono ke bakaka na mbalu mambu yina Yezu me salaka sambu na kutomisa balongoki na yandi, mutindu yandi ke longaka beto na kuzitisa minsiku ya kuzanguka ya bikalulu ya mbote ya Yehowa?’ Kana “ee,” beto fwete vila ve nde, Satana ta sosaka ntangu yonso kupusa beto na kuzitisa ve minsiku ya bikalulu ya mbote ya Yehowa Nzambi sambu na kukabula beto ti yandi mpi Yezu. Sambu na kutanina beto na bupusi yai ya mbi, organizasio ya Yehowa ke pesaka beto ntangu yonso balukebisu ti bangibusa ya ke tadila bikalulu ya mbi ya nsi-ntoto yai. Yo yina, beto fwete tula dikebi na bandongisila ya mutindu yai, kundima yo mpi kuzitisa yo.—Bing. 19:20.

Kutanina Dibundu na Bikalulu ya Mbi

18. Inki mambu Mbona-meso ya Ezekiele ke yibusa beto pwelele sambu na bantu yina ke buyaka na luzolo yonso kuzitisa minsiku ya Nzambi?

18 Bangidika yina Yehowa me bakaka sambu dibundu kuvanda kaka bunkete kele mutindu ya zole ya kutomisa bikalulu ya mbote. Yo ke mawa na kumona nde bantu ya nkaka ya me kudipesaka na Yehowa Nzambi mpi me ndimaka minsiku na yandi ya bikalulu ya mbote ke bikalaka ve ya kwikama na desizio na bo. Bankaka na kati na bo me kumaka ntima-mbi mpi ke buyaka na luzolo yonso kuzitisa minsiku yina. Inki beto fwete sala sambu na bantu ya mutindu yai? Beto lenda zaba mambu ya kusala kana beto tadila kima mosi ya kele na mbona-meso ya Ezekiele, ya beto monaka na luyantiku ya kapu yai, yina ke tubila tempelo ya kimpeve. Yibuka bakielo yina ya nene. Bashambre ya bankengidi vandaka na konso ndambu ya bakielo. Ntembe kele ve nde bankengidi vandaka kutanina tempelo sambu bantu ya kukonda kuyotisa kukota ve. (Ezek. 44:9) Yo ke monisa beto pwelele nde, lusambu ya bunkete kele kaka sambu na bantu yina ke sala bikesa sambu na kuzitisa minsiku ya Yehowa ya bikalulu ya mbote mpi ya bunkete na luzingu na bo. Yo ke yibusa beto mpi nde, bantu yonso ve kele ti dibaku ya kusambila Nzambi kumosi ti bansadi na yandi.

19, 20. (a) Inki mutindu Kristu me sadisaka balongoki na yandi malembe-malembe na kutomisa mutindu ya kusambisa masumu ya nene? (b) Inki kele bikuma tatu ya ke salaka nde bo basisa nsumuki yina me balula ve ntima na dibundu?

19 Na 1892, Nzozulu ya Nkengi tubaka nde, beto kele ti “mukumba (sambu beto kele Bakristu) ya kubasisa na dibundu bantu yina ke buya kundima, na mutindu ya pwelele to ve, nde Kristu kudipesaka yandi mosi nkudulu ya me fwanana sambu na bantu yonso.” (Tanga 2 Yoane 10.) Na 1904, mukanda Lugangu ya Mpa, na Kingelesi, tubaka nde, bantu yina ke landa na kusala mambu ya mbi lenda bebisa dibundu. Na ntangu yina, dibundu ya mvimba yantikaka kuvukana sambu na kusambisa muntu yina me sala disumu ya nene. Kansi, bo vandaka kusala yo mingi ve. Na 1944, Nzozulu ya Nkengi monisaka nde kaka bampangi-babakala yina kele ti mikumba bantu fwete tadila mambu ya mutindu yai. Na 1952, Nzozulu ya Nkengi tubilaka mutindu ya kuyidika mambu ya kusambisa, na kuwakana ti Biblia; bo bendaka dikebi na kikuma ya mfunu ya kubasisa muntu yina me balula ve ntima na dibundu—sambu na kutanina bunkete ya dibundu.

20 Banda ntangu yina tii bubu yai, Kristu me sadisaka balongoki na yandi na kubakisa mpi kutomisa mutindu ya kusambisa bantu yina me sala masumu ya nene. Bankuluntu ke bakaka formasio ya me fwana sambu na kutadila mbote-mbote mambu ya me tala kusambisa mutindu Yehowa ke zolaka, mpi kuvanda ti bukati-kati ntangu bo ke sala mambu na lunungu mpi na mawa. Bubu yai, beto ke bakisaka mbote kiteso ya bikuma tatu yina ke salaka nde bo basisa muntu yina me balula ve ntima na dibundu: (1) sambu na kufingisa ve zina ya Yehowa, (2) sambu na kutanina dibundu na bupusi ya mbi ya disumu yina ya nene, (3) sambu na kusadisa nsumuki na kubalula ntima, kana mpila kele.

21. Sambu na nki ngidika ya kubasisa muntu na dibundu ke natilaka bansadi ya Nzambi mambote bubu yai?

21 Keti nge me mona mutindu ngidika ya kubasisa muntu na dibundu ke natilaka balongoki ya Kristu mambote bubu yai? Mbala mingi na Izraele ya ntama, bantu ya mbi yantikaka kubebisa dikanda ya mvimba, nkutu bantangu ya nkaka, bo kumaka mingi kuluta bantu yina vandaka kuzola Yehowa mpi kusosa kusala mambu ya mbote. Yo yina mbala mingi, bantu ya Izraele vandaka kufingisa zina ya Yehowa mpi yandi vandaka kundima bo ve. (Yer. 7:23-28) Kansi bubu yai, Yehowa ke sadilaka kimvuka mosi ya bampangi ya babakala ti ya bankento ya kimpeve. Bo ke basisaka bansumuki yina ke balula ve ntima na kati na beto sambu na kukanga Satana nzila ya kusadila bo bonso bambele sambu na kubebisa dibundu mpi bunkete na yo; to sambu na kufiotuna bupusi na bo ya mbi. Beto ke tula ntima nde Yehowa ta landa kundima beto na kimvuka. Yibuka lusilu yai ya Yehowa: “Batolotolo ya bo ta sala sambu na kufwa nge; yo ta sala nge kima ve.” (Yez. 54:17) Keti beto ke pesaka bankuluntu maboko na kwikama yonso sambu na mukumba na bo ya kusambisa?

Kumisa Muntu Yina Ke Pesaka Zina na Konso Dibuta na Zulu mpi na Ntoto

22, 23. Sambu na nki beto fwete tonda bampangi na beto, yina zingaka na luyantiku ya mvu-nkama 20, mpi nki mambu monisaka nde bampangi fwete vanda ti bukati-kati na yina me tala mabuta?

22 Mambote ya tatu yina balongoki ya Kristu me bakaka, mutindu yandi ke landa na kutomisa bo, ke tadila makwela mpi luzingu ya dibuta. Keti mutindu na beto ya kutadila dibuta me sobaka na nsungi ya bamvula? Ee. Mu mbandu, ntangu beto ke tangaka mambu yina bansadi ya Nzambi salaka na luyantiku ya mvu-nkama 20, mpeve na bo ya kuditambika ke yitukisaka beto mingi kibeni. Beto ke vandaka na ntonda ya mingi mutindu bo tulaka kisalu na bo ya santu na ntwala ya mambu yonso ya nkaka na luzingu. Kansi, beto ke monaka mpi nde yo lombaka bo sala mambu na bukati-kati mpenza. Inki mutindu?

23 Mbala mingi, bampangi-babakala vandaka kundima mikumba na kisalu ya kusamuna to kusala banzietelo ya kisalu na bisika ya nkaka na nsungi ya bangonda mingi mpi kuyambula mabuta na bo. Na ntangu mosi buna, bo vandaka kubuyisa bantu na kukwela; nkutu bo vandaka kusala yo na mutindu ya ke wakana ve ti Masonuku, mpi bo vandaka kutubila mingi ve mutindu Bakristu lenda kumisa makwela na bo ngolo. Keti balongoki ya Kristu ke salaka mpi mpidina bubu yai? Ve!

Beto ke yambulaka ve mikumba na beto ya dibuta sambu na kusosa kulungisa mikumba ya dibundu

24. Inki mutindu Kristu sadisaka bansadi na yandi ya kwikama na kukuma ti mabanza ya mbote sambu na makwela mpi dibuta?

24 Bubu yai, beto ke yambulaka ve mikumba na beto ya dibuta sambu na kusosa kulungisa mikumba ya dibundu. (Tanga 1 Timoteo 5:8.) Diaka, Kristu me pesaka balongoki na yandi ya kwikama awa na ntoto bandongisila ya mbote mpi ya bukati-kati ya ke katukaka na Masonuku sambu na mambu ya makwela mpi luzingu ya dibuta. (Baef. 3:14, 15) Na 1978, bo basisaka mukanda, Comment s’assurer une vie de famille heureuse. Kiteso ya bamvula 18 na nima, bo basisaka diaka mukanda, Kinsweki ya Kyese ya Dibuta. Nzozulu ya Nkengi me tubilaka mpi masolo ya mutindu na mutindu sambu na kusadisa bankwelani na kusadila minsiku ya Masonuku na bangwisana na bo.

25-27. Inki mutindu organizasio me tulaka dikebi ya mingi na bampusa ya baleke ya bamvula yonso?

25 Ebuna baleke? Na nsungi ya bamvula, bo me tudilaka bampusa na bo dikebi ya mingi. Banda ntama, organizasio ya Yehowa ke salaka mambu ya mbote sambu na bana ya bamvula yonso; kansi mambu yina vandaka ntete fioti me kumaka mingi kibeni. Mu mbandu, disolo “Kulonguka ya Biblia Sambu na Baleke (Étude biblique pour les jeunes gens)” vandaka kubasika na L’Âge d’Or banda na 1919 tii na 1921. Na nima, bo basisaka kamukanda L’ABC de l’Âge d’Or na 1920, mpi na 1941 bo basisaka mukanda Bana-Fioti. Banda na 1970 tii na 1979, mikanda yai ya nkaka basikaka: Écoutez le grand Enseignant, Votre jeunesse — Comment en tirer le meilleur parti, mpi Mukanda ya Bankenda ya Biblia. Na 1982, masolo ya kulandana, Les jeunes s’interrogent, yantikaka kubasika; na 1989, bo vukisaka yo mpi yo kumaka mukanda, Les jeunes s’interrogent — Réponses pratiques.

Bampangi bakaka na kiese kamukanda Malongi na Mono ya Biblia na lukutakanu distrike na Allemagne

26 Bubu yai, beto kele ti mikanda zole ya Les jeunes s’interrogent, yina bo me yidika diaka; masolo ya nkaka ya ke tubila baleke ke landa na kubasika na site Internet na beto, jw.org. Beto kele mpi ti mukanda Longuka na Longi ya Nene. Site Internet na beto kele ti masolo mingi kibeni sambu na baleke, mu mbandu bansaka ya kuzaba bantu yina Biblia ke tubila, kulonguka ya Biblia sambu na baleke yina me yela mpi bayina kele bana, bansaka ya mwa mpasi sambu na kuzwa bamvutu, bavideo, mpi bifwanisu ya masolo ya Biblia ti malongi ya Biblia sambu na bana ya bamvula tatu kita. Yo ke pwelele nde, Kristu me sobaka ve mutindu na yandi ya kutadila bana-fioti, banda yandi bakaka bo na maboko na mvu-nkama ya ntete tii bubu yai. (Mar. 10:13-16) Yandi ke zolaka nde baleke yina kele na kati na beto kumona nde beto ke zolaka bo mpi bo ke dia mbote na kimpeve.

27 Yezu ke zolaka mpi nde beto tanina baleke na bigonsa. Mutindu nsi-ntoto yai ke beba kaka kubeba, bantu mingi me kuma kubebisa bana-fioti. Yo yina, beto me basisaka mikanda ya ke tuba mambu pwelele mpi kukonda nsoni sambu na kusadisa bibuti na kutanina bana na bo na kikalulu yai ya mbi. d

28. (a) Mbona-meso ya tempelo ya Ezekiele ke monisa nde beto fwete sala nki kana beto me kudipesa na lusambu ya bunkete? (b) Nge me baka lukanu ya kusala nki?

28 Yo ke pesa kikesa kibeni na kumona mutindu Kristu ke landa na kutomisa balongoki na yandi, ke longa bo na kuzitisa minsiku ya kuzanguka ya bikalulu ya mbote ya Yehowa, kuzinga na kuwakana ti yo, mpi kubakila yo mambote! Yindulula diaka tempelo yina Ezekiele monaka na mbona-meso. Yibuka bakielo na yo ya nene. Tempelo yai kele ve ya kinsuni kansi ya kimpeve. Ata mpidina, keti beto ke monaka nde yo kele ya kieleka? Kukota na kati ke tendula kaka ve kukwenda na Nzo ya Kimfumu, kukangula Biblia to kukokula na kielo mosi na kisalu ya kusamuna. Yai kele mambu ya ke monanaka, yina beto kesalaka. Mukristu mosi ya luvunu lenda sala mambu yai, ata yandi me kota mpenza ve na tempelo ya Yehowa. Kansi, kana beto ke sala mambu yai mpi beto ke zitisa minsiku ya kuzanguka ya bikalulu ya mbote ya Yehowa, mpi beto ke kudipesa na lusambu ya bunkete na ntima ya mvimba, pana beto ke kota mpi ke sala na kisika yai ya kuluta santu, disongidila na ngidika ya lusambu ya kieleka ya Yehowa Nzambi! Yo yina, beto landa na kusepela ti ngidika yai ya mbalu. Beto landa mpi kusala bikesa ya kuzitisa minsiku ya lunungu ya Yehowa sambu na kumonisa busantu na yandi!

a Na 1932, Volime 2 ya mukanda Justification monisaka na mbala ya ntete nde, bambikudulu ya Biblia ya ke tubila kuvutulama ya bansadi ya Nzambi na bwala na bo ke lungana na bilumbu na beto; na Izraele ya kinsuni ve, kansi na Izraele ya kimpeve. Bambikudulu yai ke benda dikebi na kuvutulama ya lusambu ya bunkete. Nzozulu ya Nkengi ya Marsi 1, 1999, tendulaka nde tempelo yina Ezekiele monaka na mbona-meso kele mbikudulu mosi ya ke tubila kuvutulama, mpi yo fwete lungana na kimpeve na nsungi ya bilumbu ya nsuka.

b Lusilu yina vandaka kubuyisa bakala ti nkento, yina kele ve bankwelani, na kukanga kielo kana bo kele kaka bo zole na shambre; bo fwete yambula kielo ya kukangula, katula kaka kana bo kele bankwelani to bantu ya fami mosi. Na nsungi ya bamvula, bo vandaka kutanga lusilu yango konso kilumbu na manaka ya Lusambu ya Suka na Betele.

c Kunwa makaya, kudia yo, to kukuna yo, ke tendula mpi mutindu ya mbi ya kusadila makaya.

d Mu mbandu, tala kapu 32 ya mukanda Longuka na Longi ya Nene; tala mpi “Protégez vos enfants !” ya Réveillez-vous ! ya Oktobri 2007.