1. Nĩ ũndũ ũrĩkũ Ezekieli onire ũtũgegagia mũno?

 ŨNGĨAIGUIRE atĩa korũo nĩwe wonire kĩoneki ta kĩrĩa kĩonirũo nĩ mũnabii Ezekieli mĩaka mĩingĩ mĩhĩtũku? Ta hũũra mbica ũthiĩte ũgakinya hekarũ-inĩ nene na ĩrĩ na riri. Ũgakora mũraika ehaarĩirie gũgũceeria nyũmba-inĩ ĩyo ya magegania! Mũkahaica ngathĩ iria mũgwanja mũrorete harĩ kĩmwe kĩa ihingo ithatũ cia mwena wa na nja. Ũkagegio nĩ ihingo icio nĩ ũrĩa irĩ ndaihu na igũrũ igakinya mita 30. Ũkona tũnyũmba twa arangĩri tũcĩra-inĩ twa gũtonya. Nacio itingĩ ciacũhĩtio ikahaana mĩkĩndũ.​—Ezek. 40:1-4, 10, 14, 16, 22; 41:20.

2. (a) Hekarũ ĩrĩa yarĩ kĩoneki-inĩ ĩrũgamĩrĩire kĩĩ? (Rora nginya kohoro ka magũrũ-inĩ.) (b) Tũngĩĩruta ũndũ ũrĩkũ kuumana na indo iria cionekaga ũkĩingĩra hekarũ-inĩ?

² Gĩkĩ nĩ kĩoneki kĩa hekarũ ya kĩĩroho. Ezekieli aatarĩirie kĩoneki kĩu na njĩra ndikĩru mũno ũũ atĩ kĩandĩkĩtwo kuuma gĩcunjĩ-inĩ kĩa 40 nginya kĩa 48 kĩa ibuku rĩrĩa aandĩkire. Hekarũ ĩyo ĩrũgamĩrĩire mũbango wa Jehova wĩgiĩ ũthathaiya mũtheru. O kĩmwe kĩa indo iria itaarĩirio kĩoneki-inĩ kĩu kĩrũgamĩrĩire ũndũ mũna ũthathaiya-inĩ witũ matukũ-inĩ maya ma kũrigĩrĩria. a Hihi ihingo icio ndaihu irũgamĩrĩire kĩĩ? Itũririkanagia atĩ no mũhaka arĩa othe maingĩraga mũbango-inĩ wa Jehova wa ũthathaiya mũtheru matũũre kũringana na ithimi ciake ndũgĩru cia ũthingu. Ũndũ ũngĩ ũranyita mbaru ũhoro ũcio nĩ ũrĩa itingĩ ciacũhĩtio ikahaana mĩkĩndũ tondũ rĩmwe mĩkĩndũ nĩ ĩhũthĩragwo Bibilia-inĩ kũrũgamĩrĩra ũrũngĩrĩru. (Thab. 92:12) Ĩ natuo tũnyũmba twa arangĩri? Tuonanagia wega atĩ arĩa othe maregaga kũrũmĩrĩra ithimi cia Ngai matiĩtĩkĩragio gũtonya ũthathaiya-inĩ mũtheru ũrĩa ũtongoragia muoyo-inĩ.​—Ezek. 44:9.

3. Arũmĩrĩri a Kristo maabataraga gũthiĩ na mbere gũtherio nĩkĩ?

³ Kĩoneki kĩa Ezekieli kĩhingĩte na njĩra ĩrĩkũ? O ta ũrĩa tuonire Gĩcunjĩ-inĩ gĩa 2 kĩa ibuku rĩrĩ, Jehova nĩ aahũthĩrire Kristo gũtheria andũ ake kuuma mwaka wa 1914 nginya 1919. Hihi wĩra wa gũtheria wakinyire hau? Aca! Ihinda-inĩ rĩa mĩaka 100 mĩhĩtũku, Jesu akoretwo agĩteithia arũmĩrĩri ake kũrũmĩrĩra ithimi theru cia Jehova ciĩgiĩ mĩtugo. Nĩ ũndũ ũcio arũmĩrĩri ake nĩ maabataraga gũthiĩ na mbere gũtherio. Nĩkĩ? Tondũ Kristo akoretwo agĩcokanĩrĩria arũmĩrĩri ake kuuma thĩinĩ wa thĩ ĩno ĩiyũire waganu na Shaitani no ageragia kũmacokia mũtondo-inĩ wa mehia. (Thoma 2 Petero 2:20-22.) Rekei tũthuthurie maũndũ matatũ marĩa Akristiano a ma mathiĩte magĩtheragio.  Tũkwamba kwarĩrĩria ũrĩa matheretio kĩĩmĩtugo, tũcoke tuone ũrĩa kĩũngano kĩgitagĩrũo nĩguo gĩkorũo kĩrĩ gĩtheru, tũrĩkĩrĩrie na mũbango wa famĩlĩ.

4, 5. Shaitani akoretwo akĩhũthĩra wara ũrĩkũ, na agĩĩte na moimĩrĩro marĩkũ?

⁴ Hĩndĩ ciothe andũ a Jehova makoretwo makĩenda mũno gũikara kũringana na ithimi ciake cia mĩtugo. Nĩ ũndũ ũcio, nĩ mathĩkagĩra motaaro marĩa mathiaga makĩheagwo megiĩ mĩtugo. Reke tuone ngerekano cigana ũna.

⁵ Ũmaraya. Jehova aabangĩte ngomanio gatagatĩ ka andũ erĩ mahikanĩtie ĩkorũo ĩrĩ theru na ĩrĩ njega. Shaitani atũmaga kĩheo gĩkĩ kĩa goro kĩhũthĩrũo na njĩra ĩtagĩrĩire na agakĩhũthĩra kũgeria andũ a Ngai nĩguo maage gwĩtĩkĩrĩka nĩwe. Nĩ aahotire kũhũthĩra wara ũcio matukũ-inĩ ma Balaamu, na no aũhũthagĩra matukũ-inĩ maya ma kũrigĩrĩria na gĩkĩro kĩnene makĩria.​—Ndar. 25:1-3, 9; Kũg. 2:14.

6. Nĩ mwĩhĩtwa ũrĩkũ wacabithirio ngathĩti-inĩ ya Mũrangĩri, wahũthagĩrũo atĩa, na watigire kũhũthĩrũo nĩkĩ? (Rora nginya kohoro ka magũrũ-inĩ.)

⁶ Nĩguo metheme wara wa Shaitani, ngathĩti ya Mũrangĩri ya Juni 15, 1908 nĩ yacabithirie mwĩhĩtwa ũyũ: “Hĩndĩ ciothe, na handũ o hothe, ndĩ mũndũrũme nĩ ndĩkoragwo na mĩtugo mĩega rĩrĩa tũrĩ na atumia, na ndĩ mũtumia nĩ ndĩkoragwo na mĩtugo mĩega rĩrĩa tũrĩ na arũme, rĩrĩa itaronwo nĩ andũ o na ndĩ mbere ya andũ.” b O na gũtuĩka mwĩhĩtwa ũcio ndwarĩ wa o mũhaka, andũ aingĩ nĩ metĩkĩrire kwĩhĩta na makĩneana marĩĩtwa mao macabithio ngathĩti-inĩ ya Zion’s Watch Tower. Mĩaka ĩigana ũna thutha ũcio, ithondeka nĩ rĩonire atĩ o na gũtuĩka mwĩhĩtwa ũcio nĩ wateithagia andũ, nĩ waambĩrĩirie kuonwo ta arĩ o mũtugo, na nĩ ũndũ ũcio ũgĩtiga kũhũthĩrũo. No ithimi ndũgĩru cia mĩtugo iria mwĩhĩtwa ũcio warũgamĩrĩire itiacenjirie.

7. Nĩ thĩna ũrĩkũ mũnene warĩrĩirio ngathĩti-inĩ ya Mũrangĩri ya mwaka wa 1935, na yatĩtĩrithirie ũndũ ũrĩkũ?

⁷ Ũndũ ũcio watũmire Shaitani atharĩkĩre andũ a Ngai makĩria. Ngathĩti ya Mũrangĩri ya Machi 1, 1935 nĩ yarĩrĩirie ĩtekũhitha thĩna mũnene warĩ gatagatĩ-inĩ ka andũ a Ngai. Andũ amwe meeciragia atĩ mangĩanyitire mbaru wĩra wa kũhunjia nĩ mangĩagĩire gĩtũmi gĩa kwaga kũrũmĩrĩra ithimi cia Jehova cia ũthingu mũtũũrĩre-inĩ wao. Ngathĩti ĩyo yoigire ũũ: “O mũndũ agĩrĩirũo kũririkana atĩ kũhunjia to kuo ũndũ ũrĩa ũbataranagia. Aira a Jehova marũgamĩrĩire Ngai, na nĩo mehokeirũo wĩra wa kũmũtetera o hamwe na ũthamaki wake.” Gĩcunjĩ kĩu gĩacokire gĩkĩheana ũtaaro wĩgiĩ kĩhiko na maũndũ megiĩ ngomanio, na ũndũ ũcio ũgĩteithia andũ a Ngai ‘kũũrĩra ũmaraya.’​—1 Kor. 6:18.

8. Nĩ kĩĩ gĩtũmĩte ngathĩti ya Mũrangĩri ĩkorũo ĩgĩtĩtĩrithia rĩngĩ na rĩngĩ ũrĩa kiugo gĩa Kĩngiriki kĩrĩa gĩtaũrĩtwo ũmaraya kiugĩte?

⁸ Mĩaka-inĩ ya ica ikuhĩ, ngathĩti ya Mũrangĩri nĩ ĩkoretwo ĩgĩtĩtĩrithia rĩngĩ na rĩngĩ ũrĩa kiugo gĩa Kĩngiriki por·neiʹa, kĩrĩa gĩtaũrĩtwo ũmaraya kiugĩte. Gĩtiugĩte o gũkomania tu. No nĩ nginya maũndũ mangĩ maingĩ marĩa andũ mekaga nĩguo marahũre merirĩria ma ngomanio, ta marĩa mekagwo nĩ ahũri-maraya.  Nĩ ũndũ ũcio, arũmĩrĩri a Kristo nĩ magitĩrĩtwo kuumana na mawoni matagĩrĩire kwerekera ngomanio marĩa makoragwo na andũ aingĩ.​—Thoma Aefeso 4:17-19.

9, 10. (a) Ngathĩti ya Mũrangĩri ya 1935 yarĩrĩirie ũndũ ũrĩkũ wĩgiĩ mĩtugo? (b) Bibilia ĩkoragwo na mawoni marĩkũ maigananĩru megiĩ njohi, ndibei, na indo ingĩ ta icio?

⁹ Ũhũthĩri mũũru wa njohi. Ngathĩti ya Mũrangĩri ya Machi 1, 1935 nĩ yarĩrĩirie ũndũ ũngĩ wĩgiĩ mĩtugo. Yoigire ũũ: “Ningĩ nĩ kuonekete atĩ andũ amwe mathiaga kũhunjia na mageka maũndũ mangĩ marĩa mehokeirũo ithondeka-inĩ manyuĩte [njohi]. Nĩ rĩ Maandĩko metĩkĩrĩtie mũndũ kũhũthĩra ndibei? Hihi nĩ wega mũndũ kũnyua ndibei nginya ĩgatũma aremwo kũrũmbũiya wega maũndũ marĩa ehokeirũo ithondeka-inĩ rĩa Mwathani?”

¹⁰ Macokio ma ciũria icio monanirie mawoni maigananĩru marĩa makoragwo thĩinĩ wa Kiugo kĩa Ngai megiĩ njohi, ndibei, na indo ingĩ ta icio. Bibilia ndĩgirĩtie andũ kũnyua njohi kana ndibei na gĩthimi, no nĩ ĩkananĩtie biũ ũrĩu. (Thab. 104:14, 15; 1 Kor. 6:9, 10) Ũhoro-inĩ wĩgiĩ mũndũ kũruta mawĩra marĩa ehokeirũo ithondeka-inĩ anyuĩte njohi, andũ a Ngai nĩ makoretwo makĩririkanio ũhoro wĩgiĩ ariũ a Haruni, arĩa moragirũo nĩ Ngai nĩ ũndũ wa gũtwara mwaki ũrĩa mataathĩtwo matware igongona-inĩ rĩa Ngai. Kahinda kanini thutha ũcio, ũhoro ũcio nĩ wonanagia kĩrĩa hihi gĩatũmire meke ũguo, tondũ Ngai nĩ aaheanire watho atĩ athĩnjĩri-Ngai othe matiagĩrĩire kũnyua njohi rĩrĩa mararuta wĩra ũrĩa mehokeirũo. (Alaw. 10:1, 2, 8-11) Arũmĩrĩri a Kristo nĩ mahũthagĩra ũtaaro ũcio ũmũthĩ, magethema biũ gũkorũo manyuĩte njohi rĩrĩa maratungatĩra Ngai.

11. Nĩkĩ no tuuge atĩ andũ a Ngai nĩ magunĩkĩte nĩ ũndũ wa ũtaũku mũingĩ wĩgiĩ ũhũthĩri wa njohi?

¹¹ Mĩaka-inĩ ya ica ikuhĩ, arũmĩrĩri a Kristo nĩ maheetwo ũtaũku makĩria wĩgiĩ mũtugo wa mũndũ kũmenyera kũnyua njohi nginya akaremwo nĩ kwĩgirĩrĩria. Nĩ ũndũ wa irio cia kĩĩroho cia ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire, andũ aingĩ nĩ mateithĩtio kũhiũrania na mũtugo ũcio na magatũũra ũtũũro wĩ na muoroto. Angĩ nao nĩ mateithĩtio kũgĩa na mawoni maigananĩru megiĩ njohi kuuma kĩambĩrĩria, ũũ atĩ matirĩ maakorũo na thĩna o wothe wĩgiĩ kũhũthĩra njohi. Gũtirĩ mũndũ ũbatiĩ kũreka ũhũthĩri mũũru wa njohi ũmwagithie gĩtĩo, ũtũme agĩe na mathĩna ma famĩlĩ, na gũthũkia mũno, orũo nĩ mweke wa gũkorũo ũthathaiya-inĩ mũtheru wa Jehova.

12. Arũmĩrĩri a Kristo moonaga atĩa ũhũthĩri wa kĩraikũ o na mbere ya matukũ ma kũrigĩrĩria kwambĩrĩria?

¹² Kũhũthĩra kĩraikũ. Arũmĩrĩri a Kristo maambĩrĩirie kuonania atĩ kũhũthĩra kĩraikũ gũtiagĩrĩire o na mbere ya matukũ ma kũrigĩrĩria kwambĩrĩria. Mĩaka ĩigana ũna mĩhĩtũku, mũrũ wa Ithe witũ ũmwe mũkũrũ wĩtagwo Charles Capen nĩ aaririkanire hĩndĩ ĩrĩa maacemanirie rĩa mbere na Charles Taze Russell mũico-inĩ wa karine ya 19. Capen, ũrĩa warĩ na mĩaka 13 hĩndĩ ĩyo, marĩ hamwe na ariũ a nyina atatũ, maakinyĩirũo nĩ Russell makĩambata ngathĩ nyũmba-inĩ ya Bible House taũni-inĩ ya Allegheny, Pennsylvania. Akĩmoria ũũ: “Tũmwana tũtũ kaĩ  mũranyua thigara tondũ ndaigua kĩraikũ gĩkĩnunga?” Nao makĩmwĩra atĩ matianyuaga thigara. Ũndũ ũcio watũmire matigwo matarĩ na nganja igũrũ rĩgiĩ mawoni make megiĩ kũnyua thigara. Ngathĩti-inĩ ya Mũrangĩri ya Agosti 1, 1895, Mũrũ wa Ithe Witũ Russell oigire ũũ igũrũ rĩgiĩ rĩandĩko rĩa 2 Akorintho 7:1: “Ndikuona ũrĩa Ngai angĩgoocithio kana agunĩke rĩrĩa Mũkristiano arahũthĩra kĩraikũ na njĩra o yothe. . . . Tũtingĩhota kũhũũra mbica Mwathani akĩnunga ndogo ya kĩraikũ kana akĩgucia kĩndũ o gĩothe kĩngĩmũthũkia.”

13. Nĩ ũtaaro ũrĩkũ waheanirũo mwaka-inĩ wa 1973?

¹³ Mwaka-inĩ wa 1935, ngathĩti ya Mũrangĩri yetire kĩraikũ, “mũmera ũrĩa wĩ magigi” na ĩkiuga atĩ mũndũ wothe ũhũthagĩra kĩraikũ ndangĩthiĩ na mbere gũtungata Betheli kana ithondeka rĩa Ngai rĩmũhe wĩra wa ũpainia kana wa gũceerera ciũngano. Nĩ kwagĩire na ũtaaro ũngĩ mwaka-inĩ wa 1973. Ngathĩti ya Mũrangĩri ya Juni 1 yataarĩirie atĩ gũtirĩ Mũira wa Jehova ũngĩthiĩ na mbere gwĩtĩkĩrĩka thĩinĩ wa kĩũngano arĩ na mũtugo ũyũ ũthũkagia mwĩrĩ, ũngĩrehe gĩkuũ, na ũtarĩ wa wendo. Arĩa mangĩaregire gũtiga kũhũthĩra kĩraikũ nĩ mangĩeheririo kĩũngano-inĩ. c Kristo nĩ oete ikinya rĩngĩ rĩa bata harĩ gũtheria arũmĩrĩri ake.

14. Mawoni ma Ngai nĩ marĩkũ kwerekera thakame, na ũrigitani wa gwĩkĩrana thakame watheremire atĩa?

¹⁴ Kũhũthĩra thakame ũũru. Matukũ-inĩ ma Nuhu, Ngai oigire atĩ nĩ ũũru kũrĩa thakame. Aacokire agĩtĩtĩrithia ũndũ ũcio thĩinĩ wa Watho ũrĩa aaheire rũrĩrĩ rwa Isiraeli, na akĩĩra Akristiano a mahinda ma atũmwo atĩ ‘methemage thakame.’ (Atũm. 15:20, 29; Kĩam. 9:4; Alaw. 7:26) Nĩkĩo Shaitani aathondekire njĩra ĩrĩa arĩhũthagĩra mahinda maya gũtũma andũ aingĩ maage gwathĩkĩra watho ũcio wa Ngai. Karine-inĩ ya 19, mandagĩtarĩ no kũgeria maageragia kana no mahũthagĩre thakame ũrigitani-inĩ. No rĩrĩa maamenyire atĩ nĩ kũrĩ mĩthemba ĩtiganĩte ya thakame, makĩambĩrĩria kũhũthĩra njĩra ĩyo makĩria. Mwaka-inĩ wa 1937, thakame ĩkĩambĩrĩria kũũnganio ĩkĩigagwo, na Mbaara ya Kerĩ ya Thĩ nĩ yatũmire njĩra ĩyo ĩhũthĩrũo na gĩkĩro kĩnene makĩria. Thutha wa kahinda, njĩra ĩyo ĩgĩtherema kũndũ gũtiganĩte thĩinĩ wa thĩ.

15, 16. (a) Aira a Jehova moire mũrũgamo ũrĩkũ wĩgiĩ gwĩkĩrũo thakame? (b) Nĩ ũteithio ũrĩkũ arũmĩrĩri a Kristo maheetwo wĩgiĩ gwĩkĩrũo thakame na ũrigitani ũtarahũthĩra thakame, na gũkoretwo na moimĩrĩro marĩkũ?

¹⁵ Mwaka-inĩ wa 1944, ngathĩti ya Mũrangĩri yonanirie atĩ gwĩkĩrũo thakame nĩ ũndũ ũmwe na kũmĩrĩa. Mwaka ũrĩa warũmĩrĩire, ũtaaro ũcio wa Kĩĩmaandĩko nĩ watĩtĩrithirio na ũgĩtaarĩrio makĩria. Gũkinyĩria mwaka wa 1951, nĩ gwacabirũo ciũria na macokio nĩguo andũ a Ngai mamenye ũrĩa marĩcokagĩria mandagĩtarĩ. Mabũrũri-inĩ matiganĩte thĩinĩ wa thĩ, arũmĩrĩri ehokeku a Kristo nĩ maanyitagĩrĩra mũrũgamo wao, o na maanyũrũrio, mekwo maũndũ moru, na kũnyarirũo. No Kristo nĩ aathiire na mbere gũtongoria ithondeka nĩguo rĩheane ũteithio ũrĩa wabataranagia. Nĩ gwacabithirio broshua na icunjĩ irĩ na ũhoro mũingĩ na ũthuthurĩtio wega wĩgiĩ ũndũ ũcio.

 ¹⁶ Mwaka-inĩ wa 1979, athuri amwe a ciũngano nĩ maambĩrĩirie gũthiĩ mathibitarĩ-inĩ nĩguo mateithie mandagĩtarĩ gũtaũkĩrũo wega nĩ mũrũgamo witũ, itũmi citũ cia Kĩĩmaandĩko, na maarĩrĩrie njĩra ingĩ cia ũrigitani itekũbatara kũhũthĩra thakame. Kũrĩ mwaka wa 1980, athuri a ciũngano kuuma taũni 39 bũrũri-inĩ wa Amerika (U.S.) nĩ maamũkĩrire gĩthomo kĩa mwanya kĩngĩamahotithirie kũruta wĩra ũcio wega makĩria. Thutha wa ihinda, Kĩama Kĩrĩa Gĩtongoragia nĩ gĩetĩkĩrire gũkorũo na Kamĩtĩ cia Ũiguano na Thibitarĩ thĩinĩ wa thĩ yothe. Hihi ũndũ ũcio nĩ ũkoretwo na moimĩrĩro mega? Ũmũthĩ, mandagĩtarĩ aingĩ nĩ manyitanagĩra na Aira a Jehova arĩa arwaru na magatĩa wendi witũ wa kũrigitwo gũtekũhũthĩrũo thakame. Thibitarĩ iria irarigitana itekũhũthĩra thakame irathiĩ ciongererekete, na amwe nĩ moigaga atĩ ũcio nĩguo ũrigitani ũrĩa mwega makĩria. Na githĩ ti ũndũ wa gũcanjamũra mũno kuona ũrĩa Jesu agitĩrĩte arũmĩrĩri ake kuumana na kĩyo gĩa Shaitani gĩa kũmathũkia!​—Thoma Aefeso 5:25-27.

17. Tũngĩonania atĩa atĩ nĩ tũkenagĩra wĩra ũrĩa Kristo akoretwo akĩruta wa gũtheria arũmĩrĩri ake?

¹⁷ Nĩ wega twĩyũrie atĩrĩ, ‘Hihi nĩ tũkenagĩra wĩra ũrĩa Kristo akoretwo akĩruta wa gũtheria arũmĩrĩri ake, na gũtũteithia kũrũmĩrĩra ithimi ndũgĩru cia Jehova?’ Akorũo nĩguo, rekei tũririkanage atĩ Shaitani endaga gũtũtigithania na Jehova na Jesu  na njĩra ya gũtũma tũhũthie ithimi cia Ngai cia mĩtugo. Nĩguo tũtikagwe mũtego-inĩ ũcio wa Shaitani, ithondeka rĩa Jehova nĩ rĩkoretwo rĩgĩtũhe mĩkaana na iririkania ciĩgiĩ mĩtugo mĩũru ya thĩ ĩno. Rekei tũikarage twĩhũgĩte, tũthikagĩrĩrie, na twathĩkagĩre motaaro ta macio mega.​—Thim. 19:20.

18. Kĩoneki kĩa Ezekieli gĩtũririkanagia ũndũ ũrĩkũ wĩgiĩ arĩa maagararaga ithimi cia Jehova makĩendaga?

¹⁸ Ũndũ wa kerĩ wĩgiĩ ũtheru wa kĩĩmĩtugo nĩ makinya marĩa moyagwo nĩguo kĩũngano gĩikare kĩrĩ gĩtheru. Ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ, ti andũ othe arĩa metĩkagĩra ithimi cia Jehova cia mĩtugo na makamwĩyamũrĩra marũmagia itua rĩao. Amwe macokaga kũgarũrũka na makaagarara ithimi icio makĩendaga. Andũ ta acio mabatiĩ gwĩkwo atĩa? Kĩoneki kĩa Ezekieli kĩgiĩ hekarũ ya kĩĩroho kĩrĩa kĩgwetetwo kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ no gĩtũteithie kũmenya. Nĩ kĩgwetete ihingo ndaihu. Harĩ o gacĩra ga gũtonya, kwarĩ na tũnyũmba twa arangĩri, arĩa maagitagĩra hekarũ, nĩguo gũtikagĩe “mũndũ ũtarĩ mũruu ngoro” ũgũtonya thĩinĩ. (Ezek. 44:9) Ũndũ ũcio ũtũririkanagia atĩ gũkorũo ũthathaiya-inĩ mũtheru nĩ mweke wa mwanya ũrĩa ũheagwo arĩa tu merutanagĩria gũtũũra kũringana na ithimi theru cia Jehova. Ũndũ ũmwe na ũcio, o na ũmũthĩ mweke wa kũnyitanĩra na Akristiano arĩa angĩ ũthathaiya-inĩ ndũheetwo andũ othe.

19, 20. (a) Kristo ateithĩtie arũmĩrĩri ake atĩa gũthiĩ magagĩrĩtie njĩra iria mahũthagĩra gũcirithia arĩa meka mehia maritũ? (b) Nĩ itũmi irĩkũ ithatũ itũmaga ehia arĩa matarerira meherio kĩũngano-inĩ?

¹⁹ Ngathĩti ya Mũrangĩri ya mwaka wa 1892 yoigire atĩ “nĩ twagĩrĩirũo kweheria kĩũngano-inĩ (Akristiano) arĩa monanagia na njĩra ĩroneka kana ĩtaroneka atĩ nĩ mareganaga na ũkũũri ũrĩa Kristo aarutire . . . nĩ ũndũ wa andũ othe.” (Thoma 2 Johana 10.) Mwaka-inĩ wa 1904, ibuku rĩa The New Creation rĩonanirie atĩ andũ arĩa mehagia matekwĩrira makoragwo marĩ ũgwati harĩ kĩũngano. Mahinda-inĩ macio, kĩũngano gĩothe nĩ kĩanyitaga itemi thĩinĩ wa “cira wa kanitha” kwerekera arĩa mekĩte mehia maritũ. No ũndũ ũcio ndwekĩkaga kaingĩ. Mwaka wa 1944, ngathĩti ya Mũrangĩri yonanirie atĩ no athuri arĩa aamũre tu magĩrĩirũo kũhiũrania na macira. Kũrĩ mwaka wa 1952, ngathĩti ya Mũrangĩri nĩ yataarĩirie mũtaratara wa Kĩĩmaandĩko ũrĩa wagĩrĩire kũrũmĩrĩrũo macira-inĩ, ĩkĩonania atĩ gĩtũmi kĩnene gĩa kweheria kĩũngano-inĩ andũ arĩa materiraga nĩ kũiga kĩũngano kĩrĩ gĩtheru.

²⁰ Mĩaka mĩingĩ thutha ũcio, Kristo nĩ ateithĩtie arũmĩrĩri ake gũthiĩ magagĩrĩtie njĩra iria mahũthagĩra magĩcirithia arĩa mekĩte mehia maritũ. Athuri a kĩũngano nĩ marutĩtwo gũtongoria cira kũringana na ũrĩa Jehova endaga, marĩ na ũigananĩru harĩ kuonania kĩhooto na tha. Ũmũthĩ nĩ gũkoragwo na itũmi ta ithatũ cia kweheria kĩũngano-inĩ mwĩhia ũtarerira: (1) gũtheria rĩĩtwa rĩa Jehova, (2) kũgitĩra kĩũngano kuumana na moimĩrĩro moru ma mehia maritũ, na (3) gũteithia mwĩhia erire kũngĩhoteka.

21. Nĩ na njĩra ĩrĩkũ mũbango wa kweheria ehia kĩũngano-inĩ ũkoretwo ũrĩ kĩrathimo harĩ andũ a Ngai?

 ²¹ Hihi nĩ wonaga ũrĩa mũbango wa kweheria ehia kĩũngano-inĩ ũkoretwo ũrĩ kĩrathimo harĩ arũmĩrĩri a Kristo ũmũthĩ? Hĩndĩ ya Isiraeli ya tene, ehia nĩ maakoragwo na ũgucania mũũru harĩ rũrĩrĩ ruothe, na rĩmwe magakorũo marĩ aingĩ o na gũkĩra arĩa meendete Jehova na maageragia gwĩka ũrĩa kwagĩrĩire. Nĩ ũndũ ũcio, rũrĩrĩ rũu nĩ rwahakaga rĩĩtwa rĩa Jehova gĩko na rũkaaga gwĩtĩkĩrĩka nĩwe. (Jer. 7:23-28) No ũmũthĩ, Jehova akoragwo na rũrĩrĩ rwa kĩĩroho. Tondũ ehia arĩa maregaga kwĩrira nĩ meheragio gatagatĩ-inĩ gaitũ, ũndũ ũcio ũtũmaga matikahũthĩrũo nĩ Shaitani gũthũkia ũtheru wa kĩũngano makĩria. Matikoragwo na ũgucania mũnene harĩ andũ arĩa angĩ. Kwoguo tũrĩ gĩkundi, nĩ tũikaraga twĩtĩkĩrĩkĩte nĩ Jehova. Ririkana Jehova atwĩraga atĩ, “Gũtirĩ mũtĩ wa mbaara o na ũrĩkũ, ũrĩa ũthondeketwo wa gũgũũkĩrĩra, ũkaagĩrĩra wĩra-inĩ waguo.” (Isa. 54:17) Hihi nĩ tũnyitaga mbaru athuri a kĩũngano arĩa makoragwo na wĩra mũritũ wa gũtongoria macira?

22, 23. Nĩ kĩĩ gĩtũmaga tũkenio nĩ Akristiano arĩa maatũũraga kĩambĩrĩria-inĩ gĩa karine ya 20, no nĩ ũndũ ũrĩkũ wonanagia atĩ nĩ maabataraga ũigananĩru makĩria ũhoro-inĩ wĩgiĩ famĩlĩ?

²² Ũndũ wa gatatũ ũrĩa arũmĩrĩri a Kristo mathiĩte magĩtheragio nĩ ũhoro-inĩ wĩgiĩ kĩhiko na ũtũũro wa famĩlĩ. Hihi muonere witũ wĩgiĩ famĩlĩ nĩ ũthiĩte ũgĩtheragio? Ĩĩ nĩ ũtheretio. Kwa ngerekano, twathoma ũhoro wĩgiĩ andũ a Ngai arĩa maatũũraga kĩambĩrĩria-inĩ gĩa karine ya 20, nĩ tũkenagio na tũkagegio nĩ roho wa kwĩima ũrĩa monanirie. Nĩ tũcokagia ngatho mũno nĩ ũrĩa maaigire ũtungata mũtheru mbere ya maũndũ mothe ũtũũro-inĩ wao. No ningĩ nĩ tuonaga wega atĩ nĩ maabataraga ũigananĩru makĩria. Ũndũ-inĩ ũrĩkũ?

²³ Kaingĩ ariũ a Ithe witũ nĩ maaheagwo wĩra ũtungata-inĩ kana wa gũceerera ciũngano ũrĩa watũmaga maikare kũraihu na mũciĩ ihinda-inĩ rĩa mĩeri mĩingĩ. Rĩmwe nĩ maamenagĩrĩria kĩhiko mũno ngũrani na ũrĩa Maandĩko moigĩte, na matiaragĩrĩria mũno ũrĩa Akristiano mangĩkorũo na kĩhiko kĩrũmu. Hihi ũndũ ũcio nĩ wonekaga gatagatĩ-inĩ ka arũmĩrĩri a Kristo ũmũthĩ? Aca!

24. Kristo aateithirie arũmĩrĩri ake ehokeku atĩa kũgĩa mawoni maigananĩru megiĩ kĩhiko na famĩlĩ?

²⁴ Ũmũthĩ, gũtirĩ mũndũ wagĩrĩirũo gũtiganĩria maũndũ marĩa ehokeirũo thĩinĩ wa famĩlĩ nĩguo ahingie maũndũ ma kĩũngano. (Thoma 1 Timotheo 5:8.) Makĩria ma ũguo, Kristo nĩ atigagĩrĩra atĩ arũmĩrĩri ake ehokeku gũkũ thĩ nĩ mona motaaro ma Kĩĩmandĩko mangĩmateithia ũtũũro-inĩ wa famĩlĩ na kĩhiko-inĩ. (Ef. 3:14, 15) Mwaka wa 1978, nĩ kwarutirũo ibuku rĩetagwo Making Your Family Life Happy. Mĩaka 18 thutha ũcio, gũkĩrutwo rĩngĩ rĩtagwo Hitho ya Gĩkeno Kĩa Famĩlĩ. Makĩria ma ũguo, ngathĩti ya Mũrangĩri nĩ ĩkoretwo na icunjĩ nyingĩ irongoreirio gũteithia andũ mahikanĩtie kũhũthĩra motaaro ma Bibilia ũtũũro-inĩ wao.

25-27. Mabataro ma andũ ethĩ mathiĩte marũmbũĩtio atĩa?

 ²⁵ Ĩ nao andũ ethĩ? Mabataro mao mathiĩte marũmbũĩtio makĩria. Ithondeka rĩa Jehova nĩ rĩrutĩte indo njega ingĩteithia ciana cia mariika mothe. Kĩambĩrĩria-inĩ indo icio ciarĩ nini, no rĩu nĩ nyingĩ. Kwa ngerekano, gĩcunjĩ kĩarĩ na kĩongo, “Wĩruti wa Bibilia wa Ciana” nĩ gĩacabagwo ngathĩti-inĩ ya The Golden Age kuuma mwaka wa 1919 nginya 1921. Thutha ũcio mwaka wa 1920 gũkĩgĩa broshua yetagwo The Golden Age ABC na mwaka wa 1941 gũkĩrutwo ibuku rĩetagwo Children. Mĩaka-inĩ ya 1970 nĩ kwarutirũo mabuku meetagwo Listening to the Great Teacher, Your Youth—Getting the Best out of It, na Ibuku Rĩakwa rĩa Ngʼano cia Biblia. Mwaka wa 1982, ngathĩti ya Arahũkai! (ya Gĩthweri) nĩ yambĩrĩirie gũcabithia icunjĩ ciakoragwo na kĩongo, “Vijana Huuliza,” iria ciatũmire kũrutwo ibuku rĩtagwo Maswali Ambayo Vijana Huuliza—Majibu Yafanyayo Kazi mwaka wa 1989.

²⁶ Mahinda-inĩ maya maitũ, twĩna mbuku igĩrĩ cia Vijana Huuliza, na ũhoro makĩria nĩ wonekaga thĩinĩ wa Web site itũ ya jw.org. Ningĩ twĩna ibuku rĩa Wĩrute Kuuma Kũrĩ Mũrutani Urĩa Mũnene. Web site itũ nĩ ĩrĩ maũndũ maingĩ mangĩhũthĩrũo nĩ andũ ethĩ ta kandi cia Bibilia, maũndũ ma gwĩkwo ma Bibilia  ma ciana nini na nene, video, maũndũ ma gũteithia ciana gwĩciria, tũtuni twa ngʼano cia Bibilia, na mathomo ma Bibilia ma ciana cia mĩaka ĩtatũ gũcoka na thĩ. Hatarĩ nganja, mawoni ma Kristo kwerekera ciana matirĩ macenjia kuuma rĩrĩa oigĩte ciana itwarũo kũrĩ we hĩndĩ ĩrĩa aarĩ gũkũ thĩ. (Mar. 10:13-16) Endaga andũ ethĩ meigue mendetwo na marĩithio wega kĩĩroho.

²⁷ Ningĩ Jesu nĩ endaga ciana igitĩrũo kuuma ũgwati-inĩ. O ũrĩa mĩtugo ya thĩ ĩno ĩrathiĩ ĩthũkĩte, noguo mũtugo wa kũhũthĩra ciana ũũru ũrathiĩ ũtheremete. Nĩkĩo gũcabĩtwo ũhoro mũingĩ wa gũteithia aciari kũgitĩra ciana ciao kuumana na mũtugo ũcio mũũru. d

28. (a) Kũringana na kĩoneki kĩa hekarũ kĩrĩa Ezekieli onire-rĩ, nĩ atĩa twagĩrĩirũo gwĩka nĩguo tũkorũo ũthathaiya-inĩ mũtheru? (b) Ũtuĩte itua rĩa gwĩka atĩa?

²⁸ Githĩ ti ũndũ wa gwĩkĩra ngoro kuona ũrĩa Kristo athiĩte na mbere gũtheria arũmĩrĩri ake, akamaruta gũtĩa, gũtũũra, na kũgunĩka nĩ ithimi ndũgĩru cia mĩtugo iria Jehova aigĩte? Ta wĩcirie rĩngĩ ũhoro wa hekarũ ĩrĩa Ezekieli onire kĩoneki-inĩ. Ririkana ihingo ciayo ndaihu. Nĩ ma, hekarũ ĩyo nĩ ya kĩĩroho, no ti handũ hangĩoneka na maitho. O na kũrĩ ũguo-rĩ, hihi nĩ tuonaga ĩrĩ ya biũ? Tũtimĩtonyaga na njĩra ya gũthiĩ Nyũmba-inĩ ya Ũthamaki kana kũhumbũria Bibilia o na kana gũthiĩ ũtungata-inĩ tu. Macio nĩ maũndũ marĩa monekaga, na mũndũ ũrĩ na ũhinga no ahote kũmeka ategũtonya hekarũ-inĩ ya Jehova. O na kũrĩ ũguo, tũngĩhingia maũndũ macio o tũgĩthiaga na mbere gũtũũra kũringana na ithimi cia Jehova cia ũthingu, na tũnyitanĩre ũthathaiya-inĩ mũtheru tũrĩ na mwerekera ũrĩa wagĩrĩire, tũgũkorũo tũtonyete thĩinĩ wa hekarũ ĩyo theru na tũgatungata mũbango-inĩ ũcio Jehova Ngai aigĩte wa ũthathaiya mũtheru. Rekei tũthiĩ na mbere kuona mweke ũcio wa mwanya ũrĩ wa bata. Ningĩ rekei tũthiĩ na mbere kwĩrutanĩria kuonania ũtheru wa Jehova na njĩra ya kũrũmia ithimi ciake cia ũthingu!