Kichay leenaykipaq

Índice nisqaman riy

11 CAPÍTULO

Kawsayninchispi aswan ch’uyanchasqa kanchis: Diosqa ch’uyan ñoqanchispas ch’uyan kananchis

Kawsayninchispi aswan ch’uyanchasqa kanchis: Diosqa ch’uyan ñoqanchispas ch’uyan kananchis

KAYMANTAN YACHACHISHAN

Diosqa kamachikuykunatan qowarqanchis ch’uyata kawsananchispaq, rey Jesusmi yachachiwarqanchis chaykunata respetananchispaq

¿Munawaqchu Diospa espiritual templonpa hawa pationman haykuyta?

1. ¿Imatan profeta Ezequiel huk rikhuriypi rikurqan?

 YAQA 2.500 watakuna ñawpaqtan profeta Ezequiel huk rikhuriypi huk hatun k’anchashaq templota rikurqan. Chay rikhuriypin huk ángel imaynachus chay templo kasqanta reqsichirqan. Chaypin Ezequielqa qanchis gradakunata rikurqan, chaytaq huk hatun punkuman aparqan, chay punkuq ladonpitaq iskay punkukuna karqan. Sapanka punkuqa yaqa 30 metro sayayniyoqmi. Ukhupiqa karqanmi guardiakunaq cuartonkuna hinallataq palmera sach’aman rikch’akuq hatun columnakunapas. Sichus chayta rikuwaq karqan chayri, ¿imaynan sientekuwaq karqan? (Ezeq. 40:1-4, 10, 14, 16, 22; 41:20.)

2. a) ¿Iman espiritual templo? (Willakuytawan qhaway.) b) ¿Imakunawanmi tupan temploq punkun, chaypi kaqkunapas?

2 Profeta Ezequielqa huk espiritual templotan rikurqan. Payqa tukuy rikusqantan qelqarqan, chaymi qelqasqan libropiqa 40 capitulomanta 48 capitulokama chaymanta rimashan. Espiritual templo nispaqa Jehová Dios yupaychaymantan rimashan, ichaqa paypa munasqanman hina. Chay templopi imakunachus kasqanmi yachachiwanchis kay tukukuy p’unchaykunapi imaynatachus Diosta yupaychananchis kasqanta. a ¿Imawanmi tupan hatun punkukuna? Chaykunaqa kaytan yuyarichiwanchis: Diospa munasqanman hina yupaychaqkunaqa Diospa chanin kamachikuyninkunaman hinan kawsananku. Palmera sach’aman rikch’akuq columnakunapas kaqllatan entiendechiwanchis, Bibliaqa mayninpin chanin kawsayta palmera sach’awan rikch’anachin (Sal. 92:12). ¿Imawanmi tupan guardiakunaq cuartonkuna? Chaykunaqa kaytan sut’ita rikuchiwanchis: Ch’uyata kawsanapaq Diospa kamachikuyninkunata mana respetaqkunaqa, manan haykunkumanchu Diospa espiritual templonman (Ezeq. 44:9).

3. ¿Imaraykun Jesuspa qatikuqninkuna necesitashallarqanku ch’uyanchasqa kayta?

3 ¿Imaynatan Ezequielpa rikusqan hunt’akurqan? Iskay capitulopi yachasqanchis hina, Jehová Diosmi Jesucristota utilizarqan llaqtanta ch’uyanchananpaq, chaytaqa ruwarqan 1914 watamanta 1919 watakaman. Ichaqa, ¿chayllawanchu Diospa llaqtan ch’uyanchasqa karqan? Manan. Kay pachak watakuna pasasqanpin Jesucristoqa yachachishallarqan ch’uyata kawsanapaq Diospa kamachikuyninkunata. ¿Imaraykun qatikuqninkuna necesitashallarqanku ch’uyanchasqa kayta? Qhelli huchakunata ruwaqkuna ukhumanta horqosqa kasqankurayku, hinaspapas Satanasqa mana sayk’uspan imaymanata ruwashan hukmanta chay qhelli huchakunapi paykunata urmachinanpaq (leey 2 Pedro 2:20-22). Cheqaq cristianokunaqa kinsa kaqkunapin ch’uyanchasqalla kasharqanku. Ñawpaqtaqa yachasun kawsayninchispi ch’uyanchasqa kasqanchismanta, chaymantataq yachasun iñiq t’aqakuna ch’uya kanankupaq imatachus ruwakusqanmanta, chay qhepamantaq yachasun familiapi ch’uya kawsaymanta.

Pisi-pisimanta ch’uyanchasqa karqanchis kawsayninchispi

4, 5. ¿Imawanmi Satanás ñawpaq tiempomantaraq askha runakunata urmachishan?

4 Diosta serviqkunaqa ñawpaqmantaraqmi kallpachakurqanku ch’uya kawsayniyoq kanankupaq. Chaymi ch’uyata kawsanankupaq imatachus ruwanankuta aswan allinta entiendespaqa tukuy sonqowan kasukurqanku. Yachasun wakinmanta.

5 Qhelli huchakunamanta. Jehová Diosqa munarqanmi warmi-qhari puñuy ch’uya kananta kusikunapaq kananta ima. Ichaqa Satanasqa chay sumaq regalotan qhelliman tukuchin, hinaspapas Diosta serviqkunatan qhelli huchaman urmachiyta munan manaña Diospa siervon kanankupaq. Satanasqa Balaam runaq tiemponpin askha runakunata qhelli huchaman urmachirqan, kay tukukuy p’unchaykunapipas astawanqa chaywanmi runakunata urmachishan (Núm. 25:1-3, 9; Apo. 2:14).

6. a) ¿Ima juramenton huk revistanchispi lloqsimurqan? ¿Imapaqmi chayta ruwakurqan? b) ¿Imaraykun qhepaman manaña chay juramentota ruwarqankuñachu? (Willakuytawan qhaway.)

6 1908 watapin 15 junio killamanta Qhawaq revistapi huk juramento lloqsimurqan, chaypin nirqan: “Sichus huk qhariwan otaq huk warmiwan sapallay kashasaq chayqa, maypiña tarikuspapas askha runakunaq qayllanpipas kashayman hinatan comportakusaq”, nispa. b Chaywanmi iñiqmasikunata yanapakurqan Saqraq trampanpi mana urmanankupaq. Chay juramentota ruwanankupaqqa manan pitapas obligarqankuchu, chaywanpas askhan chayta ruwarqanku, sutinkupas Qhawaq revistapin lloqsimurqan. Askha iñiqmasikunataña chay juramento ruway yanaparqan chaypas, qhepamanmi Diospa llaqtan repararqan costumbreman hina tukupushasqanta, chaymi manaña juramentota ruwarqankuñachu. Ichaqa ch’uyata kawsanapaq Diospa kamachikuyninkunaqa manan chinkarqanchu.

7. 1935 watapi, ¿ima sasachakuymantan Qhawaq revista rimarqan? ¿Imatan sut’ita willarqan?

7 Satanasqa imaymanatan ruwasharqan iñiqmasikunata urmachinanpaq. 1935 watapi 1 marzo killamanta Qhawaq revistan huk problema kasqanmanta rimarqan. Wakinqa piensarqankun predicasqankurayku ch’uyata kawsanapaq Diospa kamachikuyninkunata manaña kasukunankuchu kasqanta. Chaymi Qhawaq revista sut’ita nirqan: “Diosqa manan predicanallanchistachu munan. Ñoqanchisqa Jehová Diospa testigonkunan kanchis, chaymi obligasqa kashanchis Diostapas gobiernontapas allinta qhawarichinanchispaq”, nispa. Chay qhepamantaq revistaqa allin consejokunata qorqan casarakuymanta ch’uyata kawsaymanta ima, chhaynapi Diosta serviqkuna ‘qhelli huchapi puriymanta ayqenankupaq’ (1 Cor. 6:18).

8. ¿Imaraykun Qhawaq revista sapa kutilla rimarqan Griego simipi pornéia nisqamanta?

8 Qayna watakunallan Qhawaq revistaqa sapa kutilla rimarqan imakunatachus “qhelli hucha” nispa nikusqanta, chaypaqmi Griego simipi pornéia nisqamanta rimarqan. Qhelli hucha otaq pornéia nispaqa nikun manan warmi-qhari puñuyllatachu, aswanpas imaymana qhelli ruwaykunatawanmi, wakin ruwaykunaqa prostitutakunaq kasqanku wasikunapi ruwaykunan. Kay tiempopiqa askha runakunan chay trampaman urmarqanku, ichaqa Jesuspa cheqaq qatikuqninkunaqa chay trampamantan cuidasqa kashanku (leey Efesios 4:17-19).

9, 10. a) 1935 watapi, ¿ima sasachakuymantan Qhawaq revista rimarqan? b) ¿Imatan Biblia nin alcohol ukyaymanta?

9 Alcohol ukyaymanta. 1935 watapin 1 marzo killamanta Qhawaq revista huk sasachakuymantañataq rimarqan, nirqanmi: “Wakinqa [alcohol] umankuman seqasqan qhepamanmi predicanku otaq Diospa llaqtanpi huk ruwaykunata ruwanku. ¿Imatan Biblia nin vino ukyaymanta? Sichus vinota ukyasqanchisrayku mana allintachu Diospa llaqtanpi llank’ayninchista aparinchis chayri, ¿allinchu chay kanman?”, nispa.

10 Chay revistaqa chay tapuytan kutichirqan, chaypin willarqan alcohol ukyaymanta imatachus Biblia nisqanta. Bibliaq nisqanman hinaqa vinotapas alcoholniyoq huk ukyanakunatapas pisillataqa ukyasunmanmi, machaytan ichaqa huchachan (Sal. 104:14, 15; 1 Cor. 6:9, 10). ¿Allinchu kanman Diosta serviy alcohol umanchisman seqasqan qhepaman? Diosta serviqkunataqa askha kutitan yuyarichikurqan Aaronpa churinkunata imachus sucedesqanta. Paykunaqa “Diosman mana haywana ninata haywarqanku”, chaymi Dios paykunata wañuchirqan. ¿Imaraykun chhayna mana allinta ruwarqanku? Yaqapaschá ukyasqa kasqankurayku. ¿Imaynapin chayta reparanchis? Chay qhepallamanmi Diosqa sacerdotekunata kamachirqan payta servinankupaqqa mana alcoholta ukyanankuchu kasqanta (Lev. 10:1, 2, 8-11). Kay tiempopi Jesuspa qatikuqninkunaqa chaytan kasukunku, chaymi Diosta servinankupaqqa cuidakunku alcohol ukyaymanta.

11. Alcohol vicioyoq kayqa manan allinchu, ¿imaraykun chayta entiendesqanchis ancha allin karqan?

11 Qayna watakunallan cheqaq cristianokunaqa astawan entienderqanku alcohol vicioyoq kaymanta, chay onqoywan kaqkunaqa alcoholta ukyaspallan kayta munanku. Ichaqa askhan chay millay viciota saqepurqanku hinaspan allinta kawsayta qallarirqanku, askhataqmi manaña chay vicioman urmarqankuñachu, ¿imarayku? Qelqanchiskuna tiemponpipuni chaymanta rimasqanrayku. Nishuta alcoholta ukyaqkunaqa p’enqaypin qhepanku, familiankutapas chinkachinkun, hinaspapas manañan atinkuchu ch’uya Diosta serviyta, chhaynapi tarikuytaqa manapunin munanchischu.

“Kay tiempopi Señorninchis kawsashanman chayri, ¿tabacoman asnaspachu purinman? ¿Qhelli kaqtapas siminman winanmanchu?” (Charles Taze Russell)

12. ¿Imatan Diospa llaqtan nirqanña tabaco utilizaymanta?

12 Tabaco fumaymanta. Tabaco nisqaqa huk plantan, chaytan utilizanku cigarrota ruwanankupaq. 1914 wata ñawpaqtaraqmi Diospa llaqtanqa mana allintachu qhawarirqan tabaco utilizayta. Charles Capen kurak iñiqmasinchismi yuyarirqan Charles Taze Russell iñiqmasinchiswan ñawpaq kutipi tupasqanta, chayqa karqan 1800 watakuna tukuytan. Chay tiempopin Capen iñiqmasiqa 13 watayoq kasharqan, paypas kinsa wawqenkunapas Allegheny (Pensilvania, Estados Unidos) llaqtapi Bibliaq Wasin nisqapi kasharqanku. Hinan Russell iñiqmasinchis chayninta pasasharqan, chaymi paykunata tapurqan: “¿Cigarrotachu fumashankichis? Cigarromanmi asnashan”, nispa. Paykunataq kutichirqanku “manan” nispa. Paykunaqa repararqankuchá Russell iñiqmasinchis imaynatachus cigarro fumayta qhawarisqanta. 1895 watapin 1 agosto killamanta Qhawaq revistapi Russell iñiqmasinchis 2 Corintios 7:1 textomanta kayta nirqan: “¿Cristianokunaq allinninpaqchu kanman tabaco nisqata utilizay? Chay ruway, ¿hatunchanmanchu Diosta? [...] Kay tiempopi Señorninchis kawsashanman chayri, ¿tabacoman asnaspachu purinman? ¿Qhelli kaqta siminman winanmanchu?”, nispa.

13. ¿Imaynatan Diospa llaqtanta ch’uyanchakurqan 1973 watapi?

13 1935 watapin Qhawaq revista tabacota suticharqan “qhelli planta” nispa. Hinaspapas kaytan willarqan: “Tabacota q’awchiqkunapas fumaqkunapas manan Betelpi kayta atinkumanchu, nitaqmi iñiq t’aqapipas atinkumanchu precursor kayta watukuq umalli kaytapas”, nispa. 1973 watapin junio killamanta Qhawaq revista astawan chayta entiendechirqan, chaypin willarqan sichus mayqen Testigopas chay millay qhelli vicioyoq kanman chayqa, manan iñiq t’aqapi kayta atinmanchu. Chay viciota mana saqeyta munaqkunaqa iñiq t’aqamantan wikch’usqa karqanku. c Chhaynatan Jesucristoqa qatikuqninkunata astawan ch’uyanchasharqan.

14. a) ¿Imatan Dios kamachiwanchis yawarmanta? b) ¿Imaynapin pachantinpi runakuna yawar churachikuyta qallarirqanku?

14 Yawarta churachikuymanta. Noepa tiemponpin Diosqa kamachirqan yawarta ama mikhunankupaq. Chay qhepamanpas kaqllatataqmi Israel llaqtaman kamachirqan, ñawpaq tiempopi cristianokunatapas kamachirqanmi yawarta ama mikhunankupaq (Hech. 15:20, 29; Gén. 9:4; Lev. 7:26). Chaymi Satanasqa imaymanata kay tiempopi ruwashan chayta mana kasukunanchispaq. 1800 watakunapiraqmi doctorkunaqa runakunaman yawarta churasharqankuña, askha clase yawar kasqanta yachaspataq astawanraq chayta ruwarqanku. 1937 watapin yawarta waqaychayta qallarirqanku, Segunda Guerra Mundial kasqan tiempopitaq runakunaman astawanraq yawarta churarqanku. Chay qhepallamanmi pachantinpiña chayta ruwasharqanku.

15, 16. a) ¿Imaynatan Jehová Diospa testigonkuna yawar churachikuyta qhawarinku? b) ¿Ima yanapaykunatan Jesús qowarqanchis mana yawarllawan tratamientokunata chaskinanchispaq? ¿Allinchu karqan chay yanapaykuna?

15 1944 watapin Qhawaq revista willarqan yawarta churachikuypas yawarta mikhuypas kaqlla kasqanta. Qatimuq watapiqa aswan sut’itan chayta entienderqanku. 1951 watapin huk qelqa lloqsimurqan, chaypin yawarmanta askha tapukuykunata kutichikurqan, Diosta serviqkunaqa chaywanmi yanapachikurqanku doctorkunawan rimanankupaq. Pachantinpi iñiqmasinchiskunaqa manapunin yawarta churachikuyta munarqankuchu, chaymi paykunamanta burlakurqanku qatiykacharqanku imaraq. Ichaqa Jesucristoqa kay pachapi llaqtantan utilizarqan iñiqmasikunata yanapananpaq, chaymi yawarmanta sut’ita rimaq qelqakuna lloqsimurqan.

16 1979 watapin wakin umallikunaqa hospitalkunaman riyta qallarirqanku, ¿imapaq? Yawarmanta Bibliaq nisqanta doctorkunaman entiendechinankupaq, yawarpa rantinpi huk tratamientokuna kasqanta willanankupaqpas. 1980 watapin Estados Unidos nacionpi askha umallikunata chayta ruwanankupaq prepararqanku, llapankuqa 39 llaqtakunamantan karqanku. Chay qhepamanmi umalliq t’aqa decidirqan hospitalkunapi rimaq umallikuna kananta. ¿Allinchu karqan chay ruwasqanku? Arí, kunanqa waranqanpi doctorkunan Jehová Diospa testigonkunata yanapanku, yawarta mana churachikunankupaq decidisqankutapas respetankun. Aswan askha hospitalkunan mana yawarllawan huk tratamientokunata munachishanku, wakin doctorkunaqa ninkuraqmi “mana yawarllawan tratamientokunaqa aswan allinmi” nispa. Saqraqa imaymanatan ruwarqan qhellichawananchispaq, ichaqa Jesusmi chaykunamanta cuidawarqanchis, chayta yachayqa anchatan kusichiwanchis (leey Efesios 5:25-27).

Aswan askha hospitalkunan mana yawarllawan huk tratamientokunata munachishanku, wakin doctorkunaqa ninkuraqmi “mana yawarllawan tratamientokunaqa aswan allinmi” nispa

17. Jesusqa imaymanatan ruwarqan ch’uyanchasqa kananchispaq, ¿imaynatan rikuchisun chay ruwasqanta allinpaq qhawarisqanchista?

17 Diosqa kamachikuykunatan qowarqanchis ch’uyata kawsananchispaq, Jesucristotaqmi yachachiwarqanchis chaykunata respetananchispaq, pisi-pisimantataqmi ch’uyanchawarqanchis, chaymi tapukunanchis: “¿Allinpaqchu qhawarini Jesuspa ruwasqanta?”, nispa. Chhayna kaqtinqa kaytan mana qonqananchischu: Satanasqa munashanmi Jehová Diosmantapas Jesusmantapas karunchakunanchista, chaymi imaymanata ruwashan Diospa kamachikuyninkunata mana kasukunanchispaq. Ichaqa Diospa llaqtanqa yanapawashallanchismi kamachikuyninkunata kasukunanchispaq. Chhaynaqa cuidakusun Saqraq trampanmanta, kasukusuntaq chaskisqanchis consejokunatapas (Prov. 19:20).

¿Imatan ruwakushan iñiq t’aqakuna ch’uya kashanallanpaq?

18. Profeta Ezequiel rikhuriypi rikusqan hina, ¿iman suceden Diospa kamachikuyninkunata mana kasukuqkunawan?

18 Kunanqa yachasun iñiq t’aqakuna ch’uya kashanallanpaq imakuna ruwakusqanmanta. Askha runakunan Jehová Diosman prometenku kamachikuyninkunata kasukunankupaq, ichaqa manan llapankuchu chayta hunt’anku, chayqa ancha llakikunapaqmi. Wakinqa hukniraytan piensayta qallarinku, hinaspan Diospa kamachikuyninkunaq contranpi kapunku. ¿Imatan ruwakun chay runakunawan? Chaypaq yuyarisun kay capituloq qallariyninpi yachasqanchista. Profeta Ezequielqa espiritual templopin rikurqan hatun punkukunata. Sapanka punku haykunapin guardiakunaq cuartonku kasharqan. Chay guardiakunaqa templotan cuidaqku, chhaynapi “mana kasukuq” runakuna mana haykunankupaq (Ezeq. 44:9). Chaywanmi sut’ita kayta reparanchis: Ch’uya Diostaqa serviyta atinku tukuy sonqomanta Diospa kamachikuyninkunata kasukuqkunallan. Chaymantapas, ¿llapa runakunachu atinkuman iñiqmasikunawan kuska Dios yupaychayta? Manan, aswanpas Diospa kamachikuyninkunata kasukuqkunallan.

19, 20. a) ¿Imaynatan Jesucristo qatikuqninkunata entiendechirqan hatun huchata ruwaqkunawan imatachus ruwananku kasqanta? b) ¿Imaraykun huchankumanta mana pesapakuqkunata iñiq t’aqamanta wikch’unku?

19 1892 watapin Qhawaq revista nirqan: “Pikunachus neganku Cristo ñoqanchisrayku wañusqanta chayqa, iñiq t’aqamantan wikch’usqa kananku”, nispa (leey 2 Juan 10). 1904 watapin “Mosoq kamasqa kaqkuna” (inglés simipi) nisqa qelqa willarqan hucha ruwayllapi kaqkunaqa iñiq t’aqata qhellichasqankuta. Chay tiempopiqa hatun huchata ruwaqkunataqa iñiq t’aqapi llapa iñiqmasinchiskunan juzgarqanku, chaytaqa pisi kutikunallapin ruwarqanku. Ichaqa 1944 watapin Qhawaq revista willarqan hucha ruwaqkunataqa iñiq t’aqapi umallikunalla juzgananku kasqanta. 1952 watapin Qhawaq revista willarqan hucha ruwaqkunata Bibliaq nisqanman hina imaynata juzganankupaq. Chaymantapas chay revistan willallarqantaq huchankumanta mana pesapakuqkunata iñiq t’aqamanta wikch’upunankupaq, chhaynapi iñiq t’aqa ch’uyalla kashananpaq.

20 Qhepa watakunamanmi Jesucristo qatikuqninkunata entiendechirqan pipas hatun huchata ruwaqtin imatachus ruwananku kasqanta. Jehová Diosqa chaninta ruwaqmi khuyapayakuq Diosmi, chaymi umallikunata preparakurqan Jehová Diospa munasqanman hina hucha ruwaqkunata juzganankupaq. ¿Imaraykun huchankumanta mana pesapakuqkunata iñiq t’aqamanta wikch’unku? 1) Jehová Diospa sutin ch’uya kashanallanpaq, 2) iñiq t’aqapi kaqkuna allin cuidasqa kanankupaq, 3) hucha ruwaq yuyayninman kutirispa huchanmanta pesapakunanpaq.

21. Mana pesapakuqkunaqa iñiq t’aqamantan wikch’usqa kanku, ¿imaraykun chay ruway ancha allin llapa cristianokunapaq?

21 Mana pesapakuqkunata iñiq t’aqamanta wikch’uyqa ancha allinmi llapa cristianokunapaq. ¿Iman sucedeq Israel nacionpi runakuna huchallikuqtin? Hukkunapas kaqllatataqmi ruwaqku, chaymi mayninpiqa huchasapakuna aswan askha karqan Jehová Diosta kasukuqkunamantaqa. Chhaynapin Israel nacionqa askha kutita Diospa sutinta qhellicharqan, chayraykun manaña Diospa llaqtanñachu kapurqan (Jer. 7:23-28). Kay tiempopi Diospa llaqtanqa huk espiritual llaqtan, chaypiqa imaymana nacionmanta kasukuq runakunan kashanku. Satanasqa huk armata hinan huchallikuq runakunata utilizan iñiq t’aqata qhellichananpaq, ichaqa mana pesapakuqkuna wikch’usqa kaqtinkuqa iñiq t’aqapi kaqkunan allin cuidasqa kanku, chhaynapin Diospas allinpaq iñiq t’aqata qhawarin. Jehová Diosqa kaytan prometewarqanchis: “Manan ima ruwasqa armapas imanasunkipaschu”, nispa (Is. 54:17). Umallikunaqa huchallikuqkunatan juzganku, chaymi tapukunanchis: “¿Yanapanichu umallikunata ima decidisqankupipas?”, nispa.

Familiakunata yanapakun Diosta hatunchanankupaq

22, 23. a) ¿Imaraykun anchata agradecekunchis 1900 watakuna qallariypi kawsaq iñiqmasinchiskunata? b) ¿Imaraykun chay iñiqmasikuna aswan allinta entiendenanku karqan familiamanta?

22 Kunanqa yachasun casarakuymanta familiamantawan, Jesucristoqa chaykunapipas pisi-pisimantan ch’uyanchawarqanchis. ¿Aswan allintachu entiendenanchis karqan familiamanta? Arí, 1900 watakuna qallariypin iñiqmasinchiskunaqa huk ruwaykunata saqesparaq Diosta servirqanku, chayqa ancha admirakunapaqmi karqan. Anchatan agradecekunchis predicacionta ñawpaqman churasqankuta, ichaqa paykunaqa allintan entiendenanku karqan familiamanta.

23 Chay tiempopi iñiqmasinchiskunaqa familiankuta saqesparaqmi askha killakuna karu llaqtakunapi predicaqku otaq watukuq umalli kaspa serviqku. Mayninpiqa Diospa llaqtanmi sut’ita iñiqmasikunata niq amapuni casarakunankupaq, manaña Biblia chayta ninchu chaypas. Hinaspapas casarasqakuna allinta kawsanankupaqqa pisi yanapaykunallan karqan. Ichaqa, ¿kaqllachu kay tiemponchispi kashan? Manan.

Manan pipas familiantaqa saqerparinanchu Diospa llaqtanpi ima llank’anatapas hunt’ananraykuqa

24. ¿Ima yanapaykunatan Jesucristo qowarqanchis familiamanta allinta entiendenanchispaq?

24 Kay tiemponchispiqa manan pipas familiantaqa saqerparinanchu Diospa llaqtanpi ima llank’anatapas hunt’ananraykuqa (leey 1 Timoteo 5:8). Chaymantapas Jesucristoqa cristianokunamanmi imaymana yanapaykunata qorqan casarakuymanta familiamantawan allinta entiendenankupaq (Efes. 3:14, 15). 1978 watapin lloqsimurqan “¿Imatan ruwanayki familiaykiwan kusisqa kawsanaykipaq?” nisqa libro (inglés simipi). 18 wata qhepamantaq lloqsimurqan Familiaykiwan sumaqta kawsay nisqa libro. Hinaspapas Qhawaq revistapin askha yachachikuykuna lloqsimun casarasqakunapaq, chhaynapi Bibliaq nisqanman hina kawsanankupaq.

25-27. Watakunaq pasasqanman hina, ¿ima yanapaykunan karqan wawakunapaq wayna-sipaskunapaqpas?

25 ¿Karqanchu yanapaykuna wawakunapaq wayna-sipaskunapaqpas? Arí, watakunaq pasasqanman hinan paykunatapas astawan yanapakurqan. Ñawpaq watakunapin Diospa llaqtanqa pisi yanapaykunallata qorqan wawakunapaq, kunanmi ichaqa askha yanapaykunata chaskishanku. 1919 watamanta 1921 watakaman “Sumaqta kawsanapaq tiempo” (kunanqa ¡Rikch’ariy!) nisqa revistapi lloqsimurqan “Wayna-sipaskuna estudianankupaq” nisqa yachachikuy. 1920 watapin lloqsimurqan “Sumaqta kawsanapaq tiempo ABC” nisqa folleto, chayqa dibujokunayoqmi karqan. 1941 watapitaq lloqsimurqan “Wawakuna” nisqa qelqa (inglés simipi). 1970 watakunapin lloqsimurqan kay qelqakuna: “Allin yachachiqta uyariy” (inglés simipi), “Wayna-sipas kashaspa aswan allin kaqta ruway” (inglés simipi), Bibliamanta willakuq libroy. 1982 watamantapachan ¡Rikch’ariy! revistapi lloqsimurqan “Wayna-sipaskunaq tapukusqan” nisqa yachachikuy, chaykunamanta wakinqa “Wayna-sipaskunaq tapukusqanman allin kutichiykuna” (inglés simipi) nisqa libropin lloqsimurqan, 1989 watapi.

Alemania nacionpi wawakunaqa ancha kusisqan chaskikurqanku Bibliamanta yachanaypaq nisqa folletota

26 Kunanqa kashanmi “Wayna-sipaskunaq tapukusqan” (español simipi) nisqa iskay librokuna, internetpitaq jw.org nisqapi huk tapukuykuna yapakushan. Chaymantapas kashanmi “Allin yachachiqmanta yachasun” nisqa libro (español simipi). Internetpi jw.org nisqapiqa imaymana yanapaykunan kashan wawakunapaq wayna-sipaskunapaqpas, kashanmi leenapaq tarjetakuna, Bibliata estudianapaq yanapaykuna, videokuna, sumaq dibujokunayoq willakuykunapas. Hinaspapas 3 watachayoq otaq aswan pisi watachayoq kaqkunapaqpas kashanmi yanapaykuna. Imaynan ñawpaq tiempopi munakuywan wawakunata marq’arikurqan, chay hinatan kunanpas Jesusqa anchata wawakunata munakun (Mar. 10:13-16). Payqa munanmi wawakunapas wayna-sipaskunapas munasqa sientekunankuta, espiritualpi allin kanankutapas.

27 Kay pachapi runakunaqa aswan millaymanmi tukupushanku, chaymi wawakunatapas abusanku. Ichaqa Jesusqa cuidashanmi wawakunata. Chayraykun qelqanchiskunapi askha yanapaykuna lloqsimushan tayta-mamakuna wawankuta cuidanankupaq. d

28. a) Huk rikhuriypi Ezequielpa rikusqan hina, ¿imatan ruwananchis Diospa espiritual templonman haykunanchispaq? b) ¿Imakunata ruwananchispaqmi kallpachakushanallanchis?

28 Diosqa kamachikuykunatan qowarqanchis ch’uyata kawsanapaq, Jesucristotaqmi yanapawarqanchis chaykunata respetananchispaq kasukunanchispaq ima. Chaymantapas payqa ch’uyanchawarqanchismi, chhaynapin allinta kawsashanchis. Chaykunata ruwasqanqa anchatan kusichiwanchis. Yuyarisun huk rikhuriypi Ezequielpa rikusqan hatun punkukunayoq templota. Chay templotaqa manan makinchiswan llamiyta atisunmanchu, chayqa huk espiritual templon. Ichaqa, ¿cheqaqpaqchu qhawarinchis? Chay espiritual temploman haykunanchispaqqa manan huñunakuykunallamanchu rinanchis otaq Bibliallatachu leenanchis nitaqmi predicanallanchischu. Chaykunataqa mayqen iskay-uya runapas ruwallanmanmi, ichaqa manan hayk’aqpas Diospa espiritual templonmanqa haykuyta atinmanchu. Espiritual templo nispaqa Diosta yupaychaymantan rimashan, ichaqa paypa munasqanman hina. Chhaynaqa Diospa espiritual temploman haykunanchispaqqa ch’uyata kawsanapaq Diospa kamachikuyninkunatapas kasukunanchismi, Diostapas manan kamachisqa hinallachu yupaychananchis aswanpas tukuy sonqomantan. Ch’uya Diosta yupaychay atisqanchistaqa ancha allinpaqmi qhawarinanchis. Diosqa ch’uyan, chaymi ñoqanchispas kallpachakushanallanchis kamachikuyninkunata kasukuspa ch’uya kananchispaq.

a 1932 watapin Vindication tomo 2 nisqa libro willarqan judiokuna Babiloniamanta llaqtankuman kutipunankupaq profeciakunamanta, willallarqantaqmi kay tiempopipas hunt’akusqanta, ichaqa manan Israel nacionpichu aswanpas Israel espiritualpin. Chay profeciakunaqa rimarqan ch’uya Diosta hukmanta yupaychaymantan. 1999 watapi 1 marzo killamanta Qhawaq revistan willarqan Ezequielpa rikusqanqa chay profeciakunamanta huknin kasqanta, kay tukukuy p’unchaykunapi hunt’akunantapas.

b Chay juramentoqa kaytawanmi nillarqantaq: “Sichus pipas huk qhariwan otaq huk warmiwan sapallanku huk cuartopi kanqaku, manataq casarasqachu kashankuman nitaq familianpaschu kanman chayqa, punkutan allin kichasqata saqenqaku”, nispa. Chay juramentotaqa wakin watakunapin Betelpi leerqanku sapa tutallamanta Diosta yupaychasqanku horapi.

c Tabacotaqa manan fumananchischu, manan q’awchinanchischu, manan senq’ananchischu nitaqmi chakranchispipas wiñachinanchischu chaykunata ruwanapaqqa.

d Astawan yachanaykipaq qhaway Aprendamos del Gran Maestro librota, 32 capitulota; hinallataq octubre 2007 ¡Despertad! revistapi, 3-11 paginakunata.