1, 2. ?I gat wanem jenis long Wajtaoa blong Jenuware 1895? ?Wanem tingting blong ol brata?

 BAEBOL STUDEN ya John A. Bohnet i sapraes taem hem i kasem Wajtaoa blong Jenuware 1895. Oli jenisim pija long fran pej. Hem i luk wan pija blong solwota we i raf tumas, wetem wan laet haos we i stanap long wan bigfala ston, mo laet blong hem i saenaot long skae we i tudak. Wan smol haf insaed long magasin ya, nem blong hem “Niufala Klos Blong Yumi,” i tokbaot pija ya.

² Brata Bohnet i laekem pija ya, ale hem i sanem wan leta i go long Brata Russell, i talem se: “!Niufala klos ya i naes we!” Wan narafala Baebol Studen, John H. Brown, i raetem leta tu, i se: “Pija ya i pulum ae blong mi wantaem. Nating se win i strong olsem wanem mo ol wef oli bigwan olsem wanem, be laet haos ya i stanap strong long wan gudfala fandesen.” I gat sam narafala jenis tu long sem yia ya. Long manis Novemba, i gat wan bigfala jenis we hem tu i joen wetem solwota we i raf.

3, 4. ?Wajtaoa blong 15 Novemba 1895 i tokbaot wanem trabol? ?Mo magasin ya i talemaot wanem bigfala jenis?

³ Wajtaoa blong 15 Novemba 1895 i tokbaot sam trabol we i olsem ol bigfala wef blong solwota. Trabol ya i stap spolem pis blong ol Baebol Studen. Plante brata oli stap rao se hu nao bambae i lidim kongregesen. Wajtaoa i talem se ogenaesesen i olsem wan sip. Mo hem i talem stret se olgeta we oli lidim ogenaesesen oli no rerem ol kongregesen from trabol, olsem wan kapten we i no rerem sip blong hem from bigfala win. Ale, ?oli mas mekem wanem blong winim trabol ya?

⁴ Wajtaoa i talem se oltaem kapten i meksua se i gat ol laef bot long sip blong hem, mo i meksua se boskru i rere from enikaen bigfala win we i save kam. Long sem fasin, olgeta we oli lidim ogenaesesen oli mas meksua se ol kongregesen oli rere from trabol. Taswe, i gat wan bigfala jenis. “I gat ol elda we oli ‘lukaot’ long ol kongregesen wanwan.”—Wok 20:28.

5. (1) Taem oli putumap ol elda, ?hemia i givhan long kongregesen olsem wanem? (2) ?Bambae yumi tokbaot wanem kwestin?

⁵ Taem oli putumap ol elda, hemia fas samting we oli mekem blong kongregesen i wok folem plan. Samting ya i givhan long ol brata blong oli save rod blong winim ol trabol blong  Wol Wo Wan, we i olsem ol bigfala wef blong solwota. Ol narafala jenis we oli kamaot afta long Wol Wo Wan, oli givhan long ol brata blong oli kam gud moa long wok blong Jehova. ?Ol jenis ya oli mekem wanem profet tok blong Baebol i kamtru? ?Wanem ol jenis we yu yu luk, mo oli givhan long yu olsem wanem?

6, 7. (1) ?Aesea 60:17 i minim wanem? (2) ?Taem Jehova i tokbaot “ol haeman” mo “ol lida,” hem i wantem soemaot wanem?

⁶ Long japta 9 blong buk ya, yumi tokbaot profet tok blong Aesea, we i talem se Jehova bambae i blesem ol man blong hem, nao bambae oli kam plante. (Aes. 60:22) Be Jehova i promes se bambae hem i mekem sam moa samting tu. Profet tok ya i talem se: “Fastaem yufala i stap yusum bras blong wokem ol samting, be bambae mi mi givim gol long yufala. Fastaem yufala i stap yusum aean mo wud, be bambae mi mi givim silva mo bras long yufala. Fastaem yufala i stap yusum ston, be bambae mi mi givim aean long yufala. Bambae ol haeman mo ol lida oli no moa save mekem i strong long yufala. Mi bambae mi mekem we pis mo stret fasin tufala i rul long yufala.” (Aes. 60:17) ?Profet tok ya i minim wanem? ?Hem i kamtru olsem wanem long taem blong yumi?

⁷ Aesea i talem se samting we bambae oli yusum i defren long samting we oli yusum fastaem. Hemia i no min se samting we oli yusum fastaem i nogud. Oli gud nomo, be bambae oli yusum samting we i moa gud. Gol i moa gud long bras, silva i moa gud long aean, mo bras i moa gud long wud. Ale Jehova i yusum pijatok ya blong soemaot se sloslo ogenaesesen blong hem bambae i kam gud moa. ?Wanem samting stret we bambae i kam gud? Long vas ya, Jehova i tokbaot “ol haeman” mo “ol lida” [“foman,” NW]. Ale, hem i wantem soemaot se wok blong olgeta we oli lukaot long ogenaesesen, mo plan blong wok blong ol man blong hem, bambae oli kam gud moa.

8. (1) ?Hu i mekem ol jenis we Aesea i tokbaot? (2) ?Ol jenis ya oli givhan olsem wanem? (Yu luk pej ya “ Hem i Lesin Taem Oli Stretem Hem.”)

⁸ ?Hu nao i mekem ol gudfala jenis ya? Jehova i talem se, “bambae mi mi givim gol, . . . bambae mi mi givim silva,” mo ‘mi bambae mi mekem we pis i rul.’ Tru ya, Jehova nao i mekem plan blong kongregesen i kam gud moa, be i no ol man. Hem i yusum Pikinini blong hem Jisas, afta we i kam King, blong mekem samting ya. ?Ol jenis ya bambae oli givhan olsem wanem? Vas ya i talem se bambae oli mekem se i gat “pis” mo “stret fasin.” Jehova nao i “stamba blong pis” mo stret fasin. Taem yumi letem Jehova i lidim yumi mo yumi rere blong jenisim sam samting, yumi gat pis mo yumi laekem stret fasin. Nao yumi wantem mekem wok blong hem.—Fil. 4:9.

9. Sipos yumi wantem wok folem plan mo joen gud long kongregesen, ?yumi mas gat wanem fastaem? ?From wanem?

 ⁹ Aposol Pol i talem se: “God i no stamba blong fasin ya we olgeta samting oli paspas, hem i stamba blong pis.” (1 Kor. 14:33) Pol i yusum tok ya “pis” blong talem samting we i defren long “paspas,” be hem i no yusum tok ya ‘folem plan.’ ?From wanem? From we, nating se evri samting i wok folem plan, be maet i no gat pis. Yu traem tingbaot ol ami we oli stap maj i go long ples blong faet. Oli maj olsem wan grup we i folem plan, oli no olbaot. Be hemia i no mekem se pis i kamaot. Oli stap maj i go blong mekem faet. Ale, yumi ol Kristin, yumi no mas fogetem samting ya: Yumi mas gat pis fastaem, nao biaen yumi save wok folem plan. Sipos i no gat pis, wok we yumi mekem folem plan bambae i no gohed longtaem. Pis we God i givim i mekem se ol man oli save gohed oltaem blong wok folem plan. Taswe yumi glad se “God ya we i stamba blong pis” i stap lidim ogenaesesen blong hem, mo i stap mekem i kam gud moa. (Rom 15:33) God nao i mekem se olgeta kongregesen long wol oli gat pis, taswe oli wok folem wan gudfala plan mo oli joen gud. Yumi glad tumas long samting ya.—Sam 29:11.

10. (1) Long ol yia bifo, ?wanem ol gudfala jenis we oli kamaot? (Yu luk haf ya “ Wok Blong Lukaot Long Kongregesen i Kam Gud Moa.”) (2) ?Naoia, bambae yumi ansa long wanem kwestin?

¹⁰ Long haf ya “ Wok Blong Lukaot Long Kongregesen i Kam Gud Moa,” yu save luk ol gudfala jenis we oli kamaot long ogenaesesen long ol yia bifo. Be long taem blong yumi, ?Jehova i yusum King blong yumi olsem wanem, blong mekem “bras” i kam “gol”? ?Ol jenis ya oli givhan olsem wanem long ol kongregesen long wol, blong oli gat pis mo oli joen gud? ?Ol jenis ya oli givhan olsem wanem long yu, blong yu mekem wok blong “God ya we i stamba blong pis”?

11. (1) Taem ol brata oli stadi dip, ?oli faenemaot wanem? (2) ?Ol brata long hed kampani oli gat strong tingting blong mekem wanem?

¹¹ Long ol yia 1964 kasem 1971, hed kampani i lidim sam brata blong oli mekem wan dip stadi long Baebol. Wan samting we oli stadi long hem, hemia kongregesen blong ol fas Kristin. a Oli faenemaot se long taem ya, wan grup blong ol elda i lukaot long kongregesen, i no wan elda nomo. (Ridim Filipae 1:1, NW; b 1 Timoti 4:14) Ol brata long hed kampani oli kasem save se King Jisas i stap lidim olgeta blong oli mekem ogenaesesen blong God i kam gud moa. Taswe oli gat strong tingting blong folem rod ya we King i soemaot. Ale, kwiktaem nomo, oli mekem sam jenis blong putumap ol elda long fasin we ol fas Kristin oli folem. Mo afta long yia 1970, oli mekem sam narafala jenis bakegen.

12. (1) ?I gat wanem jenis long hed kampani? (2) ?Naoia, Hed Kampani i wok folem wanem plan? (Yu luk pej 130, “ Hed Kampani i Lukaot Long Wok Blong Kingdom.”)

¹² Fas jenis i kamaot stret long hed kampani. Fastaem, i gat seven tabu brata we oli daerekta blong Wajtaoa Sosaeti, mo olgeta nao oli hed kampani. Be long yia 1971, oli mekem se i gat  11 brata long hed kampani, mo oli no moa daerekta blong Wajtaoa Sosaeti. I no gat wan long olgeta we i ting se i hae moa long ol narawan, evriwan oli sem mak nomo. Stat long taem ya, wan long olgeta i mekem wok blong jeaman evri yia. Fastaem, oli jusum brata we nem blong hem i stat wetem leta A, mo oli gohed olsem folem alfabet.

13. (1) ?Kongregesen i wok folem wanem plan blong 40 yia? (2) Long yia 1972, ?Hed Kampani i mekem wanem?

¹³ Nekis jenis i kamaot long ol kongregesen. ?Wanem jenis ya? Long ol yia 1932 kasem 1972, wan brata nomo i lukaot long kongregesen. Kam kasem yia 1936, oli singaot brata ya se daerekta blong wok blong prij. Afta, oli jenisim nem blong hem i kam brata we i lidim kampani, biaen i kam brata we i lidim kongregesen, mo laswan, brata we i lukaot long kongregesen. Brata ya i tinghevi long wok blong lukaot long ol sipsip blong God. Klosap oltaem, hem wan nomo i mekem ol desisen, hem i no askem tingting blong ol narafala brata long kongregesen. Be long yia 1972, Hed Kampani i mekem rere from wan bigfala jenis. ?Wanem jenis?

14. (1) ?Wanem jenis i kamaot long namba 1 Oktoba 1972? (2) ?Kodineta blong ol elda i folem Filipae 2:3 olsem wanem?

¹⁴ Jenis we bambae i kamaot, hemia se i gat wan kampani blong ol elda long evri kongregesen. Bambae i no moa wan brata nomo we i lukaot long kongregesen. Be sam narafala brata  tu we oli gat ol fasin we Baebol i talem, bambae oli kam elda. Jenis ya i kamaot long namba 1 Oktoba 1972. Tede, kodineta blong ol elda i no ting se hem i hae moa long ol narafala elda. Hem i holem tingting ya se hem i “daon moa” long olgeta. (Luk 9:48) !Ol brata ya we oli gat tingting daon, oli olsem wan bigfala blesing long ol man blong God long fulwol!—Fil. 2:3.

15. (1) ?Plan ya se kampani blong ol elda i serem wok, i givhan long wanem trifala rod? (2) ?Wanem i soemaot se King blong yumi i waes tumas?

¹⁵ Plan ya se kampani blong ol elda i serem wok, i mekem se wok blong lukaot long kongregesen i kam gud moa. Hem i givhan long tri rod. Faswan, plan ya i givhan long ol elda blong oli tingbaot se Jisas nao i Hed blong kongregesen, nomata se wok blong olgeta i bigwan olsem wanem. (Efes. 5:23) Nambatu, hemia samting we Ol Proveb 11:14 i talem se: ‘Taem i gat plante man blong givim gudfala advaes, kantri i save stap gud, i save win.’ Taem ol elda oli joen wanples blong tokbaot kongregesen, mo evriwan oli talemaot tingting blong olgeta, oli save mekem ol desisen we oli laenap gud wetem Baebol. (Prov. 27:17) Jehova i blesem ol desisen olsem, nao gudfala frut i kamaot. Nambatri, plan ya i mekem se i gat plante moa elda. Yumi nidim plante elda we oli naf blong lukaot gud long ol kongregesen, from we namba blong ol kongregesen i stap kam antap  bigwan. (Aes. 60:3-5) Yu traem tingbaot. Long yia 1971, i gat 27,000 kongregesen. !Be long yia 2013, i gat moa long 113,000! King blong yumi we i waes tumas, i mekem se long stret taem, i gat ol man we oli naf blong lukaot gud long ol man blong hem.—Maeka 5:5.

16. (1) ?Wanem wok blong ol elda? (2) ?Wanem tingting blong ol Baebol Studen long advaes blong Jisas, se oli mas ‘lukaot gud long ol sipsip blong hem’?

¹⁶ Taem ol Baebol Studen oli jes stat, ol elda oli kasem save se wok blong olgeta i blong givhan long ol brata blong oli gohed blong mekem wok blong God. (Ridim Galesia 6:10.) Long yia 1908, Wajtaoa i tokbaot advaes we Jisas i givim se: “Yu lukaot gud long ol sipsip blong mi.” (Jon 21:15-17) Wajtaoa i talem se: “Yumi mas tingbaot wok ya we Masta i givim long yumi olsem wan wok we i impoten tumas. I wan bigfala blesing blong givim kakae long ol man blong Masta, mo blong lukaot gud long olgeta.” Long yia 1925, Wajtaoa i talem bakegen se ol elda oli mas tinghevi long wok ya, i se: “Jos i blong God . . . mo olgeta we oli gat blesing ya blong lukaot long ol brata blong olgeta, oli mas talemaot long God se oli mekem wok ya olsem wanem.”

17. ?Wanem i mekem se ol elda oli kam gud moa long wok blong lukaot long ol sipsip blong God?

¹⁷ ?Wanem i mekem se ol elda oli kam gud moa long wok blong lukaot long ol sipsip, olsem we ‘aean i kam silva’? Ogenaesesen blong Jehova i trenem olgeta. Long yia 1959, i gat fas Kingdom Ministri Skul blong trenem ol brata we oli lukaot long kongregesen. Wan samting we oli tokbaot se, oli mas “Intres Long Evri Man.” Oli kasem advaes se oli mas “mekem wan program blong visitim olgeta pablisa long haos blong olgeta.” Mo oli tokbaot samting we oli save storian long hem, blong  leftemap tingting blong ol pablisa. Long yia 1966, i gat wan narafala Kingdom Ministri Skul. Wan haf blong skul ya hemia, “Wok Blong Lukaot Long Ol Sipsip i Impoten Tumas.” Bigfala tingting se, olgeta we oli stap lidim kongregesen oli “mas lukaot gud long ol sipsip blong God, be oli no mas fogetem famle blong olgeta mo wok blong prij tu.” Long taem blong yumi, i gat ol narafala skul blong ol elda. ?Wanem frut i kamaot long trening ya? I gat plante taosen brata long ol kongregesen, we oli naf blong lukaot gud long ol sipsip blong God.

18. (1) ?Ol elda oli gat wanem impoten wok? (2) ?From wanem Jehova mo Jisas tufala i laekem ol elda we oli wok had?

¹⁸ Jehova i yusum King Jisas Kraes blong i putumap ol elda. Oli mas mekem impoten wok ya blong lidim ol sipsip blong God, long taem ya we laef i had moa i bitim ol narafala taem bifo. (Efes. 4:11, 12; 2 Tim. 3:1) Jehova mo Jisas tufala i laekem tumas ol elda we oli wok had, from we oli mekem wok blong olgeta long fasin we Baebol i talem, se: ‘Yufala i mas lukaot gud long ol man we God i givim long yufala, olsem we man blong lukaot long sipsip i stap lukaot gud long ol sipsip blong hem. Yufala i mas glad blong mekem olsem. Yufala i mas soemaot ol stret fasin long ol man blong yufala, blong oli save folem.’ (1 Pita 5:2, 3) I gat plante samting we ol elda oli save mekem blong soemaot rod long ol man blong God, nao kongregesen i save gat pis mo glad. Bambae yumi tokbaot tu samting nomo.

19. ?Wanem tingting blong yumi long ol elda we oli prij wetem yumi?

¹⁹ Fas samting we ol elda oli mekem blong lukaot long kongregesen, se oli wok wetem ol brata mo sista. Gospel blong Luk i tokbaot Jisas se: “Jisas i stap wokbaot, i stap pas long ol taon mo long ol vilej. Hem i stap prij, mo . . . ol twelef man blong  hem oli stap biaen long hem.” (Luk 8:1) Jisas i prij wetem ol aposol blong hem. Long sem fasin, ol elda tede oli prij wetem ol brata mo sista. Oli save se hemia i mekem se kongregesen i glad. ?Wanem tingting blong ol pablisa long ol elda? Sista Jeannine, we i gat klosap 90 yia, i talem se: “Taem mi mi prij wetem wan elda, mi gat janis blong storian wetem hem. Hemia i mekem se mi save gud ol fasin blong hem.” Brata Steven, we i gat samwe long 35 yia, i talem se: “Taem wan elda i wantem prij wetem mi, mi save se hem i wantem givhan long mi. Mi mi glad tumas blong kasem help ya.”

20, 21. ?Ol elda oli mekem wanem we i sem mak long man blong lukaot long sipsip long parabol blong Jisas? Yu talem wan eksampol. (Yu luk pej ya tu, “ Hem i Visitim Defdefren Brata Evri Wik.”)

²⁰ Seken samting se, ogenaesesen i trenem ol elda blong oli givhan long olgeta we oli no moa joen long kongregesen. (Hib. 12:12) ?From wanem ol elda oli mas givhan long olgeta? ?Mo oli mas mekem olsem wanem? Yumi faenem ansa blong tufala kwestin ya long parabol blong man we i lusum sipsip blong hem. (Ridim Luk 15:4-7.) Man long parabol ya i luk se wan sipsip blong hem i lus, nao hem i lukaotem sipsip ya gogo hem i faenem. Hem i mekem olsem se sipsip ya nomo we hem i gat. Ol elda oli mekem sem mak. Mo tu, man long parabol i laekem tumas sipsip blong hem we i lus. Ol elda oli gat sem tingting long olgeta we oli no moa joen long kongregesen. Oli no ting se i westem taem blong givhan long olgeta. Man long parabol i ‘lukaot sipsip ya gogo i faenem.’ Long sem fasin, ol elda oli faenem olgeta we oli no moa joen long kongregesen, mo oli givhan long olgeta.

²¹ Taem man long parabol i faenem sipsip blong hem, ?hem i mekem wanem? Hem i leftemap, i ‘putum long solda blong hem, mo i karem’ i gobak long ol narafala sipsip. Long sem fasin, ol gudfala toktok we elda i talem blong soemaot se hem i wari long ol brata we oli no moa joen long kongregesen, i save pulum olgeta blong oli kambak. Samting ya i hapen long Victor, wan brata long Afrika we i no moa joen long kongregesen. Hem i talem se: “Long ol eit yia we mi mi no moa joen long kongregesen, ol elda oli traehad blong givhan long mi.” ?Wanem i pulum Victor blong i kambak long kongregesen? Hem i talem se: “Wan dei, wan elda we nem blong hem John, i kam luk mi. Mitufala i bin stap long sem Skul Blong Paenia. Ale hem i soem sam foto long mi we hem i bin tekem long skul ya. Mi harem gud tumas blong tingting bak long taem ya, mo mi wantem kasem sem glad bakegen olsem we mi gat taem mi mekem wok blong Jehova.” I no longtaem afta, Victor i joen bakegen long kongregesen. Naoia, hem i mekem wok blong paenia bakegen. Tru ya, yumi glad tumas long ol elda we oli soemaot se oli kea.—2 Kor. 1:24. c

22. ?From wanem stret fasin mo pis i mekem kongregesen i joen gud? (Yu luk tu, “ Mitufala i Sapraes.”)

²² Yumi tokbaot finis profet tok we i talemaot se pis mo stret fasin blong ol man blong God bambae i kam bigwan. (Aes. 60:17) Tufala fasin ya i mekem kongregesen i joen gud. ?From wanem? From we “i gat wan Jehova nomo,” mo stret fasin blong hem i no save jenis. (Dut. 6:4, NW) Ol stret rul blong hem oli sem mak long olgeta kongregesen, nomata se oli stap long wanem kantri. Hem i gat wan tingting nomo long ol samting we i stret mo ol samting we i no stret, mo olgeta kongregesen oli stap folem tingting ya. (1 Kor. 14:33) Taswe, kongregesen i gohed gud taem i folem ol stret fasin blong God. King blong yumi i wantem tu se i gat pis long kongregesen, mo yumi “man blong mekem pis.” (Mat. 5:9) Taswe, yumi mas “strong blong folem ol fasin we i save mekem pis.” Sipos yumi gat problem wetem narafala, yumi nao yumi tekem fas step blong stretem problem ya. (Rom 14:19) Long rod ya, yumi mekem se kongregesen i gat pis mo evriwan oli joen gud.—Aes. 60:18.

23. ?Ol man blong Jehova tede oli glad long wanem samting?

²³ Wajtaoa blong Novemba 1895 we i talem se bambae i gat ol elda long evri kongregesen, i talemaot samting we ol brata blong lidim ogenaesesen oli wantem tu. ?Wanem samting? Oli wantem se jenis ya bambae i mekem we ‘kwiktaem nomo ol man blong God oli gat wan tingting.’ Tede, yumi glad blong luk se ol jenis long fasin blong lukaot long kongregesen, oli givhan long ol man blong Jehova blong oli joen gud blong mekem wosip. (Sam 99:4) From samting ya, ol man blong Jehova long olgeta ples blong wol oli gat “sem tingting” mo oli “mekem sem fasin.” Oli “wok olsem wan tim nomo” blong “God ya we i stamba blong pis.”—2 Kor. 12:18; ridim Filipae 1:27.