1, 2. Tera te bitaki are e riki nakon te Zion’s Watch Tower n Tianuare 1895, ao tera aroia iai taari?

E ROTAKI n te kukurei John A. Bohnet n te bwai are e noria ngke e karekea ana katoto n te Zion Watch Tower ae bwain Tianuare 1895. Teuaei bon temanna i buakoia Taan Reirei n te Baibara ae ingainga nanona. E boou tinanikun te maekatin aei ao e katikimata bwa iai taamnein te taua iai ae rietata i etan taari ae buaka, ae kawakinaki iai te taura ae ootanako ni kaotaa karawa ae roo. E atunaki te katanoata n te maekatin aei ibukin te korobanna ae boou aei n ae kangai, “Tinanikun Ara Maekatin ae Boou.”

² Ibukin rotakin nanoni Brother Bohnet, ao e a kanakoa ana reta nakoni Brother Russell ae kangai: “I kukurei n nora te maekatin ae te Taua-n-Tantani aei bwa e rangi n tamaroa. E kan taraana.” Temanna naba i buakoia Taan Reirei n te Baibara ae kakaonimaki ae John H. Brown, e korea ae kangai ibukin tinanikun te maekatin: “E rangi ni kantara. Ai matoatoara aan te taua aei ae ororeaki n te nao ao te angibuaka.” Tinanikun te maekatin ane boou anne bon te moani bitaki ae a noria taari n te ririki anne, ma tiaki tii anne te bitaki. N Nobembwa ao a a manga nora naba te bitaki teuana ae bubura. E kamimi bwa e a manga irekereke naba ma taari ae buaka.

3, 4. Tera te kangaanga are rinanoaki n te Taua-n-Tantani ae bwain Nobembwa 15, 1895, ao tera te bitaki ae bubura ae katanoataaki?

³ E kaotaraeaki raoi te kangaanga teuana ni kangai n te kaongora ae abwabwaki are boreetiaki n te Taua-n-Tantani ae bwain Nobembwa 15, 1895: E a uruanaki te rau i marenaia Taan Reirei n te Baibara ke n aia botaki, n te kangaanga ae ai aron naao n tain te angibuaka. E a rikirake te kauntaeka i marenaia taari bwa antai ae riai ni kairiri n te ekaretia. E a kabotauaki te botaki ma te kaibuke n te kaongora aei, ibukini buokaia taari bwa a na nora riaini kaetan te nano ni kaiangatoa. E kaotaki raoi n te kaongora aei bwa a a tia taani kairiri ni kabwaka ni kataubobongaa te ekaretia ae ai aron te kaibuke, imwain te angibuaka. Tera ae riai ni karaoaki?

⁴ E kaotaki n te kaongora bwa e taraia raoi te kaaben ae mwaatai bwa a na iai i aon te kaibuke bwaai ni kamaiu, ao a na tatauraoi ana kaimoa n rokon te angibuaka. N aron naba anne, a riai taani kairiri n taraia raoi bwa a na tauraoi ekaretia nako  ni kaaitarai baika a na riki n tain te kangaanga. Ibukini kakororaoan anne, e a katanoataaki n te kaongora aei te bitaki ae bubura. E taekinaki iai bwa n te tai ae waekoa ao a nang “rineaki unimwaane man ekaretia nako” bwa a na “‘tararuaa’ te nanai.”—Mwa. 20:28.

5. (a) E aera ngkai te moani babaire ibukia unimwaanen te ekaretia bon te waaki ae roko raoi n taina? (b) Baikara titiraki aika ti na rinanoi?

⁵ Te moani babaire anne ibukia unimwaanen te ekaretia, e kaotaki iai te waaki ae roko raoi n taina, ibukini kateimatoaan nakoraoin te ekaretia. A buokaki iai tarira bwa a na butiraoi ribuakon naao aika mareburebu ake a riki n te Moani Buaka Are Kabutaa Aonnaba. Tatabebwi te ririki imwina, ao iai riki katamaroa tabeua nakon ara botaki ake a buokaki iai ana aomata te Atua ni kataubobongaaki nakon aia beku iroun Iehova. Tera te taetae ni burabeti n te Baibara ae e a kaman taekina te rikirake aei? Baikara bitaki n ara botaki aika ko nori? Ko kangaa ni kakabwaiaaki ni bitaki aikai?

6, 7. (a) Tera ae nanonaki n Itaia 60:17? (b) Tera ae kaotaki ngke e mwaneweaki “mataniwi” ao “te tia kammwakuriko”?

⁶ N aron ae ti rinanona ni Mwakoro 9, e taetae ni burabetinna Itaia bwa Iehova e na kakabwaiaia ana aomata ni kamwaitiia. (Ita. 60:22) Ma e ngae n anne, e berita Iehova bwa e na karaoa riki ae bati. N te taetae ni burabeti naba anne, ao e taekina ae kangai: “N oneani mwin te buraati ao N na uotaamai te koora, ao n oneani mwin te biti ao N na uotaamai te tirewa, ao te buraati n oneani mwin te kai, ao te biti n oneani mwin taian atibu. Ao N na mwiokoa te rau bwa am mataniwi ao te raoiroi bwa te tia kammwakuriko.” (Ita. 60:17) Tera ae nanonaki n te taetae ni burabeti anne? Ao e kangaa ni kaineti nakoira ni boong aikai?

⁷ E kaotaki n ana taetae ni burabeti Itaia bwa e na oneaki mwin te bwai teuana n te bwai teuana. Ma noria bwa bwaai n onomwi akanne bon taiani bitaki. Tiaki man ae buakaka nakon ae raoiroi, ma man ae raoiroi nakon ae raoiroi riki. Oneakini mwin te buraati n te koora boni kaotan te rikirake, ao ai arona naba ma ake tabeua ake a taekinaki. Ngaia are n te kabotau aei, e a taetae ni burabetina iai Iehova te rikirake ae e na riki nakoia ana aomata teutana imwin teutana. Te rikirake raa ae nanonaki n te taetae ni burabeti aei? Ngke e mwaneweaki te “mataniwi” ao “te tia kammwakuriko,” e kaotia iai Iehova bwa te rikirake ae teutana imwin teutana aei, e kaineti ma aron tabeakinaia ana aomata ao baireaia raoi.

8. (a) Antai ae karikii katamaroa ake n ana taetae ni burabeti Itaia? (b) Ti kangaa ni kakabwaiaaki mani katamaroa aikai? (Nora te bwaoki ae “ E Nanorinano ni Butimwaea Kaetana.”)

⁸ Antai ae karika te rikirake n ara botaki? E kangai Iehova: “N na uotaamai te koora, . . . N na uotaamai te tirewa, . . . ao N na mwiokoa te rau.” A a bon tia n riki katamaroa aikai i nanon ekaretia nako, ma tiaki n aia kakorakora aomata ma boni mairoun Iehova. Ao man te tai are e mwiokoaki iai Iesu bwa te Uea, ao Iehova e a karaoi naba katamaroa aikai rinanon Natina. Ti kangaa ni kakabwaiaaki mani bitaki aikai? E taekinaki naba n te kibu anne bwa e na reke te “rau” ao te “raoiroi” mani katamaroa aikai. Ngkai ti a butimwaea ana kairiri te Atua ao ni karaoi  bitaki, e a korakora te rau iroura, ao ti a kairaki n tangiran te raoiroi bwa ti na beku iroun Iehova, are e kabwarabwaraa taekana te abotoro Bauro bwa “te Atua are reke mairouna te rau.”—IBir. 4:9.

9. Tera aan te baireaki raoi ao te katiteuanaaki n te ekaretia, ao bukin tera?

⁹ E korea naba ae kangai Bauro ibukin Iehova: “Tiaki te tia karekea te mangaongao te Atua, ma te tia karekea te rau.” (1Kor. 14:33) Noria bwa e aki taekina Bauro kaokoron te mangaongao ma te aki mangaongao, ma e taekina kaokorona ma te rau. Bukin tera? Iangoa aei: Te aki mangaongao n tii ngaia e aki kakarekea uaana ae te rau n taai nako. N te katoto, a kona ni katiteuanaaki tautia ni mwaati n te kurubu ae aki mangaongao nako mooa n tain te buaka, ma aroia n aki mangaongao aei e karekea te buaka ao tiaki te rau. Ngaia are ngaira aika Kristian ti kan ururinga te bwai ae kakawaki aei: Te bwai ae aki mangaongao ae aki aanaki n te rau, e na bon ingunako n te tai ae waekoa ke imwina riki. Ni kaitaraan anne, te rau are mairoun te Atua e karikirakea te aekaki ni waaki ae aki mangaongao ae teimaan. Ngaia are ai boni kakaitaura ngaira, ngkai e kairaki ma ni katamaroaaki ara botaki iroun “te Atua are anganga te rau”! (IRom 15:33) Te rau are mairoun te Atua e karekea aan te waaki ae aki mangaongao ao te katiteuanaaki ae ringa te nano are ti rinanona ao ni karekea i nanon ara ekaretia nako ni katobibia te aonnaba.—TaiAre. 29:11.

10. (a) Baikara katamaroa aika karaoaki n ara botaki n ririki ake rimoa? (Nora te bwaoki ae “ Aroni Katamaroaan te Waaki n Tararua.”) (b) Baikara titiraki aika a na rinanoaki ngkai?

¹⁰ Te bwaoki ae “ Aroni Katamaroaan te Waaki n Tararua” e kamataataa kakawakin ao aroni bitaki aika aki mangaongao ake a riki n ara botaki n ririki ake rimoa. Ma baikara bitaki aika ai aron ‘te buraati nakon te koora,’ ake e a tibwa karaoi Iehova rinanon ara Uea? A kangaa bitaki ibukin te tararua aikai ni kakorakoraa te rau ao te katiteuanaaki n taian ekaretia ni katobibia te aonnaba? A kangaa ni buokiko n am beku iroun “te Atua are reke mairouna te rau”?

11. (a) E kairiri te ukeuke n te Baibara nakoni bitakin te ota raa? (b) Tera ae a motinnanoia mwaane ake kaain te rabwata n tautaeka bwa a na karaoia?

¹¹ Man 1964 nakon 1971 ao e a kairaki iroun te rabwata n tautaeka karaoan te ukeuke n reirei n te Baibara, ike a a rinanoaki iai reirei aika bati, ao teuana mai iai bon aroni bairean te ekaretia ni Kristian n te moan tienture. * Ni kaineti ma bairean te botaki ao e noraki man te ukeuke anne bwa tararuaan taian ekaretia n te moan tienture, e karaoaki iroun te rabwata n unimwaane, ma tiaki iroun te unimwaane ke te mataniwi ae tii temanna. (Wareka I-Biribi 1:1; 1 Timoteo 4:14.) Ngke e a mataata riki te itera aei, ao e a ataia te rabwata n tautaeka, bwa bon aia Uea ae Iesu, ae kairiia bwa a na karaoi katamaroa akanne ni kaineti ma aroni bairean aia botaki ana aomata te Atua. Ao a motinnanoia mwaane ake kaain te rabwata n tautaeka bwa a na aantaeka n ana kairiri te Uea. A waekoa ni karaoi bitaki bwa a aonga ni kaira te botaki n te aro ae boraoi raoi ma te babaire ibukia unimwaane man te Baibara. Baikara bitaki tabeua aika karaoaki ni moan 1970 tabun?

12. (a) Tera te bitaki ae karaoaki nakon te rabwata n tautaeka? (b) Kabwarabwaraa aroni bairean te Rabwata n Tautaeka ngkai. (Nora te bwaoki ae “ Aron te Rabwata n Tautaeka n Tararuai Ana Bwai te Tautaeka n Uea,” n iteraniba 130.)

 ¹² Te moani bitaki e kaineti nakon te rabwata n tautaeka. Ni karokoa te tai anne ao e kaainaki te rabwata anne irouia itiman taari mwaane aika kabiraki, aika kaain te baba n tararua n te Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Ma n 1971 ao e a keerake riki mwaitiia kaain te rabwata n tautaeka man 7 nakon 11, ao e a riki te rabwata n tautaeka bwa te rabwata ae kaokoro ma te baba n tararua. A iangoiia i marenaia bwa titeboo aroia, ao a katoa ririki ni kakabuta te riki bwa te tia babaire i marenaia, ni karinania ni kaineti ma manin araia.

13. (a) Tera te babaire ae waakinaki i nanon 40 te ririki? (b) Tera ae e karaoia te Rabwata n Tautaeka n 1972?

¹³ Te bitaki are imwina e rota te ekaretia teuana ma teuana. N te aro raa? Man 1932 nakon 1972 ao e tararuaaki te ekaretia iroun tii temanna te tari te mwaane. Ni karokoa 1936 ao e araranaki te tari anne bwa te tia bairea te mwakuri. Imwina e a manga bitaki te ara anne nakon te tia beku ibukin te botaki, ao ai manga te tia beku ibukin te ekaretia, ao ni kabaneana ai te mataniwi n te ekaretia. Taari mwaane aika mwiokoaki aikai a ingainga n tararuaa aia onimaki kaain te nanai. E kakaraoa te babaire te mataniwi n te ekaretia, n aki maroro moa ma taari tabeman n te ekaretia. Ma n 1972 ao e a karaoa te bitaki ae tuai man riiriki mai mwaina te Rabwata n Tautaeka. Tera irian te bitaki anne?

14. (a) Tera te babaire ae boou ae iraki nanona n Okitobwa 1 n 1972? (b) E kangaa te mataniwi n te rabwata n unimwaane n ira te reirei ni kairiri ae mena n I-Biribi 2:3?

¹⁴ N oneani mwin are tii kaka temanna te tari te mwaane ae mataniwi n ekaretia nako, a mwiokoaki naba ngkai iroun te Atua taari mwaane tabeman ake a boraoi maiuia ma baika taekinaki  n te Baibara bwa a na riki bwa unimwaanen te ekaretia. A riki naakai bwa kaain te rabwata n unimwaane ake a tararuaa te ekaretia. E iraki nanon te babaire ibukia unimwaane ae boou aei n Okitobwa 1 n 1972. Ni boong aikai e iangoia i bon irouna te mataniwi n te rabwata n unimwaane bwa e aki kakannato riki nakoia ake tabemwaang, ma “e mangori riki.” (Ruka 9:48) Ai kakabwaiaakira te botaki n itaritari ni katobibia te aonnaba, irouia mwaane aika nanorinano aikai!—IBir. 2:3.

15. (a) Baikara raoiroin te babaire ibukin te ekaretia ni karekean te rabwata n unimwaane? (b) Tera ae kaotia bwa e bwaina te wanawana ara Uea?

¹⁵ E noraki bwa bon te katamaroa ae rangi n raoiroi te babaire ae tibwaakin te mwioko n te ekaretia i marenaia kaain te rabwata n unimwaane. Iangoi raoiroina aika tenua: Te moan ae rangi ni kakawaki, a boni buokaki iai unimwaane ni kabane bwa a na ururingnga are Iesu boni ngaia Atun te ekaretia, n aki ongeia bwa kakawakira mwiokoaia n te ekaretia. (IEbe. 5:23) Te kauoua, e irekereke ma Taeka N Rabakau 11:14, ae kangai: “E reke te nakoraoi rinanoia taan anga te taeka n reirei aika bati.” Ngkana a a rinanoi unimwaane baika irekereke ma aia onimaki kaain te ekaretia ao a kaotii aia iango i marenaia, a buokaki iai ni karaoi babaire aika boraoi ma booto n reirei n te Baibara. (TaeRab. 27:17) E kakabwaiai aeka ni babaire aikai Iehova, ao a karekea te nakoraoi. Te katenua, e a kona riki ara botaki ni kaitaraa rikirakeni kainnanoan te mwakuri n tararua n taian ekaretia, ngkai a a mwiokoaki taari mwaane aika tau aika bati riki, bwa unimwaane. (Ita. 60:3-5) Iangoa aei, a rikirake mwaitin  ekaretia ni katobibia te aonnaba man te mwaiti ae riaon 27,000 n 1971 nakon ae raka riki i aon 113,000 n 2013! E teretere bwa e wanawana ara Uea ngkai e karekeia taani kawakinia taan rimwina n taina ae riai ngkai a kainnanoaki.—Mika 5:5.

16. (a) Tera tabeia unimwaane? (b) Tera aia iango Taan Reirei n te Baibara n ana kaumaki Iesu ibukini ‘kawakinaia tiibu’?

¹⁶ Rimoa n aia tai Taan Reirei n te Baibara, ao a a kaman ataia unimwaane ae mwiokoaia boni buokaia raoia n onimaki bwa a na teimatoa n toro iroun te Atua. (Wareka I-Karatia 6:10.) N 1908 ao e rinanoaki n te kaongora teuana n te Taua-n-Tantani, taekan ana kaumaki Iesu are kangai: “Kawakinia au tiibu aika uarereke.” (Ioa. 21:15-17) E tuangia unimwaane ni kangai te kaongora aei: “E rangi ni kakawaki bwa e na moanibwai i nanora mwiokoara mairoun te Toka ibukin te nanai, ao ti bia iaiangoia bwa bon te mwioko ae rangi ni kakawaki kaamwarakeaia ao tararuaaia taan rimwin te Uea.” N 1925 ao e a manga katuruturuaki kakawakin te riki bwa taani kawakina te nanai n Te Taua-n-Tantani, ngke a kauringaki iai unimwaane ni kangai: “Bon oin ana bwai te Atua te ekaretia, . . . ao a na bane n angan te Atua taekaia ni kaineti ma mwiokoaia ae irekereke ma tararuaaia tariia.”

17. A kangaa ni buokaki mataniwi bwa a na riki bwa taani kawakintiibu aika konabwai?

¹⁷ E kangaa ana botaki Iehova ni buokiia unimwaane ni bita rabakauia n tararua man ‘te biti nakon te tirewa’? Rinanon te kataneiai. E karaoaki n 1959 te moani Kuura ni Minita Ibukin te Tautaeka n Uea ibukia mataniwi. Teuana kanoan te kuura anne e rinanoaki iai te atu n reirei ae “Tabeakinia Raoi Aomata.” A kaungaaki iai taari akana iai mwiokoaia akanne bwa a na “kaokoroa te tai teuana ibukini kawaraia taan uarongorongo ni mwengaia.” A kaotaki naba iai aanga aika kakaokoro ake a kona ni kabonganai taani kawakina te nanai, bwa e aonga ni kaunganano rokoia anne. N 1966 ao e a katamaroaaki riki te Kuura aei.  E rinanoaki iai te atu n reirei ae “Kakawakin te Mwakuri ni Kawakina te Nanai.” Tera raoi te bwai ae kakawaki ni kanoan te kuura aei? Akana kairiri a “riai n uataboa tararuaan ana nanai te Atua, ma a riai naba n tabeakina oin aia utu, ao te mwakuri ni minita.” N ririki aika tibwa nako, ao a a bati riki reirei aika karaoaki ibukia unimwaane. Tera uaan te reirei ni kataneiai ae teimatoa man ana botaki Iehova? Ni boong aikai, ao nga ma nga mwaitiia taari mwaane aika tau i nanon taian ekaretia ni Kristian, ake a a riki bwa taani kawakina te nanai.

18. (a) Tera tabeia ae kakawaki unimwaane ae a mwiokoaki iai? (b) Bukin tera ngkai a tangiraki iroun Iehova ao Iesu unimwaane aika mwakuri korakora?

¹⁸ A a tia n rineaki unimwaanen te ekaretia iroun Iehova rinanon ara Uea ae Iesu, bwa a na kakororaoa mwiokoaia ae kakawaki. Tera mwiokoaia anne? Boni kairaia ana tiibu te Atua rinanon taai aika moan te karuanikai aikai aika tuai man nonoraki mai mwaina. (IEbe. 4:11, 12; 2Tim. 3:1) E korakora iroun Iehova ao Iesu tangiraia unimwaane aika mwakuri korakora, ibukina bwa a ongeaba unimwaane aikai nakon ana kaumaki te Baibara ae kangai: “Kam na kawakina ana nanai te Atua ane kam tararuaia . . . ibukini kukurein nanomi . . . , ibukin ingaingami . . . , [ao] kam na riki bwa te katoto nakon te nanai.” (1Bet. 5:2, 3) Ti na maroroakin aanga aika uoua mai buakon aika bati, ake a riki iai Kristian aika taani kawakina te nanai bwa katoto nakon te nanai ao taan uataboa te rau ao te kimwareirei n te ekaretia.

19. Tera ara namakin ngkana a toa ma ngaira unimwaane n te mwakuri ni minita?

¹⁹ Te moanibwai, a bon uaia ni mwakuri unimwaane ma kaain te ekaretia. E kangai te tia korea te Euangkerio ae Ruka ibukin Iesu: “E a nako n tataekina te rongorongo ae raoiroi ae taekan ana Tautaeka n Uea te Atua, ni kaawa nako aika bubura ma aika uarereke. Raona bon naake Tengauni ma Uoman.” (Ruka 8:1) N aron Iesu n uarongorongo ma ana abotoro, ao ai aroia  naba unimwaane ni boong aikai aika banna ni katoto bwa a raonia naba raao n te onimaki n te mwakuri n uarongorongo. A ataia ae ni karaoan aei, a buoka iai kateimatoaani marurungin nanoia kaain te ekaretia. Tera aia namakin kaain te ekaretia ibukia unimwaane aikai? E taekina ae kangai Jeannine ae te tari te aine ae e a kaania 90 ana ririki: “Te uaia ni mwakuri ma unimwaanen te ekaretia n te mwakuri ni minita e karekea au tai ni maroro ma ngaia ao ni kinaa riki.” E kangai Steven ae te tari te mwaane ae ai 30 tabun ana ririki: “Ngkana e toa ma ngai te unimwaane n taini kawaran te auti teuana ma teuana, ao I namakinna iai ae e kani buokai. I rangi ni kimwareirei n reken te aeka n ibuobuoki aei.”

20, 21. A na kangaa unimwaane ni kakairi iroun te tia kawakintiibu are n ana kaikonaki Iesu? Aanga te katoto. (Nora te bwaoki ae “ E Uaana Kawaraia Taari ni Katoa Wiki.”)

²⁰ Te kauoua, e a tia ana botaki Iehova ni kataneiaia unimwaane bwa a na tabeakinia naake a betinako man te ekaretia. (Ebera 12:12) Bukin tera ngkai a riai unimwaane ni buokiia aika mamaara n te onimaki, ao tera aroia ni karaoia? E reke kaekaan anne man ana kaikonaki Iesu ibukin te tia kawakintiibu ao te tiibu ae bua. (Wareka Ruka 15:4-7.) Ngke e a ataia te tia kawakintiibu are n te kaikonaki ae e bua temanna ana tiibu, ao e nako ni kakaaea, kaanga ai aron ae bon tii ngaia ana tiibu. A kangaa unimwaanen te ekaretia ni boong aikai ni kakairi n ana katoto te tia kawakintiibu anne? N aron ae e teimatoa n rangi ni kakawaki te tiibu are bua iroun te tia kawakintiibu, ao ai aroia naba ake a tiotionako mai buakoia ana aomata te Atua, bwa a teimatoa n rangi ni kakawaki irouia unimwaane. A iangoa te tari ae mamaara ana onimaki bwa te tiibu ae bua, ma tiaki te tiibu ae akea uaana. N aron te tia kawakintiibu ae baireia bwa e na “nako ni kakaaea are e bua ni karokoa rekena,” ao ai aroia naba unimwaane bwa a biririmoa ni kakaaeia akana mamaara ao ni buokiia.

²¹ Tera ae e karaoia te tia kawakintiibu are n te kaikonaki ngke e kunea te tiibu? E karaua n tabekia, “e aonnangaia,” ao e uotia rikaaki nako buakon te nanai. Man aron naba te unimwaane ni kaotiota ana mwamwannano ni koaua, e kona ni kakorakoraaki iai te aomata ae mamaara n te onimaki ao ni buokaki bwa e na okira te ekaretia. Anne ae riki nakon Victor ae te tari te mwaane i Aberika, are e betinako ngkoa man te ekaretia. E taku teuaei: “I nanon wanua au ririki ni mamaara, ao a teimatoa unimwaane ni buokai.” Tera raoi ae e ringa nanon teuaei? E kabwarabwaraa ni kangai: “N te bong teuana ao e a kawarai John, ae unimwaanen te ekaretia, ao raou ngkoa n ira te Reirei ni Bwaiania. E kaotii nakoiu taamneira tabeua n tain te reirei arei ake e rawei, ike e a oki iai au ururing nakon taai aika tamaroa, n te aro are I a manga kani karekea te kimwareirei are e reke irou ngkoa ngke I beku iroun Iehova.” Tabeua te tai imwin rokon John aei, ao e a okira te ekaretia Victor. Ao ngkai e a manga riki bwa te bwaiania. Eng, unimwaanen te ekaretia aika tabeakina raoi te nanai a rangi ni boutokaa kimwareireira ngkai.—2Kor. 1:24. *

22. E kangaa te raoiroi ao te rau ni kakorakoraa katiteuanaakin te ekaretia ni Kristian? (Nora naba te bwaoki ae “ Ti Rangi ni Mimi.”)

²² N aron ae oti mai mwaina, e a kaman taekinna Iehova bwa e na ririkirake te raoiroi ao te rau i buakoia ana aomata. (Ita. 60:17) Aroaro aika uoua aikai e kakorakoraa te katiteuanaaki n taian ekaretia. N aaro raa? Ni kaineti ma te raoiroi, “Atuara bon Iehova ae tii temanna.” (TuaKau. 6:4) Titeboo ana kaetieti ibukin te raoiroi ibukia ekaretia n aaba ni kabane. Eng, bon tii teuana ana kaetieti ibukin te raoiroi ao te buakaka, ae e kabonganaaki naba ibukin “aia ekaretia nako te koraki aika itiaki.” (1Kor. 14:33) Ngaia are e na boni maiureirei te ekaretia tii ngkana e kakairi n ana kaetieti te Atua aikai. Ni kaineti ma te rau, e tangirira ara Uea bwa ti na aki tii namakina te rau n te ekaretia ma ti na riki naba bwa “taani karekea te raoi.” (Mat. 5:9) Ngaia are ti “ukoukori baika karekea te rau.” Ti biririmoa ni kanakoraoi kangaanga aika kona n riki n tabetai i marenara. (IRom 14:19) N te aro anne ti a uataboa iai te rau ao te katiteuanaaki n ara ekaretia.—Ita. 60:18.

23. Ngkai ana toro Iehova ngaira, tera ae ti kimwareirei iai ni boong aikai?

²³ Ngke e katanoataaki n Nobembwa 1895 n te Taua-n-Tantani, taekan te moani babaire ibukia unimwaane, ao a kaotii naba nanoia taari mwaane ake iai mwiokoaia n te tai anne. Tera ae a kaotia? A ingainga nanoia n tataro ni bubutii bwa te babaire ae boou aei e na buokiia ana aomata te Atua bwa a na “waekoa ni katiteuanaaki n te onimaki.” Ngkana ti iangoi ririki aika tatabebwi n nako, ao ti kakaitau n noran te katamaroa teutana imwin teutana ni kaineti ma te tararua, are e karaoia Iehova rinanon ara Uea, bwa e kakorakoraaki iai katiteuanaakira n ara taromauri. (TaiAre. 99:4) Ibukin anne, a a bane ana aomata Iehova ni boong aikai ni kimwareirei ngkai ti nakonako “n te iango ae tii teuana,” n irira “te mwaneka ae tii te arona,” ao ni beku iroun “te Atua are reke mairouna te rau” “ma te katiteuanaaki.”—2Kor. 12:18; wareka Tebania 3:9.