Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

KITANGO 12

Bakwatankana mu Kwingijila “Lesa wa Mutende”

Bakwatankana mu Kwingijila “Lesa wa Mutende”

BIJI MU KINO KITANGO

Yehoba watwajijila na kunengezha bantu banji

1, 2. Ñanyi lupimpu lwaubiwe ku Zion’s Watch Tower wa January 1895, kabiji balongo baambilepo amba ka?

BA John A. Bohnet bajinga mu jibumba ja Bafunda Baibolo byo batambwijile magazini wa Zion’s Watch Tower wa January 1895, basangalele bingi pa byo bamwene. Uno magazini wajinga na nkupiko yawama bingi yakatataka pajinga nzubo ya kyamba kyalepa kyajinga ku kalunga kyasamishenga kyeya bufuku. Uno magazini wajinga na byambo bya katataka byajinga na mutwe wa kuba’mba “Nkupiko Yetu Yakatataka.”

2 Na mambo a kino, Mulongo Bohnet watumijile nkalata Mulongo Russell. Wanembele’mba: “Naumvwa bingi bulongo pa kumona magazini wa Kyamba kya Usopa byo abena kumweka bulongo. Wawama bingi.” Mukwabo wa mu jibumba ja Bafunda Baibolo, aye Mulongo John H. Brown, wanembele pa bya ino nkupiko amba: “Ibena kumweka bingi bulongo. Kino kyamba kyaimana pa kitendekesho kyakosa, nangwa kya kuba manyaki epumeko byepi kechi akonsha kwikilengela kupona ne.” Ino nkupiko yakatataka yo yajinga itanshi yamwene balongo mu yewa mwaka. Kabiji mu November, kwaishile lupimpu lukwabo lukatampe. Luno lupimpu, pajinga kalunga ka manyaki.

3, 4. Ñanyi lukatazho lwaambiwepo mu Kyamba kya Usopa kya November 15, 1895, kabiji ñanyi lupimpu lo babijikile?

3 Kibaaba kikwabo kyajinga mu Kyamba kya Usopa kya November 15, 1895, kyaambile pa lukatazho amba: Manyaki a kipuupu ajinga nobe makatazho avundankenyenga mutende wajinga mu jibumba ja Bafunda Baibolo. Balongo batendekele kwipachika pa wafwainwa kutangijila mu kipwilo. Pa kukwasha balongo byo bafwainwe kuba pa kuba’mba bapwishe uno mupashi wa mabano, kino kibaaba kyaesakenye jibumba ku bwato. Kabiji kyaambile amba aba batangijilenga bakankelwe kunengezha jibumba ja Lesa jajinga nobe bwato ku kipuupu kya manyaki. Ñanyi bintu byo bafwainwe kuba?

4 Kino kibaaba kyaambile amba wendesha bwato wafwainwa kumona amba wasenda byafwainwa kupulusha baji mu bwato umvwe kwaiya kipuupu. Kyo kimotu, ne boba batangijilenga bafwainwe kumona kuba’mba bipwilo binengezha ku bipuupu byaishilenga. Pa kuba’mba bobe bino, kino kibaaba kyaambile pa lupimpu lukatampe. Kyaambile amba kutendeka kino kimye, “mu bipwilo byonse, bafwainwa kusala bakulumpe” ‘bakuketa jitanga.’—Byu. 20:28.

5. (a) Mambo ka lunengezho lwa kutongola mukulumpe umo mu kipwilo o kyaikejile kintu kyawama? (b) Mepuzho ka o tusakwisambapo?

5 Mutanchi wa kutongola mukulumpe umo mu kipwilo wamwesheshe lupimpu lwa bintu byo byafwainwa kwikala mu kipwilo. Luno lupimpu lwakwashishe balongo betu kuchinchika ku makatazho ajingako mu kimye kya Nkondo Itanshi ya Ntanda Yonse. Mu myaka yalondejilepo, lupimpu lwa mu jibumba ja Lesa lwakwashishe bantu ba Lesa kwikala bantu bafikilamo kwingijila Yehoba. Ñanyi bungauzhi bwa mu Baibolo bwaambijile jimo pa luno lupimpu? Ñanyi lupimpu lwaubiwa mu jibumba ja Lesa bo mwimwena? Mwamwenamo byepi mu buno bungauzhi?

‘Nkalula Mutende Kwikala ke Ntangi Wobe’

6 Byonka byo twafunjile mu Kitango 9, Isaya waambijile jimo amba Yehoba ukapesha bantu banji kabiji bakavula. (Isa. 60:22) Bino nangwa byonkabyo, Yehoba wibalaya kwibobila byavula. Mu bungauzhi buntutu bumo, waambile amba: “Pajinga mukuba, nkapingakenyapo ngolode, kabiji pajinga kyela kya kapotwe nkapingakenyapo siliva, pajinga bichi nkapingakenyapo mukuba, pajinga mabwe, nkapingakenyapo kyela kya kapotwe; Kabiji nkatongola mutende kwikala ntangi wobe ne bololoke kwikala mukulumpe wobe.” (Isa. 60:17) Buno bungauzhi bwalumbulwilenga ka? Nga mu ano moba bubena kufika byepi?

Bintu bibena kupimpulwa kufuma mu kuwama kuya ku byawamisha

6, 7. (a) Nga kinembelo kya Isaya 60:17 kilumbulula ka? (b) Byambo bya kuba’mba “mukulumpe” ne “kapitao” bimwesha ka?

7 Bungauzhi bwa kwa Isaya bwaamba amba pajinga kintu kimo pakapingakena kikwabo. Monai kuba’mba bintu bibena kupimpulwa kufuma mu kuwama kuya ku byawamisha. Kupimpula pajinga mukuba papinga ngolode ke lupimpu lwawamisha, byonka biji ne lupimpu lwa bintu bikwabo byatongolwa pano. Kwingijisha bino byambo, Yehoba waambijile jimo amba bintu bikayanga na kuwaminako pachepache ku bantu banji. Nanchi buno bungauzhi bwaamba pa lupimpu lwa mutundu ka? Pa kwamba pa “mukulumpe” ne “ntangi,” Yehoba wamwesheshe kuba’mba lupimpu lukobiwanga pachepache mu jishinda jo alaminamo ne kunengezha bantu banji.

8. (a) Ñanyi ulengela lupimpu lwatongolwa mu bungauzhi bwa Isaya? (b) Tumwenamo byepi mu lupimpu? (Monai ne kakitenguluzha ka kuba’mba “ Wipelwile pa Kuswa Kumukwasha.”)

8 Ñanyi ulengela jino jibumba kuyilako palutwe? Yehoba waamba amba: “Nkapingakenyapo ngolode,” “nkapingakenyapo siliva,” kabiji “nkatongola mutende.Yehoba ye walengela luno lupimpu mu kipwilo, kechi bantu ne. Kufumatu kimye Yesu kyo atendekele kulama, Yehoba wauba luno lupimpu kupichila mu mwananji. Tumwenamo byepi mu luno lupimpu? Kinembelo kintutu kimo kyaamba’mba mu luno lupimpu mukafuma “mutende” ne “bololoke.” Byo tulondela lutangijilo lwa Lesa ne kupimpulako mu bintu bimo, twikala na mutende pakachi ketu kabiji kutemwa bololoke kwitulengela kwingijila Yehoba, awo mutumwa Paulo ye atelele’mba “Lesa wa mutende.”—Fili. 4:9.

9. Ñanyi kitendekesho kyabula bimvulañanya ne kyakwatankana kyakonsha kwikala mu kipwilo, kabiji mambo ka?

9 Paulo wanembele pe Yehoba amba: “Mambo Lesa ye Lesa wa mutende kechi wa bimvulañanya ne.” (1 Ko. 14:33) Monai kuba’mba Paulo kechi wapusenye bimvulañanya na kubula bimvulañanya ne, bino wapusenye na mutende. Mambo ka? Akilangulukai pa kino: Kubula bimvulañanya kechi kulengela mutende ne. Kyakumwenako, jibumba ja bashilikale bakonsha kwenda kwa kubula bimvulañanya pa kuya ku nkondo, bino bifuma mu kuno kwenda ke nkondo kechi mutende ne. Byo tuji bena Kilishitu, twafwainwa kuvulukanga amba: Jibumba mwabula mutende kechi jitwajijila ne. Kupusanako na kino, mutende wa Lesa ulengela kubula bimvulañanya. Onkao mambo, kituletela bingi lusekelo kuba’mba jibumba jetu jitangijilwa ne kwijitokesha kwi “Lesa upana mutende”! (Loma 15:33) Mutende ufuma kwi Lesa ulengela kwikala na kitendekesho mwabula bimvulañanya ne kukwatankana kuji mu bipwilo byetu mwaya ntanda yonse.—Sala. 29:11.

10. (a) Ñanyi lupimpu lwaubiwe mu jibumba jetu mu myaka ya kunyuma? (Monai kakitenguluzha ka kuba’mba “ Jishinda ja Kusajilamo Balongo ba Kutangijila mu Kipwilo byo Japimpwilwe.”) (b) Ñanyi mepuzho o tusakwisambapo?

10 Kakitenguluzha ka kuba’mba “ Byo Basalanga ba Kutangijila mu Kipwilo” kaambako bintu bimo byaubiwa mu jibumba jetu pa myaka ya kunyuma. Ñanyi bintu byapimpulwa ‘kufuma ku mukuba ke ngolode’ byauba Yehoba pa kino kimye kupichila mu Mfumu wetu? Lupimpu lwaubiwa ku batangijila mu bipwilo lwaleta byepi mutende ne kukwatankana mu bipwilo mwaya ntanda yonse? Luno lupimpu lubena kwimukwasha byepi kwingijila “Lesa wa mutende”?

Kilishitu byo Atangijila Kipwilo

11 Kufuma mu 1964 kufika mu 1971, jibumba jitangijila jatangijilenga mwingilo wa kukebakeba bishinka pa mitwe imo mu Baibolo, nabiji byaingilanga kipwilo kya bena Kilishitu mu kitota kya myaka kitanshi. * Bataine pa bingila jibumba ja Lesa kuba’mba mu myaka kitota kitanshi, bipwilo byatangijilwanga na jibumba ja bakulumpe kechi na mukulumpe umo ne. (Tangai Filipai 1:1;1 Timoti 4:14.) Byo baumvwishishe kino, jibumba jitangijila jayukile kuba’mba Mfumu wabo, aye Yesu wibatangijilenga pa kupimpula bintu mu ñiñijilo ya bintu mu bantu ba Lesa, kabiji balongo ba mu jibumba jitangijila bakokejilenga bibatangijilenga Mfumu. Bapimpwile bintu pa kuba’mba balondelenga byaamba Baibolo pa kutongola bakulumpe. Ñanyi lupimpu lwaubiwe kuntendekelo ya myaka ya mu ma 1970?

12. (a) Ñanyi lupimpu lwaubiwe mu jibumba jitangijila? (b) Lumbululai Jibumba Jitangijila byo jingila. (Monai ne kakitenguluzha ka kuba’mba “ Jibumba Jitangijila byo Jitundaika Mwingilo wa Bufumu,” jipa 130.)

12 Lupimpu lutanshi lwaubiwe ku jibumba jitangijila jine. Kufikatu ne kyokya kimye, aja jibumba ja balongo bashingwa jalengelwe na bantu 7 bajinga mu kije kyatangijilanga kya Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Bino mu 1971, ba mu jibumba jitangijila bavujijileko kufuma pa bantu 7 kufika ku 11, kabiji balekele kwibatela’mba kije kya batangijila. Bonse bemonanga kuba’mba baesakana kabiji batendekele kwipimpula ku waikalanga wakumupando pa mwaka pa mwaka monka mwayila ndonda ya bisopelo byatendekelako ku mazhina abo.

13. (a) Ñanyi lunengezho lwaingijile pa myaka 40? (b) Jibumba Jitangijila jaubilepo byepi mu 1972?

13 Lupimpu lukwabo lwaubiwe lwakunzhile bipwilo byonse. Mu ñanyi jishinda? Kufuma mu 1932 kufika mu 1972, kipwilo kyatangijilwangatu na mulongo umo. Mu 1936, uno mulongo bamutelanga amba mukulumpe utangijila mwingilo. Panyuma bamutelanga amba mukulumpe utangijila kipwilo, kabiji batendekele kumutela amba wamwingilo wa kipwilo, bino mu kuya kwa moba batendekele kumutela amba kalama wa kipwilo. Bano balongo batongwelwe bajishanga jitanga ku mupashi. Kalama wa kipwilo wafuukulanga bintu bya kuba mu kipwilo kwa kubula kwipuzha bakwabo. Bino mu 1972, Jibumba Jitangijila jaletele lupimpu lukwabo. Ñanyi lupimpu?

14. (a) Ñanyi lunengezho lwa katataka lwatendekele kwingila pa 1 October mu 1972? (b) Nga mukulumpe ukwatankanya jibumba ja bakulumpe mu kipwilo wingijisha byepi lujimuno luji pa Filipai 2:3?

14 Mu kifulo kya kwikala na kalama umo mu kipwilo, balongo bakwabo bafikijilemo bebasajilenga mwayila Binembelo kwikala bakulumpe mu kipwilo. Bonse pamo baikalanga ke jibumba ja bakulumpe jalamanga kipwilo. Luno lunengezho lwa katataka lwa bakulumpe mu kipwilo lwatendekele kwingila pa 1 October, 1972. Lelo jino, mukulumpe ukwatankanya jibumba ja bakulumpe kechi wimona kuba’mba wakila bakwabo ne, bino “wipelula mwine.” (Luka 9:48) Bano balongo bepelula ke bya bupe ku balongo mwaya ntanda yonse.—Fili. 2:3.

Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, Mfumu wanengezhezha baana banji ba bwanga bakafunga pa kimye kyafwainwa

15. (a) Ñanyi bintu byawama byafuma mu lunengezho lwa bipwilo kwikala na jibumba ja bakulumpe? (b) Ñanyi bintu bimwesha amba Yehoba ye ubena kutangijila?

15 Lunengezho lwa kwabanya mingilo mu kipwilo ku jibumba ja bakulumpe mwafuma bintu byawama bingi. Akimonai bino bintu bisatu byawama byafumamo: Kitanshi, luno lunengezho lukwasha bakulumpe bonse mu kipwilo nangwatu baji na mingilo yavula ya mu kipwilo kuyuka’mba Yesu ye Mutwe wa kipwilo. (Efi. 5:23) Kya bubiji, Byambo bya Maana 11:14 byaamba’mba: “Pakuba paji bavula bapana maana paji lupulukilo.” Bakulumpe byo besambila pamo bintu byakunza kipwilo ne kuteleka ku bibena kwamba mukwabo bibakwasha kufuukula bintu monka mwayila mafunde a mu Baibolo. (Maana 27:17) Yehoba upesha bintu byo bafuukula kabiji mufuma byawama. Kya busatu, kwikala na bakulumpe bafikilamo, kwalengela jibumba ja Lesa kutwajijila kwikala na bantu ba kutangijila ne kulama bipwilo. (Isa. 60:3-5) Akilangulukai pa kino, bipwilo byavujilako mwaya ntanda yonse. Mu 1971, bipwilo byavujijileko kukila pa 27,000 kabiji mu 2013 byaishile kuvujilako kukila pa 113,000! Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, Mfumu wanengezhezha baana banji ba bwanga bakafunga pa kimye kyafwainwa.—Mika 5:5.

“Kwikala Bakumwenako Jitanga”

16. (a) Ñanyi mwingilo uji na bakulumpe mu kipwilo? (b) Nga Bafunda Baibolo baubilepo byepi pa mukambizho wibapeele Yesu wa ‘kulama mikooko’?

16 Mu moba ajingako Bafunda Baibolo, bakulumpe mu kipwilo bayukile kuba’mba bajinga na mwingilo wa kukwasha bakwabo ba mu lwitabilo kutwajijila kwikala bakalume ba Lesa. (Tangai Ngalatiya 6:10.) Mu 1908, mutwe wajinga mu Kyamba kya Usopa waambile pa byambo byaambile Yesu bya kuba’mba: “Funganga twana twami twa mikooko.” (Yoa. 21:15-17) Kibaaba kyaambijile bakulumpe amba: “Kyanema kutesha muchima ku mwingilo witupele Nkambo wa kujisha jitanga ne kulama baana ba bwanga ba Nkambo.” Mu 1925, Kyamba kya Usopa kyaambile jikwabo pa mwingilo wa bukafunga wa bakulumpe mu kipwilo amba: “Chechi wa Lesa ke wanji . . . kabiji ukatotolwesha bonse bengijila balongo babo.”

17. Bakalama bebakwasha byepi kufikilamo kwikala bakafunga?

17 Nga jibumba ja Yehoba jakwasha byepi bakulumpe mu kipwilo kupimpula byo bengila mwingilo wa bukafunga kufuma ku ‘kapotwe ke siliva’? Kupichila mu kwibafunjisha. Mu 1959, Sukulu wa Mwingilo wa Bufumu wa bakulumpe mutanshi watendekele. Mu kipungu kimo, bafunjile pa mutwe wa kuba’mba “Kuta Muchima ku Muntu Umo Umo.” Bano balongo bebatundaikile “kwikala na mutanchi wa kufwakesha basapwishi ku mazubo abo.” Luno lufunjisho lwaambile pa mashinda apusana pusana afwainwa kwingijisha bakafunga pa kutundaika basapwishi. Mu 1966, bapimpwileko Sukulu wa Mwingilo wa Bufumu. Mwajinga mutwe wa kuba’mba “Kyanemena Mwingilo wa Bukafunga.” Ñanyi bintu byo bafunjilemo? Aba batangijila “bafwainwa kwingijila pamo kulama jitanga ja Lesa na butemwe, pano bino kechi bafwainwa kubula kumwena ba mu bisemi byabo nangwa kubula kwingila mu mwingilo wa busapwishi ne.” Mu ino myaka, kwaikala masukulu avula a bakulumpe ba mu kipwilo. Bi ka byafumamo mu ano masukulu anengezha jibumba ja Yehoba? Lelo jino, kipwilo kya bena Kilishitu muji bakulumpe bavula bafikilamo kwikala bakafunga ba ku mupashi.

Sukulu wa Mwingilo wa Bufumu mu Philippines, mu 1966

18. (a) Ñanyi mwingilo mukatampe ye bapa bakulumpe mu kipwilo? (b) Mambo ka Yehoba ne Yesu o batemenwa bakulumpe bengila na ngovu?

18 Yehoba wabikako lunengezho lwa kwingijisha bakulumpe mu kipwilo kupichila mu Mfumu wetu Yesu, kwingila mwingilo mukatampe. Ñanyi mwingilo? Wa kutangijila mikooko ya Lesa mu bimye byakatazha. (Efi. 4:11, 12; 2 Timo. 3:1) Yehoba ne Kilishitu banemeka bingi bakulumpe pa mwingilo mukatampe ye bengila mambo bano balongo balondela lujimuno luji mu Binembelo lwaamba amba: “Lamainga bulongo jitanga ja Lesa jiji mwenu . . . kechi mube kino na kwimukanjikizha ne, poso na muchima umo . . .  poso na wa kwipana. . . , poso kwikala bakumwenako jitanga.” (1 Pe. 5:2, 3) Pano twayai twisambe pa mashinda abiji bakulumpe mu kipwilo mo baikela bakumwenako ku jitanga kabiji ne byo balengela mutende mu kipwilo.

Bakulumpe mu Kipwilo byo Balama Jitanga ja Lesa mu ano Moba

19. Tumvwa byepi pa bakulumpe mu kipwilo bengila ne atweba mu mwingilo?

19 Kitanshi, bakulumpe mu kipwilo bengijila pamo na ba mu kipwilo. Luka wanembele Mambo Awama pe Yesu waambile amba: “Wayile mu mizhi ikatampe ne icheche, na kusapwila mambo awama a Bufumu bwa Lesa. Kabiji batumwa Jikumi na Babiji bajinga nanji.” (Luka 8:1) Byonkatu Yesu byo aingilanga na batumwa banji mu mwingilo, bakulumpe bakumwenako bawama nabo bengila na bakwabo ba mu lwitabilo mu mwingilo wa kusapwila. Bayuka kuba’mba umvwe ke bobe bino balengela kipwilo kukwatankana. Nga basapwishi bamona byepi bakulumpe ba uno mutundu? Jeannine nyenga wa myaka ya mu ma 80, waambile’mba: “Kwingila pamo na mukulumpe mu kipwilo kundengela kwisamba nanji ne kumuyuka bulongo.” Steven mulongo uji na myaka ya mu ma 30, waambile amba: “Umvwe mukulumpe mu kipwilo waingila ne amiwa mu mwingilo wa ku nzubo ku nzubo, ngyuka kuba’mba ubena kunkwasha. Kunkwasha mu jino jishinda kundetela lusekelo.”

Byonkatu kafunga byo akeba mukooko waeleka, ne bakulumpe mu kipwilo bebikako kukeba boba baleka kupwila

20, 21. Bakulumpe mu kipwilo bakonsha kulondela byepi kafunga uji mu kishimpi kya kwa Yesu? Ambai kyakumwenako. (Monai ne kakitenguluzha ka kuba’mba “ Kufwakasha kwa Mulungu ne Mulungu Mufuma Bintu Byawama.”)

20 Kya bubiji, jibumba ja Yehoba jafunjisha bakulumpe mu kipwilo kuta muchima boba baleka kupwila. (Hebe. 12:12) Mambo ka bakulumpe o bafwainwa kukwashisha bakoka ku mupashi, kabiji bafwainwa kuba byepi? Kishimpi kya kwa Yesu kyaamba pa kafunga ne mukooko walubile kipana mukumbu. (Tangai Luka 15:4-7.) Umvwe kya kuba kafunga uji mu kishimpi wamona kuba’mba mukooko waeleka, utendeka kukeba ubatu nobe ye yenka ye aji naye. Bakulumpe mu kipwilo lelo jino balondela byepi kyakumwenako kya uno kafunga? Byonkatu byanema mukooko waeleka ku kafunga, ne boba baleka kupwanañana na bantu ba Lesa banema bingi ku bakulumpe ba mu kipwilo. Bamona muntu wakoka ku mupashi amba mukooko waeleka kechi amba kutayatu kimye kumukeba ne. Byonkatu byuba kafunga uya “na kukeba yewa waeleka poso wamutana,” bakulumpe mu kipwilo nabo baya na kukeba boba bakoka ku mupashi kuya na kwibakwasha.

21 Kafunga uji mu kishimpi waubile byepi byo ataine mukooko? ‘Wamusendele pa bipuzhi byanji,’ ne kumubwezha ku jitanga. Po pamotu, ne bakulumpe nabo byambo byabo bikwasha wakoka kubwela ku kipwilo. Kyo kyamwekele ne ku Mulongo Victor wa mu Africa walekele kupwila. Washimikizha kuba’mba: “Pa myaka 8 yo nakokele ku mupashi, bakulumpe mu kipwilo batwajijile na kunkwasha.” Ñanyi kintu kyamufikile pa muchima? Walumbulula amba: “Juba jimo mukulumpe mu kipwilo abo ba John bo twajinga nabo mu Sukulu wa Mwingilo wa Bupainiya bamfwakeshe ne kummwesha bipikichala byo bankopele kimye kya sukulu. Bipikichala byandengejile kuvuluka bintu byawama kya kuba nakebelenga kutendeka kwingijila Yehoba jikwabo pa kuba’mba ngikale jibiji na lusekelo lo najinga nalo kala.” Panyuma ya kumufwakesha kwi ba John, Victor watendekele kupwila. Lelo jino, ubena kwingila jikwabo mwingilo wa bupainiya. Bakulumpe mu kipwilo baji na kifyele balengela kuba’mba twikale na lusekelo.—2 Ko. 1:24. *

Kupimpulako bya Kutangijila Bantu ba Lesa Kwalengela Kukwatankana

22. Bololoke ne mutende bilengela byepi kipwilo kukwatankana? (Monai ne kakitenguluzha ka kuba’mba “Twakuminye Bingi.”)

22 Byonka byo twafunjile, Yehoba waambijile jimo amba bololoke ne mutende bikekala pa bantu ba Lesa. (Isa. 60:17) Bino byonse byubilo bibiji bilengela bipwilo kukwatankana. Mu ñanyi mashinda? Pa kwamba pa bololoke, “Yehoba Lesa wetu ye Yehoba umotu.” (Mpitu. 6:4) Mizhilo yanji yaoloka kechi ipusana na iji mu bipwilo biji ku kyalo kikwabo ne. Mizhilo yanji yamba pa byawama ne byatama yo imotu, kabiji yo iji ne “mu bipwilo byonse bya bazhijikwa.” (1 Ko. 14:33) Kipwilo kyakonsha kukosa inge balondela mizhilo ya Lesa. Pa mambo a mutende, Mfumu wetu kechi ukebatu amba twikalenga mu kipwilo muji mutende ne, bino ukeba amba ne atweba twikale ba ‘mutende.’ (Mat. 5:9) Onkao mambo, “tulondelondenga bintu bileta mutende.” Tutendekelapo kupwisha makatazho akonsha kumweka pakachi ketu. (Loma 14:19) Inge twauba bino, tukalengela kipwilo kwikala kya mutende ne kukwatankana.—Isa. 60:18.

23. Byo tuji bakalume ba Yehoba, ñanyi bintu byo tumwenamo lelo jino?

23 Mu November 1895, Kyamba kya Usopa byo kyaambile pa lunengezho lwa mukulumpe umo wa kutangijila kipwilo, balongo batongolwa baambile byajinga mu michima yabo. Ñanyi bintu byonkabyo? Bakebelenga ne kulomba amba luno lunengezho lwakatataka mu jibumba jetu lusakukwasha bantu ba Lesa “kukwatankana mu lwitabilo.” Umvwe twalanguluka pa bintu byaubiwa pa myaka yapitapo, twiba lusekelo pa lupimpu lwaubiwa pachepache mu bantu batangijila mu kipwilo lwauba Yehoba kupichila mu Mfumu wetu kwalengela kukwatankana mu bupopweshi bwetu. (Sala. 99:4) Byafumamo, lelo jino bantu ba Yehoba ntanda yonse basekela pa ‘kumwesha muchima umo,’ kwenda “mu ngayo imotu,” ne kwingijila “Lesa wa mutende” “na muchima umo.”—2 Ko. 12:18; tangai Zefwaniya 3:9.

^ jifu. 11 Bintu byafumine mu kuno kupesapesa byanembelwe mu buku wa kuba’mba Aid to Bible Understanding.

^ jifu. 21 Monai kibaaba kya kuba’mba “Bakulumpe Mu Kipwilo Ke ‘Bamwingilo Umo Ne Atweba Kuba’mba Twikale Balusekelo,’” mu Kyamba kya Usopa kya mu January 15, 2013, pa mapa 27-31.