1, 2. Changement wa la asi na Tour ti Ba Ndo ti janvier ngu 1895? Aita asara ye tongana nyen?

NA NGOI so mbeni Wamandango Bible so iri ti lo ayeke John Bohnet awara Tour ti Ba Ndo ti janvier ngu 1895, na Anglais, li ti lo akpe kue. Couverture ni achangé, a zia na ndo ni mbeni kota tour so wâ so ayeke na li ni ayeke za na yâ ti vukongo ndo na ndo ti kota mapo ti ngu-ingo. A zia na yâ ti Tour ti Ba Ndo ni tënë so: “Fini couverture ti e.”

² Ita Bohnet atokua mbeni lettre na Ita Russell, lo tene: “Mbi yeke na ngia mingi ti bâ so a leke TOUR ni nde. A yeke pendere mingi.” Mbeni ita-koli ni, so iri ti lo ayeke John Brown, atene tënë ti bê ti lo na ndo ti couverture ni so, lo tene: “A pika bê ti zo mingi. Atâa amapo ti ngu ni so nga na angangu pupu ni so, gere ti tour ni aluti tâ ngangu.” Fini couverture ni so ayeke lani kozo changement so aita abâ na ngu ni so la, me a yeke ngbâ gi ge ape. A ga ti si na novembre, ala mä tënë ti mbeni kota changement ni. Changement ni so ayeke tongana mbeni kota mapo ti ngu-ingo.

3, 4. Kpale wa la a sara tënë ni na yâ ti Tour ti Ba Ndo ti lango 15 ti novembre ngu 1895? Kota changement wa la a sara tënë ni?

³ Mbeni article ti Tour ti Ba Ndo ti lango 15 ti novembre ngu 1895, na Anglais, asara tënë ti mbeni kpale. Kpale ni so ayeke tongana mbeni kota pupu ti ngu so aga ti buba yâ ti siriri so ayeke na yâ ti bungbi ti aWamandango Bible ni. Lakue, aita ni ayeke papa ti hinga zo so ayeke mû li ni na yâ ti acongrégation ti ando ni so. Ni la, ti mû maboko na aita ni ti hinga ye so ala yeke na bezoin ni ti changé bibe ti kangbi nga na ti hakango tere ni so, article ni ahaka bungbi ni na mbeni bateau. Article ni atene polele so azo so amû li ni lani aleke bungbi ni so nzoni kozo pëpe ti ku na akpale ni so. A lingbi ala sara nyen?

⁴ Article ni atene so mbeni nzoni capitaine ti bateau ayeke gi ti hinga wala abongo ti yungo ni si zo angbâ na ndo ti ngu ayeke dä, nga lo yeke gi ti bâ wala azo so ayeke sara kua na yâ ti bateau ni so ayeke leke tere ti ala ti ku na kota ngu-nzapa so ayeke ga. Legeoko nga, azo so amû li ni na yâ ti bungbi ni abezoin ti hinga wala a leke acongrégation ni nzoni awe ti ku na angoi ti kpale. Ni la ti sara kua ni so, article ni asara tënë ti mbeni kota changement. Changement ni ayeke so a mû yanga  ti tene, hio, “na yâ ti acongrégation oko na oko, a soro a-ancien” ti “bâ ndo na ndo ti kundu ni.”​—Kus. 20:28.

5. (a) Ngbanga ti nyen la e lingbi ti tene so fini lekengo ye so andu a-ancien asi tâ na ngoi ni? (b) Ahundango ndo wa la e yeke sara tënë na ndo ni?

⁵ Fini lekengo ye ni so asi tâ na ngoi ni, a mû lege ti kiri na siriri na yâ ti acongrégation ni. A mû nga maboko na aita ni ti gbu ngangu na ngoi ti Kozo Bira so Amû Sese Kue. Na yâ ti angu so aga na pekoni, ambeni changement so a sara na yâ ti bungbi amû lani maboko na awakua ti Jéhovah ti sara na lo nzoni. Prophétie wa, ti yâ ti Bible, asara tënë ti achangement ni so? Ti mo, changement wa la mo bâ ni na lê ti mo na yâ ti bungbi? Tongana nyen la mo bâ nzoni na lege ti achangement ni so?

6, 7. (a) Prophétie ti Ésaïe 60:17 aye ti tene nyen? (b) Tongana Jéhovah asara tënë ti “azo ti bata mo” nga na “azo ti komande mo”, lo ye ti fa nyen la?

⁶ Tongana ti so e bâ na yâ ti Chapitre 9, Ésaïe atene kozo awe so Jéhovah ayeke sara ande si wungo ti azo ti lo aga mingi (És. 60:22). Me, Jéhovah amû yanga so lo yeke sara même mingi ahon so ni so. Na yâ ti oko prophétie ni, Jéhovah atene: “Fade Mbi ga na lor na place ti gengere, na Mbi ga na argent na place ti wen, gengere na place ti keke, na wen na place ti tênë. Fade Mbi sara si siriri aga azo ti bata mo, na mbilimbili aga azo ti komande mo.” (És. 60:17). Prophétie ni so aye ti tene nyen la? A ndu ngoi ti e tongana nyen?

⁷ Prophétie ti Ésaïe ni afa so a yeke mû mbeni gbakuru ti zia na place ti mbeni nde. Bâ so nzoni ye la a yeke mû ti zia na place ti sioni ye pëpe, me ye so ayeke nzoni mingi la a yeke mû ni ti zia na place ti nzoni ye. Ti mû lor ti zia na place ti gengere a yeke mbeni guengo na li ni la, na a yeke oko ye so asi na atanga ti agbakuru ni so a sara fade tënë ni. Na lege ti atënë ni so, Jéhovah aye ti fa so dutingo ti azo ti lo ayeke changé oko na oko. Mara ti achangement wa la prophétie so aye ti sara tënë ni? Tongana Jéhovah asara tënë ti “azo ti bata mo” nga na “azo ti komande mo”, lo ye ti fa so changement ni ayeke ndu lege so a yeke bâ na lege ti azo ti lo ni nga so a yeke leke na yâ ti bungbi ti ala.

8. (a) Zo wa la ayeke sara achangement so a sara tënë ni na yâ ti prophétie ti Ésaïe ni so? (b) Tongana nyen la e wara anzoni ye na lege ti achangement ni so? (Bâ nga encadré “ Lo sara tere ti lo kete, lo yeda na wango.”)

⁸ Zo wa la ayeke ga na achangement na yâ ti bungbi ni so? Jéhovah atene: “Fade Mbi ga na lor, . . . Mbi ga na argent, . . . [nga] mbi sara si siriri aga.” Biani, achangement so a yeke ga na ni na yâ ti bungbi ni so, a yeke zo la ayeke ga na ni ape, me a yeke Jéhovah wani. Nga, teti so Jésus aga Gbia awe, Jéhovah ayeke sara kua na lo ti ga na achangement ni so. Nzoni ye wa la e wara na lege ti achangement ni so? Oko versê ni so atene achangement ni ayeke ga na “siriri” nga na “mbilimbili.” Tongana e yeda na fango lege ti Nzapa nga e yeda ti sara achangement na yâ ti fini ti e, siriri ayeke duti na popo ti e. Nga, tongana e ye sarango ye ti mbilimbili, ye so ayeke pusu e ti sara na Jéhovah, lo so bazengele Paul airi lo “Nzapa ti siriri”.​—aPhil. 4:9.

9. Nyen la alingbi ti sara si aye atambela na lege ni nga si beoko ayeke na popo ti e na yâ ti congrégation? Ngbanga ti nyen?

 ⁹ Na ndo ti Jéhovah, Paul atene: “Nzapa ayeke Nzapa ti wusuwusu pëpe, me ti siriri.” (1 aCor. 14:33). Ge, Paul afa pëpe kangbi so ayeke na popo ti wusuwusu na tambelango ti aye na lege ni, me kangbi so ayeke na popo ti wusuwusu na siriri. Ngbanga ti nyen? Bâ tënë so si: Tongana aye atambela na lege ni ayeke ga lakue gi na siriri pëpe. Na tapande, mbeni groupe ti aturugu alingbi ti tambela gi na lege ni, na peko ti tere, ti gue na bira, me ye so ayeke si na pekoni ayeke bira, me siriri ape. Ni la, teti so e yeke aChrétien, a yeke nzoni e bata tënë so na li ti e: Ti tene aye atambela na lege ni nga angbâ a ninga, a yeke nzoni siriri aduti dä, tongaso pëpe, yâ ti ye ni ayeke buba. Me, siriri ti Nzapa alingbi ti sara ti lo si aye atambela na lege ni, nga aye ni angbâ a ninga. Merci so Nzapa so “ayeke mû siriri” la ayeke fa lege na bungbi ti e, nga so lo la lo yeke sukula e (aRom. 15:33). Siriri ti Nzapa la ayeke sara si aye atambela na lege ni nga si beoko ayeke na popo ti e na yâ ti acongrégation na ndo ti dunia kue.​—Ps. 29:11.

10. (a) Achangement so a sara na yâ ti bungbi ti Jéhovah ândö ayeke so wa? (Bâ encadré “ Lege so a gbian na aye na yâ ti kode ti sorongo azo so amû li ni.”) (b) Ahundango ndo wa la e yeke bâ ni fadeso?

¹⁰ Encadré so atene, “ Lege so a gbian na aye na yâ ti kode ti sorongo azo so amû li ni”, afa na e achangement so a sara na yâ ti bungbi ti Jéhovah ândö. Me, achangement wa, so andu ziango “lor na place ti gengere,” Jéhovah aga na ni na lege ti Gbia ti e na yâ ti angu so ahon ade ti ninga ape? Tongana nyen la achangement, so andu azo so amû li ni, asara si siriri nga na beoko na yâ ti acongrégation na ndo ti dunia mobimba kue amaï? Tongana nyen la a mû maboko na mo ti sara na Nzapa so “ayeke mû siriri”?

11. (a) Nyen la aita aga ti hinga na ngoi ti mbeni kota kapa ti mandango Bible? (b) Aita so ayeke na yâ ti Bebungbi ni aduti lani nduru ti sara nyen?

¹¹ Ti londo na ngu 1964 ti si na ngu 1971, Bebungbi abâ ndo na ndo ti mbeni kota kapa ti mandango Bible na ndo ti atënë nde nde, na tapande, ti bâ tongana nyen la acongrégation ti akozo Chrétien ayeke tambela lani. * Na ndo ti lekengo aye na yâ ti bungbi, mandango ye ni afa na ala so, na ngoi ti akozo Chrétien, na yâ ti congrégation oko oko, a yeke mbeni groupe ti a-ancien la ayeke bâ ndo na ndo ni, me pëpe gi mbeni ancien oko, wala surveillant oko. (Diko aPhilippien 1:1; 1 Timothée 4:14.) Na ngoi so ala mä yâ ti ye ni tongaso, Bebungbi aga ti bâ so Jésus, so ayeke Gbia ti ala, ayeke fa lege na ala na sarango achangement na yâ ti bungbi ti azo ti Nzapa, na aita so ayeke na yâ ti Bebungbi ni aduti lani nduru ti yeda na fango lege ti Gbia ni. Hio, ala sara achangement ti lingbi tâ gi na ye so Bible afa na ndo ti sorongo a-ancien. Ambeni changement wa la a sara ni na tongo nda ti ngu 1970?

12. (a) Changement wa la a sara ni lani na yâ ti Bebungbi? (b) Fa tongana nyen la Bebungbi ayeke tambela laso. (Bâ encadré “ Lege so Bebungbi ayeke bâ na lege ti aye ti Royaume.”)

¹² Changement ni akomanse kozoni kue gi na yâ ti Bebungbi ni wani. Juska na ngoi ni so, a yeke aita mbasambala, so a soro ala ti gue na yayu, so ayeke mû li ni na yâ ti Société ti e (Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania) la ayeke  na yâ ti Bebungbi. Me, a ga ti si na ngu 1971, wungo ti azo ni alondo na 7 ti si na 11, na kangbi ayeke na popo ti ala encore ape. Ala kue abâ tere ti ala so ala lingbi tere, na a komanse ti changé président ti Bebungbi ni ngu oko oko alingbi na kozo gere-mbeti ti iri ti ala.

13. (a) Teti angu 40 tongaso, aye ayeke tambela lani tongana nyen na yâ ti congrégation? (b) A ga ti si na ngu 1972, Bebungbi asara nyen?

¹³ Changement so aga na peko so, andu congrégation oko oko. Na lege wa? Ti londo na ngu 1932 ti si na ngu 1972, a yeke gi mbeni ita-koli oko la ayeke sara kua ti bango ndo na ndo ti congrégation. Na ngu 1936, a mû iri ti wayinda ti kusala na ita so ayeke sara kua ni so. Me na pekoni, iri ni achangé aga serviteur ti groupe, na pekoni a ga serviteur ti congrégation, si na nda ni, a ga surveillant ti congrégation. Aita so ayeke sara kua ni so lani ayeke sara ni na bê ti ala kue. Ala yeke sara kua ndali ti nzoni duti ti kundu ni na lege ti yingo. Mingi ni, surveillant ti congrégation ni ayeke mû adesizion, so andu congrégation ni, gi lo oko sân ti bâ ambeni mba ti lo na yâ ti congrégation ni. Me, a ga ti si na ngu 1972, Bebungbi aleke mbeni kota changement. Changement ni so andu nyen?

14. (a) Fini changement wa la asi lani na lango 1 ti octobre ngu 1972? (b) Coordinateur ti a-ancien ayeke sara ye alingbi na wango so ayeke na aPhilippien 2:3 so tongana nyen?

¹⁴ Ahon ti tene gi mbeni ita-koli oko la asara kua tongana surveillant ti congrégation, fadeso a yeke soro nga ambeni ita-koli ni nde, so dutingo ti ala alingbi na ye so Bible ahunda, ti sara kua ti ancien. Ala kue ayeke sara kua na yâ ti mbeni groupe  ti a-ancien so ayeke bâ lege ti congrégation so ala yeke na yâ ni. A komanse lani ti sara ye alingbi na fini lekengo ye ni so na lango 1 ti octobre ngu 1972. Laso, coordinateur ti a-ancien ayeke bâ tere ti lo pëpe so lo la lo yeke kota ahon amba ti lo kue, me lo yeke sara tere ti lo “kete”. (Luc 9:48). Mara ti aita tongaso, so asara tere ti ala kete, ayeke ga na anzoni ye mingi na aita ti ala na ndo ti dunia mobimba.​—aPhil. 2:3.

15. (a) Kangbingo akua ti congrégation na popo ti a-ancien aga na anzoni ye wa? (b) Nyen la afa atene Gbia ti e asara ye na lege ti ndara?

¹⁵ Kangbingo akua ti congrégation na popo ti aita so ayeke na yâ ti groupe ti a-ancien, a yeke lani mbeni kota changement, na a ga na anzoni ye ota. Kozo kota nzoni ye ni ayeke so, lekengo ye ni so amû maboko na a-ancien kue, atâa ala yeke na kota kua wa na yâ ti congrégation, ti hinga so Jésus la ayeke li ti congrégation (aÉph. 5:23). Use nzoni ye ni ayeke na aProverbe 11:14, so a tene: “Azo awara siriri na lege ti awawango mingi.” Tongana a-ancien ayeke bâ tere kozo ti mû mbeni desizion so andu nzoni duti ti congrégation ni na lege ti yingo, na ala yeke mä wango ti mba, ye so ayeke mû maboko na ala ti mû adesizion so ague oko na ye so Bible afa (aProv. 27:17). Jéhovah ayeke iri tufa na ndo ti mara ti adesizion tongaso, nga nzoni ye ayeke ga na pekoni. Ota nzoni ye ni ayeke so, bungbi ti Jéhovah ayeke na bezoin ti aberger ti bâ ndo na ndo ti acongrégation, ni la tongana a soro akpengba ita-koli ti sara kua ti ancien, a yeke mû lege ti  kaï kota bezoin ni so (És. 60:3-5). Bâ ye so si, na ngu 1971, wungo ti acongrégation na ndo ti dunia mobimba kue ayeke lani 27 000, me ti si na ngu 2013, wungo ni ahon 113 000! A yeke polele so, Gbia ti e asara ye na lege ti ndara la si lo mû aberger, na e adisciple ti lo, tâ na ngoi so alingbi.​—Mi. 5:5.

16. (a) Kua wa la a-ancien ayeke na ni? (b) Yanga so Jésus amû ti tene a ‘bata akete ngasangbaga’ ti lo so, aWamandango Bible abâ tënë ni so lani tongana nyen?

¹⁶ Na ngoi ti aWamandango Bible ândö, a-ancien ni ahinga lani awe so ala yeke na kungba ti mû maboko na amba ti ala aChrétien ti ngbâ awakua ti Nzapa. (Diko aGalate 6:10.) Na ngu 1908, mbeni article ti Tour ti Ba Ndo asara tënë na ndo ti tënë ti Jésus, so lo tene: “Bata akete ngasangbaga ti mbi.” (Jean 21:15-17). Article ni atene na a-ancien, a tene: “A yeke kota ye mingi ti tene kua so Maître ti e amû na e, so andu bango lege ti kundu ni, aduti na kota place na yâ ti bê ti e. A yeke nzoni e bâ kua ti mungo kobe na adisciple ti Seigneur nga na kua ti bango ndo na ndo ti ala tongana mbeni kota pasa.” Na ngu 1925, mbeni Tour ti Ba Ndo akiri aluti mingi na ndo ti kua ti a-ancien ni, a tene: “Eglize ti Nzapa ayeke ti lo wani, . . . na azo kue so lo mû na ala pasa nga na kungba ti sara kua ndali ti aita ti ala ayeke na tënë ti kiri na ni na lo ande.”

17. Nyen la a sara ti mû maboko na a-ancien ti tene ala ga anzoni berger?

¹⁷ Bungbi ti Jéhovah amû maboko na a-ancien tongana nyen ti zia ‘wen na place ti argent’? A yeke na lege ti fango na ala akode ti sarango na kua. Na ngu 1959, a sara kozo Ekole ti Kusala ti Royaume. Na ngoi ti ekole ni so, a sara tënë na ndo ti mbeni mama-tene so ayeke, “Ala bibe na aita oko oko.” Na yâ ti mbage ni so, a wa asurveillant ti leke yâ ti akapa ti ala ti mû lege na ala ti gue ti bâ awafango tënë na yanga-da ti ala wani. Kapa ti ekole ni asara tënë na ndo ti aye nde nde so aberger alingbi ti sara si lisoro so ala yeke sara na awafango tënë ni alingbi  ti duti ye so akpengba zo. Na ngu 1966, a kiri a leke yâ ti Ekole ti kusala ti Royaume ni. A sara tënë na ndo ti mama-tene so ayeke, “Bâ na nene ni kua ti batango angasangbaga.” Kota mama-tene ti ekole ni so aluti lani na ndo ti nyen? A luti lani na ndo ti nene ti tene, na ngoi so azo so amû li ni “ayeke bâ lege ti kundu ti Nzapa na ndoye, a yeke nzoni ala girisa sewa ti ala nga na kua ti fango tënë pëpe.” Na yâ ti angu so ahon ade ti ninga ape, a sara gbâ ti a-ekole ndali ti a-ancien. So bungbi ti Jéhovah angbâ lakue ti fa akode ti kua na a-ancien, a sara si laso acongrégation ti aChrétien ayeke na akpengba ita-koli, gbani gbani, so ayeke sara kua tongana aberger na lege ti yingo.

18. (a) Kota kua wa la a mû na a-ancien ti sara? (b) Ngangu kua so a-ancien ayeke sara agbu bê ti Jéhovah na Jésus mingi ndali ti nyen?

¹⁸ A yeke Jéhovah, na lege ti Gbia ti e, Jésus, la azia a-ancien na yâ ti bungbi ti sara mbeni kota kua. Kua ni so ayeke nyen? A yeke ti fa lege na angasangbaga ti Nzapa na yâ ti sioni ngoi so e yeke dä (aÉph. 4:11, 12; 2 Tim. 3:1). Ngangu kua so aita-koli so ayeke sara agbu bê ti Jéhovah na Jésus mingi, ndali ti so aita ni so ayeke sara ye alingbi na tënë ti Bible, so a tene: “Ala bata angasangbaga ti Nzapa so lo zia na maboko ti ala; . . . zia ala sara ni na bê ti ala wani; . . . na bê ti ala kue; . . . ala ga atapande ndali ti angasangbaga ni.” (1 Pi. 5:2, 3). Zia e bâ ambeni ye use, so na yâ ni, aberger so aduti mbeni tapande ndali ti angasangbaga ni. Nga, e yeke bâ tongana nyen la sarango ye ti ala ni aga na siriri nga na ngia na yâ ti congrégation.

19. So a-ancien ayeke sara kua na tere ti e na yâ ti kua ti fango tënë, a sara nyen na ndo ti e?

¹⁹ Kozoni kue, a-ancien ayeke sara kua na tere ti aita ti yâ ti congrégation. Évangile so Luc asû ni asara tënë so na ndo ti Jésus, a tene: “Lo to nda ti tambela na yâ ti agbata oko oko nga na yâ ti akete kodoro oko oko, lo yeke fa tënë na lo yeke tene  nzoni tënë ti royaume ti Nzapa. Na adisciple bale-oko na use ayeke na tere ti lo.” (Luc 8:1). Legeoko tongana ti so Jésus asara kua lani na tere ti abazengele ti lo, laso anzoni ancien ayeke sara nga kua na tere ti aita ti ala na yâ ti kua ti fango tënë. Ala bâ so ti sara tongaso, ayeke maï nzoni bibe na yâ ti congrégation. Ye so asara nyen na ndo ti aita ti yâ ti congrégation ni? Jeannine, mbeni ita-wali so aga nduru ti wara ngu 90 awe, atene: “Ti sara kua mbi na mbeni ancien na fango tënë amû lege na mbi ti sara lisoro na lo nga ti hinga lo nzoni.” Steven, mbeni ita-koli so ahon ngu 30 awe, atene: “Tongana mbeni ancien asara kua na tere ti mbi na fango tënë da na da, mbi bâ so lo ye ti mû maboko na mbi la. Ti wara mara ti mungo maboko ni so, a nzere na mbi mingi.”

20, 21. Mû mbeni tapande ti fa tongana nyen la a-ancien alingbi ti sara ye tongana ti berger so a sara tënë ti lo na yâ ti parabole ti Jésus so. (Bâ nga encadré “ Mbeni vizite so alë lengo.”)

²⁰ Use ni, bungbi ti Jéhovah amû maboko na a-ancien ti bâ lege ti azo so ahon yongoro na congrégation (aHéb. 12:12). Ngbanga ti nyen a yeke nzoni a-ancien amû maboko na azo so awoko na lege ti yingo? Na a yeke nzoni ala sara ni tongana nyen? Parabole ti Jésus na ndo ti mbeni berger nga na mbeni ngasangbaga, so agirisa, ayeke kiri tënë na ni. (Diko Luc 15:4-7.) Na ngoi so berger ni aga ti hinga so mbeni ngasangbaga ti lo oko agirisa, lo gue ti gi lo mo bâ mo tene lo yeke gi na ni oko awe. A-ancien ti laso ayeke mû tapande ti berger ni so tongana nyen? Tâ gi tongana ti so ngasangbaga so agirisa angbâ lakue na nene ni na lê ti wa ti lo, a yeke nzoni a-ancien angbâ nga lakue ti bâ na nene ni azo so ahon yongoro na amba ti ala azo ti Nzapa. A yeke nzoni a-ancien ni abâ kua so ala yeke sara, ti mû maboko na zo so awoko na lege ti yingo so, tongana mbeni bubango ngoi la ape. Me, legeoko tongana ti so berger so ayeke londo ti “gue ti gi oko so agirisa juska lo wara lo”, a yeke nzoni a-ancien amû nga li ni ti gue ti gi azo so awoko, na ti mû maboko na ala.

²¹ Berger ti yâ ti parabole so asara nyen tongana lo wara ngasangbaga ti lo ni? Lo yô ngasangbaga ni yeke, lo zia lo “na ndo ti go ti lo”, na lo kiri na ngasangbaga ni so na popo ti atanga ni. Legeoko nga, mbeni ancien, so abibe ti lo na zo so awoko na lege ti yingo, ayeke gue ti mû maboko na zo ni so, yeke, ti tene lo kiri na yâ ti congrégation. A yeke ye so asi lani na Victor, mbeni ita na Afrika, so azia lege ti guengo na abungbi. Lo tene: “Na yâ ti angu miombe so mbi kiri na peko, a-ancien agi alege kue ti mû maboko na mbi.” Nyen la andu bê ti lo mingi nyen? Lo fa ye ni, lo tene: “Mbeni lâ, John, so ayeke mbeni ancien so mbi na lo e sara Ekole ti apionnier oko, aga ti bâ mbi nga ti fa na mbi ambeni foto ti e so lo sara lani na ngoi ti ekole ni so. Afoto ni arappelé mbi na gbâ ti apendere ye, nga na ngia so mbi wara na ngoi so mbi ngbâ lani ti sara na Jéhovah.” Kete na peko ti vizite ti John ni so, Victor akiri na yâ ti congrégation. Laso, lo kiri lo yeke sara kua ti pionnier. Biani,  mungo maboko so a-ancien ayeke mû ayeke ga na kota ngia mingi.​—2 aCor. 1:24. *

22. Tongana nyen la mbilimbili nga na siriri ayeke kpengba dutingo beoko ti congrégation? (Bâ nga encadré “ Li ti e akpe kue.”)

²² Tongana ti so e sara tënë ni kozo awe, Jéhovah atene lani so mbilimbili nga na siriri ayeke duti ande na popo ti azo ti lo (És. 60:17). Alengo use so ayeke maï dutingo beoko ti congrégation. Na alege wa? Na ndo ti tënë ti mbilimbili, “L’Éternel Nzapa ti e ayeke L’Éternel oko!” (Deut. 6:4). Acongrégation ti ndo ti dunia kue ayeke sara ye alingbi gi na a-oko ndia ti lo so ayeke mbilimbili. Andia ti lo, so andu aye so ayeke nzoni nga na aye so ayeke sioni, ayeke gi oko, na a yeke wara gi a-oko ndia ni so na yâ ti “acongrégation kue ti azo so ayeke nzoni-kue.” (1 aCor. 14:33). Ni la, mbeni congrégation alingbi ti gue na li ni gi tongana lo sara ye alingbi na andia ti Nzapa. Na ndo ti tënë ti siriri, Gbia ti e aye si e duti na siriri, me lo ye nga si e duti azo so “asara si siriri amaï”. (Mat. 5:9). Ni la, a yeke nzoni e “tomba peko ti aye so ayeke ga na siriri”. A yeke nzoni e mû li ni ti leke atënë, so ngoi na ngoi, alingbi ti londo na popo ti e (aRom. 14:19). Tongana e sara tongaso, e yeke sara ande si siriri nga na beoko aduti na yâ ti congrégation so e yeke na yâ ni.​—És. 60:18.

23. Nyen la anzere na e awakua ti Jéhovah laso?

²³ Lani, na ngoi so Tour ti Ba Ndo ti novembre ngu 1895 asara tënë ti lekengo ye so andu a-ancien, aita-koli so ayeke lani na akungba afa nga lani so tënë ni so agbu bê ti ala. Ala fa ni tongana nyen? Ala ye lani ti tene fini lekengo ye ni so amû maboko na awakua ti Nzapa ti “duti hio na yâ ti beoko” nga ala sambela ndali ni. Tongana e gbu li ti e na ndo ti angu mingi so ahon, e yeke bâ so kua so Jéhovah asara, yeke na yeke na lege ti Gbia ti e, aga biani na beoko na yâ ti bungbi ti e (Ps. 99:4) Ye ti pekoni ayeke so, laso e awakua ti Jéhovah kue, na ndo ti dunia mobimba, e yeke na ngia ndali ti so “e sara ye gi legeoko,” nga e voro “Nzapa ti siriri” na yâ ti “beoko.”​—2 aCor. 12:18; diko Sophonie 3:9.