Enda bua kuleshe mianda i muanka

Enda bua kuleshe kashibo ka mianda i muanka

SHAPITRE 12

Belumbuule bwa kufubila “Efile Mukulu sha kufukama”

Belumbuule bwa kufubila “Efile Mukulu sha kufukama”

AKISAMBILA UNO SHAPITRE

Yehowa kwete kwenda na kulumbuula mwilo waaye

1, 2. Nkushituluka kinyi kwa Kitenta kya Mulami a Siyoona kubaadi kukitshikye mu mweshi wa Kumpala 1895, na nkinyi kibaadi kikite bakwetu?

PABAADI ungi Mulongi a Bible a kishima abetamina bu John A. Bohnet mupete Kitenta kya Mulami a Siyoona kya mu mweshi wa Kumpala 1895, baadi musangeele ngofu kintu kibamwene. Jurnale baadi na kipusu kipya kibuwa—kifwatulo ky’elampi adimunyika eshiba di mu mufito, etaata adimunyika mufito wi mwiyilu. Abaadi bafunde pabitale abimweneka yawa jurnale mupya shi “Kipusu kyetu kipya.”

2 Bu bibaadi akanya, mukwetu Bohnet batumiine mukwetu Russell mukanda amulungula shi: “Ne na muloo pa mwanda wa abimweneka KITENTA buwa.” Ungi Mulongi a Bible sha kululama abetamina bu John H. Brown, bafundjile pabitale kipusu shi: “Akimweneka kalolo. Mushindo unyingye kitako kya kitenta, sunga bipapi bi bukopo abikupila kwanka.” Kyakya kipusu kipya kibaadi bu kushintuluka kwa kumpala kubamwene bakwetu kyakya kipwa—anka takubaadi bu nfudiilo nya. Mu mweshi w’Ekumi na umune abalongyele kungi kushintuluka kukata. Mwanda wa kukanya uno musango dingi, kubaadi kutale mwela ausaka.

3, 4. Mmwanda kinyi ubaadi utuukye mu Kitenta kya Mulami kya mu 15/11/1895, na nkushituluka kinyi kwi na muulo ukata kubaadi kuleshe wawa mwisambo?

3 Ungi mwisambo ubaadi utukye mu Kitenta kya Mulami kya mu 15/11/1895, kibaadi akilesha mwanda umune: Mwela ausaka na kutshinkatshinka ukwete kulwisha kufukama munkatashi mwa bantu, sunga mwa ndumbulwilo a Balongi ba Bible. Bakwetu abaadi abaakula ngofu pabitale mulombeene kwikala bu mukunkushi a kakongye kaabo. Bwa kukwasha bakwetu bwashi bamone kibaadi akitungu bwa kupudisha binangu bya kwiabulushena sunga bya kwipikena, wawa mwisambo ubaadi upwandikishe ndumbulwilo na masuwa a mema. Akupu wawa mwisambo ubaadi ushinkamishe shi baaba abaadi abakunkusha abakutshile kulumbuula ndumbulwilo e bu masuwa a mema bwa kukambila bipapi bi bukopo na mbundambunda ya mema. Bibaadi abitungu kukita kinyi?

4 Wawa mwisambo ubalesheshe shi muntu auku kutambusha masuwa akitaa mwaye mooso bwa kuuka shi e na bintu bilombeene kukwasha bantu bwashi tabeyinanga mu mema na kuuka shi bantu mbelumbuule bwabadya kukambila masaku alombeene kufika. Bimumune, baaba babaadi abakunkusha ndumbulwilo abaadi na kya kushinguula shi beena tukongye mbelumbuule bwa kupudisha myanda i bukopo. Bwa kwibikita, mwisambo ubaadi uleshe kushintuluka kwa myanda ikata. Ubaadi uleshe kibaadi akitungu kukita kubanga mu aa mafuku shi, “mu kakongye kooso, abikyebe kusangula bakulu” bwa “‘kukunkusha’ loombe.”​—Bik. 20:28.

5. (a) Bwakinyi mpàngo ya kumpala ya kusangula bakulu pa nsaa ilombane ayilesha etabula dikata? (b) Nkonko kinyi yatukyebe kutaluula?

5 Yaaya mpàngo ya kumpala ya kusangula bakulu ibaadi pa nsaa ilombane ayilesha etabula dikata pabitale kukita kwa tukongye tunyingye. Ibaadi ikwashe bakwetu bwabadya kukambila nkalakasho ikata ibaadi ayifiki ku Ngoshi ya kumpala ya nsenga ishima i bu mpumo ibukopo ya mbundambunda ya mema. Mu bipwa makumi bibalondele, ingi myanda ibaadi ilumbulukye mu ndumbulwilo bwa kukwasha mwilo w’Efile Mukulu bwashi wikale wilumbuule bwa kufubila Yehowa. Mbutemuki kinyi bwa mu Bible bubaadi bwakule pabitale kuno kushintuluka? Myanda kinyi ishintulukye mu ndumbulwilo yoodi mumone? Mushindo kinyi wayidi ikukwashe?

“Naakupa butaale bwashi bukukunkushe”

6, 7. (a) Nkinyi akipatuula mukanda wa Yeeshaya 60:17? (b) “Bakunkushi” na “bantu bankupa mudimo” abalesha kinyi?

6 Anka bu byatwikalanga bamone mu Shapitre 9, Yeeshaya baadi mutemukye shi, Yehowa akyebe kwelela mwilo waaye mwabi na aukyebe kufiima ngofu. (Yesh. 60:22) Anka Yehowa baadi mulee kukita myanda ikile bungi. Bwabwa butemuki bumune bubaadi buleshe shi: “Pa mbalo ya munyinga-usangwe, nenutwadila oòlo; pa mbalo ya kyamo natwala kyamo ky’ebakanyi, pa mbalo y’ebaya, munyinga usangwe, na pa mbalo y’ebwe, kyamo; naakupa butaale [‘bu bakunkushi boobe, na bululame bu bantu ba nkupa mudimo,’ NW].” (Yesh. 60:17) Buno butemuki abulesha kinyi? Mushindo kinyi wabudi butale ano mafuku etu?

Kutuula kingi kintu nkushintuula, ta mbwashi kibubi kifikye buwa, kadi nkwashi kibuwa kifikye buwa bukile

7 Butemuki bwa Yeeshaya bubaadi abulesha shi kyamo kimune akipyana kingi. Anka lamiina shi kutuula kingi kintu nkushintuula, ta mbwashi kibubi kifikye buwa, kadi nkwashi kibuwa kifikye buwa bukile. Kutuula kwa oòlo pa mbalo ya munyinga usangwe nkulongamisha, bi mumune na bingi bintu byabadi baleshe pano. Anka bino mbishima bya kupwandikisha, Yehowa baadi mutemukye shi nshalelo a mwilo waaye akyebe kulongama ku kapeelakapeela. Butemuki bubaadi abwakula pabitale kushintuluka kinyi? Pabaadi akula pabitale “bakunkushi” na “bantu ba nkupa mudimo,” Yehowa baadi alesha kulumbuula kubaadi na kya kwenda na kumweneka mu mushindo ubaabadi abalama mwilo waaye na kwiulumbuula.

8. (a) Nanyi mufwishe kushintuluka kwa myanda kwabadi baleshe mu butemuki bwa Yeeshaya? (b) Mushindo kinyi awitukwasha kuno kushintuluka? (Tala kashibo akamba shi: “ Baadi mukumine elango na kwiyisha kooso.”)

8 Nanyi afwisha kuno kutama kwa ndumbulwilo? Yehowa amba shi: “Nenutwadila oòlo, . . . Natwala kyamo ky’ebakanyi, . . . Naakupa butaale.” Eyendo, kulumbuula kwa myanda ya ndumbulwilo a kakongye kwabadi bafwishe, mbekufwishe kwi Yehowa aye nabeene ta mbantu bekufwishe nya. Mpa na kubanga nsaa ibaabadi batuule Yesu bu Nfumu, Yehowa mushintuule ino myanda yooso ku bukwashi bwa Mwana aaye. Mushindo kinyi awitukwasha kuno kushintuluka? Yawa verse umune alesha shi kuno kushintuluka akukatwala “butaale” na “kululama.” Nsaa yatukumiina bukunkushi bw’Efile Mukulu na kushintuula myanda ayitungu, butaale abutwele munkatshi mwetu na kifulo na kululama abitutakula mu kufubila Yehowa, aye abaabadi betamine kwi Mpoolo mutumibwa shi “Efile a butaale.”​—Fid. 4:9.

9. Myanda kinyi yabadi batuule mu mulongo bwashi kwikale buumune mu kakongye, na mbwakinyi?

9 Mpoolo bafundjile pabitale Yehowa shi: “Efile Mukulu t’Efile Mukulu a kapatakanyi [kafutakanyi], nyi Efile Mukulu a butaale.” (1 Kod. 14:33) Lamiina shi Mpoolo tabaadi alesha kwilekena kwi pankatshi pa kapatakanyi na myanda i mu mulongo nya kadi baadi alesha kwilekena kwa kapatakanyi na butaale. Bwakinyi? Banda kutala uno mwanda: Myanda i mu mulongo bupenka bwayo tayifikaa musango umune mu kwikala bu butaale nya. Kileshesho, basalayi mbalombeene kutambuka mu mulongo pabadi pa mbalo ya ngoshi, anka be mu mulongo bwa kulwa ngoshi, ta mbwa butaale nya. Kadi bu byatudi beena Kidishitu, abitungu tulamiine uno mwanda: Myanda yooso i mu mulongo ishi imeene pa butaale ngilombeene kulwila lelo sunga malooba. Anka butaale bw’Efile Mukulu abufwishaa myanda i mu mulongo na i kwanka bwa losoo. Byabya, twi na lutumbu lukata pa kumona ndumbulwilo etu kwete kukunkushibwa na kutooshibwa kwi “Efile Mukulu sha butaale”! (Lom. 15:33) Butaale abutuusha Efile Mukulu bwi bu kitako kya myanda i mu mulongo na buumune abutukila mwishimba bwatudi nabo ngofu mu tukongye twetu mu nsenga ishima.​—Mis. 29:11.

10. (a) Myanda kinyi ishintulukye mu ndumbulwilo mu bipwa bya kumpala? (Tala kashibo akamba shi: “ Mushindo wabadi balongamishe kipaso kya kukunkusha.”) (b) Nkonko kinyi yatukyebe kutaluula?

10 Kashibo akamba shi “ Mushindo wabadi balongamishe kipaso kya kukunkusha” aketulesha mushindo wabadi bashintuule myanda mu mulongo mu ndumbulwilo etu mu bipwa bya ku mbangilo. Kadi nkushituula kinyi kwa ‘munyinga-usangwe bu oòlo’ kwabadi bafwishe kwi Yehowa mu bipwa bishaale ku bukwashi bwa Nfumwetu? Mushindo kinyi wi kwakwa kushintuluka mu myanda ya kukunkusha nkutweshe butaale na buumune mu tukongye twa mu nsenga ishima? Mushindo kinyi wa kukwete nkukwasha bupenka boobe bwa kufubila “Efile Mukulu sha butaale”?

Mushindo wabakwete kukunkusha kakongye kwi Kidishitu

11. (a) Kulonga kwa Bible nkufwishe kushintuluka kinyi mu mpushisho? (b) Bakwetu ba mu Kasaka ka Bakunkushi-Bakulu abaadi na kitshibilo kinyi

11 Kubanga mu 1964 na mu 1971 kasaka ka Bakunkushi-Bakulu nkakunkushe mpàngo ikata ya kulonga Bible ibaadi ayitaluula myanda ibungi pabitale, mushindo ubaadi autambuka kakongye ka mu siekele a kumpala. * Pabitale ndumbulwilo, mbileshibwe shi bukunkushi bwa tukongye mu siekele a kumpala bubaadi kwi kasaka ka bakulu pamutwe pa kukunkushibwa kwi penda mukulu umune sunga mukunkushi. (Badika Beena-Fidipe 1:1; 1 Timotee 4:14.) Pabaabadi bapushe wawa mwanda kalolo, kasaka ka Bakunkushi-Bakulu kabaadi kasanganeshi Nfumu, Yesu baadi ebakunkusha bwa kulumbuula myanda mu ndumbulwilo a mwilo w’Efile Mukulu​—bakwetu ba mu kasaka ka Bakunkushi-Bakulu abaatshile kitshibilo kya kulonda bukunkushi bwa Nfumu. Mususa umune abaadi bashintuule myanda ayitungu bwashi ndumbulwilo ekale mwipushene ngofu na mpàngo ya kutuula bakulu bu byayidi mu Bible. Myanda kinyi ibaabadi bashintuule ku mbangilo kwa 1970?

12. (a) Myanda kinyi ibaadi ishintulukye mu Kasaka ka Bakunkushi-Bakulu? (b) Lesha mushindo wilumbuule Kasaka ka Bakunkushi-Bakulu. (Tala kashibo akamba shi: “ Mushindo Awitatshisha Kasaka ka Bakunkushi-Bakulu bwa myanda ya Bufumu.”)

12 Kushintuluka kwa kumpala kubaadi kutale kasaka ka Bakunkushi-Bakulu ako kanabeene. Mu aa mafuku, kasaka ka Bakunkushi-Bakulu kabaadi na bakwetu bedibwe mwimu abaadi bantu musambobidi abaadi mu komite a bakunkushi ba sosiete Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Anka mu 1971 kasaka ka Bakunkushi-Bakulu kabaadi katame kukatuka mu bantu 7 abo nkufika bantu 11 na kubaadi kwilekena pankatshi pa kasaka ka Bakunkushi-Bakulu na komite a bakunkushi ba sosiete. Beena kasaka ka Bakunkushi-Bakulu ababangile kwimona bu be mumune na abo nkubanga kwishintushena bukunkushi ku kipwa kyooso muyiile kwilondena kwa mashina.

13. (a) Mpàngo kinyi ikwanka takudi bipwa 40? (b) Kasaka ka Bakunkushi-Bakulu nkakite kinyi mu 1972?

13 Kushintuluka kwa kabidi kubaadi kutale tukongye tooso. Mu mushindo kinyi? Kubanga mu 1932 na mu 1972, bukunkushi bwa kakongye bubaadi kwi penda mukwetu mulume umune. Mpa na mu 1936, yawa mukwetu abaadi abamwitamina bu mukunkushi a mudimo. Kunyima, eshina dibashintulukile bu mukwashi a kisaka, akupu adyo nkwikala bu mukwashi a kakongye na ku nfudiilo bu mukunkushi a kakongye. Baaba bakwetu basangudibwe na kishima kyooso abaadi abatala loombe bwashi lwikale bibuwa mu kikudi. Misusa ibungi mukunkushi a kakongye baadi aata bitshibilo bwa kakongye kushii kwipusha bangi bakwashi ba kakongye. Anka, mu kipwa kya 1972, kasaka ka Bakunkushi-Bakulu kabaadi kashintulue myanda ikata. Kwakwa kushintuluka kubaadi kutale kinyi?

14. (a) Mpàngo kinyi ipya ibaadi imwenekye mu 1/10/1972? (b) Mushindo kinyi aulondaa mukunkushi a kasaka ka bakulu elango di mu Beena-Fidipe 2:3?

14 Pamutwe pa kwikala na penda mukwetu mulume umune mu kakongye bwa kwikakunkusha, bangi bakwetu balume balombashe myanda itekibwe mu Bible binobino abaadi balombeene kusangudibwa bu bakulu beena Kidishitu muyiile bukunkushi bw’Efile Mukulu. Booso bwabo abaadi balombeene kukita kasaka ka bakulu abakunkusha kakongye kaabo. Yaya mpàngo ipya ya kutuula bakulu ibabangile mu 1/10/1972. Lelo uno mukunkushi a kasaka ka bakulu t’emonaa bu e na muulo kukila bangi nya kadi emonaa bu ‘mukile bupeela.’ (Luk. 9:48) Bano bakwetu baasha kwiyisha be bu mwabi ukata munkatshi mwa bakwetu be mu nsenga ishima.​—Fid. 2:3.

Eyendo, pa mwanda amonaa kula, Nfumwetu mutushe balami bebuwa ba balongi baaye pa nsaa ilombane

15. (a) Mpàngo ya’shi mu tukongye mwikale tusaka twa bakulu ngituushe myabi kinyi? (b) Nkinyi akilesha shi bibaadi bikite Nfumu abilesha shi baadi amono kula?

15 Mpàngo ya kwiabishena midimo ya kakongye mu kisaka kya bakulu ngikale bu kulumbuula kukata. Banda kutala ino myabi isatu: Wa kumpala, ino mpàngo ayikwasha bakulu booso​—sunga bekala na bushito kinyi mu kakongye​—bwabadya kushinguula shi Yesu Nfumu a kakongye. (Ef. 5:23) Wa kabidi, bu abilesha Myeele 11:14 shi: ‘Kupanda . . . kwi mu bungi bwa baasha binangu.’ Nsaa i bakulu abakimbi binangu bya bangi pabitale mwanda ulombeene kulwisha kipwano kya kakongye n’Efile Mukulu na kutaluula binangu bya ooso a kwabadi, abapete bukwashi bwa kwata bitshibilo bipushene na miiya ya mu Bible. (Nki. 27:17) Yehowa elelaa byabya bitshibilo mwabi, na abyobeleka. Wa kasatu, pakudi bakwetu balume bebungi balombane abafubu bu bakulu, ndumbulwilo e na mushindo wa kukwasha lukalo lwi kwanka lwa bukunkushi na bulami bwa tukongye. (Yesh. 60:3-5) Banda kwela binangu—bungi bwa tukongye mu nsenga ishima mbufiime kukila pa 27 000 mu 1971 bwakila pa 113 000 mu 2013! Eyendo, bu byamonaa kula, Nfumwetu mutushe balami bebuwa ba balongi baaye pa nsaa ilombane​—Mik. 5:5.

“Ikalayi bu kileesheesho kwi kakongye”

16. (a) Bakulu be na bushito kinyi? (b) Balongi ba Bible abaadi bamone elango dya ‘kudiisha mikooko’ naminyi?

16 Mu bipwa bya kumpala bya Balongi ba Bible, bakulu mu kakongye abaadi bapwe kuuka shi be na bushito bukata bwa kukwasha beena Kidishitu nabo bwashi bashaale bafubi b’Efile Mukulu. (Badika Beena-Ngalateya 6:10.) Mu 1908 mwisambo wa mu Kitenta kya Mulami ubaadi utaluule dino eyi dya Yesu shi: “Diisha baana ba mikooko yande.” (Yo. 21:15-17) Mwisambo ubaadi aulungula bakulu shi: “Bi na muulo pa kumona shi mudimo wa Nfumu pabitale loombe wi na mbalo ikata mu mashimba etu, na kumona shi kudiisha na kubamba balongi ba Mwanana nyi nkinemo kikata kyatudi nakyo.” Mu 1925, Kitenta kya Mulami kibaadi dingi kileshe muulo wa kufuba bu balami nsaa ibaakidi akitentekyesha bakulu shi: “Kipwilo ky’Efile Mukulu nkyaaye, . . . na be na kitungo ku meso kwaaye pabitale mushindo wabakwete kukita bwa kukwasha bakwabo.”

17. Mushindo kinyi wabadi bakwashe bakulu bwashi balombashe mudimo wa bulami?

17 Mushindo kinyi wi ndumbulwilo a Yehowa mukwashe bakulu mu kakongye bwa kushintula mayele abo a kukunkusha aakatuka ku ‘oòlo afika munyinga-usangwe’? Mu kutuusha kwa malongyesha. Kalasa ka kumpala ka Mudimo wa Bufumu bwa bakulu kabaadi kabangye mu 1959. Kipindji kimune kya mu kalasa kibaadi kitaluule uno mwanda, “kutuula binangu kwi muntu.” Baaba bakwetu abakunkusha abaadi bebanyingishe bwabadya “kukita programe a kwenda mu kutala balungudi ku mashibo aabo.” Kyakya kipindji kibaadi akilesha mushindo wibuwa ulombeene bakulu kutembela bantu. Mu 1966, Kalasa kapya ka Mudimo wa Bufumu kabaadi kabangye. Kabaadi akataluula mwanda awamba shi, “Muulo wa mudimo wa bulami.” Mwanda kinyi ubaadi na muulo ukata mu kano kalasa? Baaba abakunkusha abaadi “balombeene kupa mikooko y’Efile Mukulu bukwashi bwi buwa, kadi kushii kwilwankana ba mu nshibo yaabo na mudimo wa bulungudi.” Mu bipwa bishaale nkukitshikye tulasa twa bakulu twibungi. Mbipeta kinyi bitukye ku aa malongyesha atuushe ndumbulwilo a Yehowa? Lelo uno kakongye ka beena Kidishitu ke na bakwetu balume banyingye bakwete kufuba bu balami ba mu kikudi.

Kalasa ka Mudimo wa Bufumu mu Philippines mu 1966

18. (a) Mbape bakulu bushito kinyi bukata? (b) Bwakinyi Yehowa na Yesu mbafule bano bakulu abakitshi mudimo wi bukopo?

18 Bakulu beena Kidishitu booso mbebatuule kwi Yehowa ku bukwashi bwa Nfumwetu Yesu bwa kutwala buno bushito bukata. Bushito kinyi? Kukunkusha mikooko y’Efile Mukulu mu ano mafuku akile bukopo kasha bantu bekala kwanka. (Ef. 4:11, 12; 2 Tim. 3:1) Yehowa na Yesu mbafule bano bakulu abafubu mudimo wibukopo mwanda bano bakwetu bakwete kukookyela elango dya mu Bible dya shi: “Lamaayi mikooko y’Efile Mukulu yabadi beenupe . . . na muloo . . . , mu kwilambula . . . , ikalaayi bu kileshesho kwi kakongye.” (1 Mp. 5:2, 3) Tubande kutala mishindo ibidi ya ku mishindo ikale balami beena Kidishitu bu kileshesho kwi kakongye na ayikwasha ngofu bwashi muloo na butaale bikale mu kakongye.

Mushindo wabakwete kukunkusha kakongye k’Efile Mukulu kwi bakulu lelo uno

19. Atupushaa naminyi nsaa yatwende mu mudimo wa bulungudi na bakulu?

19 Wa kumpala, bakulu bakwete kufuba pamune na beena kakongye. Luuka mufundji a Evanjile bambile shi: “[Yesu] nkwipomba mu bibalo na mu bibundji, end’alungulanga mukandu wibuwa wa Bufumu bw’Efile Mukulu. Ekumi na babidi babaadi naaye.” (Luk. 8:1) Bu bibaadi Yesu alongyesha pamune na balongi baaye, byabya bakulu be na kileshesho kibuwa lelo uno bakwete kufuba pamune na beena Kidishitu nabo mu mudimo wa bulungudi. Abashinguula shi pabakitshi bino, bakwete kukwasha ngofu bwashi kakongye kekale akatambuka kalolo. Beena kakongye abapushaa naminyi pabitale bano bakulu? Jeannine, ungi mukwetu mukashi e pepi na bipwa 90 alesha shi: “Kufuba pamune na mukulu mu mudimo wa bulungudi akumpa mushindo wa kwisamba naaye bwa kumwiuka kalolo.” Steven mukwetu mulume mukumbeene kwikala na bipwa 35 amba shi: “Nsaa yanfubu na mukulu mu mudimo wa ku nshibo na nshibo, napusha shi e na lukalo lwa ku nkwasha. Kupeta kwa bukwashi bwi byabya akumpa muloo wibungi.”

Anka abikalaa Mulami akimbi mukooko ushimine, bakulu abetashishaa bwa kutala baaba bashimishe kipwano kyabo na kakongye

20, 21. Mushindo kinyi ulombeene bakulu kulonda kileshesho kya mulami a mu lukindji lwa Yesu? Tusha kileshesho. (Tala dingi kashibo akamba shi: “ Kutala bantu ku lubingo looso nkutuushe bipeta bi buwa.”)

20 Wa kabidi, ndumbulwilo a Yehowa mulongyeshe bakulu bwashi bekale abetatshisha bwa baaba bashya b’ebungu dingi mu kakongye. (Eb. 12:12) Bwakinyi abitungu shi bakulu bakwashe baaba babofule mu kikudi, na mushindo kinyi wabakwete kwibikita? Lukindji lwa Yesu pabitale mulami na mukooko ushimine alwitupa myaluulo. (Badika Luuka 15:4-7.) Mulami e mu lukindji nsaa ibamwene shi kwi mukooko ushii panka, bayiile mu kukimba wawa ushimine anka bu’shi wawa ndjo penda wadi nawo. Mushindo kinyi wi bakulu beena Kidishitu lelo uno abalondo kileshesho kya yawa mulami? Anka bu bi mukooko wi na muulo ku meso kwa mulami awo, baba bashyabebungu dingi na mwilo w’Efile Mukulu be nka na muulo ku meso kwa bakulu. Abamono muntu mubofule mu kikudi bu mukooko ushimine​—kushii bu muntu shii mulombeene dingi kwalukiila. Na dingi, anka bu bi mulami aata kitshibilo kya “kwenda mu kukimba uno ushimine, nyaa naa pakeumwena,” byabya bakulu abaata kitshibilo kya kwenda mu kutala na kukwasha baaba babofule.

21 Mulami e mu lukindji akitshi kinyi nsaa yapete mukooko ushimine? Na kalolo kooso eutwala, “eutenteka pa mapampa aaye,” na aluka nawo mu loombe. Bi mumune, kwitatshisha akwitatshisha bakulu na kalolo kooso akwibwesha muntu mubofule mu kikudi na kumukwasha bwashi alukye mu kakongye. Bibaadi bikitshikile Victor, mukwetu mulume a mu Afrike baadi mulekye kwibunga na kakongye. Amba shi: “Munda mwa bipwa 8 binaadi mulekye kufuba, bakulu abaadi abakitshi mwabo mooso bwa kunkwasha.” Nkinyi kibaadi kimukume kwishimba? Apatuula shi: “Dingi efuku, John, ungi mukulu anaadi mutwele naaye mu Kalasa ka ba mbala-mashinda, bafikile mu kuntala aye nkundesha angi ma foto abaadi mukwate patubaadi mu kalasa. Abaadi antentekyeshe muloo unaadi nawo panaadi nafubila Yehowa.” Mafuku apeela pabakatukile John, Victor balukile mu kakongye. Binobino kwete kufuba dingi bu mbala-mashinda. Eyendo, bakulu beena Kidishitu abetulama be kwanka bwa muloo wetu.​—2 Kod. 1:24. *

Bukunkushi bululame abunyingisha buumune munkatshi mwa mwilo w’Efile Mukulu

22. Mushindo kinyi wi bululame na butaale abinyingisha buumune bwa kakongye ka beena Kidishitu? (Tala dingi kashibo akamba shi: “ Tubaadi bakaanye.”)

22 Anka bu bibaatukatuka mu kwibimona kumpala, Yehowa baadi mutemukye shi butaale na kululama abikyebe kufiima munkatshi mwa mwilo w’Efile Mukulu. (Yesh. 60:17) Ino ngikashi yooso ayinyingisha buumune bwa tukongye. Mu mishindo kinyi? Pabitale bululame, “Yehowa Efile Mukulu ngumune.” (Miy. 6:4) Miya yaaye ilulame i mumune mu tukongye twa mu maumbo ooso. Miya yaaye pabitale ki buwa na ki bubi ngimune, na i mumune mu “tukongye twa b’eselele.” (1 Kod. 14:33, NW) Byabya, kakongye nkakumbeene kwenda kumpala nka su akalondo miya y’Efile Mukulu. Pabitale butaale, Nfumwetu t’akumina shi twikale penda na butaale mu kakongye nya kadi akumina shi twikale bu bantu ‘abakimbi butaale.’ (Mat. 5:9) Paapa atwikala ‘atukimbi myanda ilombeene kutwala butaale.’ Atwata mpàngo ya kupudisha bilumbu bilombeene kutuuka munkatshi mwetu. (Lom. 14:19) Patukitshi byabya, atukwasha bwashi butaale na buumune bikale mu kakongye.​—Yesh. 60:18.

23. Atwe bafubi ba Yehowa, muloo kinyi watudi nawo lelo uno?

23 Kala mu mweshi w’Ekumi na umune 1895, pabaadi Kitenta kya Mulami kyakule pabitale mpàngo ya kumpala ya kutuula bakulu mu kakongye, bakwetu balume abaadi abakunkusha abaadi baleshe lukalo lwa mu mashimba aabo. Lukalo kunyi? Abaadi na lukalo lwashi ino mpàngo ipya ya ndumbulwilo ikwashe mwilo w’Efile Mukulu “ufikye mususa umune ku buumune bwa lukumino.” Patutala bipwa makumi bishaale, twi na lutumbu lukata pa kumona shi kutooshibwa kwende na kumweka pabitale mushindo wa kukunkusha kwabadi bafwishe kwi Yehowa ku bukwashi bwa Nfumwetu, nkunyingishe buumune bwa lulangwilo lwetu. (Mis. 99:4) Pa mwanda wa byabya, lelo atwe booso bafubi ba Yehowa mu nsenga ishima twi na muloo nsaa yatutambuka na “kinangu kimune,” na kulonda “eshinda dimune” na kufubila “Efile Mukulu sha-kufukama” “na katshintshi ka mumune.”​—2 Kod. 12:18; badika Sefanya 3:9.

^ par. 11 Kutuula kingi kintu nkushintuula, ta mbwashi kibubi kifikye buwa, kadi nkwashi kibuwa kifikye buwa bukile.

^ par. 21 Tala mwisambo wa mu Kitenta kya Mulami kya mu 15/1/2013 mwisaki 27-31 mu Fwalanse; wi na mutwe wa mwanda awamba shi: Les anciens, “compagnons de travail pour notre joie.