1, 2. Magazini une wa pfi Zion’s Watch Tower wo ita tshanduko ifhio nga January 1895 nahone vhahashu vho ḓipfa hani nga yeneyo tshanduko?

 MUSI Mugudi wa Bivhili a fhiseaho ane a pfi John A. Bohnet a tshi ṱanganedza kopi ya magazini une wa pfi Zion’s Watch Tower wa January 1895, o takadzwa nga zwe a zwi vhona khawo. Wonoyo magazini wo vha u na gwati ḽiswa ḽo ṅwalwaho nga maḽeḓere matswu—u na tshifanyiso tsha nnḓu ndapfu lwanzheni i re na mavhone ane a livhisa zwikepe, yeneyo nnḓu yo vha i vhukati ha maḓumbu lwanzheni, mavhone ayo o vhonetshela lutomboni lwo swifhalaho nzwii. Nḓivhadzo ye ya vha i kha wonoyo magazini nga ha tshivhumbeo tshiswa yo vha i na tshiṱoho tshine tsha ri “Gwati Ḽashu Ḽiswa.”

² Zwenezwo zwo takadza Wahashu Bohnet lwe a rumela Wahashu Russell vhurifhi. O ṅwala uri: “Ndi takalela u vhona nḓila ine magazini wa TSHIINGAMO wa vha wavhuḓi ngayo. Wo naka.” Muṅwe Mugudi wa Bivhili a fulufhedzeaho ane a pfi John H. Brown, o ṅwala zwi tevhelaho nga ha gwati: “Ḽi a kunga vhukuma. Mutheo wa tshiingamo u vhonala wo khwaṱha vhukuma, ngeno u tshi khou kuḓwa nga magabelo na u vhudzulwa nga maḓumbu.” Ḽeneḽo gwati ḽiswa ḽo vha ḽi tshanduko ya u thoma ye vhahashu vha i vhona wonoyo ṅwaha—fhedzi zwihulu zwo vha zwi tshee phanḓa. Nga November vho pfa nga ha iṅwe tshanduko khulwane. Zwi takadzaho ndi uri yo vha i tshi katela lwanzhe lwa maḓumbu.

3, 4. Ndi thaidzo ifhio ye ya haseledzwa kha magazini une wa pfi Watch Tower wa ḽa 15 November, 1895 nahone ho ḓivhadzwa tshanduko ifhio khulwane?

³ Thero i re na mbuno dzo dzikaho yo gandiswaho kha magazini une wa pfi Watch Tower wa ḽa 15 November, 1895, yo bvisela khagala thaidzo: Hu na thaidzo dzine dza fana na magabelo dzine dza khou thithisa mulalo ndanguloni ya Vhagudi vha Bivhili. Vhahashu vho vha vha tshi dzulela u ṱaṱa khani nga uri ndi nnyi ane a fanela u vha murangaphanḓa tshivhidzoni. U itela u thusa vhahashu u vhona zwine zwa ṱoḓea u khakhulula wonoyo muya wa u vhangisana une wa bveledza dziphambano, yeneyo thero yo vhambedza ndangulo na tshikepe. Nga murahu ha zwenezwo, ya bula nga ho livhaho uri vhane vha khou ranga phanḓa vho kundelwa u lugiselela ndangulo i fanaho na tshikepe uri i kone u sedzana na mutsho u re na maḓumbu. Ho vha hu tshi fanela u itwa mini?

⁴ Yeneyo thero yo sumbedza uri mulanguli wa tshikepe a re na vhukoni u ita vhungoho ha uri ngomu tshikepeni hu na vhaphulusi nahone tshigwada tsha vhashumi vha tshikepeni tsho ḓilugisela maḓumbu  ane a ḓo ḓa. Zwi ngaho zwenezwo, vhane vha khou ranga phanḓa tshivhidzo vho vha vha tshi fanela u ita vhungoho ha uri vhoṱhe zwivhidzoni vho lugela u sedzana na vhuimo vhu konḓaho. Uri vha kone u ita zwenezwo, yeneyo thero yo ḓivhadza nga ha tshanduko khulwane. Yo livhisa uri u bva nga tshenetsho tshifhinga, “kha tshivhidzo tshiṅwe na tshiṅwe, hu khethiwe vhahulwane” uri vha vhe “‘vhalavhelesi’ vha sambi.”—Mish. 20:28.

5. (a) Ndi ngani ndugiselelo ya u thoma ya vhahulwane yo vha vhukando vhu re tshifhingani? (b) Ndi mbudziso dzifhio dzine ra ḓo dzi ṱolisisa?

⁵ Yeneyo ndugiselelo ya u thoma ya u khetha vhahulwane yo vha vhukando vhu re tshifhingani ha u sima zwivhidzo zwo khwaṱhaho. Yo thusa vhahashu uri vha kone u pfuka kha maḓumbu e a dzikuswa nga Nndwa ya Shango ya U Thoma. Mahumini a miṅwaha e a tevhela, ho vha na dziṅwe tshanduko kha ndangulo dze dza thusa vhathu vha Mudzimu uri vha kone u shumela Yehova nga nḓila ya khwine. Ndi vhuporofita vhufhio ha Bivhili ho dzulaho ho amba nga ha yeneyi tshanduko? Ndi tshanduko dzifhio dza ndangulo dze na dzi vhona? Dzo ni vhuyedza hani?

6, 7. (a) Ndi ifhio ṱhalutshedzo ya Yesaya 60:17? (b) U bulwa ha “mukoma” na “muvhusi” zwi sumbedza mini?

⁶ Samusi ro zwi vhona kha Ndima ya 9, Yesaya o dzula o amba uri Yehova u ḓo fhaṱutshedza vhathu vhawe nga u ita uri vha engedzee. (Yes. 60:22) Naho zwo ralo, Yehova o fulufhedzisa u ita zwo engedzeaho. Kha honoho vhuporofita, o ri: “Vhudzuloni ha tsimbi-tswuku ndi ḓo ḓisa musuku; vhudzuloni ha tsimbi ndi ḓo ḓisa tsimbi-tseṱha; vhudzuloni ha dzithanda ndi ḓo ḓisa tsimbi-tswuku; vhudzuloni ha matombo ndi ḓo ḓisa tsimbi. Ndi ḓo vhea mulalo wa vha mukoma wau, zwivhuya zwa vha muvhusi wau.” (Yes. 60:17) Honoho vhuporofita vhu amba mini? Vhu shuma hani kha riṋe ṋamusi?

⁷ Vhuporofita ha Yesaya vhu amba uri tshiṅwe tshithu tshi ḓo dzhielwa vhudzulo nga tshiṅwe. Ṱhogomelani uri honoho u dzhielwa vhudzulo ndi tshanduko, a si uri tshithu tshi si tshavhuḓi tshi dzhielwa vhudzulo nga tshithu tshavhuḓi, fhedzi tshavhuḓi tshi dzhielwa vhudzulo nga tsha khwine. Musi tsimbi-tswuku i tshi dzhielwa vhudzulo nga musuku ndi mvelaphanḓa nahone zwo tou ralo na nga zwiṅwe zwithu zwo bulwaho henefho. Nga zwenezwo, musi Yehova a tshi shumisa tshenetshi tshifanyiso, o vha a tshi khou amba hu tshee nga phanḓa uri vhuimo ha vhathu vhawe vhu ḓo khwiniswa nga zwiṱuku nga zwiṱuku. Honoho vhuporofita vhu khou amba u khwiniswa ha mufuda-ḓe? Musi Yehova a tshi amba nga ha “mukoma” na “muvhusi,” o vha a tshi khou sumbedza uri hu ḓo vha na mvelaphanḓa ine ya ḓo itea nga zwiṱuku nga zwiṱuku kha nḓila ine vhathu vhawe vha ṱhogomelwa na dzudzanywa ngayo.

8. (a) Ndi nnyi o itaho uri hu vhe na u khwinifhadza ho bulwaho kha vhuporofita ha Yesaya? (b) Ri vhuyelwa hani nga honoho u khwinifhadza? (Sedzani na bogisi “ O Ḓiṱukufhadza Musi A Tshi Khakhululwa.”)

⁸ Ndi nnyi ane a ita uri hu vhe na yeneyi mvelaphanḓa ndanguloni? Yehova u ri: “Ndi ḓo ḓisa musuku,” . . . “Ndi ḓo ḓisa tsimbi-tseṱha,” . . . nahone “Ndi ḓo vhea mulalo.” Vhukuma, mvelaphanḓa dze dza itwa hu u itela u dzudzanya tshivhidzo a dzo ngo itwa nga vhuḓidini ha vhathu, fhedzi dzo itwa nga Yehova nga dzawe. Tshee Yesu a vhewa sa Khosi, Yehova o khwinisa zwithu a tshi shumisa Murwa wawe. Ri vhuyelwa hani nga dzenedzi tshanduko? Lwonolwo luṅwalo  lu amba uri honohu u khwiniswa hu ḓo ḓisa “mulalo” na “zwivhuya.” Musi ri tshi ṱanganedza vhulivhisi ha Mudzimu na u ita tshanduko, hu vha na mulalo vhukati hashu nahone u funa zwivhuya zwi ri sudzulusela u shumela Yehova, we muapostola Paulo a mu ṱalusa sa “Mudzimu wa mulalo.”—Vhafil. 4:9.

9. Ndi ufhio mutheo wo teaho wa u dzudzanyea na vhuthihi tshivhidzoni nahone ndi ngani?

⁹ Paulo o ṅwala zwi tevhelaho malugana na Yehova: “Mudzimu a si Mudzimu a songo dzudzanyeaho, fhedzi ndi wa mulalo.” (1 Vhakor. 14:33) Ṱhogomelani uri Paulo ho ngo vhambedza u sa dzudzanyea na u dzudzanyea, fhedzi o vhambedza u sa dzudzanyea na mulalo. Ndi ngani? Ṱhogomelani hezwi: U dzudzanyea a zwi mbo ḓi sokou ita uri hu vhe na mulalo. Sa tsumbo, tshigwada tsha maswole tshi nga matsha nga nḓila yo dzudzanyeaho u ya he nndwa ya tswuka hone, fhedzi u matsha havho ndi ha nndwa, a si ha mulalo. Nga zwenezwo, sa Vhakriste, ri fanela u dzula ri tshi humbula heyi mbuno: U dzudzanyea huṅwe na huṅwe hu songo thewaho kha lufuno hu nga si ye thambo. Ngeno mulalo wa Mudzimu u tshi ita uri hu vhe na u dzudzanyea ha tshoṱhe. Nga zwenezwo, ri livhuha vhukuma uri ndangulo yashu i livhiswa na u kunakiswa nga “Mudzimu ane a ṋea mulalo”! (Vharoma 15:33) Mulalo une ra ṋewa nga Mudzimu u vhumba mutheo wa nzudzanyo i vhuyedzaho na vhuthihi vhune ra ḓiphina ngaho na u vhu dzhiela nṱha vhukuma zwivhidzoni zwashu zwi re shangoni ḽoṱhe.—Ps. 29:11.

10. (a) Ndi u khwinifhadza hufhio he ha vha hone ndanguloni yashu miṅwahani yo fhiraho? (Sedzani bogisi “ Nḓila Ye U Khethwa Ha Vhahulwane Ha Khwiniswa Ngayo”) (b) Ndi mbudziso dzifhio dzine ra ḓo dzi haseledza zwino?

¹⁰ Kha bogisi ḽine ḽa ri “ Nḓila Ye U Khethwa Ha Vhahulwane Ha Khwiniswa Ngayo” ri pfa nga ha tshanduko dzi vhuyedzaho na dzine dza sumbedza u dzudzanyea, dze dza itea ndanguloni yashu miṅwahani yo fhiraho. Fhedzi ndi tshanduko dzifhio dza u ḓiswa ha ‘musuku vhudzuloni ha tsimbi-tswuku’ dze Yehova a dzi ita zwenezwino a tshi shumisa Khosi yashu? Dzenedzo tshanduko malugana na mushumo wa vhulavhelesi dzo ita hani uri hu vhe na mulalo na vhuthihi zwivhidzoni shangoni ḽoṱhe? Dzi khou ni thusa hani uri ni shumele “Mudzimu wa mulalo”?

11. (a) U guda Maṅwalo zwo ḓisa tshanduko ifhio kha nḓila ine ra pfesesa ngayo zwithu? (b) Vhahashu vha tshigwada tshi langaho vho vha vho ḓiimisela u ita mini?

¹¹ U bva 1964 u swika nga 1971, tshigwada tshi langaho tsho ingamela fulo ḽihulwane ḽa u guda Bivhili ḽe ḽa ṱolisisa thero nnzhi, dzine dza katela na nḓila ye tshivhidzo tsha Vhukriste tsha ḓanani ḽa u thoma tsha vha tshi tshi shuma ngayo. a Malugana na nḓila ye ndangulo ya vha yo dzudzanywa ngayo, ho ṱhogomelwa uri ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha zwivhidzo zwo vha zwi sa ṱhogomelwi nga muhulwane kana mulavhelesi muthihi, fhedzi zwo vha zwi tshi ṱhogomelwa nga tshigwada tsha vhahulwane. (Vhalani Vhafilipi 1:1; 1 Timotheo 4:14.) Musi vhahashu vha tshigwada tshi langaho vha tshi vho pfesesa khwine yeneyo mbuno, vho ṱhogomela uri Khosi yavho ane a vha Yesu, o vha a tshi khou vha livhisa uri vha ite tshanduko malugana na nḓila ye ndangulo ya vhathu vha Mudzimu ya dzudzanywa ngayo—nahone vhahashu vha tshigwada tshi langaho vho vha vho ḓiimisela u thetshelesa vhulivhisi ha Khosi. Vho mbo ḓi ita tshanduko uri vha tevhele vhulivhisi vhu re Maṅwaloni musi zwi tshi  ḓa kha u vhea vhahulwane. Ndi dzifhio dziṅwe tshanduko dze dza itwa mathomoni na vho-1970?

12. (a) Ho itwa tshanduko ifhio kha tshigwada tshi langaho? (b) Ṱalusani nḓila ye Tshigwada tshi Langaho tsha dzudzanyea ngayo zwino. (Sedzani bogisi “ Nḓila Ine Tshigwada Tshi Langaho Tsha Ṱhogomela Ngayo Zwithu Zwine Zwa Tshimbidzana Na Muvhuso” kha siaṱari 130.)

¹² Tshanduko ya u thoma yo vha i tshi kwama tshigwada tshi langaho nga ho livhaho. U swika nga tshenetsho tshifhinga, tshenetsho tshigwada tsha vhahashu vho ḓodzwaho tsho vha tsho vhumbiwa nga miraḓo ya sumbe ya tshigwada tsha vhalanguli vha Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Naho zwo ralo, nga 1971, tshigwada tshi langaho tsha engedzwa u bva kha miraḓo ya 7 u swika kha 11 nahone ho vha hu na phambano vhukati ha tshigwada tsha vhalanguli na tshigwada tshi langaho. Yeneyo miraḓo yo ḓidzhia i tshi eḓana nahone ṅwaha muṅwe na muṅwe vho vha vha tshi tshintshana u vha mudzulatshidulo u ya nga mutevhe wa alifabeta dza madzina avho.

13. (a) Ndi ndugiselelo ifhio ye ya shuma lwa miṅwaha ya 40? (b) Ndi mini zwe Tshigwada tshi Langaho tsha zwi ita nga 1972?

¹³ Tshanduko ye ya tevhela yo kwama tshivhidzo tshiṅwe na tshiṅwe. Nga nḓila-ḓe? U bva nga 1932 u swika nga 1972, tshivhidzo tsho vha tshi tshi rangwa phanḓa nga wahashu muthihi wa tshinnani. U swika nga 1936, onoyo wahashu o nangwaho o vha a tshi vhidzwa mulanguli wa tshumelo. Nga murahu, ḽeneḽo dzina ḽa shandulwa ḽa vho pfi mushumeli wa tshivhidzo nahone mafheloni ḽa vha mulavhelesi wa tshivhidzo. Vhenevho vhahashu vho vhewaho vho ṱhogomela vhumuya ha sambi nga u fhisea. Kanzhi mulavhelesi wa tshivhidzo o vha a tshi dzhia phetho dza tshivhidzo a songo thoma a ambedzana na vhaṅwe vhashumeli tshivhidzoni. Naho zwo ralo, nga  1972, Tshigwada tshi Langaho tsha dzudzanya u ita tshanduko khulwane. Yeneyo tshanduko yo katela na mini?

14. (a) Ndi ndugiselelo ifhio ntswa ye ya thoma u shuma nga ḽa 1 October, 1972? (b) Mudzudzanyi wa tshigwada tsha vhahulwane u shumisa hani nyeletshedzo i wanalaho kha Vhafilipi 2:3?

¹⁴ Nṱhani ha u vha na wahashu muthihi ane a vha mulavhelesi wa tshivhidzo kha tshivhidzo tshiṅwe na tshiṅwe, ho vhewa na vhaṅwe vhahashu vhane vha fanelea nga lwa Maṅwalo u ya nga maitele a lwa ṱaḓulu uri vha vhe vhahulwane vha Vhakriste. Vhoṱhe vho vha vha tshi ḓo vhumba tshigwada tsha vhahulwane tshine tsha ḓo lavhelesa tshivhidzo. Yeneyo ndugiselelo ntswa ya vhahulwane yo thoma u shuma nga ḽa 1 October, 1972. Ṋamusi mudzudzanyi wa tshigwada tsha vhahulwane ha ḓidzhii sa wa ndeme u fhira vhaṅwe vhahulwane, fhedzi u ḓidzhia sa “muṱuku.” (Luka 9:48) Zwi vhuyedza lungafhani u vha na vhenevho vhahashu vha ḓiṱukufhadzaho shangoni ḽoṱhe!—Vhafil. 2:3.

15. (a) Ndugiselelo ya uri zwivhidzo zwi vhe na tshigwada tsha vhahulwane yo ita uri hu vhe na mbuyelo dzifhio? (b) Ndi mini zwine zwa sumbedza uri Khosi yashu i na vhuṱali?

¹⁵ Ndugiselelo ya uri miraḓo ya tshigwada tsha vhahulwane i kovhelane vhuḓifhinduleli ha tshivhidzo yo vha khwiniso khulwane. Ṱhogomelani hedzi mbuyelo tharu: Ya u thoma na ya ndeme vhukuma, yeneyo ndugiselelo i thusa vhahulwane vhoṱhe—hu sa londwi uri vhuḓifhinduleli havho ha tshivhidzo vhu lemela lungafhani—uri vha ṱhogomele uri Yesu ndi Ṱhoho ya tshivhidzo. (Vhaef. 5:23) Ya vhuvhili, samusi Mirero 11:14 i tshi amba: “Lukuna ḽu ḓa nga vhaeletshedzi vhanzhi.” Musi vhahulwane vha tshi ambedzana nga ha mafhungo ane a kwama vhumuya ha tshivhidzo nahone vha tshi ṱhogomela nyeletshedzo dza vhaṅwe vhahulwane, vha thuswa u swikelela phetho  dzine dza tendelana na maitele a Bivhili. (Mir. 27:17) Yehova u fhaṱutshedza dzenedzo phetho nahone zwenezwo zwi ita uri zwithu zwi tshimbile zwavhuḓi. Ya vhuraru, nga u vha na vhahashu vhanzhi vhane vha fanelea uri vha vhe vhahulwane, zwenezwo zwo ita uri ndangulo i kone u bvela phanḓa i tshi thusa zwivhidzo zwine zwa khou engedzea uri zwi wane vhahulwane vhane vha ḓo zwi ingamela na u lisa sambi. (Yes. 60:3-5) Edzani u elekanya nga hazwo—tshivhalo tsha zwivhidzo shangoni ḽoṱhe tsho engedzea u bva kha 27 000 nga 1971 u ya kha zwi fhiraho 113 000 nga 2013! Zwi khagala uri Khosi yashu i na vhuṱali ngauri yo ṋea vhatevheli vhayo vhalisa vha ṱoḓeaho nga tshifhinga tsho teaho.—Mixa 5:4.

16. (a) Vhahulwane vha na vhuḓifhinduleli vhufhio? (b) Vhagudi vha Bivhili vho dzhia hani ṱhuṱhuwedzo ya Yesu ya u “lisa ngwana”?

¹⁶ Kale zwifhingani zwa Vhagudi vha Bivhili, vhahulwane vho vha vha tshi zwi pfesesa uri vha na vhuḓifhinduleli ha u thusa vhatendi ngavho uri vha dzule vha tshi shumela Mudzimu. (Vhalani Vhagalata 6:10.) Nga 1908, thero i re kha magazini une wa pfi Watch Tower yo haseledza ṱhuṱhuwedzo ya Yesu ine ya ri: “Lisa ngwana dzanga.” (Yoh. 21:15-17) Yeneyo thero yo vhudza vhahulwane uri: “Ndi zwa ndeme uri ndaela ye Muṋe a ri ṋea yone ya u ṱhogomela sambi i ḓe u thoma vhutshiloni yashu, ri zwi dzhie zwi ndugelo khulwane u kanzwa na u ṱhogomela vhatevheli vha Murena.” Nga 1925, magazini une wa pfi The Watch Tower wo dovha wa ombedzela ndeme ya u shuma sa vhalisa nga u humbudza vhahulwane uri: “Kereke ndi ya Mudzimu, . . . nahone vhoṱhe vha ḓo ḓifhindulela khae nga ndugelo yavho ya u shumela vhahavho.”

17. Vhalavhelesi vho thuswa hani u vha vhalisa vha re na vhukoni?

¹⁷ Ndangulo ya Yehova yo thusa hani vhahulwane uri vha shandule vhutsila havho ha u lisa u bva kha ‘tsimbi u ya kha tsimbi tseṱha’? Nga u vha gudisa. Nga 1959, ha farwa Tshikolo tsha Vhuḓinḓa ha Muvhuso tsha vhalavhelesi lwa u tou thoma. Kha ḽiṅwe dzulo ḽa kilasi ha haseledzwa tshiṱoho “U Ṱhogomelo Muraḓo Muṅwe Na  Muṅwe Wa Tshivhidzo.” Vhenevho vhahashu vha re na vhuḓifhinduleli vha ṱuṱuwedzwa u “thoma mbekanyo ya u dalela vhahuweleli mahayani avho.” Kha ḽeneḽo dzulo ha haseledzwa nḓila dzo fhamba-fhambanaho dzine vhalisa vha nga ita ngadzo uri madalo avho a vhe a fhaṱaho. Nga 1966, ha thoma Tshikolo tsha Vhuḓinḓa ha Muvhuso tsho vusuluswaho. Tsho haseledza tshiṱoho tshine tsha ri “Ndeme ya Mushumo wa Vhulisa.” Mbuno ya ndeme ya ḽeneḽo dzulo ḽa kilasi yo vha i ifhio? Vhane vha ranga phanḓa “vha fanela u ṱhogomela sambi ḽa Mudzimu nga lufuno, ngeno vha sa khou litshelela miṱa yavho na vhuḓinḓa ha tsimu.” Miṅwahani ya zwenezwino, ho no farwa zwikolo zwinzhi zwa vhahulwane. Dzo vha dzifhio mvelelo dza vhugudisi vhu bvelaho phanḓa he ha ṋewa nga ndangulo ya Yehova? Ṋamusi, tshivhidzo tsha Vhukriste tshi na vhahashu vhanzhi-vhanzhi vha faneleaho vhane vha vha vhalisa vha lwa muya.

18. (a) Ndi vhuḓifhinduleli vhufhio vhuhulwane he vhahulwane vha hweswa hone? (b) Ndi ngani Yehova na Yesu vha tshi funa vhahulwane vhane vha shuma nga maanḓa?

¹⁸ Ndugiselelo ya vhahulwane vha Vhakriste yo thomiwa nga Yehova a tshi shumisa Khosi yashu, Yesu, u itela uri hu itwe mushumo u lemelaho. Wonoyo mushumo ndi ufhio? Ndi wa u ranga phanḓa nngu dza Mudzimu tshifhingani tshi konḓaho vhukuma tsha ḓivhazwakale ya vhathu. (Vhaef. 4:11, 12; 2 Tim. 3:1) Yehova na Yesu vha a funa vhukuma vhahulwane vhane vha shuma nga maanḓa nga nṱhani ha uri vhenevha vhanna vha thetshelesa ṱhuṱhuwedzo ya Maṅwaloni ine ya ri: “Lisani sambi ḽa Mudzimu ḽine na ḽi ṱhogomela . . . nga u ḓifunela . . . , nga u fhisea . . . , ni vhe tsumbo kha sambi.” (1 Pet. 5:2, 3) Kha ri ṱhogomele nḓila mbili dzine vhalisa vha Vhakriste vha vha tsumbo ngadzo kha sambi na nḓila khulwane ine vha shela ngayo mulenzhe kha mulalo na dakalo tshivhidzoni.

19. Ri ḓipfa hani musi vhahulwane vha tshi shuma na riṋe tsimuni?

¹⁹ Tsha u thoma, vhahulwane vha shuma na miraḓo ya tshivhidzo. Luka muṅwali wa Evangeli o ṅwala zwi tevhelaho nga ha Yesu: “A tshimbila a ya miḓini na miḓanani, a tshi khou huwelela na u  ḓivhadza mafhungo maḓifha a Muvhuso wa Mudzimu. O vha e na vha fumi-mbili (12).” (Luka 8:1) Samusi Yesu o shuma na vhaapostola vhawe, na vhahulwane vha re tsumbo dzavhuḓi vha shuma na vhatendi ngavho mushumoni wa u huwelela. Vha a ṱhogomela uri nga u ita zwenezwo, vha vha vha tshi khou shela mulenzhe kha u ita uri tshivhidzo tshi vhe na muya wavhuḓi. Miraḓo ya tshivhidzo i ḓipfa hani nga vhahulwane vho raloho? Jeannine, wahashu wa tshisadzini a re miṅwahani ya vhu-80, u ri: “U shuma na muhulwane tsimuni zwi nṋea tshibuli tshavhuḓi tsha u amba nae na u mu ḓivha khwine.” Steven, wahashu wa tshinnani a re miṅwahani ya vhu-30, u ri: “Musi muhulwane a tshi shuma na nṋe vhuḓinḓani ha nnḓu nga nnḓu, zwi ita uri ndi zwi pfe uri u ṱoḓa u nthusa. U wana yeneyo thuso zwi nṋea dakalo ḽihulu.”

20, 21. Vhahulwane vha nga edzisa hani mulisa a re kha tshifanyiso tsha Yesu? Ṋeani tsumbo. (Sedzani na bogisi “ Madalo A Vhege Iṅwe Na Iṅwe E A Vha Na Mvelelo Dzavhuḓi.”)

²⁰ Tsha vhuvhili, ndangulo ya Yehova yo gudisa vhahulwane uri vha kwamee nga vhe vha litsha u ṱanganela na tshivhidzo. (Vhaheb. 12:12) Ndi ngani vhahulwane vha tshi fanela u thusa vhenevho vhathu vho fholaho muyani nahone vha fanela u vha thusa nga nḓila-ḓe? Tshifanyiso tsha Yesu tsha mulisa na nngu yo xelaho tshi ṋea phindulo. (Vhalani Luka 15:4-7.) Musi mulisa o bulwaho kha tshifanyiso a tshi ṱhogomela uri hu na nngu yo xelaho, u mbo ḓi i ṱoḓa zwa tou nga ndi yone i yoṱhe ine a vha nayo. Vhahulwane vha Vhakriste vha ṋamusi vha edzisa hani tsumbo yo vhewaho nga onoyo mulisa? Samusi nngu yo xelaho i tshi dzula i ya ndeme kha mulisa, na vhe vha litsha u ṱanganela na vhathu vha Mudzimu vha dzula vhe vha ndeme maṱoni a vhahulwane. Vha dzhia muthu o fholaho muyani sa nngu yo xelaho—a vha zwi dzhii zwi u ḓifhedzela tshifhinga u ṱoḓa onoyo muthu uri vha mu thuse. Zwiṅwe hafhu, samusi mulisa a tshi “ya a ṱoḓa yo xelaho u swika a tshi i wana,” na vhahulwane vha a ḓidina u itela u wana vho fholaho muyani u itela u vha thusa.

²¹ Ndi mini zwine mulisa o bulwaho kha tshifanyiso a zwi ita musi a tshi wana nngu? U i takula nga vhulenda, a “i vhea kha mahaḓa awe,” nahone a i vhuyedzedza sambini. Zwi fanaho na zwenezwo, arali muhulwane a amba nga nḓila ine zwa sumbedza uri o kwamea nga muthu o fholaho muyani, a nga mu thusa uri a dovhe a vhuyelele tshivhidzoni. Zwenezwo ndi zwe zwa itea kha Victor, wahashu wa tshinnani wa fhano Afurika we a litsha u ṱanganela na tshivhidzo. U ri: “Miṅwahani yoṱhe ya malo ye nda vha ndo fhola muyani, vhahulwane vho ḓi bvela phanḓa vha tshi lingedza u nthusa.” Ndi zwifhio zwe zwa mu kwama vhukuma? U a ṱalutshedza: “Ḽiṅwe ḓuvha, John, muhulwane we nda ya nae Tshikoloni tsha Tshumelo ya Vhuvulanḓila o ndalela nahone a ntsumbedza zwiṅwe zwa zwinepe zwe a zwi foda musi ri tshikoloni. Zwo ita uri ndi humbule zwithu zwinzhi zwa kale zwi takadzaho lwe nda thoma u ṱulutshelwa dakalo ḽe nda vha ndi naḽo musi ndi tshi kha ḓi shumela Yehova.” Nga murahunyana ha u dalelwa nga John, Victor o mbo ḓi thoma u ya tshivhidzoni. Ṋamusi o no dovha a vha muvulanḓila. Ndi ngoho uri arali vhahulwane vha tshi ri ṱhogomela ri a takala vhukuma.—2 Vhakor. 1:24. b

22. Zwivhuya na mulalo zwi khwaṱhisa hani vhuthihi tshivhidzoni tsha Vhukriste? (Sedzani na bogisi “ Zwo Ri Mangadza.”)

²² Samusi zwo sumbedzwa mathomoni, Yehova o amba hu tshee nga phanḓa uri u luga na mulalo zwi ḓo dzula zwi tshi khou engedzea vhukati ha vhathu vhawe. (Yes. 60:17) Dzenedzi pfaneleo mbili dzi khwaṱhisa vhuthihi ha zwivhidzo. Nga nḓila-ḓe? Musi zwi tshi ḓa kha u luga, “Mudzimu . . . ndi Yehova é eṱhe.” (Doit. 6:4) Maitele awe o lugaho a shuma nga nḓila i fanaho zwivhidzoni zwa mashangoni o fhamba-fhambanaho. Vhukuma, maitele awe a zwo lugaho na zwi songo lugaho ndi mathihi, a a fana “zwivhidzoni zwoṱhe zwa vhakhethwa.” (1 Vhakor. 14:33) Nga zwenezwo, tshivhidzo tshi ḓo engedzea arali hu tshi shumiswa zwilinganyo zwa Mudzimu. Musi zwi tshi ḓa kha mulalo, Khosi yashu a i ṱoḓi ri tshi ḓiphina nga mulalo tshivhidzoni fhedzi, i ṱoḓa na uri ri vhe “vhadzia-mulalo.” (Mat. 5:9) Nga zwenezwo, ri “tovhol[a] zwithu zwine zwa ḓisa mulalo.” Ri dzhia vhukando ha u tandulula phambano dzine dza nga vha hone vhukati hashu. (Vharoma 14:19) Nga yeneyo nḓila, ri vha ri tshi khou shela mulenzhe kha u ita uri hu vhe na mulalo na vhuthihi tshivhidzoni tshashu.—Yes. 60:18.

23. Ndi mini zwine riṋe vhashumeli vha Yehova ra ḓiphina ngazwo ṋamusi?

²³ Kale nga November 1895, musi magazini une wa pfi Watch Tower u tshi ḓivhadza ndugiselelo ya u tou thoma ya u khethwa ha vhahulwane, vhahashu vha tshinnani vha re na vhuḓifhinduleli na vhone vho amba zwe vha vha vha tshi zwi tama nga mbilu yoṱhe. Vho vha vha tshi tama mini? Vho vha vha tshi tama na u rabelela uri yeneyi ndugiselelo ntswa ya ndangulo i thuse vhathu vha Mudzimu uri vha “ṱavhanye vha vhe na vhuthihi kha lutendo.” Musi ri tshi humbula nga zwe zwa itea mahumini a miṅwaha o fhiraho, ri takalela u vhona uri tshanduko dzi tshimbidzanaho na u khethwa ha vhahulwane, dze Yehova a dzi ḓisa nga zwiṱuku nga zwiṱuku a tshi shumisa Khosi yashu, dzo khwaṱhisa vhuthihi hashu ha vhurabeli. (Ps. 99:4) Nga zwenezwo, ṋamusi vhathu vha Yehova shangoni ḽoṱhe vha a takala musi ri tshi tshimbila nga “vhuthihi,” ri tshi “ita zwithu nga nḓila i fanaho,” nahone ri tshi shumela “Mudzimu wa mulalo” ri “vhathihi.”—2 Vhakor. 12:18; vhalani Tsefanya 3:9.