Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

SHAPITA 15

Kulwila Bwanapabo bwa Mutōtelo

Kulwila Bwanapabo bwa Mutōtelo

PEMANINE SHAPITA

Mukwashishe Kidishitu balondi bandi kulwa mwanda wa kuyukana mungya bijila ne kyepelo kya kukōkela bijila bya Leza

1, 2. (a) Le i bika bikuyukanya bu mwanā kibundi wa Bulopwe bwa Leza? (b) Mwanda waka kyaba kimo Batumoni ba Yehova balwidile bwanapabo bwa mutōtelo?

 LELO wi mwanā kibundi wa Bulopwe bwa Leza? Byodi Kamoni wa Yehova, nanshi wi mwanā kibundi! Ino le i bika bikuyukanya bu mwanā kibundi? Ke pasepolopo, mhm, nansha mukanda wa Leta. Ino, kikuyukanya i kutōta kotōta Yehova Leza. Kwikala mutōtyi wa bine kulomba bivule kupita’ko’tu kwitabija. Mubadilwa bilongwa byobe—kikōkeji kyobe ku bijila bya Bulopwe bwa Leza. Kotudi, butōtyi bwetu butalanga miswelo yonso ya būmi bwetu, kubadila’mo ne muswelo otulela bisaka byetu ne muswelo otulonga pa kulama bukomo bwetu bwa ngitu.

2 Inoko, ntanda yotwikele’mo keilēmekangapo bu mwanā kibundi bwetu botusenswe ne bine bilombwa’mo. Imbikalo imo yatompele kutūla bijika ku mutōtelo enka ne kukimba kwiutyimpila panshi. Kyaba kimo, byalombele babikalwa ba Kidishitu kulwa pa mwanda wa kumona bwanapabo bwa kwiendeja mungya bijila bya Meshiasa Mulopwe. Le kino kitulumukwa? Aa. Bantu ba Yehova ba mu kitatyi kyāsonekelwe Bible, badi balwa divule mwanda wa kumona bwanapabo bwa kutōta Yehova.

3. Le bantu ba Leza bātenwe na mwanda’ka mu mafuku a Mulopwe Mukaji Eseta?

3 Kimfwa, mu mafuku a Mulopwe Mukaji Eseta, bantu ba Leza bālwile mwanda wa būmi bwabo. Mwanda waka? Mwanda Hamane Mpingakani Umbajinji mubi wa mulopwe wānene Ahaswelusa, mulopwe wa Peleshia amba Bayuda bonso bekele mu ntanda ya mulopwe bepaibwe amba mwanda “bijila byabo i bingi,” bishile na bya bakwabo bonso. (Ese. 3:8, 9, 13) Le Yehova wālekele bengidi bandi? Mhm, wāesele ba Eseta ne Modekai pobākalombele mulopwe wa Peleshia akinge bantu ba Leza.—Ese. 9:20-22.

4. I bika byotusa kwisambila’po mu uno shapita?

4 Le bidi namani dyalelo? Enka motwekimwenine mu shapita ushele kunyuma, balopwe ba ino ntanda batompele kyaba kimo kulwa na Batumoni ba Yehova. Mu uno shapita, tusa kwisambila pa miswelo imo yatompele imbikalo kutūla bijika ku mutōtelo wetu. Tusa kuta mutyima ku ino myanda isatu mikatampe: (1) kyepelo kyetu kya kwingila bu bulongolodi ne kutōta mu muswelo otusaka, (2) bwanapabo bwa kutonga bundapi mungya misoñanya ya mu Bible, ne (3) kyepelo kya bambutwile kya kutamija bana mungya misoñanya ya Yehova. Mu mwanda ne mwanda tusa kumona muswelo walwile bana ba kibundi ba kikōkeji ba Bulopwe bwa Meshiasa mwanda wa kulama bu mwinē kibundi bwabo bobasenswe ne muswelo obaeselwe.

Kulwa Mwa Kuyukena Mungya Bijila ne Bwanapabo bwa Kyalwilo

5. Kuyukwa mungya bijila i kulete bya buyabuya’ka ku bene Kidishitu ba bine?

5 Le pa kutōta Yehova bitulomba kuyukana mungya bijila? Nansha dimo, ino kuyukana mungya bijila kupēlejanga’ko tuvuije mingilo ya butōtyi bwetu—kimfwa, kupwila na bwanapabo mu Mobo etu a Bulopwe ne a Bitango, kutampa ne kutuma mabuku esambila pa Bible, ne kusapula patōkelela myanda miyampe ku bantu kwa kubulwa bijika. Mu matanda mavule Batumoni ba Yehova i bayukanike mungya bijila kadi badi na bwanapabo bwa kutōta monka mulongela ne bantu bakwabo badi mu bipwilo biyukilwe na bijila. Ino le, bikalanga namani kitatyi kipela imbikalo kwituyuka keitubudija bwanapabo bwetu bwa kyalwilo?

6. Batumoni ba Yehova balwile na myanda’ka ku ngalwilo kwa myaka ya 1940?

6 Ostrali. Ku ngalwilo ya myaka ya 1940, mbikavu mukatampe wa Ostrali wanene amba nkulupilo yetu i “kijika” ku bukomo bwabo bwa kulwa divita. Ko kwitukankaja ku bukomo. Byakomene ku Batumoni kusapula patōkelela, mingilo ya ku Betele yaimikwa, kadi Mobo a Bulopwe ayatwa. Kwikala’tu na kitabo kyetu kīsambila pa Bible kwapelejibwe. Nansha Batumoni ba mu Ostrali byobaendelele kusapula mu bufyafya mu bula bwa myaka, busengi bwaile’tu ke ku mfulo. Mu mafuku 14 Kweji 6, 1943, Kidye Kikatampe kya mu Ostrali kyatalula kuno kukankajibwa.

7, 8. Shintulula mwalwidile banabetu ba mu Rusi bwanapabo bwa mutōtelo mu myaka mivule.

7 Rusi. Batumoni ba Yehova bakankajibwe myaka mivule na buludiki bwa Kikoministe, ino ke mu 1991, ebiya betulemba. Umbikalo wa Rusi wetuyukile mungya bijila mu 1992 pa kupwa kwa kupona kwa Inio Sovietike wa kala. Inoko tamba kala, balwana bamo—nakampata boba badi belungile na Kipwilo kya Orthodoxe—bazakele pa kumona motwadi tuvudila bukidibukidi. Balambika Batumoni ba Yehova myanda itano ya bubela pa bukata bwa 1995 ne 1998. Kyaba kyonso, kekudipo mutyibi nansha umo wadi umona kibi kilongelwe. Ebiya mu 1998, balwana basumininwa kutonona bantu bitupu bekuje’mo. Dibajinji Batumoni babingile, ino balwana bapela butyibi’bwa, ko kuponeja Batumoni mu kisambo kya mu Kweji 5, 2001. Mu Kweji 10 wa mwine mwaka’wa, basambija Batumoni, butyibi bwakwatwa ke mu 2004 bwa kutalula dijina dyobadi bayukene nadyo mungya bijila mu Mosku ne kukankaja mingilo yabo.

8 Kupangwapangwa akwa kulakata. (Tanga 2 Temote 3:12.) Batumoni basusulwa ne kutambwa. Bitabo bya kipwilo byayatwa; kulua nansha kūbaka mobo a kutōtela’mo kwakankajibwe. Fwatakanya’po mweimvwanine batutu ne bakaka pa kutanwa na dino ditompo! Batumoni bakatwele mwanda ku Kidye kya mu Bulaya kya Byepelo bya Bantu (CEDH) mu 2001, ne kadi bakatūdila’ko myanda mikwabo ya ntentekelo ku Kidye mu 2004. Mu 2010, Kidye CEDH kyakwata butyibi. Kidye kyamwene patōka amba kubulwa kutala bipwilo kilomo-nyeka ko kwalengeje Rusi akankaje Batumoni, kyakwata butyibi amba kekudipo bubinga bwa kulondela butyibi bwakwete bidye bityebitye, kekudipo kibi kilongele Batumoni. Kadi Kidye kyamwene amba kuno kukankajibwa kudi’tu na kitungo kya kubudija Batumoni byepelo byabo bya mungya bijila. Butyibi bwa Kidye bwakwatakenye kyepelo kya Batumoni kya kutōta na bwanapabo. Nansha ba lupusa palapala ba mu Rusi byobaikele kupumpunya butyibi bwa Kidye kya CEDH, bantu ba Leza mu Mosku bakankamikilwe bininge na buno bushindañani.

Titos Manoussakis (Tala musango 9)

9-11. Bantu ba Yehova mu Ngidiki balwidile namani bwanapabo bwa kupwidila pamo, ne byafudile kwepi?

9 Ngidiki. Mu 1983, Titos Manoussakis waluile kyumba mu Heraklion, mu Kelete, mwanda wa kakisumpi katyetye ka Batumoni ba Yehova kanze kupwidila’mo. (Bah. 10:24, 25) Bukidi kala, mumpe wa Orthodoxe wakasamba ku ba lupusa, na kupelela Batumoni kupwidila mu kyumba’kya. Mwanda waka? Amba mwanda Batumoni bakulupile bintu bishile na bya ba mu Kipwilo kya Orthodoxe! Ba lupusa batwala mu kidye ba Titos Manoussakis ne Batumoni bakwabo basatu ba mu kibundi’kya. Bafutyijibwa amande ne kukutwa myeji ibidi. Batumoni byobekele bana ba kibundi ba Bulopwe bwa Leza badi na kikōkeji, bamwene amba buno butyibi bwa Kidye bubajilula bwanapabo bwabo bwa kutōta, o mwanda baendele na mwanda ku bidye bya mu kibundi kupwa ke ku Kidye kya CEDH.

10 Ku mfulo mu 1996, Kidye kya CEDH kyaleta butyibi bwabezemwine balwana na mutōtelo utōka. Kidye kyanene amba “Batumoni ba Yehova kibaikala bu ‘kipwilo kiyukane’ monka mokilembelwe mu bijila bya Ngidiki,” kadi butyibi bwa bidye bityetye “bubajilula kijila kya basambīlwe kya bwanapabo bwa kipwilo.” Kupwa Kidye kyanena’mba umbikalo wa Ngidiki ke aopo udi na lupusa lwa “kutela shi nkulupilo ya kipwilo kampanda nansha muswelo oilombolwa i mwendele’mo nansha, mhm.” Butyibi bwatyibīlwe Batumoni bwashinta, kadi bwanapabo bwa kutōta bwebapebwa!

11 Le buno bushindañani bwaolwele myanda mu Ngidiki? Yō, bulanda. Mwanda mu 2012, kwatyibilwe monka mwanda wiifwene na uno mu Kassandreia, mu Ngidiki, kupwa kwa kintu kya myaka 12 ya bisambo. Uno mwanda wakolomwenwe na eveke wa kipwilo kya Orthodoxe. Kitango kya Baludiki, kidye kipityile bukata mu Ngidiki, kyabingije bantu ba Leza. Mu buno butyibi batelele’mo ne musoñanya udi mu bijila bya ntanda ya Ngidiki wa kupa bipwilo bwanapabo, kadi bapeleje’mo pelē kubepela Batumoni ba Yehova amba ke kipwilopo kiyukane. Kidye kyanene amba: “Nkulupilo ya Batumoni ba Yehova ke ya mu bufyafyapo ne amba kipwilo kyabo i kiyukane.” Banabetu ba mu kipwilo kityetye kya mu Kassandreia basangele pa kuyuka’mba pano babwanya kupwidila mu yabo Njibo ya Bulopwe.

12, 13. Balwana mu Franse, batompele namani na bunwanwa “kwingidija bibi kijila mwanda wa kwitususula,” ne i bika byalupukile’ko?

12 Franse. Balwana bamo na bantu ba Leza baingidije bunwanwa na “kwingidija bibi kijila mwanda wa kwitususula.” (Tanga Mitōto 94:20.) Kimfwa, pa bukata bwa myaka ya 1990, ba lupusa batala bitanshi mu Franse batūdile’ko mwingilo wa kubandaula lupeto lwa Association Les Témoins de Jéhovah (ATJ), kingidilwa kiyukene mungya bijila kingidija Batumoni ba Yehova mu Franse. Mwingidi utala lupeto walombwele kitungo kine kya buno bubandaudi amba: “Buno bubandaudi bwa mungya bijila bubwanya kufula ku kolola myanda mungya bijila nansha ku kupāna mfuto . . . , mu muswelo ubwanya kuvutakanya mwingidilo wa sosiete, nansha kwiipeleja kwingila mu yetu ntanda.” Nansha bubandaudi byokebwatenepo kanda kabi kotudi, ino ba lupusa batala bitanshi batungile lupeto lupite kipimo ku sosiete ya ATJ. Shi bikale namino, nabya banabetu kebadipo mwa kulongela, badi ba kushita bilo ya musambo ne kupoteja mobo pa kufuta luno lupeto lupite kipimo. Kyadi kintu kisansa mpata, ino bantu ba Leza kebazozelepo. Batumoni bapelele na kininga kino kilongwa kya bukondame, bafula kukatwala mwanda ku Kidye kya CEDH mu 2005.

13 Kidye kyaletele butyibi mu mafuku 30 Kweji 6, 2011. Kyanena’mba pa mwanda wa kyepelo kya bwanapabo bwa kipwilo, Leta kadipo na lupusa lwa kupeleja nkulupilo ya kipwilo nansha muswelo oilombolwa, eyo poso padi mwanda mukatampe. Kadi Kidye kyanene amba: “Luno lupeto lutungilwe . . . lubwanya kupwididila lupeto lwa sosiete, ikomenwe ne kukwasha bengidi bayo kuvuija mingilo palapala mifwaninwe ya mu mutōtelo wabo.” Ebiya Kidye kyabingije mwa kimo Batumoni ba Yehova! Dyese ku Batumoni ba Yehova, umbikalo wa Franse wanenenwe kujokeja ne musubu’po lupeto lupite kipimo lwayetwe ba ATJ, kadi mungya butyibi bwa Kidye, bajokeje ne byeya byonso bya mobo a musambo.

Ubwanya kulombela kitatyi ne kitatyi pangala pa batutu ne bakaka basusulwa dyalelo na bijila bikondame

14. Le ubwanya namani kulunga kuboko mu bulwi bwa kulwila bwanapabo bwa mutōtelo?

14 Pamo’nka bwa ba Eseta ne Modekai ba pa kala, bantu ba Yehova dyalelo balwilanga bwanapabo bwa kutōta Yehova mu muswelo wasoñenye. (Ese. 4:13-16) Le nobe ubwanya kulunga’ko kuboko? En-en. Ubwanya kulombela kitatyi ne kitatyi pangala pa batutu ne bakaka basusulwa dyalelo na bijila bikondame. Milombelo idi namino ibwanya kukwasha batutu ne bakaka badi mu makambakano ne mu kupangwapangwa. (Tanga Yakoba 5:16.) Le Yehova ulondololanga ino milombelo? Bushindañani bwetu mu bidye bulombola’mba ulondololanga’yo!—Bah. 13:18, 19.

Bwanapabo bwa Kutonga Bundapi Mungya Nkulupilo Yetu

15. Le i myanda’ka yatele’ko mutyima bantu ba Leza mu mwanda utala kwingidija mashi?

15 Monka motwekimwenine mu Shapita 11, bana ba kibundi ba Bulopwe bwa Leza bapebwanga bwendeji bupotoloke bwa mu Bisonekwa butala pa kwepuka mwingidijijo umbi wa mashi, uvudile dyalelo. (Ngo. 9:5, 6; Levi 17:11; tanga Bilongwa 15:28, 29.) Nansha byoketwitabijangapo kwelwa mashi, tusakanga mundapilo muyampe wa batwe ne wa baswe betu, kadi nao wikale keutyimunapo bijila bya Leza. Bidye bikatampe mu matanda mavule biyukile amba bantu badi na bwanapabo bwa kutonga nansha kupela bundapi kampanda na kulonda mutyima wabo wa mundamunda ne nkulupilo yabo. Ino, mu matanda amo bantu ba Leza basuswilwe mu uno mwanda. Tala bimfwa bimobimo.

16, 17. Le i mwanda’ka utala bundapi watyumwine mutyima wa kaka umo mu Jampani, ne milombelo yandi yalondolwelwe namani?

16 Jampani. Misae Takeda, mwana-mukaji musongwe wa myaka 63 udi mu Jampani, wadi ulomba kupasulwa lupasulo lukatampe. Byadi mwanā kibundi wa Bulopwe bwa Leza, wa kikōkeji, wasapwidile dokitele wandi amba usaka kundapibwa pa kubulwa kwelwa mashi. Myeji pa kupita’po, mutyima wamusansa pa kuyuka’mba nanshi bamwelele mashi pobadi bamupasula. Kaka Takeda, pa kumona amba badokitele abamujilwija ne kumulubila, wakebasambila ne kusambila lupitalo mu Kweji 6, 1993. Uno mwana-mukaji mutūkanye, wisamba bityebitye, wadi na lwitabijo lukomo. Wapene bukamoni na kininga ku meso a batyibi, nansha byaadi ubela, waimanine nshinkidingi’nka pa bukamoni bwandi mu bula bwa nsá mutuntulu ne kupita. Waendele ku kidye musunsa wandi wa mfulo, kweji umo kumeso kwa kufwa’ye. Lelo kutendelepo bukankamane ne lwitabijo lwandi? Kaka Takeda wadi unena’mba uzenzanga Yehova amukwashe mu bulwi bwandi. Wadi ukulupile amba milombelo yandi ikalondololwa. Le yalondolwelwe?

17 Myaka isatu, papo Kaka Takeda ke mufwe, Kidye Kikatampe kya mu Jampani kyamubingija—na kunena’mba, byadi bibi kumwela mashi aye mupele. Mu mafuku 29 Kweji 2, 2000, butyibi bwanene amba “bwanapabo bwa kutonga” mu uno mwanda, “bufwaninwe kulēmekwa amba i kyepelo kya muntu mwine.” Tufwija’ko pa kusumininwa kwasuminwe Kaka Takeda kulwila bwanapabo bwa kutonga bundapi mungya mutyima wa mundamunda mufundijibwe na Bible, Batumoni ba mu Jampani babwanya pano kundapibwa kwampikwa moyo wa kuningilwa kwelwa mashi.

Pablo Albarracini (Tala misango 18 ku 20)

18-20. (a) Le kidye kya lwito kya mu Arjantine kyakwatakenye namani kyepelo kya muntu kya kupela kwelwa mashi na kulonda bidi pa kalata ka kiñanga? (b) I muswelo’ka otukalombola amba tukōkelelele bwendeji bwa Kidishitu mu mwanda wa kwingidija bibi mashi?

18 Arjantine. Le bana ba kibundi ba Bulopwe babwanya namani kwiteakanya mu myanda ibalomba kutonga bundapi pobabelele bininge kujina mpika? Tubwanya kwilamija kakanda ka kiñanga kakokeja kwisamba pa kyetu kyaba, na mwalongele Pablo Albarracini. Mu Kweji 5, 2012, byatenwe pantu padi pasaka kwiba bangivi, bamulopwele na masashi mangi. Waselelwa ku lupitalo mupungile kabwanya kwinenena pa mwanda utala kwelwa mashi. Ino, wadi na kakanda kandi ka kiñanga kadinge kaikele kushinija ke padi myaka 4. Nansha byaadi mulopolwe bininge kadi nansha byamwene badokitele bamo amba ufwaninwe kwelwa mashi pa kumupandija, kisumpi kya bamuñanga kyalēmekele butongi bwandi. Ino, shandya Pablo byakadipo Kamoni wa Yehova wakaloba kidye mwanda wa kulonga bishile na bisaka wandi mwana.

19 Avoka wa mukaja Pablo nandi waita bukidi kidye kikwabo. Mu mansá matyetye kete, kidye kya bubidi kyapela bya kidye kityetye, kadi kyanena’mba bifwaninwe kulēmeka milangwe ya ubela, monka moilembelwe mu kakanda kandi ka kiñanga. Shandya Pablo wakasamba monka ku Kidye Kikatampe kya mu Arjantine. Ino, Kidye Kikatampe kekyamwenepo “bubinga bwa kupatena [bulombodi bwadi pa kalata ka Pablo bwa kupela kwelwa mashi] byadi bilembelwe pa kakanda na bujinguludi, na mutyima umo, ne na bwanapabo.” Kidye kyanene amba: “Muntu ense udi na muswelo ne mutame, udi na bwanapabo bwa kulombola kumeso kwa kitatyi mundapilo wasaka, ubwanya kwitabija nansha kupela mundapilo kampanda . . . Buno buludiki bufwaninwe kulondwa na bamuñanga bonso bondapa.”

Le kodi mudinge kakanda kobe ka kiñanga?

20 Tutu Albarracini wakomene biyampe. Aye ne wandi mukaji basangele mwanda wadi na kalata ka kiñanga kadinge biyampe. Balombwele kupityila ku kino kilongwa kipēla, akyo’ko kya mvubu amba bakōkele Bulopwe bwa Leza buludikwa na Kidishitu. Le abe ne kyobe kisaka ke mudi kala bayuje’ko?

April Cadoreth (Tala misango 21 ku 24)

21-24. (a) Kidye Kikatampe kya mu Kanada kyafudile namani ku kukwata butyibi butulumukwa butala ba bana ne myanda ya kwelwa mashi? (b) Uno mwanda wakankamikile namani bankasampe bengidila Yehova?

21 Kanada. Bidye biyukile amba bambutwile badi na lupusa lwa kutongela bana bundapi buyampe. Byaba bimo, bidye byaletele kijila kya kulēmeka mundapilo watonga mwana mutame. Ye mobyaikadile kudi April Cadoreth. Paadi na myaka 14, April watwejibwe mu lupitalo na misongo mikomo ya kutambwa mashi munda. Wadi mudinge kala Instructions médicales anticipées, mwele’po bulombodi bwa amba kafwaninwepo kwelwa mashi nansha ke mu misongo mikomo mwine. Bamuñanga baikele kupumpunya milangwe ya April yadi milembwe padi tō, kadi balomba kidye lupusa lwa kumwela mashi. Bamwelele mashi ku bukomo a bipompa bisatu bya miseke ityila. Kupwa April wamona byobamulonga amba i pamo na kumujilula.

22 April ne bambutwile baendele kukasamba ku bidye. Kupwa kwa myaka ibidi, mwanda wakafika ku Kidye Kikatampe kya mu Kanada. Mu buluji kampanda April waponejibwe mungya bijila bya ntanda, nansha nabya, Kidye kyalaile kumujokejeja byaajimije kadi kyamubingija aye ne bana bakwabo batamine’ko bakimba kulēmeka kyepelo kyabo kya kwitongela bundapi bobasaka. Kidye kyanene amba: “Mu mwanda utala bundapi, bankasampe badi munshi mwa myaka 16 bafwaninwe kupebwa bwanapabo bwa kwinenena ne kulombola amba milangwe yabo pa bundapi imwekeja butame bwabo bwa mu ñeni ne mu milangwe.”

23 Uno mwanda wadi mukatampe, mwanda walengeje Kidye Kikatampe kilupule kijila pa bana batamine’ko. Kumeso kwa kino kijila, kidye kya mu Kanada kyadi kiletanga lupusa lwa kundapa mwana wa munshi mwa myaka 16 na bundapi bokimona bu bumwena’mo mwana. Ino patambile buno butyibi, kidye kyadi kekikibwanya kupāna lupusa lwa kundapa mwana wa munshi mwa myaka 16 kwampikwa kumupa mukenga wa kulombola’mba ke mutame ubwanya kukwata butyibi aye mwine.

“Kuyuka’mba nami nalungile kuboko nansha bityetye ku kutumbija dijina dya Leza ne kulombola’mba Satana i mbepai i kumpe nsangaji”

24 Le buno bulwi bwa myaka isatu bwadi na kamweno? April amba, “bwadi na kamweno!” Pano padi pania wa lonso kadi mukomo mu ngitu, unena’mba: “Kuyuka’mba nami nalungile kuboko nansha bityetye ku kutumbija dijina dya Leza ne kulombola’mba Satana i mbepai i kumpe nsangaji.” Mwanda watene April ulombola’mba betu bana batyetye babwanya kwimanija na bukankamane ne kwilombola bu bana ba kibundi ba bine ba Bulopwe bwa Leza.—Mat. 21:16.

Bwanapabo bwa Kutamija Bana Mungya Misoñanya ya Yehova

25, 26. Le i myanda’ka imo ilupukanga shi kubaikala dilubu?

25 Yehova i mupe bambutwile kiselwa kya kutamija babo bana mungya misoñanya yandi. (Kup. 6:6-8; Ef. 6:4) Uno mwingilo i mukomo, kyaba kimo ukomenanga’ko shi kubaikala dilubu. Mimweno ya bambutwile ibwanya kwishila bininge. Kimfwa, mbutwile Kamoni usaka’mba mwana atamijibwe mungya misoñanya ya bwine Kidishitu, ino mbutwile ke Kamonipo ubwanya kupela’byo. Nansha nabya, mbutwile Kamoni ufwaninwe kuyuka na kikōkeji amba dilubu dibapalakanya busongi, ino kedipalakenyepo kipwano kya mbutwile na mwana.

26 Mbutwile ke Kamonipo ubwanya kyaba kimo kukaleleja mwana ku mobo alamwanga’ko bana kutyina’mba wakatamijibwa na lufundijo lwa Batumoni. Bamo balañanga’mba kutamija mwana bu Kamoni wa Yehova i kumōna. Ke banena’mba mwanda mwana kakekalapo ufeta kubutulwa, ne mafetyi makwabo a bipwilo, pa mwanda utala bundapi amba ukabulwa kwelwa mashi “apandijañana.” Dyese, bidye bivule bitalanga byobya bikokeja kumwena’mo mwana pa kyaba kya kutala shi kipwilo kya mbutwile i kibi nansha i kiyampe. Tutalei bimfwa bimobimo.

27, 28. Le Kidye Kikatampe kya mu Ohio kyalongele namani ku bubela bwa amba shi mwana atamijibwe na Kamoni wa Yehova nabya waoneka?

27 États-Unis. Mu 1992, Kidye Kikatampe kya mu Ohio, kyabandawile mwanda wa shabana umo ke Kamonipo wadi umona’mba i bibi wandi mwana nsongwalume atamijibwe bu Kamoni wa Yehova. Kidye kityetye kyaitabije kupa shabana lupusa lwa kulela mwana. Ino inamwana, Jennifer Pater, bamupa’tu lupusa lwa kupempula mwana, ino bamupeleja “kufundija wandi mwana nansha kumulombola kakintu nansha kamo katala bikulupile Batumoni ba Yehova.” Buno butyibi bwa kidye kityetye bwadi bukomo, ke-pantu bwadi bukokeja kwimvwanwa amba Kaka Pater kadipo ubwanya kadi kwisamba na wandi mwana Bobby, myanda ya mu Bible nansha misoñanya ya mwikadilo! Fwatakanya’po mweimvwanine uno kaka! Kaka Pater wavutakanibwe ñeni, ino unena bu wefundile kwikala na kitūkijetyima ne kwilaija Yehova alonge’po kintu. Aye mwine amba, “Yehova wadi nami nyeke.” Avoka wandi, mukwashibwe na bulongolodi bwa Yehova, wakasambile ku Kidye Kikatampe kya mu Ohio.

28 Kino kidye kekyaitabijepo butyibi bwa kidye kityetye, kyanena’mba “bambutwile badi na kyepelo kyabo kya kufundija babo bana, ne kwisamba nabo misoñanya ya mu mwikadilo ne ya kipwilo.” Kidye kyanene amba, poso kwikale bukamoni bulombola’mba mutōtelo wa Batumoni ba Yehova onanga mwana ku ngitu ne mu ñeni, shi bitupu, kidye kekidipo na lupusa lwa kuyata mbutwile kyepelo kyandi kya kufundija mwana amba mwanda udi mu kipwilo kampanda. Kidye kekyamwenepo bukamoni bulombola amba nkulupilo ya Batumoni ba Yehova yonanga bana mu ñeni ne ku ngitu.

Bidye bivule i bipe bambutwile bene Kidishitu byepelo bya kufundija bana

29-31. Mwanda waka kaka umo wa mu Danemarke wajimije kyepelo kya kufundija wandi mwana mwana-mukaji, ne Kidye Kikatampe kya mu Danemarke kyatyibile namani?

29 Danemarke. Anita Hansen nandi watenwe na mwanda wiifwene na uno pakasambile wandi mulume wa kala amba bamupe bunka lupusa lwa kufundija Amanda, wabo mwana wa myaka isamba-ibidi. Nansha nabya, mu 2000, kidye kya mu kibundi kyapele Kaka Hansen lupusa lwa kufundija mwana, ino shandya Amanda wakasamba ku kidye kikatampe, kine kyaponeje butyibi bwa kidye kya mu kibundi, kyapa’ko shandya Amanda lupusa lwa kumufundija. Kidye kikatampe kyalangulukile amba, bambutwile byokebeivwanikilepo pa mwanda wa nkulupilo mishile ya bipwilo byabo, nanshi shabana ye ubwanya kupwa senene kuno kubulwa kumvwañana. Bine, Kaka Hansen wajimije kyepelo kya kufundija Amanda amba mwanda i Kamoni wa Yehova!

30 Mu kino kitatyi kibi mpata, Kaka Hansen wadi kyaba kimo ubulwa kuyuka ne bya kunena mu milombelo. Unena amba, “Inoko, milangwe idi mu Loma 8:26 ne 27 yankankamikile bininge. Nadi ngyukile nyeke amba Yehova uyukile bintene. Meso andi adi pondi kadi wadi nami nyeke.”—Tanga Mitōto 32:8; Isaya 41:10.

31 Kaka Hansen wakasambile ku Kidye Kikatampe kya mu Danemarke. Kidye kyanene mu butyibi bwakyo amba: “Pa kuyuka wa kulela mwana, i biyampe kutala myanda mipotoloke ibwanya kumwena’mo mwana.” Kadi kidye kyabwejeje’ko amba butyibi bwa wa kulela mwana bufwaninwe kwimanina pa bilonga mbutwile pa lupotopoto, ke pa “nkulupilopo nansha kyepelo” kya kwikala Kamoni wa Yehova. Dyese, Kaka Hansen wasengelwe bininge, mwanda Kidye kyamwene mvubu ya bumbutwile bwandi ne kumujokejeja kyepelo kya kufundija Amanda.

32. Le Kidye kya mu Bulaya kya Byepelo bya Bantu kyakingile namani bambutwile Batumoni ku kusañunwa?

32 Matanda Palapala mu Bulaya. Byaba bimo, lupotopoto lutala wa kufundija bana i lufule kula kupita ne mu bidye bikatampe bya mu ntanda. Kidye kya mu Bulaya kya Byepelo bya Bantu (CEDH) nakyo ke kibandaule uno mwanda. Misunsa ibidi, Kidye kya CEDH kyamwene amba bidye bya mu matanda byatyibile palapala uno mwanda ku bambutwile Batumoni ne ku ke Batumonipo na kulonda’tu kipwilo. Kidye kya CEDH kyatelele uno mutyibilo bu kusañuna, kyanena ne kunena’mba, “kutyiba myanda na kulonda kwishila kwa bipwilo kekwitabijibwepo.” Inabana Kamoni wamwenine mu buno butyibi walombwele mwaasengelwe amba, “Kisansa bininge kuntela bu nkimbanga kona bami bana, ami muntu ulonga bukomo bwa kwibalongela kyokya nkyomwene bu kitabukile kunengela kobadi—ke kwibatamija mu bwine Kidishitu kadi.”

33. Bambutwile bene Kidishitu babwanya namani kulonda musoñanya udi mu Fidipai 4:5?

33 Shako, bambutwile Batumoni benda mu kidye pa mwanda wa kyepelo kyabo kya kutweja mu mityima ya babo bana misoñanya ya mu Bible, beelelanga’ko kwikala na bujalale. (Tanga Fidipai 4:5.) Monka mobasakilanga kwikala na kyepelo kya kufundija babo bana mashinda a Leza, mo monka bavulukanga’mba ne mbutwile ke Kamonipo nandi udi na kyepelo kya kufundija bana. Le mbutwile Kamoni umwene namani kiselwa kya kufundija mwana?

34. Le bambutwile bene Kidishitu babwanya kumwena namani dyalelo mu kimfwa kya Bayuda mu mafuku a Nehemia?

34 Tuboila ñeni ku kimfwa kya mu mafuku a Nehemia. Bayuda bāingile bininge mwanda wa kulongolola ne kūbakulula mumbu ya Yelusalema. Bādi bayukile amba kulonga namino kukebakinga abo ne bisaka byabo ku mizo ya balwana yādi ibajokolokele. O mwanda, Nehemia wēbasoñenye amba: “Lwai pa mwanda wa bamwanenu, ne benu bāna bana-balume, ne benu bāna bana-bakaji, ne bakaji benu, ne mobo enu mene.” (Neh. 4:14) Kulwa kwādi kulomba Bayuda balonge bukomo. Mo monka ne dyalelo, bambutwile Batumoni ba Yehova baloñanga bukomo bwa kutamija babo bana mu dishinda dya bubine. Bayukile amba babo bana balwanga na lupusa lubi ku masomo ne mu kibundi. Luno lupusa lubwanya kutwela’nka ne mu njibo kupityila ku bisambwa bya luvula. A bambutwile, kemukilwai nansha dimo amba bilomba kulonga bukomo pa kulwila benu bana bana-balume ne bana-bakaji, pa kwibashikatyija mu kifuko kiyampe amba batame ku mushipiditu.

Kulupila Amba Yehova Ukwatakanyanga Mutōtelo wa Bine

35, 36. Le i bya buyabuya’ka bimwenine Batumoni ba Yehova mu kulwila byepelo, ne ubasumininwa kulonga bika?

35 Bine Yehova i mwesele bukomo bulonga bulongolodi bwandi dyalelo bwa kulwila bwanapabo bwa kutōta. Pa kutwala myanda ku bidye, bantu ba Leza i babwanye divule kupāna bukamoni bukatampe ku bidye ne ku bibumbo bya bantu. (Loma 1:8) Kutentekela pa bushindañani buvule, bisambo byabo i bilengeje ne byepelo bya bantu bampikwa kwikala Batumoni bilēmekwe. Inoko, byotudi bantu ba Leza, ketudipo bantu bashinta ntanda; nansha bakimba tumweno twa batwe bene. Kikatampe nakampata, Batumoni ba Yehova i balondelonde byepelo byabo ne mu kidye mwanda wa kushimatyija ne kwendeleja mutōtelo utōka kumeso.—Tanga Fidipai 1:7.

36 Ketwakilwai kuboila ñeni ku lwitabijo lwa boba balwidile bwanapabo bwa kutōta Yehova! Tushalei nyeke na kikōkeji koku tukulupile amba Yehova ukwatakanyanga mwingilo wetu ne ukendelela kwitupa bukomo bwa kulonga kiswa-mutyima kyandi.—Isa. 54:17.