1, 2. (a) X’juri li int ċittadin tas-​Saltna t’Alla? (b) Ix-​Xhieda taʼ Ġeħova għala kultant kellhom jiġġieldu għal-​libertà reliġjuża?

 INT ċittadin tas-​Saltna t’Alla? La int Xhud taʼ Ġeħova, żgur li int! U x’juri li int ċittadin? Mhux xi passaport jew xi dokument ieħor tal-​gvern. Minflok, turi li int ċittadin bil-​mod kif tqim lil Alla Ġeħova. Il-​qima vera tinvolvi iktar minn sempliċement dak li temmen. Tinvolvi wkoll dak li tagħmel—li tkun ubbidjenti lejn il-​liġijiet tas-​Saltna t’Alla. Għal kull wieħed u waħda minna, il-​qima tagħna tolqot kull aspett taʼ ħajjitna, inkluż il-​mod kif nieħdu ħsieb il-​familji tagħna u anke l-​mod kif nittrattaw maʼ ċerti problemi taʼ saħħa.

² Imma, id-​dinja li ngħixu fiha mhux dejjem tirrispetta din iċ-​ċittadinanza li tant ngħożżu u lanqas ma tirrispetta dak li hu mistenni miċ-​ċittadini tas-​Saltna. Xi gvernijiet ipprovaw jagħmlu restrizzjonijiet fuq il-​qima tagħna jew saħansitra pprovaw jeqirduha għalkollox. Kultant, is-​sudditi taʼ Kristu kellhom jiġġieldu għal-​libertà li jgħixu fi qbil mal-​liġijiet tas-​Sultan Messjaniku. Għandna nissorprendu ruħna? Le. In-​nies taʼ Ġeħova fi żminijiet Bibliċi kemm-​il darba kellhom jiġġieldu għal-​libertà li jqimu lil Ġeħova.

3. In-​nies t’Alla liema ġlieda kellhom fi żmien is-​Sultana Ester?

³ Pereżempju, fi żmien is-​Sultana Ester, in-​nies t’Alla kellhom jiġġieldu għax kien hemm ħajjithom stess fin-​nofs. Għala? Il-​prim ministru mill-​agħar Ħaman ta parir lis-​sultan Persjan Aħasweru biex il-​Lhud kollha li kienu qed jgħixu fir-​renju tas-​sultan jinqatlu għax “il-​liġijiet tagħhom huma differenti minn dawk tal-​popli l-​oħrajn kollha.” (Est. 3:8, 9, 13) Ġeħova telaqhom għal rashom il-​qaddejja tiegħu? Le, anzi bierek l-​isforzi t’Ester u Mordekaj hekk kif appellaw lis-​sultan Persjan biex dan jipproteġi lin-​nies t’Alla.—Est. 9:20-​22.

4. X’se niddiskutu f’dan il-​kapitlu?

⁴ Xi ngħidu dwar żminijietna? Bħalma rajna fil-​kapitlu taʼ qabel, kultant il-​gvernijiet ħaduha kontra x-​Xhieda taʼ Ġeħova. F’dan il-​kapitlu se niddiskutu xi modi kif dawn il-​gvernijiet ipprovaw jagħmlu restrizzjonijiet fuq il-​mod kif inqimu. Se niffokaw fuq tliet aspetti ġenerali: (1) id-​dritt li neżistu  bħala organizzazzjoni u li nqimu kif irridu, (2) il-​libertà li nagħżlu kura medika fi qbil mal-​prinċipji tal-​Bibbja, u (3) id-​dritt li l-​ġenituri jrabbu t-​tfal skont il-​livelli taʼ Ġeħova. F’kull aspett se naraw kif iċ-​ċittadini leali tas-​Saltna Messjanika tħabtu bi qlubija biex jipproteġu ċ-​ċittadinanza prezzjuża tagħhom u kif l-​isforzi tagħhom tbierku.

5. Il-​Kristjani veri kif jibbenefikaw meta jkunu rikonoxxuti legalment?

⁵ Għandna bżonn aħna rikonoxximent legali minn gvernijiet umani sabiex inqimu lil Ġeħova? Le, imma rikonoxximent legali jagħmilhielna eħfef biex inkomplu fil-​qima tagħna—pereżempju, biex bla tfixkil niltaqgħu bil-​libertà fis-​Swali tas-​Saltna u s-​Swali tal-​Assemblea tagħna stess, nistampaw u nimportaw il-​letteratura Biblika, u naqsmu l-​aħbar tajba mal-​ġirien tagħna bil-​miftuħ. F’ħafna pajjiżi, ix-​Xhieda taʼ Ġeħova huma reġistrati legalment u għandhom l-​istess libertà tal-​qima bħalma għandhom il-​membri taʼ reliġjonijiet oħra li huma rikonoxxuti legalment. Iżda, x’ġara meta l-​gvernijiet irrifjutaw li jirrikonoxxuna legalment jew meta pprovaw jagħmlu restrizzjonijiet fuq il-​libertà bażika tagħna?

6. Ix-​Xhieda taʼ Ġeħova fl-​Awstralja ħabbtu wiċċhom maʼ liema sfida kmieni fis-​snin 40?

⁶ L-​Awstralja. Kmieni fis-​snin 40, il-​gvernatur tal-​Awstralja qatagħha li t-​twemmin tagħna kien “taʼ ħsara” għall-​gwerra u għamel projbizzjoni fuq xogħolna. Ix-​Xhieda ma setgħux jiltaqgħu jew jippritkaw bil-​miftuħ, il-​Betel ingħalqet, u l-​gvern ħadilna s-​Swali tas-​Saltna. Anke kien projbit li wieħed ikollu l-​letteratura Biblika tagħna. Wara li baqgħu għaddejjin b’xogħolhom bil-​moħbi għal ftit snin, ix-​Xhieda Awstraljani ħadu r-​ruħ għax fl-​14 taʼ Ġunju 1943, il-​Qorti Superjuri tal-​Awstralja neħħiet il-​projbizzjoni.

7, 8. Iddeskrivi l-​ġlieda għal-​libertà tal-​qima li kellhom ħutna fir-​Russja tul is-​snin.

⁷ Ir-​Russja. Għal għaxriet taʼ snin, ix-​Xhieda taʼ Ġeħova kienu taħt projbizzjoni mill-​Komunisti, imma sa fl-​aħħar, fl-​1991, ġew reġistrati. Wara l-​waqgħa tal-​Unjoni Sovjetika, ingħatajna rikonoxximent legali fil-​Federazzjoni Russa fl-​1992. Imma xi opponenti—partikularment dawk assoċjati mal-​Knisja Ortodossa Russa—malajr bdew jinkwetaw minħabba kemm bdejna niżdiedu fl-​għadd. Bejn l-​1995 u l-​1998, l-​opponenti għamlu serje taʼ ħames akkużi legali kontra x-​Xhieda taʼ Ġeħova u xlewhom li kienu qed jipparteċipaw f’attivitajiet kriminali. Kull darba, il-​prosekutur sab li x-​Xhieda ma kienu qed jagħmlu xejn ħażin. L-​opponenti ma qatgħux qalbhom, imma fetħu kawża ċivili fl-​1998. Għall-​ewwel, ix-​Xhieda rebħu l-​każ, imma l-​opponenti rrifjutaw li jaċċettaw it-​telfa u appellaw lill-​qorti. Din id-​darba, f’Mejju tal-​2001, ix-​Xhieda tilfu l-​każ. F’Ottubru tal-​istess sena, il-​każ reġaʼ nfetaħ, u fl-​2004 l-​Qorti waslet għal deċiżjoni.  Iddeċidiet li tagħlaq l-​organizzazzjoni li x-​Xhieda kienu qed jużaw f’Moska u tagħmel projbizzjoni fuq l-​attivitajiet tagħha.

⁸ Faqqgħet persekuzzjoni liema bħalha. (Aqra t-​2 Timotju 3:12.) Ix-​Xhieda ħabbtu wiċċhom m’oppożizzjoni u attakki. Itteħditilhom il-​letteratura reliġjuża u kien diffiċli ferm li jibnu jew jikru postijiet għall-​qima. Immaġina kif ħassewhom ħutna huma u jiffaċċjaw dawn it-​tbatijiet! Fl-​2001, ix-​Xhieda applikaw biex il-​Qorti Ewropea tad-​Drittijiet tal-​Bniedem (QEDB) tismaʼ l-​każ tagħhom, u fl-​2004, taw il-​Qorti iktar informazzjoni. Fl-​2010, il-​QEDB waslet għal deċiżjoni. Il-​Qorti rat biċ-​ċar li l-​projbizzjoni mill-​gvern Russu fuq ix-​Xhieda kienet saret sforz l-​intolleranza reliġjuża. Iddeċidiet li ma kinitx se tappoġġa d-​deċiżjonijiet li ħadu l-​qrati Russi għax ma kien hemm l-​ebda evidenza li x-​Xhieda kienu għamlu xi ħaġa ħażina. Il-​Qorti qalet ukoll li l-​projbizzjoni kienet saret bl-​għan li jitneħħew id-​drittijiet legali tax-​Xhieda. Id-​deċiżjoni tal-​Qorti appoġġat id-​dritt li x-​Xhieda jkollhom il-​libertà tar-​reliġjon. Għalkemm diversi awtoritajiet Russi għadhom m’aġixxewx fi qbil mad-​deċiżjoni tal-​QEDB, in-​nies t’Alla f’dak il-​pajjiż rabbew ħafna kuraġġ minħabba rebħiet bħal dawn.

9-11. Fil-​Greċja, in-​nies taʼ Ġeħova kif tħabtu għal-​libertà li jqimu flimkien, u x’kienu r-​riżultati?

⁹ Il-​Greċja. Fl-​1983, Titos Manoussakis kera kamra f’Heraklion, Kreta, ħalli grupp żgħir taʼ Xhieda taʼ Ġeħova jkun jistaʼ jiltaqaʼ hemm għall-​qima. (Ebr. 10:24, 25) Iżda, qassis Ortodoss malajr ressaq ilment quddiem l-​awtoritajiet tal-​gvern u qal li mhux sew li x-​Xhieda jużaw il-​kamra għall-​qima. Għala? Sempliċement għax it-​twemmin tax-​Xhieda hu differenti minn dak tal-​Knisja Ortodossa! L-​awtoritajiet bdew jieħdu azzjoni legali kontra Titos Manoussakis u tliet Xhieda lokali oħra fuq l-​akkuża li kienu ħadu sehem f’attivitajiet kriminali. Qalgħu multa u ġew mitfugħin il-​ħabs għal xahrejn. Bħala ċittadini leali tas-​Saltna t’Alla, ix-​Xhieda qiesu d-​deċiżjoni tal-​qorti bħala li marret kontra l-​libertà tagħhom tal-​qima. Għalhekk, tellgħu l-​każ tagħhom quddiem il-​qrati tal-​pajjiż, u eventwalment applikaw biex il-​QEDB tismaʼ l-​każ.

¹⁰ Fl-​aħħar, fl-​1996, il-​QEDB tat daqqa taʼ ħarta lil dawk li jopponu l-​qima pura. Il-​Qorti stqarret li “x-​Xhieda taʼ Ġeħova jaqgħu taħt id-​definizzjoni taʼ ‘reliġjon magħrufa’ skont kif tidher fil-​liġi tal-​Greċja” u li d-​deċiżjonijiet tal-​qrati tal-​Greċja “effettwaw direttament il-​libertà tar-​reliġjon tal-​akkużati.” Il-​Qorti wkoll sabet li ma kienx f’idejn il-​gvern tal-​Greċja li “jiddeċiedi jekk xi twemmin jew attività reliġjuża hix aċċettabbli legalment jew le.” Ix-​Xhieda ma baqgħux jinstabu ħatjin, u ġiet appoġġata l-​libertà tal-​qima tagħhom!

 ¹¹ Din ir-​rebħa solviet il-​problemi fil-​Greċja? Sfortunatament, le. Fl-​2012, f’Kassandreia, il-​Greċja, fl-​aħħar inqataʼ każ simili li kien ilu għaddej kważi 12-​il sena. F’dan il-​każ, l-​oppożizzjoni kienet ġejja minn isqof Ortodoss. Il-​Kunsill tal-​Istat, l-​ogħla qorti amministrattiva fil-​Greċja, qataʼ l-​każ favur in-​nies t’Alla. Il-​Qorti wriet li l-​liġi tal-​Greċja stess tagħti liċ-​ċittadini d-​dritt għal-​libertà tar-​reliġjon. Uriet ukoll li l-​akkuża li spiss kien hemm kontra x-​Xhieda taʼ Ġeħova, jiġifieri, li mhumiex reliġjon magħrufa, kienet falza. Il-​Qorti stqarret: “Ladarba d-​duttrini tax-​‘Xhieda taʼ Ġeħova’ huma magħrufin, mela anke r-​reliġjon infisha hi magħrufa.” Membri tal-​kongregazzjoni żgħira f’Kassandreia huma ferħanin se jtiru għax issa jistgħu jkollhom laqgħat għall-​qima fis-​Sala tas-​Saltna tagħhom stess.

12, 13. (a) Fi Franza, xi opponenti tan-​nies t’Alla kif ipprovaw ‘jippjanaw l-​inkwiet permezz taʼ digriet’? (b) X’kien ir-​riżultat?

¹² Franza. Xi opponenti tan-​nies t’Alla ‘ppjanaw l-​inkwiet permezz taʼ digriet.’ (Aqra Salm 94:20.) Pereżempju, madwar l-​1995, l-​awtoritajiet tat-​taxxa fi Franza bdew jirrivedu l-​kontijiet tal-​Association Les Témoins de Jéhovah (ATJ), wieħed mill-​ismijiet legali li jużaw ix-​Xhieda taʼ Ġeħova biex iwettqu xogħolhom fi Franza. Membru parlamentari qal x’kien l-​iskop veru taʼ din ir-​reviżjoni tal-​kontijiet meta qal: “Din ir-​reviżjoni tistaʼ twassal biex din l-​assoċjazzjoni jkollha tingħalaq jew tiġi akkużata li qed tieħu sehem f’attivitajiet kriminali . . . , u dan x’aktarx li se jfixkel ix-​xogħol li qed tagħmel jew anke jwaqqaf dan ix-​xogħol għalkollox f’pajjiżna.” Għalkemm matul din ir-​reviżjoni deher li kollox kien f’loku, l-​awtoritajiet tat-​taxxa qalu li l-​ATJ kellha tħallas somma ġmielha bħala taxxa. Li kieku dan il-​pjan irnexxa, l-​aħwa ma kienx se jkollhom għażla oħra ħlief li jagħlqu l-​uffiċċju tal-​fergħa u jbigħu l-​bini ħalli jkunu jistgħu jħallsu t-​taxxa. Kienet daqqa taʼ ħarta għan-​nies t’Alla, imma ma qatgħux qalbhom. Ix-​Xhieda ma kinux lesti li joqogħdu għal dan it-​trattament inġust, u eventwalment ressqu l-​każ quddiem il-​QEDB fl-​2005.

¹³ Il-​Qorti qatgħet il-​kundanna fit-​30 taʼ Ġunju 2011. Irraġunat li d-​dritt tal-​libertà tar-​reliġjon għandu jwaqqaf lill-​Istat milli jindaħal f’jekk it-​twemmin jew l-​attivitajiet reliġjużi humiex aċċettabbli legalment, sakemm ma jkunx hemm xi każ estrem. Barra minn hekk, il-​Qorti qalet: “It-​taxxa . . . waqqfet l-​assoċjazzjoni milli tuża riżorsi vitali, u b’hekk il-​membri tagħha ma setgħux iqimu bil-​libertà.” Il-​Qorti b’fehma waħda ddeċidiet favur ix-​Xhieda taʼ Ġeħova! In-​nies taʼ Ġeħova tgħidx kemm ferħu meta l-​gvern Franċiż fl-​aħħar ta lura t-​taxxa li kien ħa mill-​ATJ flimkien mal-​interessi. Ukoll, il-​gvern kien ħa pussess legali tal-​proprjetà tal-​ATJ bħala garanzija sakemm titħallas it-​taxxa. Imma mbagħad, fi qbil mal-​ordni tal-​Qorti, il-​gvern ma baqax ikollu pussess tal-​proprjetà.

14. Kif jistaʼ jkollok sehem fil-​ġlieda għal-​libertà tal-​qima?

 ¹⁴ Bħal Ester u Mordekaj tal-​qedem, in-​nies taʼ Ġeħova llum jiġġieldu għal-​libertà li jqimu lil Ġeħova bil-​mod kif ikkmanda hu. (Est. 4:13-​16) Jistaʼ jkollok sehem f’din il-​ġlieda? Iva. Tistaʼ titlob regolarment għal ħutek spiritwali li bħalissa qed ibatu minħabba inġustizzji legali. Talb bħal dan jistaʼ tassew jgħin lil ħutna li għaddejjin minn tbatija u persekuzzjoni. (Aqra Ġakbu 5:16.) Jaġixxi Ġeħova fi qbil maʼ talb bħal dan? Ir-​rebħiet tagħna fil-​qrati juru biċ-​ċar li hekk jagħmel!—Ebr. 13:18, 19.

15. In-​nies t’Alla xi jżommu f’moħħhom rigward l-​użu tad-​demm?

¹⁵ Bħalma rajna f’Kapitlu 11, iċ-​ċittadini tas-​Saltna t’Alla rċivew gwida Skritturali ċara biex jevitaw l-​użu ħażin tad-​demm, li sar tant komuni fi żmienna. (Ġen. 9:5, 6; Lev. 17:11; aqra Atti 15:28, 29.) Għalkemm ma naċċettawx trasfużjonijiet tad-​demm, irridu l-​aqwa kura medika għalina u għall-​għeżież tagħna, sakemm din il-​kura ma tmurx kontra l-​liġijiet t’Alla. Il-​qrati superjuri taʼ ħafna pajjiżi rrikonoxxew li n-​nies għandhom dritt jagħżlu jew jirrifjutaw kura medika skont il-​kuxjenza u t-​twemmin reliġjuż tagħhom. Imma f’xi pajjiżi, in-​nies t’Alla ħabbtu wiċċhom maʼ sfidi taʼ qtigħ il-​qalb f’din il-​kwistjoni. Ejja naraw xi eżempji.

16, 17. X’kura medika ngħatat lil oħtna fil-​Ġappun kontra r-​rieda tagħha, u t-​talb tagħha kif twieġeb?

¹⁶ Il-​Ġappun. Misae Takeda, mara tad-​dar Ġappuniża taʼ 63 sena, kellha bżonn operazzjoni serja. Bħala ċittadina leali tas-​Saltna t’Alla għamlitha ċara lit-​tabib tagħha li ma riditx li jingħatalha demm. Iżda, xhur wara, ma setgħetx temmen meta saret taf li matul l-​operazzjoni tawha trasfużjoni tad-​demm. Oħtna Takeda ħassitha abbużata u mqarrqa, u għalhekk fetħet kawża kontra t-​tobba u l-​isptar f’Ġunju tal-​1993. Din il-​mara modesta u ġwejda kellha fidi li ma titħarrikx. B’kuraġġ xehdet quddiem qorti mimlija daqs bajda għal iktar minn siegħa minkejja s-​saħħa batuta tagħha. Dehret fil-​qorti għall-​aħħar darba xahar biss qabel ma mietet. Kemm nammiraw il-​kuraġġ u l-​fidi tagħha! Oħtna Takeda qalet li l-​ħin kollu kienet qed titlob bil-​ħrara lil Ġeħova biex ibierek il-​ġlieda tagħha. Kienet fiduċjuża li t-​talb tagħha kien se jitwieġeb. Hekk ġara?

¹⁷ Tliet snin wara li mietet Oħtna Takeda, il-​Qorti Suprema tal-​Ġappun qatgħet il-​każ favuriha—u qablet li ma kienx xieraq li oħtna ngħatat trasfużjoni tad-​demm meta kienet qalet b’mod speċifiku li ma riditx. Id-​deċiżjoni, li ttieħdet fid-​29 taʼ Frar 2000, qalet li “d-​dritt li wieħed jiddeċiedi” x’kura jieħu f’dawn il-​każi “għandu jiġi rispettat bħala dritt persunali.” Oħtna Takeda kienet determinata li tiġġieled għal-​libertà li tagħżel kura medika fi qbil mal-​kuxjenza tagħha  mħarrġa fuq il-​Bibbja. Grazzi għal din id-​determinazzjoni, ix-​Xhieda fil-​Ġappun issa jistgħu jieħdu kura medika mingħajr il-​biżaʼ li se jiġu mġegħlin jieħdu trasfużjoni tad-​demm.

18-20. (a) Il-​qorti tal-​appell fl-​Arġentina kif appoġġat id-​dritt li wieħed jirrifjuta trasfużjoni tad-​demm permezz taʼ direttiva medika? (b) Rigward l-​użu ħażin tad-​demm, kif nistgħu nuru s-​sottomissjoni tagħna lejn il-​ħakma taʼ Kristu?

¹⁸ L-​Arġentina. Iċ-​ċittadini tas-​Saltna x’jistgħu jagħmlu biex ikunu jistgħu jieħdu deċiżjonijiet mediċi anke jekk ikunu mitlufin minn sensihom? Nistgħu nġorru magħna dokument legali li jistaʼ jitkellem għalina, bħalma għamel Pablo Albarracini. F’Mejju tal-​2012, sparawlu diversi drabi waqt serqa. Meta wasal l-​isptar kien mitluf minn sensih, u għalhekk ma setax jispjega l-​waqfa tiegħu dwar it-​trasfużjonijiet tad-​demm. Però, kellu miegħu direttiva medika uffiċjali li kien iffirma iktar minn erbaʼ snin qabel. Għalkemm il-​kundizzjoni tiegħu kienet serja u xi tobba ħasbu li kellu bżonn trasfużjoni tad-​demm jekk ried jgħix, l-​istaff mediku kien lest li jaġixxi fi qbil maʼ dak li xtaq. Madanakollu, missier Pablo, li ma kienx wieħed mix-​Xhieda taʼ Ġeħova, webbes rasu u kiseb permess mill-​qorti biex it-​tobba jmorru kontra x-​xewqat t’ibnu.

¹⁹ L-​avukat li kien qed jirrappreżenta l-​mara taʼ Pablo mill-​ewwel appella. F’temp taʼ ftit sigħat, il-​qorti tal-​appell irrifjutat il-​permess li kienet ħarġet il-​qorti l-​oħra u qalet li x-​xewqat tal-​pazjent, kif dehru fid-​direttiva medika, għandhom jiġu rispettati. Missier Pablo appella lill-​Qorti Suprema tal-​Arġentina. Madanakollu, il-​Qorti Suprema sabet li d-​direttiva medika taʼ Pablo, li fiha rrifjuta li jieħu trasfużjoni tad-​demm, “saret bid-​dixxerniment, id-​determinazzjoni, u l-​libertà.” Il-​Qorti qalet: “Kull adult kapaċi għandu l-​abbiltà li jagħti direttivi bil-​quddiem dwar saħħtu, u jistaʼ jaċċetta jew jirrifjuta ċerta kura medika . . . Dawn id-​direttivi għandhom jiġu aċċettati mit-​tabib li jkun qed jopera.”

²⁰ Ħuna Albarracini issa għaddielu għalkollox. Hu u martu huma grati li mela direttiva medika. Billi ħa dan il-​pass sempliċi—imma importanti—wera s-​sottomissjoni tiegħu lejn il-​ħakma taʼ Kristu permezz tas-​Saltna t’Alla. Int u l-​familja tiegħek ħadtu passi simili?

21-24. (a) Il-​Qorti Suprema tal-​Kanada kif waslet għal deċiżjoni rimarkevoli dwar il-​minorenni u l-​użu tad-​demm? (b) Dan il-​każ kif jistaʼ jkun t’inkuraġġiment għall-​qaddejja żgħażagħ taʼ Ġeħova?

²¹ Il-​Kanada. Normalment, il-​qrati jirrikonoxxu d-​dritt tal-​ġenituri li jiddeċiedu l-​aħjar kura medika għal uliedhom. Kultant, il-​qrati saħansitra ddeċidew li minorenni matur jistaʼ jieħu deċiżjonijiet mediċi għalih innifsu. Dan kien minnu fil-​każ t’April Cadoreth. Meta kellha 14-​il sena, April iddaħħlet l-​isptar għax kienet qed titlef ħafna demm minn ġewwa. Ftit xhur qabel, kienet imliet Dokument tad-​Direttiva Medika bil-​Quddiem u fih qalet li anke f’każ t’emerġenza ma riditx trasfużjoni tad-​demm. It-​tabib li kien qed jieħu ħsiebha injora x-​xewqat li April kienet esprimiet b’mod ċar u pprova jikseb permess mill-​qorti biex jagħtiha d-​demm.  Kontra r-​rieda tagħha, ġiet mogħtija tliet boroż ċelluli ħomor tad-​demm. April iktar tard qalet li għaliha kienet qisha ġiet stuprata.

²² April u l-​ġenituri tagħha fetħu każ il-​qorti. Wara sentejn, il-​każ tressaq quddiem il-​Qorti Suprema tal-​Kanada. Għalkemm April teknikament tilfet il-​każ biex tinbidel il-​liġi tal-​pajjiż, il-​Qorti qatgħetha li kellhom jitħallsulha l-​ispejjeż legali. Ukoll, qatgħetha favuriha u favur minorenni maturi oħra li jistgħu jipprovaw jiksbu d-​dritt li jiddeċiedu għalihom infushom liema kura medika se jaċċettaw. Il-​Qorti stqarret: “Fil-​kuntest tal-​kura medika, żgħażagħ taħt is-​16-​il sena għandhom jitħallew jipprovaw juru li l-​opinjonijiet tagħhom dwar ċerta kura medika qed jittieħdu b’ċerta maturità u bi ħsieb minn qabel mingħajr ma jiġu influwenzati minn ħaddieħor.”

²³ Dan il-​każ hu sinifikanti għax il-​Qorti Suprema tkellmet dwar id-​drittijiet legali tal-​minorenni maturi. Qabel din id-​deċiżjoni, qorti Kanadiża setgħet tagħti permess li tingħata xi kura medika lil tifel jew tifla taħt is-​16-​il sena jekk  il-​qorti ħasbet li l-​kura kienet fl-​aħjar interessi tat-​tifel jew tifla. Imma wara li ttieħdet din id-​deċiżjoni, qorti ma setgħetx tagħti l-​permess tagħha għal xi kura li tmur kontra x-​xewqa taʼ żagħżugħ taħt is-​16-​il sena jekk l-​ewwel ma tkunx tatu ċ-​ċans li juri li hu matur biżżejjed biex jiddeċiedi għalih innifsu.

²⁴ Dan il-​każ dam għaddej tliet snin—kien taʼ min jagħmlu dan l-​isforz? Skont April, li issa taqdi bħala pijuniera regulari u għandha saħħa tajba, “Iva!” Hi tgħid: “Tgħidx kemm jien ferħana li kelli sehem żgħir f’li nipprova nigglorifika isem Alla u noħroġ lil Satana taʼ giddieb.” L-​esperjenza t’April turi li ż-​żgħażagħ tagħna jistgħu jieħdu waqfa kuraġġuża u juru li huma ċittadini ġenwini tas-​Saltna t’Alla.—Mt. 21:16.

25, 26. Liema problema tqum kultant f’każ taʼ divorzju?

²⁵ Ġeħova jafda l-​ġenituri bir-​responsabbiltà li jrabbu lil uliedhom skont il-​livelli tiegħu. (Dt. 6:6-​8; Efes. 6:4) Dan l-​inkarigu hu taʼ sfida, imma jistaʼ jsir ħafna iktar taʼ sfida f’każ taʼ divorzju. Il-​ġenituri jistaʼ jkollhom opinjonijiet differenti ferm dwar kif għandhom irabbu t-​tfal. Pereżempju, ġenitur li hu Xhud żgur iħoss li t-​tfal għandhom jitrabbew skont il-​livelli Kristjani, filwaqt li ġenitur li mhuwiex Xhud għandu mnejn ma jaqbilx maʼ dan. Ovvjament, il-​ġenitur li hu Xhud għandu jifhem u jirrispetta l-​fatt li filwaqt li d-​divorzju jġib fi tmiem ir-​relazzjoni bejn il-​miżżewġin, dan ma jġibx fi tmiem ir-​relazzjoni bejn il-​ġenituri u wliedhom.

²⁶ Il-​ġenitur li mhuwiex Xhud għandu mnejn jiftaħ każ il-​qorti biex jieħu l-​kustodja tat-​tfal ħalli jkun jistaʼ jikkontrolla t-​trobbija reliġjuża tagħhom. Xi ġenituri jisħqu li hu taʼ ħsara għat-​tfal li jitrabbew bħala Xhieda taʼ Ġeħova. Forsi jsostnu li t-​tfal se jiċċaħħdu miċ-​ċelebrazzjonijiet t’għeluq sninhom u festi oħra, u li jekk tinqalaʼ emerġenza medika ma jingħatawx trasfużjoni tad-​demm “li tistaʼ ssalvalhom ħajjithom.” Għall-​grazzja t’Alla, ħafna qrati jqisu x’inhu l-​aħjar għat-​tfal minflok ma jqisu jekk ir-​reliġjon taʼ xi ħadd mill-​ġenituri hix taʼ ħsara. Ejja naraw xi eżempji.

27, 28. Il-​Qorti Suprema t’Ohio kif wieġbet għall-​akkuża li kien ikun taʼ ħsara għal tifel jekk dan jitrabba bħala Xhud taʼ Ġeħova?

²⁷ L-​Istati Uniti. Fl-​1992, il-​Qorti Suprema t’Ohio kkunsidrat każ li fih missier li ma kienx Xhud qal li kien ikun taʼ ħsara għal ibnu jekk dan jitrabba bħala wieħed mix-​Xhieda taʼ Ġeħova. Il-​qorti li semgħet il-​każ qabel il-​Qorti Suprema kienet qablet miegħu u tat il-​kustodja lill-​missier. L-​omm, Jennifer Pater, setgħet iżżur lit-​tifel, imma ntqalilha li ma setgħetx “tgħallem . . . lit-​tifel it-​twemmin tax-​Xhieda taʼ Ġeħova bl-​ebda mod.” Din l-​ordni tant kienet vaga li setgħet tiġi mifhuma li tfisser li Oħtna Pater lanqas ma setgħet titkellem maʼ binha, Bobby, dwar il-​Bibbja jew il-​livelli morali  tagħha! Tistaʼ timmaġina kif ħassitha? Jennifer iddispjaċieha għall-​mewt, imma qalet li tgħallmet tkun paċenzjuża u tistenna biex Ġeħova jaġixxi. Hi tiftakar: “Ġeħova dejjem kien hemm għalija.” L-​avukat tagħha, megħjuna mill-​organizzazzjoni taʼ Ġeħova, appellat lill-​Qorti Suprema t’Ohio.

²⁸ Il-​Qorti Suprema ma qablitx mad-​deċiżjoni tal-​qorti l-​oħra u qalet li “l-​ġenituri għandhom dritt fundamentali li jedukaw lil uliedhom, inkluż li jgħallmuhom il-​livelli morali u reliġjużi tagħhom.” Il-​Qorti qalet li sakemm m’hemmx evidenza li l-​valuri reliġjużi li jħaddnu x-​Xhieda taʼ Ġeħova huma taʼ ħsara għall-​benesseri fiżiku u mentali tat-​tifel, il-​qorti ma kellha l-​ebda dritt li tillimita d-​drittijiet li ġenitur ikollu l-​kustodja minħabba r-​reliġjon. Il-​Qorti ma sabet l-​ebda evidenza taʼ dan it-​tip.

29-31. (a) Oħtna fid-​Danimarka għala tilfet il-​kustodja tat-​tifla? (b) Il-​Qorti Suprema tad-​Danimarka kif qatgħet il-​każ?

²⁹ Id-​Danimarka. Anita Hansen sabet ruħha f’sitwazzjoni simili meta l-​eks raġel tagħha fetaħ kawża l-​qorti ħalli jikseb il-​kustodja tat-​tifla tagħhom, Amanda, li kellha sebaʼ snin. Għalkemm il-​qorti lokali kienet tat lil Oħtna Hansen il-​kustodja tat-​tifla fis-​sena 2000, missier Amanda appella lill-​Qorti Superjuri, u din marret kontra l-​qorti lokali u tat il-​kustodja lill-​missier. Il-​Qorti Superjuri rraġunat li peress li l-​ġenituri kellhom ħarsa differenti lejn il-​ħajja minħabba t-​twemmin reliġjuż tagħhom, il-​missier kien ikun  f’pożizzjoni aħjar biex jiddeċiedi liema reliġjon għandha tħaddan bintu. Bażikament, Oħtna Hansen tilfet il-​kustodja taʼ Amanda għax kienet waħda mix-​Xhieda taʼ Ġeħova!

³⁰ Matul din is-​sitwazzjoni diffiċli, Oħtna Hansen kultant tant kienet imnikkta li lanqas kienet taf għal xiex taqbad titlob. “Imma,” hi tgħid, “il-​kliem f’​Rumani 8:26 u 27 kien sors kbir taʼ faraġ għalija. Dejjem ħassejt li Ġeħova fehem x’ridt ngħid. Żamm għajnejh fuqi u dejjem kien hemm għalija.”—Aqra Salm 32:8; Isaija 41:10.

³¹ Oħtna Hansen appellat lill-​Qorti Suprema tad-​Danimarka. Il-​Qorti qalet hekk fid-​deċiżjoni tagħha: “Ittieħdet deċiżjoni dwar min għandu jieħu l-​kustodja tat-​tifla wara li ġie eżaminat b’mod speċifiku xi jkun l-​aħjar għat-​tifla.” Ukoll, il-​Qorti qalet li għandu jiġi deċiż min ikollu l-​kustodja skont kif kull ġenitur jittratta mal-​problemi, u mhux fuq il-​bażi tad-​“duttrini u twemmin” tax-​Xhieda taʼ Ġeħova. Oħtna Hansen ħadet ir-​ruħ meta l-​Qorti rrikonoxxiet li kienet omm tajba u reġgħet tatha l-​kustodja taʼ Amanda.

32. Il-​Qorti Ewropea tad-​Drittijiet tal-​Bniedem kif ipproteġiet lill-​ġenituri li huma Xhieda kontra l-​preġudizzju?

³² Diversi pajjiżi fl-​Ewropa. F’xi każijiet, id-​dibattiti legali dwar il-​kustodja tat-​tfal kellhom imorru lil hinn mill-​iktar qrati superjuri tal-​pajjiż. Il-​Qorti Ewropea tad-​Drittijiet tal-​Bniedem (QEDB) ikkunsidrat din il-​kwistjoni wkoll. F’żewġ każijiet, il-​QEDB għarfet li l-​qrati tal-​pajjiż kienu ttrattaw lill-​ġenituri li huma Xhieda differenti minn ġenituri li mhumiex Xhieda sempliċement għax għandhom reliġjon differenti. Il-​QEDB qalet li trattament bħal dan hu preġudikat u qatgħetha li “distinzjoni bbażata fuq differenza fir-​reliġjon biss mhix aċċettabbli.” Omm li hi Xhud u li bbenefikat minn deċiżjoni bħal din mill-​QEDB esprimiet kemm ħassitha aħjar, u qalet: “Kont inħossni vera mweġġgħa meta kont niġi akkużata li qed nagħmel ħsara lil uliedi, meta kulma kont qed nipprova nagħmel kien li nagħtihom dak li naħseb li hu l-​aħjar għalihom—jiġifieri, trobbija Kristjana.”

33. Ġenituri li huma Xhieda kif jistgħu japplikaw il-​prinċipju f’​Filippin 4:5?

³³ Ovvjament, ġenituri li huma Xhieda u li għaddejjin minn każijiet legali li jisfidaw id-​dritt tagħhom li jnaqqxu livelli Bibliċi f’qalb uliedhom, jagħmlu l-​almu tagħhom biex ikunu raġunevoli. (Aqra Filippin 4:5.) Bħalma huma japprezzaw li jkollhom id-​dritt li jħarrġu lil uliedhom fil-​mogħdijiet t’Alla, hekk ukoll jirrikonoxxu li l-​ġenitur li mhux Xhud, jekk irid, għandu kull dritt li hu wkoll iħarreġ lil uliedu. Ġenitur li hu Xhud kemm jieħu bis-​serjetà r-​responsabbiltà li jħarreġ lit-​tfal tiegħu?

34. Illum, il-​ġenituri Kristjani kif jibbenefikaw mill-​eżempju tal-​Lhud fi żmien Neħemija?

³⁴ Nistgħu nitgħallmu ħafna minn eżempju fi żmien Neħemija. Il-​Lhud ħadmu iebes biex isewwu u jibnu mill-​ġdid is-​swar taʼ Ġerusalemm. Kienu jafu li jekk jibnuhom se jipproteġu lilhom infushom u lill-​familji tagħhom mill-​għedewwa  taʼ madwarhom. Għal din ir-​raġuni, Neħemija ħeġġiġhom: “Iġġieldu għal ħutkom, għal uliedkom subien u bniet, in-​nisa tagħkom u djarkom.” (Neħ. 4:14) Għalhekk, dawn il-​Lhud daħlu għax-​xogħol b’ruħhom u b’ġisimhom. Bl-​istess mod illum, ġenituri li huma Xhieda taʼ Ġeħova jħabirku biex irabbu lil uliedhom fit-​triq tal-​verità. Jafu li wliedhom huma bombardjati minn influwenzi ħżiena fl-​iskola u fl-​akkwati fejn jgħixu. Dawn l-​influwenzi jistgħu anki jidħlu fid-​dar inkiss inkiss permezz tal-​mezzi tax-​xandir. Ġenituri, tinsewx li hu worth it li tagħmlu kull sforz biex tiġġieldu għal uliedkom ħalli dawn jitrabbew f’ambjent taʼ sigurtà fejn jistgħu jikbru spiritwalment.

35, 36. X’benefiċċji ksibna bħala Xhieda taʼ Ġeħova talli ġġilidna għad-​drittijiet legali tagħna, u x’int determinat li tagħmel?

³⁵ Ġeħova ċertament li bierek l-​isforzi tal-​organizzazzjoni tiegħu fi żmienna fil-​ġlieda għad-​dritt li nqimu bil-​libertà. Billi ġġieldu għad-​drittijiet legali, in-​nies t’Alla spiss setgħu jagħtu xhieda qawwija fil-​qorti u lill-​pubbliku inġenerali. (Rum. 1:8) Riżultat tajjeb ieħor tal-​ħafna rebħiet legali hu li jissaħħew id-​drittijiet ċivili taʼ ħafna wħud li mhumiex Xhieda. Però, bħala n-​nies t’Alla, m’aħniex moħħna f’li nbiddlu s-​soċjetà u lanqas f’li tgħaddi tagħna. L-​akbar raġuni għala x-​Xhieda taʼ Ġeħova ġġieldu għad-​drittijiet legali tagħhom fil-​qrati kienet biex jistabbilixxu u jressqu ’l quddiem il-​qima pura.—Aqra Filippin 1:7.

³⁶ Jalla qatt ma nieħdu ħafif ħafif il-​lezzjonijiet tal-​fidi li nistgħu nitgħallmu minn dawk li ġġieldu għal-​libertà li jqimu lil Ġeħova! Ukoll, ejja nibqgħu leali u nkunu fiduċjużi li Ġeħova qed jappoġġa x-​xogħol tagħna u qed ikompli jsaħħaħna biex nagħmlu r-​rieda tiegħu.—Is. 54:17.