Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

MUTU 15

Kuchitapo Kanthu Kuti Tisopenge Mwakufwatuka

Kuchitapo Kanthu Kuti Tisopenge Mwakufwatuka

FUNDO YIKURU MU MUTU UWU

Umo Khristu wawovwilira awo ŵakumulondezga para ŵachitapo kanthu mwakuti ŵaŵe ŵanangwa kulondezga malango gha Chiuta

1, 2. (a) Kasi muli na ukaboni wuli kuti muli ŵenekaya ŵa Ufumu wa Chiuta? (b) Chifukwa wuli Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakuchitapo kanthu mwakuti ŵasopenge mwawanangwa?

KASI muli ŵenekaya ŵa Ufumu wa Chiuta? Enya, chifukwa ndimwe yumoza wa Ŵakaboni ŵa Yehova. Kweni muli na ukaboni wuli kuti muli ŵenekaya? Ukaboni wake ni pasipoti yayi, panji vikalata vya boma. Ukaboni ni umo mukuchitira pakusopa Yehova Chiuta. Para tikuti chisopa chaunenesko tikunena ivyo mukugomezga pera yayi. Tikwenera kuchita ivyo tikugomezga. Tikwenera kupulikira malango gha Ufumu wa Chiuta. Pa chilichose icho tikuchita, tikughanaghanira dankha icho Chiuta wakukhumba. Ndimo tikuchitira pakulera ŵana, na para talwara ndipo tikukhumba wovwiri ku chipatala.

2 Ndipouli, ni ŵanthu wose yayi ŵakutipulikiska para tikuchita ivyo vikukhumbikwa mwakuti tilutilire kuŵa ŵenekaya ŵa Ufumu wa Chiuta. Nyengo zinyake maboma ghakutijandizga kusopa, ndipo ghanyake ghakutikanizga. Ntheura pakuŵa ŵanthu ŵakujilambika kwa Khristu, tikuchitapo kanthu mwakuti tiŵe ŵanangwa kulondezga malango gha Khristu, Fumu yithu. Kasi ichi ntchakuzizika? Yayi. Kale napo, ŵanthu ŵa Yehova ŵakachitangapo kanthu kuti ŵasopenge mwawanangwa.

3. Kasi ŵanthu ŵa Chiuta ŵakaŵa mu ulwani wuli mu nyengo ya Fumukazi Esitere?

3 Mu nyengo ya Fumukazi Esitere, ŵanthu ŵa Chiuta ŵakenera kuchitapo kanthu kuti ŵaleke kuparanyika. Chifukwa? Nduna yikuru Hamani yikaphalira Themba Ahasuweru kuti Ŵayuda wose awo ŵakaŵa mukati mu mphaka za ufumu wa themba ŵakomeke chifukwa ‘malango ghawo [ghakaŵa] ghakupambana na gha ŵanthu ŵanyake wose.’ (Est. 3:8, 9, 13) Kasi Yehova wakaŵaleka ŵekha ŵateŵeti ŵake? Yayi, wakatumbika ivyo Esitere na Modekayi ŵakachita pakutolera nkhani iyi kwa themba kuti ŵanthu ŵa Chiuta ŵapone.—Est. 9:20-22.

4. Kasi tisambirenge vichi mu mutu uwu?

4 Mazuŵa ghano ke? Mu Mutu uwo wajumpha tikawona kuti nyengo zinyake ŵamazaza ŵakuwukira Ŵakaboni ŵa Yehova. Mu Mutu uwu tiwonenge ivyo maboma ghachita pakuyezga kutijandizga kusopa. Tiwonenge fundo zitatu: (1) kuvikilira wanangwa withu pakuŵa gulu lakumanyikwa makora na kusopa umo takhumbira, (2) kuvikilira wanangwa withu kuti para taluta ku chipatala ŵatovwirenge kuyana na ivyo tikusambira mu Baibolo (3) kuvikilira wanangwa wakuti ŵapapi ŵalerenge ŵana mu nthowa za Yehova. Pa fundo yiliyose, tiwonenge umo ŵenekaya ŵa Ufumu wa Khristu ŵachitira mwakuti ŵavikilire wenekaya wawo na umo Chiuta waŵatumbikira.

Kuŵa Gulu Lakumanyikwa

5. Chifukwa wuli ntchiwemi kuti Ŵakhristu ŵalembeskenge ku boma?

5 Kasi ntchakukhumbikwa nadi kuti Boma ndilo litizomerezge kusopa Yehova? Yayi, kweni para talembeska ku boma tikufwatuka kusopa. Tikufwatuka kuwungana mu Nyumba za Ufumu na Malo gha Ungano, kupanga na kuchemeska mabuku, kweniso tikupharazga makani ghawemi pakweru. Mu vyaru vinandi Ŵakaboni ŵa Yehova ŵali kulembeska ku boma, ndipo nawo mbakuzomerezgeka na dango kuchita milimo yawo. Kweni ŵakuchita wuli usange boma likuŵakanira kulembeska panji kuŵapoka wanangwa unyake?

6. Ni suzgo wuli yikasanga Ŵakaboni ku Australia m’ma 1940?

6 Australia. M’ma 1940, bwana mukuru wa charu cha Australia wakati Ŵakaboni ŵakughanaghana vyaŵekha pa nkhani ya nkhondo iyo yikachitikanga mu vyaka ivyo. Ntheura ŵakakanizgika kuchita milimo yawo. Ŵakatondekanga kuwungana na kupharazga pakweru, ŵakajara ofesi, ndipo boma likapoka Nyumba za Ufumu. Ukaŵanga mulandu kuŵa na buku lakuyowoya vya Baibolo. Ntheura ŵakasopanga mwakubisilizga vyaka vinandi. Kweni paumaliro vinthu vikasintha. Pa Juni 14, 1943, khoti Likuru mu Australia likawuskapo dango lakukanizga Ŵakaboni.

7, 8. Kasi ŵabali ŵithu ku Russia ŵakachita vichi kuti ŵasopenge mwawanangwa?

7 Russia. Boma ilo likaŵapo kale likakanizga Ŵakaboni ŵa Yehova kusopa. Kweni mu 1991 ŵakazomerezgeka kulembeska. Mwaŵi uwu ukajulika chifukwa vyaru ivyo vikaŵa mu Soviet Union vikagaŵikana, ntheura mu 1992 Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakaŵaso chisopa chakumanyikwa. Kweni pakatora nyengo yayi, ŵanyake, chomenechomene ŵalara ŵa Tchalitchi la Orthodox, ŵakakwiya kuwona kuti ŵanthu ŵakuthilimukira mu mpingo withu. Ŵakaŵajulira milandu Ŵakaboni ŵa Yehova mwakulondezgana waka, ndipo yose pamoza yikakwana 5. Ivi vikachitika pakati pa 1995 na 1998. Pa milandu yose iyi, khoti likati pakaŵavya ukaboni wakuti tili ŵakubuda. Kweni ŵalwani ŵakalekapo waka yayi, ntheura mu 1998, ŵakajura mulandu unyake. Pakwamba Ŵakaboni ŵakatonda pa mulandu uwu, kweni ŵalwani ŵakasuska ivyo khoti likadumura na kuchita apilu, ntheura paumaliro Ŵakaboni ŵakatondeka pa mulandu uwu mu 2001. Kweni mulandu uwu ukawelera ku khoti mu Okutobala chaka chenechicho, ndipo pakudumura mu 2004, khoti likati wupu uwo Ŵakaboni ŵakalembeska umare mu Moscow, ndipo ŵakakanizgika kusopa.

8 Ntheura ŵanthu ŵakamba kusuzga Ŵakaboni. (Ŵerengani 2 Timote 3:12.) Ŵakaŵawofyanga na kuŵatimba wuwo. Ŵakaŵapokanga mabuku; kuŵakanizga kuchita renti panji kuzenga nyumba zakusoperamo. Ŵabali ŵithu ŵakasokwa chomene nyengo iyo. Mu 2001, Ŵakaboni ŵakadandawura ku European Court of Human Rights (ECHR), Khoti ilo likuvikilira wanangwa wa ŵanthu ku Europe. Mu 2004 ŵakalilongosolera vinyakeso Khoti ili. Mu 2010, khoti la ECHR likadumura mulandu. Likasanga kuti boma la Russia likuŵagololera waka Ŵakaboni ŵa Yehova. Likakana ivyo ghakadumura makhoti ghanyake, chifukwa pakaŵavya ukaboni wakuti Ŵakaboni ŵakaŵa ŵakubuda. Kweniso Khoti likati icho boma likachitira vyose ivi chikaŵa chakuti liŵapoke waka wanangwa Ŵakaboni. Ntheura Khoti likaŵazomerezgaso kusopa mwawanangwa. Ŵalara ŵa boma la Russia ŵakuchedwa kuchitapo kanthu pa ivyo Khoti likayowoya, ndipouli, ŵanthu ŵa Chiuta mu charu ichi ŵakhozgeka chifukwa cha ivyo vikadumulika na ECHR.

Titos Manoussakis (Wonani ndime 9)

9-11. Kasi ŵanthu ŵa Yehova ŵakachita vichi ku Greece mwakuti ŵaŵe ŵanangwa kusopera lumoza? Kasi vili kumara wuli?

9 Greece. Mu 1983, Titos Manoussakis wakachita renti chipinda mu Heraklion, ku Crete, mwakuti Ŵakaboni ŵa Yehova ŵawunganengemo. (Heb. 10:24, 25) Kweni pakatora nyengo yayi, muliska wa Orthodox wakadandawura ku ŵalara ŵa boma kuti Ŵakaboni ŵakunanga kukumana mu chipinda icho. Chifukwa? Ŵati chifukwa chakuti vigomezgo vya Ŵakaboni vikupambana na vya tchalitchi la Orthodox. Boma likamba kufumbilira vya Titos na Ŵakaboni ŵanyake ŵatatu kuti ŵawone usange ŵali na milandu. Ŵakaŵalipiska na kuŵagwiliska jele myezi yiŵiri. Kweni pakuŵa ŵenekaya ŵa Ufumu wa Chiuta, Ŵakaboni ŵakawona kuti boma likananga kuchita ivi, chifukwa nawo ŵakaŵa ŵanangwa kusopa. Pa chifukwa ichi, ŵakadandawura ku makhoti, ndipo paumaliro nkhani yikafika ku ECHR.

10 Mu 1996, Khoti la ECHR likadumura mulandu, ndipo soni zikaŵakora awo ŵakatinkhanga chisopa chaunenesko. Khoti likati “Kuyana na dango la Greece, Ŵakaboni ŵa Yehova ‘ni mpingo wakumanyikwa.’” Ntheura ivyo ghakadumura makhoti ghachoko vikaŵa vyambura ntchito, chifukwa “kukaŵa kuŵapoka wanangwa wakuti ŵasopenge.” Kweniso Khoti likati boma lilije udindo wakuti lisandenge vigomezgo vya chisopa panji kuwona usange ivyo chikuchita ni vyakwenelera.” Ntheura chilango cha Ŵakaboni chikamara, ndipo ŵakambaso kusopa mwakufwatuka.

11 Nangauli mulandu uwu ukenda makora, kweni vinthu vikasintha yayi mu Greece. Mu 2012, mu tawuni ya Kassandreia khoti linyake likadumura mulandu wanthena uwu, uwo ukatora vyaka 12. Uyo wakadandawura pa mulandu uwu wakaŵa muliska wa tchalitchi la Orthodox. Mphara ya Boma, ilo ni khoti likuru chomene mu charu ichi likakhalira kumanyuma ŵanthu ŵa Chiuta. Khoti likayowoya kuti lachita nthena chifukwa charu cha Greece chikuŵapa wanangwa ŵanthu ŵake kuti ŵasopenge. Kweniso likasuska ivyo ŵakudandawura ŵakatemwanga kuyowoya, vyakuti Ŵakaboni ŵa Yehova ni mpingo wambura kumanyikwa makora. Khoti likati: “Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakuphalira ŵanthu vigomezgo vyawo.” Ŵakhristu mu mpingo wa Kassandreia mbakukondwa chifukwa sono ŵakuwungana mu Nyumba ya Ufumu yawo na yawo.

12, 13. Kasi boma la France ‘likata wuli suzgo mu zina la dango’? Kasi vili kumara wuli?

12 France. Ŵanyake awo ŵakutinkha ŵanthu ŵa Chiuta ‘ŵakwata suzgo mu zina la dango.’ (Ŵerengani Salimo 94:20.) M’ma 1990, ŵakuwona vya misonkho mu France ŵakamba kuwona umo chikwendera chuma cha wupu wa Ŵakaboni ŵa Yehova (Association Les Témoins de Jéhovah), uwo ngwakumanyikwa makora ku boma. Nduna ya boma iyo yikakhwaskika na nkhani iyi yikavumbura icho boma likachitiranga ivi, yikati: “Tingajara wupu uwu panji kumupani milandu . . . iyo yingatimbanizga ntchito zinu mu charu chithu, panji mungalekerathu waka.” Nangauli ŵakasanga kuti vyose vikwenda makora, ŵalara ŵa boma ŵakati wupu wa Ŵakaboni ŵa Yehova wambe kupeleka msonkho ukuru chomene. Ivi vichitikenge nadi, mphanyi ŵabali ŵithu ŵakajara waka ofesi na kuguliska nyumba izo zikaŵapo kuti ŵapeleke msonkho uwu. Nangauli vikaŵa nthena, ŵanthu ŵa Chiuta ŵakathera yayi. Ŵakaboni ŵakaluta ku khoti na nkhani iyi, ndipo paumaliro ŵakadandawura ku ECHR mu 2005.

13 Khoti likadumura mulandu uwu pa Juni 30, 2011. Ilo likati ŵanthu mbanangwa kusopa, ntheura boma lilije mazaza ghakuti liwonenge usange ivyo chisopa chikugomezga panji kuchita ni vyakwenelera, kupaturako usange pali vifukwa vyanadi. Kweniso Khoti likati: “Icho boma likakhumbanga pakulipiska wupu uwu ntchakuti liwupoke chuma chake, ndipo Ŵakaboni wose ŵaleke kufwatuka pakusopa. Khoti likakolerana chimoza na kukhalira kumanyuma Ŵakaboni ŵa Yehova. Boma likawezgera wupu wa Ŵakaboni ŵa Yehova msonkho uwo likapoka na kusazgirapo zapachanya, ndipo ŵanthu ŵa Yehova ŵakakondwa chomene. Kweniso pakwamba boma likapoka maofesi gha Ŵakaboni ŵa Yehova, ndipo nagho likawezga.

Mungalombera ŵabali na ŵadumbu awo boma likuŵakanizga kusopa

14. Kasi mungaŵawovwira wuli ŵabali kuti ŵasopenge mwawanangwa?

14 Nga umo vikaŵira na Esitere na Modekayi, ŵanthu ŵa Yehova mazuŵa ghano ŵakuvikilira wanangwa wakuti ŵasopenge mwakuyana na umo Chiuta wakukhumbira. (Est. 4:13-16) Kasi namwe mungawovwirapo? Enya. Mungalombera ŵabali na ŵadumbu awo boma likuŵakanizga kusopa ndipo ŵakudandawura ku khoti kuti vinthu vinyoloke. Malurombo agha ghakovwira chomene ŵabali na ŵadumbu ŵithu awo ŵali mu suzgo. (Ŵerengani Yakobe 5:16.) Kasi Yehova wakuzgora malurombo agha? Enya, wakuzgora, lekani makhoti ghakutikhalira kumanyuma.—Heb. 13:18, 19.

Para Taluta ku Chipatala

15. Chifukwa wuli ŵanthu ŵa Chiuta ŵakukana ndopa?

15 Mu Mutu 11 tikasambira kuti ŵenekaya ŵa Ufumu wa Chiuta ŵasambira ivyo Baibolo likuyowoya pa nkhani ya ndopa. Pa chifukwa ichi, ŵakuziŵizga ndopa. Ŵakukana kuchita ivyo ŵanandi ŵakuchita nazo. (Gen. 9:5, 6; Lev. 17:11; ŵerengani Milimo 15:28, 29.) Nangauli tikukana kupokera ndopa, khumbo lithu ndakuti ŵatovwirenge makora ku chipatala, ise pamoza na ŵabali ŵithu, chikuru ŵatovwira mwakuyana na malango gha Chiuta. Makhoti ghakuru chomene mu vyaru vinandi ghakumanya kuti ŵanthu mbanangwa kuzomera panji kukana nthowa yakuchizgira chifukwa cha njuŵi panji ivyo ŵakugomezga. Kweni mu vyaru vinyake ŵanthu ŵa Chiuta ŵakusanga suzgo pa nkhani iyi. Tiyeni tiwone.

16, 17. Kasi ŵakachita nayo wuli mudumbu withu ku Japan apo ŵakamovwiranga ku chipatala? Kasi Chiuta wakazgora wuli malurombo ghake?

16 Japan. Misae Takeda, mama wa vyaka 63 wakakhumbikwiranga opareshoni yikuru. Pakuŵa mwenekaya wa Ufumu wa Chiuta, wakalongosolera dokotala kuti wamovwire kwambura ndopa. Kweni pakati pajumpha myezi, wakapulika kuti ŵakamupa ndopa pa nyengo ya opareshoni. Wakawona kuti ŵamubudira na kumupusika, ntheura Mudumbu Takeda wakakaka madokotala mu Juni 1993. Nangauli wakaŵa wakuzika, kweni wakaŵa na chipulikano chakukhora. Wakayowoya ukaboni wake mwachikanga panthazi pa ŵanthu ŵanandi mu khoti. Wakimilira nyengo yitali, kujumpha ora limoza, nangauli wakaŵa mulwarilwari. Mwezi umoza kufuma apo wakalutira ku khoti kaumaliro, mudumbu uyu wakafwa. Nase tikudokera kuŵa na chikanga kweniso chipulikano chanthena. Iyo wakati wakaŵeyeleranga Yehova kuti wamutumbike pa mulandu uwu. Wakaŵa na chigomezgo chose kuti Chiuta wamuzgorenge. Kasi wakazgora nadi?

17 Vyaka vitatu kufuma apo Mudumbu Takeda wakafwira, Khoti Likuru Chomene mu Japan likadumura kuti ŵakabuda nadi kumupa ndopa mwakupambana na khumbo lake. Khoti likadumura mulandu uwu pa Febuluwale 29, 2000. Likati munthu “ni mwanangwa kusankha” umo ŵangamovwilira, ndipo “ntchakuzirwa kupulikira.” Tikuwonga kuti Mudumbu uyu wakalimbikira kuvikilira wanangwa wakuti munthu waŵenge mwanangwa kusankha umo ŵangamovwilira ku chipatala mwakuyana na njuŵi yake. Ntheura Ŵakaboni ku Japan mbanangwa kupokera wovwiri ku chipatala kwambura kopa kuti ŵaŵapenge ndopa.

Pablo Albarracini (Wonani ndime 18 m’paka 20)

18-20. (a) Kasi Khoti Likuru Chomene mu Argentina lawovwira wuli kuti ŵanthu ŵaŵenge ŵanangwa kukana ndopa para ŵali na kadi? (b) Pa nkhani ya ndopa, tingalongora wuli kuti tikupulikira Khristu pakuŵa Themba?

18 Argentina. Kasi ŵenekaya ŵa Ufumu ŵanganozgekera wuli kuti nanga ŵangatondeka kuyowoya, dokotala waŵawovwire mwakuyana na khumbo lawo? Tingayegha chikalata chakuzomerezgeka icho chingatiyowoyera para vyasuzga nga umo wakachitira Pablo Albarracini. Mu Meyi 2012, ŵankhungu ŵakakhumbanga kumwibira ndipo ŵakamulasa na futi kanandi waka. Ŵanthu ŵakamutolera ku chipatala, kweni mweneko wakamanyanga yayi icho chikuchitika. Wakaŵa kuti wangayowoya yayi kuti wakukana ndopa. Kweni wakaŵa na kadi ilo wakasayina vyaka vinayi pambere ivi vindachitike. Kuyana na umo wakaŵira, madokotala ghanyake ghakati wakakhumbikwiranga ndopa, ndipouli, wose ŵakakolerana kuti ŵapulikire ivyo mwenecho wakakhumbanga. Kweni awiske, awo Mbakaboni yayi, ŵakatora chikalata ku khoti chakuzomerezga madokotala kumupa ndopa mwakupambana na khumbo lake.

19 Loya uyo wakimira muwoli wa Pablo wakachita apilu mwaluŵiro. Mu maora ghachoko waka, khoti likasuska ivyo likadumura khoti lichoko na kuyowoya kuti ŵalondezge ivyo mulwari wakukhumba. Awiske Pablo ŵakadandawura ku Khoti Likuru Chomene mu charu ichi. Ndipouli, Khoti Likuru Chomene nalo likawona kuti pakaŵavya “chifukwa chakukanira ivyo [vikalembeka mu kadi la Pablo vyakuti ŵaleke kumupa ndopa], chifukwa wakamanyanga ivyo wakuchita pakulemba ivi, nakuti wakaŵa mwanangwa kuchita nthena.” Kweniso Khoti likati: “Munthu mulara waliyose wangalemberathu ivyo wakukhumba kuti madokotala ghachite, kweniso wangakana panji kuzomera ivyo madokotala ghayowoya . . . Ntheura uyo wakumovwira wakwenera kupulikira.”

Kasi imwe muli kusayina kadi la ndopa?

20 Mubali Pablo Albarracini wali makora sono. Iyo na muwoli wake mbakukondwa kuti ŵakasayina makadi ghakuyowoya vya umoyo wawo. Ntchipusu kusayina, ndipouli, uwu mbukaboni wankhongono wakuti ŵakupulikira Khristu, uyo ni Themba la Ufumu wa Chiuta. Kasi imwe na ŵamunyumba yinu muli kusayina makadi?

April Cadoreth (Wonani ndime 21 m’paka 24)

21-24. (a) Kasi vikenda wuli kuti Khoti Likuru Chomene mu Canada lidumure icho dokotala wakwenera kuchita pakovwira ŵawukirano, kweniso pa nkhani ya ndopa? (b) Kasi nkhani iyi yikuŵakhozga wuli ŵawukirano awo ŵakuteŵetera Yehova?

21 Canada. Makhoti mu charu ichi ghakumanya kuti ŵapapi mbanangwa kusankha umo dokotala wangawovwilira ŵana ŵawo. Nakuti nyengo zinyake makhoti ghakuzomerezga kuti mwana uyo wakumanya icho wakuchita wayowoye yekha umo dokotala wangamovwilira. Ndivyo wakachita April Cadoreth. Apo wakaŵa na vyaka 14, ŵakamugoneka mu chipatala chifukwa ndopa zikendanga makora yayi mu thupi. Pambere wandize ku chipatala, wakalemberathu kadi la Mazaza gha Mwimiliri pa Umoyo Wane, ndipo wakalembapo kuti ŵaleke kumupa ndopa nanga vingasuzga. Dokotala uyo wakamovwiranga wakazerezga ivyo April wakalemba na kupempha khoti kuti lizomerezge kumupa ndopa. Ŵakamupa ndopa mwakupambana na ivyo wakakhumbanga. April wakati ivyo ŵakachita apa vikayana waka na kumukolelera.

22 April na ŵapapi ŵake ŵakadandawura ku makhoti kuti urunji uwoneke. Pakati pajumpha vyaka viŵiri, mulandu uwu ukafika ku Khoti Likuru Chomene mu Canada. Nangauli April wakamangara, dango la charu cha Canada lindasinthe pa nkhani ya kovwira ŵalwari. Ndipouli, Khoti likadumura kuti ŵamuwezgere April ndalama izo wakanangira pa mulandu uwu. Kweniso likamukhalira kumanyuma April, na kuŵapa wanangwa ŵana wose awo ŵangakhumba kusankha ŵekha umo dokotala wangaŵawovwilira. Khoti likati: “Ŵawukirano ŵa vyaka 16 kukhilira pasi ŵakwenera kuzomerezgeka kuyowoyapo na kulongora kuti mbakukwana kusankha ŵekha umo dokotala wangaŵawovwilira, kweniso kuti ŵakumanya icho ŵakuchita.”

23 Khoti Likuru likawovwira chomene apa. Likafwatura ŵawukirano awo ŵakumanya icho ŵakuchita kuti ŵayowoyenge ŵekha pa nkhani izi. Pambere mulandu uwu undadumulike, khoti likaŵa na mazaza kuzomerezga dokotala kuti wachite chilichose icho layowoya pakovwira muwukirano uyo wandakwaniske vyaka 16. Kweni Khoti Likuru likati ladumura mulandu uwu, palije khoti ilo lingazomerezga dokotala kovwira muwukirano kwambura kumupa dankha mwaŵi mwakuti nayo walongore kuti wakumanya icho wakuchita.

“Nili wakukondwa chomene chifukwa nkhawovwira kuti zina la Chiuta lichindikike, kweniso kulongora kuti Satana ni mutesi”

24 Kasi chikaŵa chakwenelera nadi kumbwata na nkhani iyi ku makhoti vyaka vitatu? April wakuti “Enya.” Sono wali makora ndipo ni mupayiniya. Iyo wakuti: “Nili wakukondwa chomene chifukwa nkhawovwira kuti zina la Chiuta lichindikike, kweniso kulongora kuti Satana ni mutesi.” Uwu mbukaboni wakuti ŵawukirano nawo ŵangachita chikanga na kulongora kuti mbenekaya nadi ŵa Ufumu wa Chiuta.—Mat. 21:16.

Kulera Ŵana mu Nthowa za Yehova

25, 26. Ntchivichi chikuchitika nyengo zinyake para ŵapapi ŵapatana?

25 Yehova wali kuŵapa ntchito ŵapapi kuti ŵasambizge ŵana nthowa zake. (Doto. 6:6-8; Efe. 6:4) Ntchito iyi njikuru, nakuti yingaŵa yinonono para ŵapapi ŵapatana. Ŵapapi ŵangapambana maghanoghano pakulera ŵana. Uyo ni Kaboni wa Yehova wangawona kuti ntchakuzirwa kuŵasambizga fundo Zachikhristu, kweni uyo ni Kaboni yayi wangasuska. Nanga vingaŵa nthena, mupapi uyo ni Kaboni wakumanya kuti nangauli nthengwa yili kumara, wose mbapapi.

26 Mupapi uyo ni Kaboni yayi wangapempha ku khoti kuti ŵana ŵakhalenge na iyo mwakuti waŵasambizge chisopa icho wakukhumba. Ŵanyake ŵakuti ŵana ŵanganangika para ŵangalereka na mupapi uyo ni Kaboni wa Yehova. Ŵakuti vinandi vingaŵapamba ŵana, nga kukumbukira mazuŵa ghakubabikira na maholide. Kweniso ŵakuti para mwana wangalwara mwamabuchi, ndikuti wangapokera yayi ndopa, ntheura wangafwa. Kweni makhoti ghanandi ghakughanaghanira icho chingaŵa chakovwira kwa mwana, kuluska kusanda chisopa cha mupapi. Tiyeni tiwone.

27, 28. Kasi Khoti Likuru Chomene mu Ohio likadumura wuli nkhani yakuti mwana wanganangika para wangalereka na Ŵakaboni ŵa Yehova?

27 United States. Mu 1992 Khoti Likuru Chomene mu Ohio, likeruzga mulandu. Dada uyo wakaŵa Kaboni yayi, wakati mwana wake msepuka wanganangika para wangalereka na mama wake, uyo wakaŵa Kaboni. Khoti lichoko likazomerezga ivyo wakapempha dada uyu na kumupa mwana. Nyina wa mwana uyu, Jennifer Pater, wakazomerezgeka kuti walutenge kukamuwona waka, kweni wakakanizgika “kumusambizga chilichose chakukhwaskana na vigomezgo vya Ŵakaboni.” Dango ili likaŵa lakusuzga chifukwa munthu wangalipulikira panandi. Lingang’anamura kuti Mudumbu Pater waleke kuyowoya vya Baibolo na mwana wake Bobby, panji malango agho likuyowoya. Mukughanaghana kuti wakajipulika wuli mama uyu? Vikamuŵinya chomene, kweni wakuti wakasambira kuzikira na kulindilira Yehova kuti wanjilirepo. Iyo wakuti, “Yehova wakaŵa nane nyengo zose.” Loya wake, mwakovwirika na gulu la Yehova, wakadandawura ku Khoti Likuru Chomene mu Ohio.

28 Khoti ili likasuska ivyo khoti lichoko likadumura. Likati “ŵapapi mbanangwa kusambizga ŵana ŵawo nkharo yiwemi kweniso vya chisopa chawo.” Ndiposo likati khoti lichoko likaŵavya nkhongono kukanizga mama kukhala na mwana wake chifukwa cha chisopa. Likayowoya kuti pakaŵavya ukaboni wakuti mwana wangapwetekeka panji kunangika na visambizgo vya Ŵakaboni ŵa Yehova.

Makhoti ghanandi ghazomerezga Ŵakaboni kuti ndiwo ŵalere ŵana

29-31. Chifukwa wuli Mudumbu withu ku Denmark ŵakamupoka mwana? Kasi Khoti Likuru Chomene likadumura wuli nkhani iyi?

29 Denmark. Anita Hansen nayo vikamuchitikira vyanthena ivi. Uyo wakaŵa mfumu wake wakapempha ku khoti kuti mwana wawo wa vyaka 7, zina lake Amanda, wakhalenge na iyo. Pakwamba, mu 2000, khoti lichoko mu chigaŵa chawo likati mwana wakhalenge na Mudumbu Hansen. Kweni awiske ŵa mwana uyu ŵakadandawuraso ku Khoti Likuru, ndipo likasuska ivyo likadumura khoti lichoko na kupeleka mwana kwa dada. Khoti ili pakudumura likati ŵapapi ŵakapambananga maghanoghano pa nkhani ya chisopa, ndipo dada ndiyo wangamanya makora umo wangachitira na mphindano iyi. Ntheura Mudumbu Hansen ŵakamupoka Amanda, kweni chifukwa cheneko chikaŵa chakuti ni Kaboni wa Yehova.

30 Nyengo zinyake Mudumbu Hansen mahara ghakamumaliranga mwakuti wakasoŵanga na chakuyowoya wuwo pakulomba. Iyo wakati, “Ndipouli, lemba la Ŵaroma 8:26,27 likanipembuzganga chomene. Nkhamanyanga kuti Yehova wakumanya ivyo nkhukhumba kuyowoya. Jiso lake likaŵa pa ine ndipo wakanitaya yayi.”—Ŵerengani Salimo 32:8; Yesaya 41:10.

31 Mudumbu Hansen wakatolera nkhani iyi ku Khoti Likuru Chomene mu Denmark. Pakudumura mulandu uwu, Khoti likati: “Pakupeleka mwana, tighanaghanirenge icho chingaŵa chakovwira kwa iyo.” Kweniso likati chakuzirwa ni umo mupapi waliyose wakuchitira na mphindano iyo yilipo. Vyakuti munyake ni Kaboni wa Yehova, “kweniso ivyo wakugomezga” vilije kanthu. Mudumbu Hansen wakati waka ‘ndagha.’ Wakakondwa chifukwa khoti likawona kuti nayo ni mupapi wakukwana, ndipo likamuwezgera mwana wake Amanda.

32. Kasi Khoti lakuwona vya wanangwa wa ŵanthu ku Europe lavikilira wuli ŵapapi awo Mbakaboni?

32 Vyaru vinyake mu Europe. Nyengo zinyake milandu yakukhwaskana na ŵana iyi yikutondeka kumalira mu charu chenechicho. Khoti lakuwona vya wanangwa wa ŵanthu ku Europe, la European Court of Human Rights (ECHR) nalo ladumurapo nkhani izi. Pa milandu yiŵiri, Khoti la ECHR likati para mulandu uli pakati pa Kaboni na uyo ni Kaboni yayi, makhoti ghachoko ghakwendera waka chisopa pakudumura. Khoti la ECHR likati “ntchakuzomerezgeka yayi kudumura mulandu pakuwona waka chisopa cha munthu.” Mudumbu munyake uyo Khoti la ECHR likamovwirapo wakati, “Chikaniŵinya chomene kutundulika kuti nkhunanga ŵana ŵane. Ine nkhayezganga waka kulera ŵana ŵane munthowa Yachikhristu.”

33. Kasi fundo iyo yili pa Ŵafilipi 4:5 yingaŵawovwira wuli ŵapapi?

33 Ndipouli, Ŵakaboni awo ŵali na milandu ku khoti chifukwa cha ŵana, ŵakumanya kuti nangauli ŵakwenera kusambizga ŵana ivyo Baibolo likuyowoya, mahara ngakukhumbikwa. (Ŵerengani Ŵafilipi 4:5.) Ŵakumanya kuti mbanangwa kusambizga ŵana nthowa za Chiuta. Ndipouli, ŵakumanyaso kuti munyawo nayo ni mupapi, ndipo usange wakhumba, wakwenera kukorako ntchito ya kulera ŵana. Kasi uyo ni Kaboni wakuwona kuti ntchakuzirwa wuli kusambizga mwana?

34. Kasi ivyo vikachitika mu nyengo ya Nehemiya vingaŵawovwira wuli ŵapapi?

34 Tikusambirapo pa ivyo vikachitika mu nyengo ya Nehemiya. Ŵayuda ŵakafwilirapo kunozga na kuzenga viliŵa vya Yerusalemu. Ŵakakhumbanga kujivikilira, iwo, ŵawoli, na ŵana ŵawo, chifukwa ŵakazingilizgika na ŵalwani. Pa chifukwa ichi, Nehemiya wakaŵakhukiska, wakati: “Lwerani ŵabali ŵinu, ŵana ŵinu ŵanalume na ŵanakazi, ŵawoli ŵinu, na nyumba zinu.” (Neh. 4:14) Chikaŵa chakuzirwa chomene kuti Ŵayuda aŵa ŵachite ichi. Ndivyo ŵakuchita ŵapapi awo Mbakaboni ŵa Yehova. Nawo ŵakulimbikira kusambizga ŵana unenesko. Ŵakumanya kuti kulikose ŵana ŵakusangana na ŵanthu ŵankharo zawakawaka, ku sukulu na mu vikaya. Kweniso nkharo ziheni zikuwoneka pa TV, kompyuta na vinyake. Ŵapapi, kuluwa yayi kuti ntchakuzirwa kulwera ŵana ŵinu ŵanalume na ŵanakazi mwakuti ŵakure makora na kopa Chiuta.

Manyani Kuti Yehova Wakovwira Chisopa Chaunenesko

35, 36. Kasi Ŵakaboni ŵa Yehova ŵatumbikika wuli chifukwa cha kurwa mwakuti ŵaŵe ŵanangwa kusopa? Kasi imwe mwaŵikapo mtima kuchita vichi?

35 Yehova wakulitumbika gulu lake pakuvikilira wanangwa wakuti tisopenge mwakufwatuka. Apo ŵanthu ŵa Chiuta ŵakuchita ivi, ŵakuchitira ukaboni mu makhoti kweniso ku ŵanthu ŵanyake. (Rom. 1:8) Chinyake ntchakuti para ŵatonda pa milandu iyi, ŵanandi awo Mbakaboni yayi, nawo ŵakusangirapo mwaŵi. Kweni ise, pakuŵa ŵanthu ŵa Chiuta, khumbo lithu ndakuti tisinthe vinthu yayi, nesi kujilongora kuti tikumanya vinthu. Chilato chikuru icho Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakulutira ku khoti ntchakuti ŵaŵe ŵanangwa kusopa, na kovwira ŵanthu kuti ŵamanye Chiuta.—Ŵerengani Ŵafilipi 1:7.

36 Ipo tiyeni tisambireko kanthu ku ŵanyithu awo ŵalongora chipulikano chawo pakulwera kuti tiŵe ŵanangwa kusopa Yehova. Nase tiyeni tiŵe nacho chipulikano, na kugomezga kuti Yehova wakutovwira pa ntchito yithu, ndipo wakutipa nkhongono kuti tichite khumbo lake.—Yes. 54:17.