Kwenda na mambu ke na kati

Kwenda na tansi ya malongi

KAPU 16

Kuvukana Sambu na Lusambu

Kuvukana Sambu na Lusambu

MAMBU YINA KAPU KE TUBILA

Mutindu kikalulu ya kusala balukutakanu yantikaka mpi mfunu na yo

1. Inki lusadisu balongoki ya Yezu bakaka ntangu bo vukanaka, mpi sambu na nki bo vandaka ti mfunu na yo?

 NTANGU fioti na nima ya lufutumuku ya Yezu, balongoki vukanaka sambu na kupesana kikesa. Bo kangaka bakielo sambu bo vandaka kuwa boma ya bambeni na bo. Yindula mutindu boma ya balongoki manaka ntangu Yezu basikilaka bo mpi zabisaka bo nde: “Beno baka mpeve santu”! (Tanga Yoane 20:19-22.) Ntangu fioti na nima, balongoki vukanaka diaka mpi Yehowa pesaka bo mpeve santu. Yo pesaka bo kikesa kibeni ya kusala kisalu ya kusamuna yina vandaka kuvingila bo!—Bis. 2:1-7.

2. (a) Inki mutindu Yehowa ke pesaka beto kikesa, mpi sambu na nki beto ke vandaka ti mfunu na yo? (b) Sambu na nki lusambu ya dibuta kele mfunu mingi? (Tala noti na nsi ya lutiti mpi lupangu “ Lusambu ya Dibuta,” lutiti 175.)

2 Beto ke kutanaka mpi ti bampasi yina bampangi na beto ya mvu-nkama ya ntete kutanaka ti yo. (1 Pie. 5:9) Bantangu ya nkaka, bampangi na beto ya nkaka lenda wa boma ya bantu. Beto ke vandaka mpi ti mfunu ya kikesa yina Yehowa ke pesaka sambu na kukanga ntima na kisalu ya kusamuna. (Baef. 6:10) Yehowa ke pesaka beto diaka kikesa mingi na nzila ya balukutakanu. Bubu yai, beto kele ti dibaku ya kukwenda na balukutakanu yai tanu ya ke salamaka konso mposo: Lukutakanu ya Bantu Yonso, Kulonguka ya Nzozulu ya Nkengi, Kulonguka ya Biblia ya Dibundu, Nzo-Nkanda ya Kisalu ya Teokrasi, mpi Lukutakanu ya Kisalu. a Beto ke sepelaka diaka ti balukutakanu ya nene iya yina ke salamaka konso mvula—lukutakanu ya distrike, balukutakanu zole ya nziunga ya kilumbu mosi, mpi Lusungiminu ya lufwa ya Kristu. Sambu na nki kukwenda na balukutakanu yai yonso kele mfunu? Inki mutindu balukutakanu na beto ya bilumbu yai yantikaka? Mutindu na beto ya kutadila balukutakanu ke monisaka nki?

Sambu na Nki Beto Ke Vukanaka?

3, 4. Inki Yehowa ke lombaka bansadi na yandi? Pesa bambandu.

3 Banda ntama, Yehowa ke lombaka bansadi na yandi na kuvukana sambu na kusambila yandi. Mu mbandu, na mvu 1513 na ntwala ya ntangu na beto, Yehowa pesaka dikanda ya Izraele nsiku na yandi yina vandaka kutadila nkisi ya Kisabatu ya konso mposo sambu konso dibuta kusambila yandi mpi kubaka malongi ya nsiku yina. (Kul. 5:12; 6:4-9) Ntangu bantu ya Izraele vandaka kusadila nsiku yina, mabuta yonso vandaka kubaka kikesa mpi dikanda ya mvimba kumaka bunkete mpi ngolo na kimpeve. Kansi ntangu dikanda vandaka kusadila ve nsiku yina mpi kulanda bantuma ya kuvukana mbala na mbala sambu na kusambila Yehowa, bangwisana na bo ti yandi vandaka kubeba.—Levi 10:11; 26:31-35; 2 Bans. 36:20, 21.

4 Beto tadila mpi mbandu ya Yezu. Yandi vandaka ti kikalulu ya kukwenda na sinagoga konso mposo sambu na nkinsi ya Kisabatu. (Luka 4:16) Na nima ya lufwa mpi ya lufutumuku ya Yezu, balongoki na yandi landaka kuvukana mbala na mbala, ata bo vandaka diaka ve na nsi ya nsiku ya Kisabatu. (Bis. 1:6, 12-14; 2:1-4; Bar. 14:5; Bakol. 2:13, 14) Na balukutakanu yina, Bakristu ya mvu-nkama ya ntete vandaka kubaka ve kaka bantuma mpi kikesa, kansi bo vandaka kupesa mpi bimenga ya lukumu na Nzambi, disongidila, kusala bisambu, kupesa bakomantere, mpi kuyimba bankunga.—Bakol. 3:16; Baeb. 13:15.

Balongoki ya Yezu vandaka kuvukana sambu na kupesana kikesa

5. Sambu na nki beto ke kwendaka na balukutakanu ya konso mposo mpi na balukutakanu ya nene yina ke salamaka konso mvula? (Tala mpi lupangu “ Balukutakanu Yina Ke Siamisaka Bumosi ya Bansadi ya Nzambi,” lutiti 176.)

5 Mutindu mosi mpi, ntangu beto ke kwendaka na balukutakanu ya konso mposo mpi na balukutakanu ya nene ti ya distrike yina ke salamaka konso mvula, beto ke monisaka nde beto ke pesaka maboko na Kimfumu ya Nzambi; yo ke sadisaka beto na kubaka kikesa ya mpeve santu mpi kutuba mambu ya lukwikilu yina ke siamisaka bampangi ya nkaka. Diambu ya kuluta mfunu kele nde beto ke vandaka ti dibaku ya kusambila Yehowa na nzila ya bisambu, bakomantere mpi bankunga na beto. Mutindu na beto ya kuyidika balukutakanu lenda swaswana ti ya Bantu ya Izraele mpi ya Bakristu ya mvu-nkama ya ntete, kansi balukutakanu na beto yonso kele mfunu kiteso mosi. Inki mutindu balukutakanu yantikaka na ntangu na beto?

Kusala Balukutakanu Konso Mposo Sambu na Kusiamisa “Zola mpi Bisalu ya Mbote”

6, 7. (a) Inki kele lukanu ya balukutakanu na beto? (b) Keti balukutakanu vandaka kusalama mutindu mosi bisika yonso? Tendula.

6 Ntangu Mpangi Charles Taze Russell yantikaka kusosa kieleka na Ndinga ya Nzambi, yandi bakisaka mfunu ya kuvukana ti bantu ya nkaka yina vandaka mpi kusosa kieleka. Na 1879, yandi sonikaka nde: “Mono ti bampangi ya nkaka, yidikaka nzo-nkanda ya Biblia na Pittsburgh; beto vandaka kuvukana konso Lumingu sambu na kufimpa Masonuku.” Bo siamisaka batangi ya Nzozulu ya Nkengi ya Sioni na kuvukana kisika mosi; mpi na 1881, bo vandaka kusala balukutakanu na Pittsburgh, na Pennsylvania konso Lumingu mpi Kitatu. Disolo mosi ya Nzozulu ya Nkengi ya Novembri 1895 tubaka nde: “Lukanu ya balukutakanu yina vandaka ya kuyedisa ‘kinduku ya Bukristu, zola ti bumosi,’ mpi ya kupesa bampangi yina ke vukana dibaku ya kupesana kikesa.”—Tanga Baebreo 10:24, 25.

7 Na nsungi ya bamvula mingi, konso kimvuka ya Balongoki ya Biblia vandaka kusala balukutakanu na mutindu na bo. Mu mbandu, kimvuka mosi ya États-Unis sonikaka mukanda mosi yina bo basisaka na 1911; yo tubaka nde: “ Beto ke salaka balukutakanu tanu konso mposo.” Bo vandaka kusala balukutakanu yina na Kintete, Kitatu, Kitanu mpi mbala zole na Lumingu. Mukanda ya nkaka ya kimvuka mosi ya Afrika (yina bo basisaka na 1914) tubaka nde: “Beto ke salaka balukutakanu mbala zole na ngonda mosi, yantika na Kitanu tii na Lumingu.” Kansi nsuka-nsuka, balukutakanu yantikaka kusalama mutindu beto ke salaka yo bubu yai. Beto tadila na bunkufi mutindu konso lukutakanu yantikaka.

8. Inki vandaka bantu-diambu ya badiskure ya ntete ya bantu yonso?

8 Lukutakanu ya Bantu Yonso. Na 1880, mvula mosi na nima ya kubasisa Nzozulu ya Nkengi ya Sioni (Kingelesi), Mpangi Russell landaka mbandu ya Yezu mpi salaka nzietelo sambu na kusamuna. (Luka 4:43) Bubu yai, beto ke landaka mbandu ya mambu yina yandi salaka na nsungi yina, ntangu beto ke salaka Lukutakanu ya Bantu Yonso. Nzozulu ya Nkengi tubilaka nzietelo yina mpi monisaka nde Mpangi Russell “ta vanda na kiese ya kusala balukutakanu ya bantu yonso; ntu-diambu na yo kele, ‘Mambu ya me tala kimfumu ya Nzambi.’” Na 1911, na nima ya kubasisa mabundu na bansi mingi, bo siamisaka konso dibundu na kutinda mitubi ya me fwana na babwala ya pene-pene sambu na kusala badiskure kiteso ya sambanu, yina vandaka kutubila mambu mingi, mu mbandu lusambisu mpi nkudulu. Na nsuka ya konso diskure, bo vandaka kuzabisa zina ya mutubi yina ta sala diskure mposo ya ke landa mpi ntu-diambu na yo.

9. Inki mutindu bo sobaka Lukutakanu ya Bantu Yonso na nsungi ya bamvula, mpi nki mutindu nge lenda pesa maboko na lukutakanu yai?

9 Na 1945, Nzozulu ya Nkengi zabisaka nde, bo ta yantika kubingisa bantu na nsi-ntoto ya mvimba na balukutakanu ya bantu yonso, mpi na nsungi yina, bo ta sala badiskure kiteso ya nana; badiskure yina ta tubila “mambu ya ke yangisa bantu bubu yai.” Na nsungi ya bamvula mingi, mitubi vandaka kusala kaka ve badiskure yina mpika ya kwikama vandaka kupesa bo, kansi bo vandaka kusala mpi badiskure yina bo me yidika bo mosi. Kansi, na 1981, bo zabisaka mitubi yonso na kusadila bapula ya badiskure yina bo ke tindaka na mabundu. b Bapula ya nkaka ya badiskure ya bantu yonso vandaka kulomba nde bawi kutuba to kusala bansonga; kansi na 1990, bo sobaka mambu, mpi bawi vandaka kutuba diaka ve to kusala bansonga na badiskure ya bantu yonso. Na Yanuari 2008, bo salaka diaka nsoba ya nkaka; badiskure ya bantu yonso yina vandaka kusala minuta 45, me kumaka kusala minuta 30. Ata bo me sobaka mutindu ya kusala yo, badiskure ya bantu yonso yina bo me yidikaka mbote ke landa na kutunga lukwikilu na beto na Ndinga ya Nzambi mpi kulonga beto mambu mingi ya Kimfumu na yandi. (1 Tim. 4:13, 16) Keti nge ke vandaka na kiese ya kubingisa bantu yina nge ke longukaka ti bo Biblia mpi bantu ya nkaka na lukutakanu yai ya mfunu?

10-12. (a) Inki bansoba salamaka na Kulonguka ya Nzozulu ya Nkengi? (b) Inki ngiufula beto lenda kudiyula?

10 Kulonguka ya Nzozulu ya Nkengi. Na 1922, mimonisi ya la Société Watch Tower, yina vandaka kusala badiskure na mabundu mpi kutwadisa kisalu ya kusamuna (pèlerins), lombaka nde bampangi yantika kuvukana sambu na kulonguka Nzozulu ya Nkengi. Bo ndimaka dibanza yai; na luyantiku, lukutakanu ya Nzozulu ya Nkengi vandaka kusalama na kati-kati ya mposo to na Lumingu.

Kulonguka ya Nzozulu ya Nkengi na Ghana, na 1931

11 Nzozulu ya Nkengi ya Yuni 15, 1932 (Kingelesi), monisaka diaka mutindu ya kusala lukutakanu yai. Sambu na kulanda mbandu ya Betele, Nzozulu tubaka nde mpangi-bakala muntu fwete twadisaka lukutakanu yai; bampangi tatu ya babakala ta vanda na bakiti ya ntete sambu na kusala bature ya kutanga baparagrafe. Sambu na ntangu yina masolo vandaka ve ti bangiufula, ntwadisi ya lukutakanu vandaka kulomba bawi na kuyula bangiufula; na nima, bo lendaka kupesa bamvutu na bangiufula yina. Kana yo ke lomba kutendula mambu ya nkaka, ntwadisi vandaka kusala yo na “bunkufi.”

12 Na luyantiku, konso dibundu vandaka ti nswa ya kupona nimero ya zulunalu yina bantu mingi vandaka kuzola nde bo longuka. Kansi, Nzozulu ya Nkengi ya Aprili 15, 1933, lombaka mabundu yonso na kusadila nimero mosi. Na 1937, bo kumaka kulonguka Nzozulu ya Nkengi na Lumingu. Bantuma ya nkaka basikaka na Nzozulu ya Nkengi ya Oktobri 1, 1942 (Kingelesi); yo sadisaka bampangi na kusala lukutakanu yai mutindu beto ke salaka yo bubu yai. Ya ntete, zulunalu yai monisaka nde bangiufula ta vandaka na nsi ya konso lutiti ya masolo ya kulonguka mpi nde bo ta sadilaka bangiufula yina. Na nima, yo monisaka mpi nde kulonguka ya Nzozulu ta salaka ngunga mosi. Yo siamisaka diaka bampangi na kupesa bamvutu na “bangogo na bo mosi,” na kisika ya kutanga mambu kaka mutindu bo me sonika yo. Ti bubu yai, kulonguka ya Nzozulu ya Nkengi kele lukutakanu mosi ya mfunu yina mpika ya kwikama ke sadilaka sambu na kupesa madia ya kimpeve na ntangu ya me fwana. (Mat. 24:45) Yo yina, konso muntu lenda kudiyula nde: ‘Keti mono ke yidikaka kulonguka ya Nzozulu ya Nkengi konso mposo? Keti mono ke salaka bikesa na kupesa bakomantere kana mpila kele?’

13, 14. Inki mutindu Kulonguka ya Biblia ya Dibundu yantikaka, mpi nki ke pesaka nge kiese na lukutakanu yai?

13 Kulonguka ya Biblia ya Dibundu. Na kati-kati ya bamvula 1890, ntangu bo basisaka bitini mingi ya mukanda, L’Aurore du Millénium, Mpangi Rahn, Longoki ya Biblia yina vandaka kuzinga na mbanza Baltimore, na provense ya Maryland, na États-Unis, lombaka nde bo sala bimvuka ya kulonguka mukanda yango (“Cercles de l’aurore”). Na luyantiku, bo vandaka kusala mbala mingi balukutakanu yina na banzo ya bampangi sambu na kumeka kana yo ta simba. Kansi, na Septembri 1895 bo kumaka kutwadisa bimvuka yai na mutindu ya mbote na bambanza mingi ya États-Unis. Nzozulu ya Nkengi ya ngonda yina lombaka bantu yonso ya ke longukaka kieleka na kusala lukutakanu yai. Yo tubaka nde ntwadisi ya lukutakanu yai fwete vanda muntu mosi ya ke tangaka mbote. Yandi vandaka kutanga nsa mosi, mpi kuvingila nde bampangi kupesa bakomantere. Kana bo me manisa kutanga bansa yonso ya paragrafe mpi kutubila yo, yandi vandaka kutanga baverse yina kele na paragrafe. Na nsuka ya kapu, bantu vandaka kutuba na bunkufi malongi ya bo me baka.

14 Bo me sobaka zina ya lukutakanu yai mbala mingi. Bo vandaka kubinga yo ntete, Kimvuka ya Bantu ya Berea Sambu na Kulonguka Biblia; bo vandaka kuyibuka Bantu ya Berea ya mvu-nkama ya ntete, yina vandaka kufimpa Masonuku mbote-mbote. (Bis. 17:11) Na nima, bo kumaka kubinga yo Kulonguka ya Mukanda ya Dibundu; bubu yai bo ke bingaka yo Kulonguka ya Biblia ya Dibundu; dibundu ya mvimba ke vukanaka na Nzo ya Kimfumu na kisika ya kuvukana na banzo ya bampangi. Na nsungi ya bamvula mingi, lukutakanu yai me sadisaka beto na kulonguka mikanda, tumikanda mingi, mpi masolo ya Nzozulu ya Nkengi. Banda na luyantiku ya lukutakanu yai tii bubu yai, bo ke siamisaka bampangi yonso na kupesa bamvutu. Lukutakanu yai me sadisaka beto na kukuma ti nzayilu ya mingi ya Biblia. Keti nge ke yidikaka lukutakanu yai mbala na mbala mpi kupesa bamvutu kana mpila kele?

15. Inki kele lukanu ya Nzo-Nkanda ya Kisalu ya Teokrasi?

15 Nzo-Nkanda ya Kisalu ya Teokrasi. Mpangi Carey Barber, yina salaka na babiro ya ke twadisaka kisalu na ntoto ya mvimba na Brooklyn, na New York, tubaka nde: “Na mpimpa ya Kintete, Februari 16, 1942, bo lombaka bampangi yonso ya babakala ya Betele ya Brooklyn na kusonikisa bazina na nzo-nkanda yina beto ke bingaka bubu yai nde Nzo-Nkanda ya Kisalu ya Teokrasi.” Mpangi Barber kumaka kusala na Nto-Kimvuka, mpi na nima yandi tubaka nde, nzo-nkanda yai kele “ngidika mosi ya kuluta mfunu yina Yehowa me bakaka sambu na mambote ya bansadi na yandi bubu yai.” Malongi yai sadisaka kibeni bampangi ya babakala na kuyedisa mayele na bo ya kulonga mpi ya kusamuna; yo yina na 1943, bo yantikaka kutindila mabundu ya ntoto ya mvimba kamukanda yai sambu na kusadila: Malongi Sambu na Kisalu ya Teokrasi (Cours pour le ministère théocratique). Nzozulu ya Nkengi ya Yuni 1, 1943, tubaka nde bo salaka Nzo-Nkanda ya Kisalu ya Teokrasi sambu na kusadisa bansadi ya Nzambi na “kuzaba mbote-mbote mutindu ya kuta kimbangi ntangu bo ke samuna Kimfumu.”—2 Tim. 2:15.

16, 17. Keti Nzo-Nkanda ya Kisalu ya Teokrasi ke longaka kaka mutindu ya kukuma mutubi? Tendula.

16 Na luyantiku, bampangi mingi vandaka kukuka ve kutuba na ntwala ya bantu. Mpangi Clayton Woodworth (yina bo kangaka tata na yandi na 1918 ti Mpangi Rutherford mpi bampangi ya nkaka, ata bo salaka mbi ve) ke yibuka mutindu yandi kudiwaka ntangu yandi sonikisaka zina na nzo-nkanda na 1943. Yandi tubaka nde: “Sambu na mono, kusala badiskure vandaka mpasi mingi kebeni. Mono vandaka kumona bonso nde ludimi me kuma nda, munoko me kawuka kibeni, mpi ndinga na mono vandaka kutekita.” Kansi, ntangu Mpangi Clayton yedisaka mayele ya kulonga, yandi zwaka mabaku ya kusala diaka masolo mingi na ntwala ya bantu. Katula mayele ya kulonga, nzo-nkanda longaka yandi diaka mambu mingi. Yo longaka yandi mfunu ya kudikulumusa mpi ya kutula ntima na Yehowa. Yandi tubaka nde: “Mono bakisaka nde mutubi yandi mosi kele mfunu ve. Kansi, kana yandi me kudibongisa mbote mpi me tula ntima ya mvimba na Yehowa, bawi ta vanda na kiese ya kuwidikila yandi mpi bo ta baka malongi ya mfunu.”

17 Na 1959, bo lombaka bampangi ya bankento na kusonikisa mpi bazina na nzo-nkanda yai. Mpangi-Nkento Edna Bauer ke yibuka nde yandi waka luzayisu yai na lukutakanu na bo ya nene. Yandi tubaka nde: “Mono ke yibuka kiese yina bampangi ya bankento waka. Bo vandaka ntangu yai ti mabaku mingi ya nkaka.” Ata nge kele mpangi ya bakala to ya nkento, keti nge ke sadilaka dibaku yai ya kusonikisa zina na Nzo-Nkanda ya Kisalu ya Teokrasi sambu Yehowa kulonga nge?—Tanga Yezaya 54:13.

18, 19. (a) Beto ke landaka mbandu ya nani ntangu beto ke salaka Lukutakanu ya Kisalu? (b) Sambu na nki beto ke yimbaka na balukutakanu na beto? (Tala mpi lupangu “ Kuyimba Kieleka.”)

18 Lukutakanu ya Kisalu. Banda 1919, bo yantikaka kusala balukutakanu sambu na kisalu ya bilanga. Na ntangu yina, bantu ya nkaka ya dibundu vandaka kukwenda ve na balukutakanu yina, kaka bantu yina vandaka kukabula mikanda. Yantika 1923, bo kumaka kusala Lukutakanu ya Kisalu mbala mosi na ngonda, mpi bo zabisaka bantu yonso ya dibundu na kukwenda. Na 1928, bo siamisaka mabundu na kusala Lukutakanu ya Kisalu konso mposo; na 1935 Nzozulu ya Nkengi siamisaka mabundu yonso na kusadila malongi yina vandaka na L’instructeur (bo kumaka kubinga yo na nima, Informateur mpi bubu yai, Kisalu na Beto ya Kimfumu) na Lukutakanu ya Kisalu. Kukonda kusukinina, mabundu yonso yantikaka kusala balukutakanu yai.

19 Beto ke landaka mbandu ya Yezu ntangu beto ke salaka Lukutakanu ya Kisalu; yo ke pesaka beto lutwadisu ya mbote na kisalu ya kusamuna. (Mat. 10:5-13) Kana nge me baka kopi mosi ya Kisalu na Beto ya Kimfumu, keti nge ke longukaka yo mpi ke sadilaka bangindu yina kele na kati na kisalu ya kusamuna?

Lukutakanu ya Kuluta Mfunu na Mvula

Banda na mvu-nkama ya ntete ya ntangu na beto, Bakristu ke vukanaka konso mvula sambu na kusungimina lufwa ya Kristu (Tala paragrafe 20)

20-22. (a) Sambu na nki beto ke sungiminaka lufwa ya Yezu? (b) Inki mambote beto ke bakaka ntangu beto ke kwendaka na Lusungiminu konso mvula?

20 Yezu zabisaka balongoki na yandi na kusungimina lufwa na yandi tii ntangu yandi ta kwisa. Bonso nkinsi ya Paki, Lusungiminu ya lufwa ya Yezu ke salamaka konso mvula. (1 Bak. 11:23-26) Bamilio ya bantu ke kwisaka na lukutakanu yai konso mvula. Yo ke yibusaka Bakristu yina bo me tulaka mafuta dibaku yina bo kele na yo ya kukuma bantu yina ta baka difwa ya Kimfumu. (Bar. 8:17) Sambu na mameme ya nkaka, yo ke sadisaka bo na kuzitisa ngolo Ntotila ya Kimfumu ya Nzambi mpi kubikala ya kwikama na yandi.—Yoa. 10:16.

21 Mpangi Russell ti banduku na yandi ya kisalu zabaka mfunu ya kusungimina Madia ya Nkokila ya Mfumu, mpi bo zabaka nde yo fwete salama kaka mbala mosi konso mvula. Disolo ya Nzozulu ya Nkengi ya Aprili 1880 (Kingelesi) tubaka nde: “Banda bamvula mingi awa na mbanza Pittsburgh, bampangi mingi na kati na beto ke vandaka ti kikalulu ya . . . kuyibuka Paki [Lusungiminu], mpi kudia dimpa ti kunwa vinu ya ke monisa nitu mpi menga ya Mfumu na beto.” Na nima, bo yantikaka kusala balukutakanu ya distrike kumosi ti Lusungiminu. Bo pesaka rapore ya ntete ya balukutakanu yai na 1889; bantu vandaka 225, mpi bantu 22 bakaka mbotika.

22 Bubu yai, beto ke salaka diaka ve Lusungiminu kumosi ti balukutakanu ya distrike. Kansi, beto ke bingisaka bantu yonso ya teritware na beto na kukwisa kuvukana ti beto na Nzo ya Kimfumu to na kisika ya nkaka ya beto me futila. Na 2013, bantu kuluta bamilio 19 sungiminaka lufwa ya Yezu. Kuvukana na Lusungiminu mpi kusiamisa bantu ya nkaka na kuvukana ti beto na nkokila yai ya kuluta santu, kele dibaku mosi ya mbote kibeni! Keti nge ke bingisaka bantu mingi na kiese yonso na Lusungiminu konso mvula kana mpila kele?

Mutindu Beto Ke Tadilaka Balukutakanu na Beto Ke Monisaka Nki?

23. Inki mutindu nge ke tadilaka balukutakanu na beto?

23 Bansadi ya kwikama ya Yehowa ke monaka ve nde ntuma ya kukwenda na balukutakanu kele kizitu. (Baeb. 10:24, 25; 1 Yoa. 5:3) Mu mbandu, Ntotila Davidi vandaka na kiese ya kukwenda na nzo ya Yehowa sambu na kusambila yandi. (Nk. 27:4) Kiese yai vandaka diaka mingi ntangu yandi vandaka kuvukana ti bantu ya nkaka yina vandaka kuzola Nzambi. (Nk. 35:18) Yindula mpi mbandu ya Yezu. Ntangu yandi vandaka leke, yandi vandaka ti mpusa ya ngolo ya kuvanda na nzo ya lusambu ya tata na yandi.—Luka 2:41-49.

Mpusa na beto ya ngolo ya kukwenda na balukutakanu ke monisaka kibeni nde Kimfumu ya Nzambi kele kima ya kieleka sambu na beto

24. Inki beto ke monisaka ntangu beto ke kwendaka na balukutakanu?

24 Ntangu beto ke kwendaka na balukutakanu ya dibundu mpi ya nene, beto ke monisaka nde beto ke zolaka Yehowa mpi beto ke zolaka kupesa bampangi na beto kikesa. Beto ke monisaka mpi nde beto ke zolaka kulonguka mutindu ya kuzinga bonso bantu ya Kimfumu ya Nzambi, sambu beto ke longukaka yo ntete-ntete na balukutakanu yina. Diaka, balukutakanu ke pesaka beto formasio mpi ngolo yina beto kele na yo mfunu sambu na kulanda kusala kisalu mosi, yina kele na kati ya bisalu ya mfunu yina Kimfumu ya Nzambi ke twadisaka bubu yai, disongidila kukumisa bantu balongoki ya Ntotila Yezu Kristu mpi kulonga bo. (Tanga Matayo 28:19, 20.) Ntembe kele ve nde mpusa na beto ya ngolo ya kukwenda na balukutakanu ke monisaka kibeni nde Kimfumu ya Nzambi kele kima ya kieleka sambu na beto. Bika beto landa na kubaka balukutakanu na beto na mbalu!

a Bo ke siamisaka mabuta mpi bantu yonso na kubaka ntangu ya kulonguka bo mosi, to kusala lusambu ya dibuta, ata bo ke kwendaka na balukutakanu ya dibundu konso mposo.

b Na 2013, bo pesaka mitubi bapula ya badiskure ya bantu yonso kuluta 180.