Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

NSHAPITA 16

Kudisangisha pamue bua kutendelela

Kudisangisha pamue bua kutendelela

BUALU BUNENE BUDI MU NSHAPITA EU

Muakatuadija bisangilu bietu ne mushinga wabi

1. Pavua bayidi badisangishe, ndiambuluisha kayi diakapetabu? Bua tshinyi bavua nadi dijinga?

 KATUPA kakese panyima pa dibika dia Yezu ku lufu, bayidi bende bakadisangisha bua kukoleshangana. Kadi, bavua bakange biibi bualu bavua batshina baluishi babu. Buôwa buabu buakajika pavua Yezu mumueneke munkatshi muabu ne mubambile ne: “Angatayi nyuma muimpe.” (Bala Yone 20:19-22.) Pashishe, bayidi bakadisangisha kabidi, ne Yehowa kubitshikijilaye nyuma muimpe. Bakapeta bukole buvua bubambuluishe bua kuenza mudimu uvua mubindile kumpala.—Bien. 2:1-7.

2. a) Mmunyi mudi Yehowa utupesha bukole lelu? Tudi nabu dijinga bua tshinyi? b) Ntendelelu wa mu dîku udi ne mushinga kayi? (Tangila note ne kazubu ka ne: “ Ntendelelu wa mu dîku.”)

2 Tutu petu tupeta ntatu ya buena ya bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala. (1 Pet. 5:9) Imue misangu, bamue ba kutudi batu batshina bantu. Tudi dijinga ne bukole bua kudi Yehowa bua tuetu kutungunuka ne mudimu wa kuyisha. (Ef. 6:10) Yehowa udi utamba kutupesha bukole ebu ku diambuluisha dia bisangilu. Tudi tubuela lumingu luonso mu bisangilu bibidi: Muyuki wa patoke ne Dilonga dia Tshibumba tshia Nsentedi ne mu tshisangilu tshia munkatshi mua lumingu tshitudi tubikila ne: Nsombelu ne mudimu wetu wa buena Kristo. a Tutu kabidi tuenza bibilu binayi ku tshidimu: mpungilu wa rejon, mpuilu ya tshijengu ibidi ne Tshivulukilu tshia lufu lua Yezu. Bua tshinyi bidi ne mushinga bua bantu bonso kubuela mu bisangilu ebi? Mmunyi muvuabu benda bakaja bisangilu bia matuku etu aa? Utu umona bisangilu ebi bishi?

Bua tshinyi mbimpe kudisangisha?

3, 4. Ntshinyi tshidi Yehowa ulomba bantu bende? Fila bilejilu.

3 Yehowa uvua mulombe bantu bende ba kale bua kudisangishabu bua kumutendelela. Tshilejilu, mu 1513 kumpala kua Yezu, Yehowa wakapesha bena Isalele Mikenji yende, ne mu Mikenji eyi muvua mukenji wa kuenza Nsabatu wa ku lumingu bua muena mu dîku yonso amone mua kumutendelela ne kulonga Mikenji yende. (Dut. 5:12; 6:4-9) Pavua bena Isalele batumikila dîyi edi, mêku avua akoleshibua ne tshisamba tshijima tshivua tshilua tshikezuke ne tshikole mu nyuma. Pavua tshisamba katshiyi tshitumikila Mikenji eyi ne tshilengulula malu avuabu batshilomba bu mudi kudisangisha pa tshibidilu bua kutendelela Yehowa, tshivua tshijimija dianyisha diatshi kudi Yehowa.—Lew. 10:11; 26:31-35; 2 Kul. 36:20, 21.

4 Tukonkonone kabidi tshilejilu tshivua Yezu mushiye. Uvua ne tshibidilu tshia kuya lumingu luonso mu nsunagoga dituku dia Nsabatu. (Luka 4:16) Panyima pa Yezu mumane kufua ne mubishibue, bayidi bende bavua ne tshibidilu tshia kudisangisha nansha muvuabu kabatshiyi muinshi mua mukenji wa Nsabatu. (Bien. 1:6, 12-14; 2:1-4; Lomo 14:5; Kolos. 2:13, 14) Mu bisangilu ebi, bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala bavua balongeshibua, bakoleshibua ne bavua kabidi bafila milambu ya kutumbisha nayi Nzambi ku diambuluisha dia masambila abu, dia mandamuna abu ne dia misambu.—Kolos. 3:16; Eb. 13:15.

Bayidi ba Yezu bavua badisangisha bua kukoleshangana ne kukankamijangana

5. Bua tshinyi tutu tubuela mu bisangilu bia ku lumingu ne mu mpuilu ne mu mpungilu ya ku tshidimu tshionso? (Tangila kabidi kazubu ka ne: “ Bisangilu bia ku tshidimu bidi bisangisha bantu ba Nzambi.”)

5 Bia muomumue, patudi tubuela mu bisangilu bia ku lumingu, mu mpuilu ne mu mpungilu bitudi tuenza ku tshidimu, tudi tuleja mutudi tutua Bukalenge bua Nzambi nyama ku mikolo, tudi tupeta bukole bua kudi nyuma muimpe ne tukolesha bakuabu patudi tuleja mutudi ne ditabuja. Tshidi ne mushinga wa bungi ntshia ne: tudi ne mpunga wa kutendelela Yehowa ku diambuluisha dia masambila, dia mandamuna atudi tufila ne dia misambu. Mushindu utudi tuenza bisangilu udi mua kuikala mushilangane ne uvua bena Isalele ne bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala benza, kadi didisangisha dietu didi ne mushinga wa muomumue. Mmunyi muvuabu benda bakaja bisangilu bia matuku etu aa?

Bisangilu bia ku lumingu bidi bisaka ku “dinanga ne ku bienzedi bimpe”

6, 7. a) Bisangilu bietu bidi ne tshipatshila kayi? b) Mmunyi muvua mushindu wa dienza bisangilu ushilangana ku kasumbu ne kasumbu?

6 Pavua muanetu Charles Russell mutuadije kukeba bulelela bua mu Dîyi dia Nzambi, wakamona muvuabi ne mushinga bua kudisangisha ne bantu bakuabu bavua pabu ne tshipatshila tshia muomumue. Mu 1879, Russell wakafunda ne: “Meme ne bantu bakuabu, tuvua balongolole kalasa mu Pittsburgh ka dikebulula malu mu Mifundu ne tuakatungunuka ne kukenza, tuvua tudisangisha mu Dia lumingu dionso.” Bavua bakankamije babadi ba Tshibumba tshia Nsentedi tshia Siona bua kudisangisha, ne mu 1881, bavua benza bisangilu mu Dia lumingu ne mu Disatu dionso mu Pittsburgh mu Pennsylvanie. Tshibumba tshia Nsentedi tshia ngondo wa 11 wa 1895 tshiakamba ne: tshipatshila tshia bisangilu ebi tshivua tshia kukolesha “buena Kristo, dinanga ne buobumue” ne tshia kupesha bantu bavua babuelamu mpunga wa kukoleshangana.—Bala Ebelu 10:24, 25.

7 Munkatshi mua bidimu bia bungi, mushindu wa dienza bisangilu ne bungi bua misangu ivuabi bienzeka bivua bishilangana bilondeshile kasumbu ne kasumbu ka Balongi ba Bible. Tshilejilu, mukanda uvuabu bafunde kudi kasumbu ka mu États-Unis uvuabu bapatule mu Tshibumba tshia Nsentedi mu 1911 wakamba ne: “Tudi tuenza bisangilu bitanu lumingu luonso.” Bavua benza bisangilu ebi mu Dimue, mu Disatu, mu Ditanu ne njila ibidi mu Dia lumingu. Kasumbu kakuabu ka mu Afrike kakafunda mukanda kamba ne: “Tutu tuenza bisangilu njila ibidi ku ngondo, tutuadija mu Ditanu ne tujikija mu Dia lumingu.” Kadi mu bungi bua matuku, bakakaja ku kakese ku kakese mushindu wa dienza bisangilu, ne kuluabi mushindu utukadi tubienza lelu. Tukonkonone mu tshikoso muakatuadija tshisangilu ne tshisangilu tshionso.

8. Mbimue biena-bualu kayi bivuabu bakuila kumpala mu miyuki ya patoke ivuabu benza?

8 Tshisangilu tshia Patoke. Mu 1880, tshidimu tshimue panyima pa muanetu Russell mumane kutuadija kupatula Tshibumba tshia Nsentedi tshia Siona, wakalonda tshilejilu tshishiya kudi Yezu ne kuenzaye ngendu wenda uyisha lumu luimpe. (Luka 4:43) Mu luendu elu, wakashiya tshilejilu bua tshisangilu tshitudi tubikila lelu ne: Tshisangilu tshia Patoke. Tshibumba tshia Nsentedi tshiakamba bua luendu elu ne: muanetu Russell “uvua ne disanka dia kuenza bisangilu patoke bivua ne tshiena-bualu tshia ne: ‘Bintu bia Bukalenge bua Nzambi.’” Mu 1911, panyima pa bamane kuenza tulasa anyi bisumbu mu matunga a bungi, bavua bakankamije tshisumbu tshionso bua kutuma mêna a bangamba-malu bimpe bua kuyabu mu bimenga bua kuenza miyuki isambombo pa biena-bualu bu mudi dilumbuluisha ne tshia kupikula natshi. Ku ndekelu kua muyiki wonso, bavua bamanyisha dîna dia ngamba-malu uvua ne bua kuenza muyuki lumingu luvua lulonda ne tshiena-bualu tshia muyuki wende.

9. Mmashintuluka kayi akenzeka munkatshi mua bidimu bua bidi bitangila Tshisangilu tshia Patoke? Mmunyi muudi mua kutua tshisangilu etshi nyama ku mikolo?

9 Mu 1945, Tshibumba tshia Nsentedi tshiakamanyisha ntuadijilu wa kampanye ka buloba bujima ka Tshisangilu tshia Patoke muvuabu benza miyuki 8 ya malu a mu Bible ivua itangila “malu a mushinga avua enzeka tshikondo atshi.” Mu bule bua bidimu makumi a bungi, bangamba-malu bavuabu basungula bavua benza miyuki ivua mupika wa lulamatu mubapeshe ne benza kabidi miyuki ivuabu bobu nkayabu balongolole. Kadi mu 1981, bakambila bangamba-malu bonso bua kuenza miyuki yabu ku diambuluisha dia plan ivuabu bapesha bisumbu. b Too ne mu 1990, imue plan ya miyuki ivua ne bitupa bia bateleji bakula peshi benza manaya; kadi mu tshidimu atshi, bakumbusha bitupa abi. Dishintuluka dikuabu diakenzeka mu ngondo wa 1 wa 2008, muyuki wakatuadija kuenzeka mu minite 30 pamutu pa 45. Nansha muvua mashintuluka aa menzeke, miyuki ya patoke milongolola bimpe idi itungunuka ne kukolesha ditabuja dietu mu Dîyi dia Nzambi ne itulongesha malu mashilashilangane adi atangila Bukalenge bua Nzambi. (1 Tim. 4:13, 16) Utuku ubikila ne disanka dionso bantu bautu uya kukumbula ne bakuabu badi kabayi Bantemu bua kutelejabu miyuki ya mushinga miangatshila mu Bible eyi anyi?

10-12. a) Mmashintuluka kayi avua menzeke bua bidi bitangila Dilonga dia Tshibumba tshia Nsentedi? b) Mbimpe wewe kudiela nkonko kayi?

10 Dilonga dia Tshibumba tshia Nsentedi. Mu 1922, bana betu bavua bamanyike bu bena ngendu, mmumue ne: baleji mpala ba Watch Tower Society bavuaye utuma bua kuenza miyuki mu tshisumbu ne kulombola mudimu wa diyisha, bakalomba bua tshisangilu tshia dilonga dia Tshibumba tshia Nsentedi tshikale tshienzeka pa tshibidilu. Bakitaba dilomba diabu. Ku ntuadijilu, bavua benza tshisangilu etshi munkatshi mua lumingu peshi mu Dia lumingu.

Dilonga dia Tshibumba tshia Nsentedi mu Ghana mu 1931

11 Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 15 ngondo 6 wa 1932 (Angl.) tshiakaleja amue malu avua aleja mushindu uvuabu ne bua kulombola tshisangilu etshi. Mu didikija mushindu uvuabu balombola dilonga ku Betele, tshibejibeji etshi tshiakamba ne: muanetu wa balume ke uvua ne bua kulombola tshisangilu etshi. Bana betu ba balume basatu bavua basomba mu mulongo wa kumpala ne babala bikoso bashilangana. Biena-bualu bia tshikondo atshi kabivua ne nkonko kuinshi to, nunku bavua balombe mulombodi bua kulombaye bateleji bua bele nkonko pa malu avuabu balonga. Pashishe, mulombodi uvua ulomba bantu bua kuyandamuna. Pavuabi bikengela kutokesha bumue bualu, bavua balombe mulombodi bua kufila diumvuija “dikese mu tshikoso.”

12 Ku ntuadijilu, bavua banyishile tshisumbu tshionso bua kusungula nimero wa Tshibumba tshia Nsentedi uvua bantu ba bungi basue kulonga. Kadi, Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 15 ngondo 4 wa 1933 (Angl.) tshiakaleja ne: bisumbu bionso bivua ne bua kulonga nimero uvuabu bapatula ku ngondo yonso. Mu 1937, bakaleja ne: dilonga edi divua ne bua kuenzeka mu Dia lumingu. Mu Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 1 ngondo wa 10 wa 1942 (Angl.), bakaleja malu makuabu avuabu bakaje bua tshisangilu etshi kuikalatshi tshienzeka mutudi tutshienza lelu. Bua kumpala, tshibejibeji etshi tshiakaleja ne: nkonko neyikale ipatuka kuinshi kua dibeji dionso dia biena-bualu bia kulonga, ne bavua ne bua kuenza nayi mudimu. Pashishe, tshiakaleja ne: tshisangilu etshi tshivua ne bua kuenzeka mu bule bua dîba dimue. Tshiakakankamija kabidi bantu bavua bafila mandamuna bua kuakula “mu mêyi abu” pamutu pa kubala bidibu bafunde mu tshikoso. Dilonga dia Tshibumba tshia Nsentedi diakashala mushindu munene udi mupika wa lulamatu ufidila biakudia bia mu nyuma pa dîba diabi. (Mat. 24:45) Mbimpe yonso wa kutudi adiebeje ne: ‘Ntuku ne tshibidilu tshia kulongolola dilonga dia Tshibumba tshia Nsentedi lumingu luonso anyi? Ntuku ndienzeja bua kuandamuna pandi ne mushindu anyi?’

13, 14. Londa muakatuadija Dilonga dia Bible dia Tshisumbu. Mbualu kayi budi bukusankisha bua tshisangilu etshi?

13 Dilonga dia Bible dia Tshisumbu. Mu bidimu bia pankatshi pa 1890 bamane kupatula volime ya bungi ya L’Aurore du Millénium, muanetu Rahn uvua Mulongi wa Bible uvua musombele mu Baltimore mu États-Unis wakalomba bua kuenza “Tusumbu tua pa Kabundubundu” bua kulonga Bible. Ku ntuadijilu, bavua benzela bisangilu ebi misangu ya bungi mu nzubu ya bantu bua kuanji kuteta. Kadi mu ngondo wa 9 wa 1895, bu muvua Tusumbu tua pa Kabundubundu tuenza bimpe bisangilu ebi mu bimenga bia mu États-Unis, Tshibumba tshia Nsentedi tshiakalomba bua balongi ba bulelela bonso benze bisangilu ebi. Tshiakamba ne: mulombodi uvua ne bua kuikala mubadi muimpe. Uvua ne bua kubala tshiambilu ne pashishe windila bua bantu bakule. Panyima pa yeye mumane kubala biambilu bionso bia mu tshikoso ne bakule malu avuamu, uvua ne bua kubala mvese ivuabu batele. Ku ndekelu kua nshapita, muteleji yonso uvua ne bua kuamba malu a mu tshiena-bualu atshi mu tshikoso.

14 Dîna dia tshisangilu etshi diakashintuluka misangu ne misangu. Bakatuadija kutshibikila ne: Tusumbu tua bena Beloya tua Dilonga dia Bible, batshifuanyikija ne bena Beloya ba mu bidimu lukama bia kumpala bavua bakonkonona mêyi a mu Mifundu bimpe menemene. (Bien. 17:11) Mu bungi bua matuku, bakashintulula dîna dia tshisangilu etshi, kuluatshi Dilonga dia Mukanda dia Tshisumbu. Lelu tudi tutshibikila ne: Dilonga dia Bible dia Tshisumbu, ne tshisumbu tshijima tshidi tshidisangishila ku Nzubu wa Bukalenge pamutu pa kuya ku nzubu ya bantu. Munkatshi mua bidimu bia bungi, mbenze mudimu ne mikanda, broshire, ne biena-bualu bia Tshibumba tshia Nsentedi bishilashilangane bua kulonga mu tshisangilu etshi. Katshia anu ku ntuadijilu, bavua balombe bantu bonso bavua babuelamu bua kuandamuna. Tshisangilu etshi ntshivudije bikole dimanya dietu dia Bible. Udiku ne tshibidilu tshia kulongolola tshisangilu etshi ne kufilamu mandamuna mimpe anyi?

15. Bua tshinyi bavua benza Kalasa ka Mudimu wa Nzambi?

15 Kalasa ka Mudimu wa Nzambi. Muanetu Carey Barber uvua muenze mudimu tshikondo kampanda ku biro bietu bidi bilombola mudimu wa pa buloba bujima ku Brooklyn mu New York wakavuluka wamba ne: “Mu Dimue dia 16 ngondo 2 wa 1942 butuku, bakalomba bana betu ba balume bonso ba mu dîku dia Betele dia ku Brooklyn bua kudifundisha mu tshisangilu tshiakaluabu kubikila pashishe ne: Kalasa ka Mudimu wa Nzambi.” Muanetu Barber wakalua pashishe muena mu Kasumbu kaludiki wakaleja muvua kalasa aka kikale “umue wa ku mishindu mitambe bunene ivua Yehowa mulongolole bua bantu bende mu matuku etu aa.” Kalasa aka kavuabu benze bua kuambuluisha bana betu ba balume bua kulengejabu mushindu wabu wa kulongesha ne wa kuyisha kakapatula bipeta bimpe, ke bualu kayi kutuadijila mu 1943, bakatuadija kutuma ku kakese ku kakese broshire wa Kalasa bua Mudimu wa Nzambi (Angl.) mu bisumbu bia pa buloba bujima. Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 1 ngondo 6 wa 1943 tshiakamba ne: bavua benze Kalasa ka Mudimu wa Nzambi bua kuambuluisha bantu ba Nzambi “bua kulongabu bua kuikala bantemu bimpe mu dimanyisha Bukalenge.”—2 Tim. 2:15.

16, 17. Kalasa ka Mudimu wa Nzambi kavuaku katulongesha anu bua kuikala bangamba-malu anyi? Umvuija.

16 Ku ntuadijilu, bivua bikolele bantu ba bungi bua kuakula kumpala kua bateleji ba bungi. Clayton Woodworth muena tatuende uvuabu bele mu buloko pamue ne muanetu Rutherford ne bantu bakuabu mu 1918 kabayi ne bualu udi uvuluka muvuaye mudiumvue pavuaye mudifundishe mu kalasa bua musangu wa kumpala mu 1943. Muanetu Woodworth wakamba ne: “Bivua binkolele menemene bua kuenza miyuki. Mvua ngumvua anu bu ludimi luanyi luenda lulepa, mukana muanyi muuma ne dîyi dianyi kadivua ni nditue ni ndipueke.” Kadi, pavua muenetu Clayton mulubuluke, wakapeta diakalenga dia kuenza miyuki ya patoke ya bungi. Kalasa kakamulongesha bua kuikala ngamba-malu muimpe. Kakamulongesha kabidi mushinga udi nawu budipuekeshi ne dieyemena Yehowa. Wakamba ne: “Ngakalua kumona ne: ki nkuikala ngamba-malu nkayaku kudi ne mushinga to, kadi yeye mudilongolole bimpe ne mueyemene Yehowa ne muoyo mujima, bantu nebamuteleje ne disanka ne nebalonge bualu kampanda.”

17 Mu 1959, bakitabila bana betu ba bakaji bua kudifundisha mu kalasa aka. Muanetu wa bakaji mukuabu diende Edna Bauer udi uvuluka muvuaye mumvue dimanyisha edi mu mpuilu uvuaye mubuele. Wakamba ne: “Ndi mvuluka muvua dimanyisha edi disankishe bana betu ba bakaji. Bavua mpindieu babunzuluile njila mikuabu.” Munkatshi mua bidimu, bana betu ba balume ne ba bakaji ba bungi bavua bababidile mpunga eu bua kudifundisha mu Kalasa ka Mudimu wa Nzambi bua kulongeshibua kudi Yehowa. Lelu, tudi tutungunuka ne kupeta ndongeshilu wa muomumue mu tshisangilu tshietu tshia munkatshi mua lumingu.—Bala Yeshaya 54:13.

18, 19. a) Mmunyi mutudi tupeta lelu buludiki buimpe bua kukumbaja mudimu wa buambi? b) Bua tshinyi tutu tuimba misambu mu bisangilu bietu? (Tangila kazubu ka ne: “ Kuimba misambu bua bulelela.”)

18 Tshisangilu tshia Mudimu. Ku ntuadijilu kua 1919, bavua benza bisangilu bua kulongolola mudimu wa buambi. Tshikondo atshi, bavua babuelamu anu kudi bantu bavua benza mudimu wa diabanya mikanda. Mu ngondo ya bungi mu 1923, bavua benza Tshisangilu tshia Mudimu musangu umue ku ngondo, bantu bonso ba mu tshisumbu bavua ne bua kubuelamu. Mu 1928, bakalomba bisumbu bua kuikalabi bienza Tshisangilu tshia Mudimu lumingu luonso, ne mu 1935, Tshibumbu tshia Nsentedi tshiakakankamija bisumbu bionso bua kuangatshila malu a kuamba mu Tshisangilu tshia Mudimu mu tshibejibeji tshia Mulombodi (tshiakaluabu kubikila ne: Mumanyishi ne kutshibikilabu pashishe ne: Mudimu wetu wa Bukalenge). Pashishe bakalua kuela tshisangilu etshi mu programe wa tshisumbu.

19 Lelu, tudi tupeta buludiki buimpe bua kukumbaja mudimu wetu wa buambi mu tshisangilu tshietu tshia munkatshi mua lumingu. (Mat. 10:5-13) Biwikala upeta ebe mabeji a tshisangilu etshi, utuku ulonga malu adimu ne uatumikila paudi mu buambi anyi?

Tshisangilu tshia mushinga mukole tshia ku tshidimu

Katshia mu bidimu lukama bia kumpala, bena Kristo bavua badisangisha musangu umue tshidimu tshionso bua kuenza Tshivulukilu tshia lufu lua Kristo (Tangila tshikoso tshia 20)

20-22. a) Bua tshinyi tutu tuvuluka lufu lua Yezu? b) Mmasanka kayi atudi tupeta patudi tubuela mu Tshivulukilu tshidimu tshionso?

20 Yezu wakambila bayidi bende bua kuvulukabu lufu luende too ne paluaye. Tshivulukilu tshia lufu lua Yezu tshidi tshienzeka musangu umue ku tshidimu anu muvuabi bua tshibilu tshia Pasaka. (1 Kol. 11:23-26) Bantu miliyo ya bungi batu babuela mu tshisangilu etshi tshidimu tshionso. Tshidi tshivuluija bela manyi diakalenga didibu nadi dia kuikala bapianyi ba Bukalenge. (Lomo 8:17) Bua mikoko mikuabu, tshidi tshikolesha kanemu kayi ne lulamatu luayi kudi Mukalenge wa Bukalenge bua Nzambi.—Yone 10:16.

21 Muanetu Russell ne bena diende bavua bajingulule mushinga wa divuluka Didia dia dilolo dia Mukalenge ne bavua bamanye ne: tshivua ne bua kuenzeka musangu umue ku tshidimu. Tshibumba tshia Nsentedi tshia ngondo 4 wa 1880 tshiakamba ne: “Munkatshi mua bidimu bia bungi, bantu bavule ba kutudi bavua ne tshibidilu tshia kuenza tshibilu etshi mu Pittsburgh bua . . . kuvuluka Pasaka [Tshivulukilu] ne kudia bimanyishilu bia mubidi ne mashi bia Mukalenge wetu.” Pashishe bakalongolola bua kuikala kuenza mpungilu ne Tshivulukilu mu tshikondo tshimue. Bakenza luapolo lua kumpala lua tshibilu etshi mu 1889, pavua bantu 225 babuelamu ne bantu 22 batambule.

22 Lelu, katutshiena tuenza Tshivulukilu bu tshitupa tshia mu programe wa mpungilu to, kadi tudi tubikila bantu ba miaba yonso itudi bua kudisangisha netu mu Nzubu wa Bukalenge wa muaba utudi peshi miaba itudi bafutshile. Mu 2013, bantu bapite pa miliyo 19 bavua bavuluke lufu lua Yezu. Bushuwa tudi ne diakalenga dia kubuela mu Tshivulukilu ne dia kukankamija bakuabu bua kudisangishabu netu mu butuku butambe tshijila ebu. Tshidimu tshionso utuku ubikila ne disanka bantu ba bungi bua kubuelabu mu Tshivulukilu anyi?

Tshitudi tuleja ku mushindu wetu wa dienza malu

23. Mmunyi muutu umona didisangisha dietu pamue?

23 Batendeledi ba Yehowa ba lulamatu kabena bamona mukenji wa kudisangisha bu bujitu. (Eb. 10:24, 25; 1 Yone 5:3) Tshilejilu, mukalenge Davidi uvua munange kuya mu nzubu wa Yehowa bua kumutendelela. (Mus. 27:4) Uvua nangananga musue kuenza nunku pamue ne bantu bakuabu bavua banange Nzambi. (Mus. 35:18) Ela meji bua tshilejilu tshia Yezu. Nansha pavuaye muana, uvua ne dijinga dikole dia kuikala mu nzubu wa ntendelelu wa Tatuende.—Luka 2:41-49.

Dijinga dikole ditudi nadi dia kudisangisha didi dileja mudi Bukalenge bua Nzambi buikale bualu bulelela kutudi

24. Mmpunga kayi itutu tupeta patudi tubuela mu bisangilu?

24 Patudi tubuela mu bisangilu, tudi tuleja mutudi banange Yehowa ne dijinga ditudi nadi dia kukolesha bena Kristo netu. Tudi kabidi tuleja mutudi tujinga ne muoyo mujima bua kulonga mua kuikala ne nsombelu wa bena dia Bukalenge bua Nzambi, bualu mu bisangilu bietu, mu mpuilu ne mu mpungilu ke muaba wa kumpala utudi tulongela malu aa. Kusakidila apu, bisangilu bietu bidi bitupetesha dimanya ne bukole bitudi nabi dijinga bua kutungunuka ne kuenza umue wa ku midimu ya mushinga idi Bukalenge bua Nzambi buenza lelu, mmumue ne: kuvuija bantu bayidi ba Mukalenge Yezu Kristo ne kubalongesha. (Bala Matayi 28:19, 20.) Kakuyi mpata, dijinga dikole ditudi nadi dia kudisangisha didi dileja mudi Bukalenge bua Nzambi buikale bualu bulelela kutudi. Tuikalayi tuangata bisangilu bietu ne mushinga misangu yonso.

a Pa kumbusha bisangilu bietu bia ku lumingu, mbalombe dîku dionso peshi muntu yonso bua kudikebela dîba dia kudilongela peshi dia kuenza ntendelelu wa mu dîku.

b Mu 2013, bangamba-malu bavua ne plan ya miyuki ya patoke mipite pa 180.