Go na content

Go na table of contents

KAPITEL 16

A pipel fu Gado e kon makandra fu anbegi en

A pipel fu Gado e kon makandra fu anbegi en

FU SAN A KAPITEL E TAKI

Wi o luku fa den bigin hori den difrenti konmakandra èn o prenspari den de

1. Di den disipel ben kon makandra, sortu yepi den kisi èn fu san ede den ben abi en fanowdu?

SYATU baka di Yesus kisi wan opobaka, den disipel fu en ben kon makandra fu gi makandra deki-ati. Den ben sroto den doro fu di den ben frede den feanti. Ma den no ben frede moro di Yesus kon na den mindri èn taigi den: „Teki santa yeye”! (Leisi Yohanes 20:19-22.) Bakaten di den disipel kon makandra baka, Yehovah gi den a santa yeye. A sani disi gi den a deki-ati di den ben o abi fanowdu fu du a preikiwroko!​—Tori 2:1-7.

2. (a) Fa Yehovah e gi wi krakti èn fu san ede wi abi dati fanowdu? (b) Fu san ede na Osofamiri Anbegi prenspari? (Luku a voetnoot nanga a faki „ Osofamiri Anbegi”.)

2 Wi e kisi den srefi problema di wi brada nanga sisa na ini a ten fu den apostel ben e kisi (1 Petr. 5:​9). Son leisi sonwan fu wi e frede gi sma. Fu man tan du a preikiwroko, wi abi a krakti fu Yehovah fanowdu (Ef. 6:10). Yehovah e gi wi furu krakti na den konmakandra fu wi. Na ini a ten disi wi abi tu konmakandra ibri wiki pe wi e kisi leri. Wi abi a Publiki Konmakandra nanga a Waktitoren-Studie, èn a mindriwiki konmakandra fu wi di nen Wi Kresten libi nanga a preikiwroko. * Boiti dati, wi abi fo alayari konmakandra. Dati na a Dri Dei Kongres, tu kring konmakandra, nanga a Memrefesa fu a dede fu Krestes. Fu san ede a prenspari fu go na ala den konmakandra dati? Fa wi bigin hori den difrenti konmakandra? Èn san wi e sori te wi e go na den konmakandra fu wi?

Fu san ede wi e kon makandra?

3, 4. San Yehovah wani taki en pipel musu du? Gi wan tu eksempre.

3 Langa ten kaba Yehovah wani taki en pipel musu kon makandra fu anbegi en. Fu eksempre, na ini a yari 1513 Fosi Krestes, Yehovah gi den Israelsma den wet fu en. Wan fu den wet dati ben taki dati ala osofamiri ben musu hori Sabat ibri wiki. A dei dati ben de spesrutu fu anbegi Gado èn fu kisi leri fu a Wet (Deut. 5:12; 6:4-9). Te den Israelsma ben e hori Sabat, dan dati ben yepi den fu tan abi wan tranga bribi èn fu tan dini Yehovah na wan krin fasi. Te den no ben gi yesi na den wet fu Yehovah, soleki a wet di ben taki dati den musu kon makandra doronomo fu anbegi Yehovah, dan A no ben e blesi den moro.​—Lef. 10:11; 26:31-35; 2 Kron. 36:20, 21.

4 Luku na eksempre fu Yesus. A ben abi a gwenti fu go na a snoga ibri wiki tapu Sabat-dei (Luk. 4:16). Baka di Yesus dede èn kisi wan opobaka, den disipel fu en hori a gwenti fu kon makandra aladi den no ben abi fu hori Sabat moro (Tori 1:6, 12-14; 2:1-4; Rom. 14:5; Kol. 2:13, 14). Na den konmakandra dati, den Kresten ben e kisi rai nanga deki-ati. Boiti dati, den ben e prèise Gado nanga den begi fu den, den singi fu den èn den sani di den ben e taki.​—Kol. 3:16; Hebr. 13:15.

Den disipel fu Yesus ben e kon makandra fu gi makandra deki-ati

5. Fu san ede wi e go na den alawiki konmakandra èn den bigi konmakandra di wi e hori ibri yari? (Luku sosrefi a faki „ Alayari konmakandra di e meki Gado pipel de wán”.)

5 Te wi e go na den alawiki konmakandra fu wi èn den kring konmakandra nanga kongres di wi e hori ala yari, dan wi e sori taki wi e horibaka gi Gado Kownukondre. Na den konmakandra disi wi e kisi krakti tu fu a santa yeye èn wi e gi makandra deki-ati fu abi wan tranga bribi. San moro prenspari, na taki wi abi na okasi fu prèise Yehovah nanga den begi fu wi, den singi fu wi èn den piki di wi e gi. Kande den konmakandra fu wi de tra fasi leki den konmakandra fu den Israelsma nanga den Kresten na ini a ten fu den apostel. Ma den konmakandra fu wi prenspari tu. Fa wi bigin hori den difrenti konmakandra fu wi?

Alawiki konmakandra di e gi wi deki-ati „fu abi lobi èn fu du bun wroko”

6, 7. (a) Fu san ede wi e hori konmakandra? (b) Fa den difrenti grupu fu Bijbel Ondrosukuman ben e hori konmakandra?

6 Di Brada Charles Taze Russell bigin ondrosuku san Gado Wortu e leri trutru, a si taki a ben de fanowdu fu kon makandra nanga tra sma di ben wani du a srefi sani. Na ini 1879 Brada Russell skrifi: „Mi nanga den trawan na Pittsburgh seti sani fu kon makandra fu studeri Bijbel èn wi e du dati ibri sonde.” Leisiman fu A Waktitoren kisi a deki-ati fu kon makandra tu. Na ini 1881 den ben e hori konmakandra na Pittsburgh, na ini Pennsylvania ibri dridewroko nanga sonde. A Waktitoren fu november 1895 taki dati den ben e hori den konmakandra disi fu meki a wánfasi nanga a lobi na den mindri kon moro tranga. Den ben abi na okasi tu fu gi makandra deki-ati.​—Leisi Hebrewsma 10:24, 25.

7 Ibri grupu fu Bijbel Ondrosukuman ben e hori konmakandra na difrenti fasi. Son grupu ben e hori konmakandra moro leki trawan. Fu eksempre, na ini 1911 wan brifi fu wan grupu na ini Amerkankondre ben taki: „Wi e kon makandra sowan feifi leisi ibri wiki.” Den ben e hori den konmakandra disi tapu munde, dridewroko, freida èn tu leisi tapu satra. Na ini 1914 wan brifi fu wan tra grupu na ini Afrika ben taki: „Tu leisi na ini wan mun wi e hori konmakandra fu freida te go miti sonde.” Ma bakaten a pipel fu Gado bigin hori konmakandra soleki fa wi e du dati na ini a ten disi. Meki wi luku fa sani go nanga ibriwan fu den konmakandra disi.

8. Fu sortu tori son lezing ben e taki?

8 A Publiki Konmakandra. Na ini 1880, a yari baka di Brada Russell tyari A Waktitoren kon na doro, a bigin preiki na difrenti presi neleki fa Yesus ben e du dati (Luk. 4:43). Di a ben e du dati, a bigin hori wan konmakandra di de neleki a Publiki Konmakandra di wi abi na ini a ten disi. Fosi Brada Russell bigin nanga a preikiwroko disi, A Waktitoren taki dati Brada Russell ben o breiti fu hori publiki konmakandra pe a „ben o hori a lezing di nen ’Sani di abi fu du nanga Gado Kownukondre’”. Na ini 1911 difrenti grupu noso gemeente ben seti kaba na difrenti kondre. Ibri grupu ben kisi a deki-ati fu seni bun takiman fu go hori lezing gi tra grupu na ini a kontren. Den ben o hori siksi lezing di ben e taki fu difrenti tori soleki a krutudei nanga a lusu-paiman. Na a kaba fu ibri lezing den ben e kari a nen fu a takiman di ben o kon a tra wiki èn a nen fu a lezing di a ben o hori.

9. Fa a Publiki Konmakandra kenki na ini den yari di pasa èn fa yu kan horibaka gi a konmakandra disi?

9 Na ini 1945, A Waktitoren ben taki dati den ben o hori a Publiki Konmakandra na heri grontapu. Den ben o hori aiti Bijbel lezing di ben o taki fu den „bigi problema fu a ten disi”. Furu yari langa den brada ben e gebroiki den lezing di den ben e kisi fu a srafu-grupu, ma den ben e meki den eigi lezing tu. Na ini 1981 ala takiman kisi a rai fu gebroiki den lezing di a koni srafu ben seni gi den gemeente. * Son lezing ben e gi den arkiman na okasi fu gi piki, noso den ben e hori demonstrâsi. Na ini 1990 den takiman kisi a rai fu no du disi moro, ma fu hori wan lezing nomo. Wan tra kenki kon na ini yanuari 2008. Sensi a yari dati den publikitaki no e hori 45 miniti moro, ma 30 miniti. Aladi a fasi fa publikitaki e hori kenki na ini a ten di pasa, toku te a takiman sreka bun, a kan tranga wi bribi na ini Gado Wortu èn a kan leri wi difrenti sani fu Gado Kownukondre (1 Tim. 4:13, 16). Yu lobi fu kari den gobaka fu yu nanga tra sma fu kon arki den prenspari Bijbel lezing disi?

10-12. (a) Sortu kenki kon na a fasi fa a Waktitoren-studie ben e hori? (b) Sortu sani yu musu aksi yusrefi?

10 A Waktitoren-studie. Na ini 1922 den brada di den ben e kari pelgrim ben taki dati a ben o bun fu hori wan konmakandra pe a gemeente e studeri A Waktitoren. Den pelgrim ben de brada di na organisâsi ben seni go na difrenti gemeente fu hori lezing èn fu teki fesi na ini a preikiwroko. Den gemeente teki a rai disi èn na ini a bigin den ben e hori a Waktitoren-studie mindriwiki noso tapu sonde.

A Waktitoren-studie na ini Ghana, 1931

11 A Waktitoren fu 15 yuni 1932 ben gi moro rai fa fu hori a konmakandra disi. A ben taki dati wan brada musu teki fesi na a konmakandra, neleki fa den ben e du dati na Betel. Dri brada ben kan sidon na fesisei fu a konmakandra presi èn ibriwan fu den ben leisi wan tu paragraaf. Na a ten dati den artikel no ben abi aksi. Sobun, a brada di ben e teki fesi ben kisi a deki-ati fu meki den arkiman poti aksi fu a tori di den ben e leisi. Baka dati a ben kan gi sma na okasi fu piki den aksi dati. Efu a ben de fanowdu ete, dan a brada disi ben kan taki wan sani syatu fu tyari a tori kon na krin.

12 Na ini a bigin ibri gemeente ben kan luku srefi sortu Waktitoren furu fu den brada nanga sisa ben o wani studeri. Ma A Waktitoren fu 15 april 1933 ben taki dati a ben o bun efu ala gemeente studeri a lasti Waktitoren di kon na doro. Na ini 1937 den gemeente kisi a rai fu hori a Waktitoren-studie tapu sonde. A Waktitoren fu 1 oktober 1942 ben gi moro rai di meki taki a konmakandra disi bigin hori soleki fa wi e du dati na ini a ten disi. A Waktitoren disi taki dati aksi ben o kon na ondrosei fu den bladzijde fu ibri studie-artikel èn den gemeente ben musu gebroiki den aksi dati fu hori a studie. Baka dati A Waktitoren sori taki a konmakandra musu hori wán yuru langa. Den brada nanga sisa ben kisi a deki-ati tu fu no leisi a piki langalanga fu a paragraaf, ma den ben musu gi piki „nanga den eigi wortu”. Te nanga now a Waktitoren-studie na a moro prenspari sani di a koni srafu e gebroiki fu gi wi nyanyan na a reti ten (Mat. 24:45). Ibriwan fu wi musu aksi ensrefi: ’Mi e sreka misrefi gi a Waktitoren-studie ibri wiki? Efu mi man gi piki, mi e du muiti fu du dati?’

13, 14. Fa a Gemeente Bijbelstudie ben e hori fosi èn san yu lobi fu a konmakandra disi?

13 A Gemeente Bijbelstudie. Na a pisi ten fu 1890 te 1895, baka di wan tu fu den „Dusun Yari Tiri”-buku kon na doro, Brada H. N. Rahn ben taki dati a ben o bun fu seti Bijbelstudie grupu di den ben o kari „Dawn Grupu”. Brada Rahn ben de wan Bijbel Ondrosukuman di ben e libi na a foto Baltimore, Maryland, na Amerkankondre. Den konmakandra dati ben e hori na ini wan oso fu wan brada noso sisa èn na ini a bigin a konmakandra disi no ben e hori na ala sei ete. Ma na ini september 1895 Dawn Grupu ben seti na ini furu foto fu Amerkankondre. A Waktitoren fu a mun dati taki dati ala sma di e studeri den tru leri fu Bijbel musu hori a konmakandra disi. A Waktitoren taki tu dati a brada di e hori a studie musu de wan bun leisiman. A ben musu leisi wan zin èn wakti fu meki den tra sma gi piki. Baka te a leisi èn taki fu ibri zin na ini wan paragraaf, a ben kan leisi den Bijbeltekst di skrifi na ini a paragraaf. Na a kaba fu a kapitel ibri sma na a konmakandra ben musu taki syatu san den leri na ini a kapitel.

14 A nen fu a konmakandra disi kenki wan tu leisi. A ben kon abi a nen Bereya Bijbelstudie Grupu fu di Bijbel e taki fu den Bereyasma di ben e ondrosuku Gado Buku finifini na ini a ten fu den apostel (Tori 17:11). Bakaten den kenki a nen kon tron Gemeente Bukustudie. Now wi e kari en Gemeente Bijbelstudie èn a heri gemeente e kon makandra na ini a Kownukondre zaal, na presi taki moro pikin grupu e kon makandra na ini wan oso. Na ini den yari di pasa wi studeri difrenti buku, brochure, èn srefi artikel na ini A Waktitoren. Sensi a bigin ala sma di ben de na a konmakandra disi ben kisi a deki-ati fu gi piki. A konmakandra disi yepi wi fu frustan Bijbel moro bun. Yu e sreka yusrefi ala ten gi a konmakandra disi èn yu e du ala muiti fu gi piki?

15. Fu san ede a Theokrasia Diniwroko-skoro ben seti?

15 A Theokrasia Diniwroko-skoro. Carey Barber di ben e wroko na a edekantoro na Brooklyn, New York, e memre san ben pasa tapu munde neti 16 februari 1942. A taki: „Ala brada fu a Brooklyn Betelfamiri kisi a kari fu go tapu a skoro di wi kon sabi now leki a Theokrasia Diniwroko-skoro.” Brada Barber di tron wan memre fu a Tiri Skin furu yari baka dati, taki dati a skoro na „wan fu den moro moi sani di Yehovah seti gi en pipel na ini a ten disi”. A skoro yepi furu brada fu tron bun leriman nanga preikiman. Dati meki na ini 1943 den gemeente bigin kisi a buku „Leri fu du a Theokrasia Diniwroko”. Te fu kaba ala gemeente na heri grontapu kisi a buku disi. A Waktitoren fu 1 yuni 1943 taki dati a Theokrasia Diniwroko-skoro seti fu yepi Gado pipel fu „tron moro bun preikiman fu a Kownukondre”.​—2 Tim. 2:15.

16, 17. A de so taki a Theokrasia Diniwroko-skoro ben yepi wi fu tron bun leriman nomo? Tyari disi kon na krin.

16 Na a bigin fu a skoro furu brada ben frede fu hori lezing gi bigi grupu sma. Brada Clayton Woodworth, Jr. ben de wan fu den brada disi. En papa ben de wan fu den brada di den ben poti na strafu-oso makandra nanga Brada Rutherford na ini 1918. Brada Woodworth e memre fa a ben firi di a go tapu a skoro na ini 1943. „A ben tranga srefisrefi gi mi fu hori lezing”, na so a taki. „A ben gersi leki mi tongo ben kon langa, mi mofo ben kon drei èn mi sten ben e kenki.” Ma bakaten a tron wan moro bun takiman èn a kisi a grani fu hori furu publikitaki. A skoro no yepi en nomo fu gi bun leri. Ma a yepi en tu fu si taki a prenspari fu abi sakafasi èn fu frutrow tapu Yehovah. Brada Woodworth taki: „Mi kon si taki a no a takiman de prenspari. San prenspari, na taki a e sreka bun èn taki a e frutrow tapu Yehovah. Efu a du dati, sma o arki en nanga prisiri èn den o leri furu.”

17 Na ini 1959 sisa ben kan go tu tapu a skoro. Sisa Edna Bauer e memre di den meki a sani dati bekènti na wan bigi konmakandra. „Mi sabi ete fa den sisa ben breiti di den yere disi”, na so Sisa Bauer taki. A taki tu: „Now den abi na okasi fu kisi moro leri.” Na ini de yari di pasa furu brada nanga sisa kisi na okasi fu go na a Theokrasia Diniwroko-skoro pe den kisi leri fu Yehovah. Na ini a ten disi wi e kisi den srefi leri na a mindriwiki konmakandra fu wi.​—Leisi Yesaya 54:13.

18, 19. (a) Fa wi e kisi rai fu du a preikiwroko moro bun? (b) Fu san ede wi e singi na wi konmakandra? (Luku a faki „ Singi fu den sani di wi e leri na ini Bijbel”.)

18 A Diniwroko Konmakandra. Na ini 1919 den ben e hori konmakandra kaba fu orga a preikiwroko. Na a ten dati a no ala sma fu a gemeente ben e go na den konmakandra dati, ma soso den wan di ben kisi a frantwortu fu prati den buku fu wi. Na a bigin fu 1923 a Diniwroko Konmakandra ben e hori wán leisi wan mun èn ala sma na ini a gemeente ben musu go. Na ini 1928 den gemeente kisi a deki-ati fu hori a Diniwroko Konmakandra ibri wiki èn na ini 1935, A Waktitoren gi ala gemeente a deki-ati fu gebroiki a Director na a Diniwroko Konmakandra. (Bakaten a Director kisi a nen Informant èn baka dati den kari en Wi Kownukondre Diniwroko.) Heri esi ibri gemeente ben e hori a konmakandra disi doronomo.

19 Na ini a ten disi wi e kisi bun rai na a mindriwiki konmakandra di e yepi wi fu du wi preikiwroko moro bun (Mat. 10:5-13). Kande yu kisi primisi kaba fu abi yu eigi Wi Kresten libi nanga a preikiwroko​—Studie-buku. Yu e studeri en èn yu e gebroiki den rai di a e gi fu du a preikiwroko?

A moro prenspari konmakandra fu a yari

Neleki den Kresten na ini a ten fu den apostel, Kresten na ini a ten disi e kon makandra ibri yari fu memre a dede fu Krestes (Luku paragraaf 20)

20-22. (a) Fu san ede wi e memre a dede fu Yesus? (b) Sortu wini wi e kisi te wi e go na a Memrefesa ibri yari?

20 Den bakaman fu Yesus ben kisi a rai fu memre a dede fu en teleki a doro. Neleki a Paskafesa, a Memrefesa fu a dede fu Krestes musu hori ibri yari (1 Kor. 11:23-26). Ala yari milyunmilyun sma e kon na a konmakandra disi. A e memre den salfuwan na a bigi grani di den o kisi fu tiri leki kownu makandra nanga Krestes (Rom. 8:17). Èn a e yepi den tra skapu fu abi lespeki gi a Kownu fu Gado Kownukondre èn fu horibaka gi en ala ten.​—Yoh. 10:16.

21 Brada Russell nanga den mati fu en ben frustan o prenspari a de fu hori na Avondmaal fu Masra. Den ben sabi tu taki den ben musu hori en wán leisi wan yari. A Waktitoren fu april 1880 ben taki: „Someni yari kaba furu fu wi na Pittsburgh abi a gwenti fu . . . hori a Paskafesa [Memrefesa], wi e nyan a brede di e agersi a skin fu Masra èn wi e dringi a win di e agersi a brudu fu en.” A no teki langa fosi den bigin hori kongres na a srefi ten fu a Memrefesa. A kongres di hori na ini 1889 ben de a fosiwan pe den skrifi omeni sma ben go na wan kongres èn omeni sma teki dopu. Na a kongres dati 225 sma ben go èn 22 sma ben teki dopu.

22 Na ini a ten disi wi no e hori a Memrefesa na a srefi ten fu a kongres. Ma awinsi pe wi e tan, wi e gi ala sma wan kari fu hori a Memrefesa makandra nanga wi na wan Kownukondre zaal noso na wan tra presi di wi yuru. Na ini 2013 moro leki 19 milyun sma kon na a Memrefesa fu a dede fu Yesus. A de wan bigi grani fu go na a Memrefesa èn fu gi tra sma deki-ati fu kon na a prenspari konmakandra disi! Yu de fayafaya fu gi so furu sma leki yu man a kari fu kon na a Memrefesa ibri yari?

San wi e sori te wi e go na den konmakandra fu wi?

23. Fa yu e denki fu den konmakandra fu wi?

23 Fayafaya futuboi fu Yehovah no e si en leki wan hebi fu go na den konmakandra (Hebr. 10:24, 25; 1 Yoh. 5:3). Fu eksempre, Kownu David ben lobi go na a oso fu Yehovah fu anbegi en (Ps. 27:4). A ben lobi du disi makandra nanga tra sma di ben lobi Gado tu (Ps. 35:18). Fa a ben de nanga Yesus? Srefi di a ben yongu a ben lobi en srefisrefi fu de na ini na oso fu en Papa.​—Luk. 2:41-49.

Te wi e angri fu go na den konmakandra, dan wi e sori taki Gado Kownukondre na wan trutru sani gi wi

24. San wi e sori te wi e go na den konmakandra èn fa den konmakandra e yepi wi?

24 Te wi e go na den konmakandra, dan wi e sori Yehovah taki wi lobi en èn taki wi wani gi den brada nanga sisa fu wi deki-ati. Wi e sori tu taki wi wani leri fa fu libi leki trutru bakaman fu Gado Kownukondre. Wi e kisi a leri disi spesrutu na den alawiki konmakandra, den kring konmakandra èn na den kongres. Boiti dati, den konmakandra fu wi e gi wi a koni nanga a krakti di wi abi fanowdu fu du a moro prenspari wroko di Gado Kownukondre e du na ini a ten disi. A wroko dati na fu meki sma tron disipel fu Kownu Yesus Krestes èn fu gi den leri. (Leisi Mateyus 28:19, 20.) A no de fu taki dati te wi e angri fu go na den konmakandra, dan wi e sori taki Gado Kownukondre na wan trutru sani gi wi. Meki wi abi warderi gi den konmakandra fu wi ala ten!

^ paragraaf 2 Boiti den alawiki konmakandra fu a gemeente, ibri sma èn ibri osofamiri kisi a deki-ati fu meki ten fu studeri Bijbel noso fu hori na Osofamiri Anbegi.

^ paragraaf 9 Sensi 2013 moro leki 180 publikitaki de di brada kan hori.