1-3. Yesu waubile byepi pa kuba’mba mwingilo engijiwe pakatampe, kabiji ñanyi mepuzho o twafwainwa kushikisha?

PA MYAKA ibiji, Yesu wasapwijile mu Ngalilea monse. (Tangai Mateo 9:35-38.) Wayile mu mizhi ikatampe ne icheche, kufunjisha mu nshinagoga ne kusapwila mambo awama a Bufumu. Konse ko ayanga na kusapwila, mabumba a bantu aiyanga kwi aye. Yesu wamwene kuba’mba “Bujimi kine bwabaya,” kabiji amba bamwingilo bavula bakebewenga.

² Yesu wanengezhe bulongo pa kuba’mba mwingilo engijiwe pakatampe. Mu ñanyi jishinda? Pa kutuma baana banji ba bwanga 12 kuya “na kusapwila pa Bufumu bwa Lesa.” (Luka 9:1, 2) Baana ba bwanga bafwainwa balangulukilenga pa byo bakengila uno mwingilo. Yesu saka akyangye kwibatuma, wibafunjishe bya kwingila mwingilo byonka bya mufunjishe Bashanji ba mwiulu.

³ Twafwainwa kwishikisha kuba’mba: Ñanyi bintu Yesu byo bamufunjishe ku Bashanji? Kabiji Yesu wafunjishe byepi batumwa banji? Nga mu ano moba, nanchi Mfumu wa Bumesiasa ubena kufunjisha byepi ba mwingilo banji kabiji wibafunjisha byepi?

4. Ñanyi kimye kabiji kwepi Yesu ko bamufunjishishe ku Bashanji?

⁴ Yesu wayukile kuba’mba bamufunjishe kwi Bashanji. Yesu byo aingijilenga mwingilo wanji, waambile’mba: “Pakuba monka mwamfunjishishe Batata, mo mo ñambila bino bintu.” (Yoa. 8:28) Ñanyi kimye kabiji kwepi Yesu ko bamufunjishishe? Lesa watendekele kufunjisha Mubeji Wanji panyumatu ya kumulenga. (Kolo. 1:15) Byo ajinga pamo ne Shanji mwiulu, Yesu waikele myaka yavula na kuteleka ne kumona byaubanga “Mufunjishi Wakila.” (Isa. 30:20) Kyafuminemo, uno Mwana wafunjile byavula nabiji byubilo, mingilo ne byakebelenga kuba Shanji.

5. Ñanyi bintu Yehoba byo afunjishe Mwananji pa byo akengila mwingilo pano pa ntanda?

⁵ Kimye byo kyafikile, Yehoba wafunjishe Mwananji pa byo akengila mwingilo pano pa ntanda. Monai bungauzhi  bwaamba pa bulunda buji pa Mufunjishi Wakila ne Mwananji Mubeji. (Tangai Isaya 50:4, 5.) Bungauzhi bwaamba’mba Yehoba wabushanga Mwananji “lukelo pa juba pa juba.” Buno bungauzhi bumwesha mufunjishi ubusha mwana wa sukulu lukelo pa kuba’mba a mufunjishe. Buku umo waamba pa Baibolo waamba’mba: “Yehoba ufunjisha Mwananji nobe mwana wa sukulu kabiji umufunjisha bya kusapwila.” Mu uno sukulu wa mwiulu, Yehoba wafunjishe Mwananji ‘byo afwainwa kubulañana ne kwamba.’ (Yoano 12:49) Kabiji uno Shanji wafunjishe Mwana bya kufunjisha. * Byo ajinga pano pa ntanda, Yesu waingijishe bulongo byo bamufunjishe. Kechi wasapwilangatu aye mwine ne, bino wafunjishe ne baana banji ba bwanga nabo bya kwingila mwingilo.

6, 7. (a) Yesu wafunjishe byepi batumwa banji, kabiji byo ebafunjishe bibakwashishe kuba ka? (b) Ñanyi bintu Yesu byo afunjisha baana banji ba bwanga lelo jino?

⁶ Yesu wafunjishe byepi batumwa banji byonka byo kyaambiwa kuntendekelo? Kwesakana na Mateo kitango 10, wibabujile bya kusapwila pamo na byalondelapo: kwa kusapwila (byepelo 5, 6), byambo bya kwambapo (kyepelo 7), kuketekela mwi Yehoba (byepelo 9, 10), bya kusolomoka bantu (byepelo 11-13), bya kuba inge bakana (byepelo 14, 15), ne bya kuba umvwe bebamanyika (byepelo 16-23). * Bintu Yesu byo afunjishe batumwa banji bibakwashishe kutwajijila kusapwila mambo awama mu kitota kitanshi C.E.

⁷ Nga lelo jino kiji byepi? Mfumu wa Bufumu bwa Lesa aye Yesu, wapa baana banji ba bwanga mwingilo mukatampe wa kusapwila “ano mambo awama a Bufumu . . . pano pa ntanda ponse kwikala bukamonyi ku bisaka byonse bya bantu.” (Mat. 24:14) Nanchi Mfumu witufunjisha bya kwingila uno mwingilo wanema nyi? Ee, witufunjisha. Nangwa kya kuba Mfumu uji mwiulu, wafunjisha baana banji ba bwanga bya kusapwila ne bya kwingila mingilo yanema mu kipwilo.

8, 9. (a) Ñanyi nkebelo ya Sukulu wa Mwingilo wa Lesa? (b) Kupwila kwa Sukulu wa Mwingilo wa Lesa kwimukwasha byepi kwingila bulongo mu mwingilo?

⁸ Kupichila mu kubuñana, kushonkena ne kupwila kwa pa kipwilo nabiji Kupwila kwa Mwingilo, Jibumba ja Yehoba mo mo jifunjishisha bantu ba Lesa bya kwingila mwingilo. Kufumatu mu ma 1940, balongo babena kutangijila pa maofweshi akatampe batendekele kunengezha masukulu apusana pusana.

⁹ Sukulu wa Mwingilo wa Lesa. Byonka byo twafunjile mu kitango kyafumako, uno sukulu watendekele mu 1943. Nanchi uno sukulu waimenatu pa kufunjisha bantu kwamba bulongo majashi mu kipwilo nyi? Ine. Kufumatu ne  kala, uno sukulu waikelako kufunjisha bantu ba Lesa kuyuka bya kwamba bulongo mu mwingilo pa kuba’mba batakaike Yehoba. (Sala. 150:6) Uno sukulu ukwasha balongo ne banyenga banembesha kwikala basapwishi ba Bufumu bengila bulongo.

10, 11. Bañanyi bakonsha kutanwa ku Sukulu wa Gileada, kabiji byo bafunda bibakwasha byepi?

¹⁰ Sukulu wa Baibolo wa Gileada wa Watchtower. Uno sukulu watendekele pa Kimo, pa 1 February, mu 1943. Patanshitu, uno sukulu wafunjishanga bapainiya ne bakwabo baji mu mwingilo wa kimye kyonse bya kwingila mwingilo wa bumishonale mwaya ntanda yonse. Bino kufuma mu October 2011, banembeshatu mu uno sukulu ke boba baji mu mwingilo wa kimye kyonse ko kuba’mba bapainiya beikajila, bakalama benda ne bakazhi babo, ba pa Batele ne ba mishonale bakyangye kutanwa ku uno sukulu.

¹¹ Nanchi byo bafunda ku uno ku Sukulu wa Gileada bibakwasha byepi? Mufunjishi umo wafunjisha pa myaka yavula wakumbula’mba: “Ke kukosesha lwitabilo lwa baana ba sukulu kupichila mu kufunda Mambo a Lesa kabiji ne kwibakwasha kwikala na bipangwa bya ku mupashi pa kuba’mba bebakwashe bya kushinda makatazho pa kwingila mwingilo. Kabiji bikwabo byo bafunda ke kwibakwasha kwikala na kizaku kya kwingila mwingilo wa kusapwila.”—Efi. 4:11.

12, 13. Nga Sukulu wa Gileada wakwashishe byepi mu mwingilo wa kusapwila mu ntanda yonse? Ambai kyakumwenako.

¹² Sukulu wa Gileada wakwasha byepi mwingilo wa kusapwila mwaya ntanda? Kufumatu mu 1943, bantu kukila pa 8,500 bo bapita mu uno sukulu, * kabiji bamishonale bapita mu sukulu wa Gileada baingila mu byalo kukila pa 170 mwaya ntanda yonse. Bamishonale bengijisha bulongo byo bafunda kupichila mu kwikala na mukoyo mu mwingilo ne kufunjisha bakwabo bya kwingila. Javula bamishonale bengila bingi mu mapunzha mwabula nangwa mwakepa basapwishi ba Bufumu.

¹³ Akimonai byamwekele mu Japan, amo mo bakainye mwingilo wa kusapwila kimye kya Nkondo ya Bubiji ya Ntanda Yonse. Mu August 1949, mwajingatu basapwishi bacheche babujile kufika ne 10 ne. Uno mwaka byo apwilenga, mwajinga bamishonale 13 basapwijilenga mu Japan. Bakwabo mishonale balondejile. Patanshitu, bamishonale basapwilangatu mu mizhi ikatampe, bino pa kupitapo kimye bayanga ne mu mizhi ikwabo. Bamishonale batundaikanga bo bafunjishanga ne bakwabo kutendeka mwingilo wa bupainiya. Na mambo a mukoyo ye bajinga nanji pa kusapwila mwafumine byawama. Luno mu Japan muji basapwishi ba mambo a Bufumu kukila pa 216,000 kabiji basapwishi bavula babena kwingilako mwingilo wa bupainiya! *

14. Masukulu a Lesa amwesha ka? (Monai ne kakitenguluzha ka kuba’mba “Masukulu Afunjisha Bamwingilo ba Bufumu” jipa 188.)

 ¹⁴ Masukulu akwabo a Lesa. Sukulu wa Mwingilo wa Bupainiya, Sukulu wa Baibolo wa Bena Kilishitu Baji mu Masongola ne Sukulu wa Baibolo wa Balongo Bakatanda wakwasha bapitamo kukosesha bulunda bwabo ne Lesa ne kwikala na mukoyo wa kwingila bingi mu mwingilo wa kusapwila. * Ano onse masukulu a Lesa abena kumwesha kuba’mba Mfumu wetu wa bulume ubena kukwasha baana banji ba bwanga bya kwingila mwingilo.—2 Timo. 4:5.

15. Banabalume batongolwa balondela byepi kyakumwenako kya kwa Yesu?

¹⁵ Vulukai bungauzhi bwa kwa Isaya bwaamba pe Lesa byo afunjishe Yesu. Mu uno “sukulu” wa mwiulu, Mwana wafunjile “byambo byawama bya kwamba ku bantu bakooka.” (Isa. 50:4) Yesu waingijishe byo afunjile. Byo ajinga pano pa ntanda, wakwashishe boba “bakooka ne kunemenwa.” (Mat. 11:28-30) Byonka byajinga Yesu, banabalume batongolwa nabo baji na mwingilo wa kukwasha balongo ne banyenga. Pa kuba’mba bobe bino, kwalengwa masukulu avula pa kuba’mba akwashe balongo batongolwa kukwasha bakwabo ba mu lwitabilo.

16, 17. Ñanyi nkebelo ya Sukulu wa Mwingilo wa Bufumu? (Monai ne byambo bikwabo.)

 ¹⁶ Sukulu wa Mwingilo wa Bufumu. Sukulu mutanshi watendekele pa 9 March, mu 1959 ku South Lansing, mu New York. Bakalama benda ne bamingilo mu bipwilo bebechile kwiya na kutanwa ku uno sukulu pa ñondo umo. Panyuma, uno sukulu bamutuntulwile ne mu milaka ikwabo kufuma mu Kizungu pa kuba’mba balongo mwaya ntanda bebafunjishe. *

¹⁷ Pa kwamba pa nkebelo ya Sukulu wa Mwingilo wa Bufumu, buku wa Yearbook of Jehovah’s Witnesses wa mu 1962 waambile’mba: “Mu ino ntanda muji bantu bapayankana, kalama wa kipwilo kya Bakamonyi ba kwa Yehoba wafwainwa kuyuka bya kutanchika bintu pa kuba’mba ekalengako na kimye kya kumona kipwilo pa kuba’mba baji mu kipwilo nabo bamwenemo. Kabiji kechi wafwainwa kubula kuta muchima ku kisemi kyanji na mambo a mingilo ya kipwilo ne. Bino wafwainwa kuyuka bya kutanchika bintu. Ke sukulu wawama bingi wa kukwasha bakalama mu bipwilo mwaya ntanda yonse kwibafunjisha byafwainwa kuba kalama byonka byaamba Baibolo.”—1 Timo. 3:1-7; Titu. 1:5-9.

18. Bantu ba Lesa bonse bamwenamo byepi mu Sukulu wa Mwingilo wa Bufumu?

 ¹⁸ Bantu ba Lesa bamwenamo mu Sukulu wa Mwingilo wa Bufumu. Mu ñanyi jishinda? Bakulumpe ne bankwasho umvwe ke bengijishe byo bafunda mu uno sukulu bekala byonka byajinga Yesu kupichila mu kukwasha bakwabo ba mu lwitabilo. Nanchi kechi musanta pa byambo bya kwimutundaika byamba mukulumpe nangwa nkwasho waiya na kwimufwakashisha ne nyi? (1 Tesa. 5:11) Kwikala na bano balongo bafikilamo kulengela kipwilo kumwenamo.

19. Ñanyi masukulu akwabo atalapo Kavoto ka Lufunjisho, kabiji ano masukulu anengezhiwa kuba ka?

¹⁹ Masukulu a Lesa akwabo. Kavoto ka Lufunjisho kaji mu Jibumba Jitangijila katala ne pa masukulu akwabo afunjisha balongo baji na mingilo mu jibumba ja Lesa. Ano masukulu anengezhiwa kufunjisha balongo ko kuba’mba bakulumpe mu kipwilo, bakalama benda ne ba mu Kavoto ka Musampi kufikilamo kwingila mingilo yavula. Ano masukulu aimena pa Baibolo akwasha balongo kutwajijila kwikala bakosa ku mupashi ne kwingijisha mafunde aji mu Binembelo pa kulama mikooko ya Yehoba yo ebapa.—1 Pe. 5:1-3.

20. Mambo ka Yesu o aambijile amba “bakebafunjisha kwi Yehoba,” kabiji mwakebesha kuba ka?

²⁰ Kwambatu kine, Mfumu wa Bumesiasa ubena kufunjisha baana banji ba bwanga. Ano masukulu onse ke a kwa Lesa. Yehoba wafunjishe Mwananji, kabiji Mwananji wafunjisha baana banji ba bwanga. Yesu kyokyo aambijile amba “bakebafunjisha kwi Yehoba.” (Yoa. 6:45; Isa. 54:13) Twayai twingijishenga byo tufunda mu uno sukulu witupa Mfumu wetu kikale mu Sukulu wa Mwingilo wa Lesa, mu kupwila kukwabo kwa kipwilo nangwa mu masukulu akwabo o twisambapo mu kino kitango. Kabiji twayai tuvulukenga kuba’mba nkebelo ya ano masukulu ke kwitukwasha kwikala bakosa ku mupashi pa kuba’mba twingile bulongo mwingilo.