1, 2. (a) Nso ke Brọda Russell ọkọbọrọ ọkwọrọ ederi emi okoyomde ndifiọk nte Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹsisan̄ade ẹnam utom mmọ? (b) Nso ke idineme ke ibuot emi?

ISAN̄ kiet, ọkwọrọ ederi Ufọkabasi Reformed emi okoyomde ndifiọk nte Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹsisan̄ade ẹnam utom mmọ ama aka ebịne Brọda Charles T. Russell.

Brọda Russell ama ọdọhọ enye ete, “Akananam nnyịn itan̄ke etịbe.”

Ọkwọrọ ederi oro ama obụp ete, “Mbufo ẹsida m̀mọ̀n̄ okụk?”

Russell ama ọbọrọ ete: “Edieke nsiande fi se idide ata akpanikọ, edisọsọn̄ fi ndinịm. Mme owo ẹma ẹdi mbono esop nnyịn, mmọ isikwe nte ẹmende usan etịbe ẹsan̄a mmọ ke iso. Edi mmọ ẹsikụt ke odu mme n̄kpọ oro oyomde ẹda okụk ẹnam. Mmọ ẹsidọhọ idemmọ ẹte, ‘Ufọk emi akpa okụk . . . Didie ke n̄keme nditiene ntịp ekpri okụk nsịn ke utom emi?’”

Ọkwọrọ ederi oro ama ese Brọda Russell ke n̄kpaidem.

Russell ama aka iso ọdọhọ ete: “Ntịn̄ ata ofụri akpanikọ nnọ fi. Mmọ ẹsibụp mi mbụme emi, ‘Didie ke n̄keme nditiene ntịp ekpri okụk nsịn ke utom emi?’ Edieke Abasi ọdiọn̄de owo, enye onyụn̄ enyenede okụk, esidọn̄ enye ndida okụk oro nnam n̄kpọ Ọbọn̄. Edi edieke owo mînyeneke ukeme, ntak emi ikpenyịkde enye?” *

² Brọda Russell eketịn̄ “ata ofụri akpanikọ.” Toto ke eset, ikọt Abasi ẹsitịp okụk ke imaesịt man ẹda ẹtuak ibuot ẹnọ ata Abasi. Ke ibuot emi, idineme ndusụk uwụtn̄kpọ N̄wed Abasi oro ẹban̄ade n̄kpọ emi ye nte isinamde ke mfịn. Ke ini inemede nte ẹsitịpde okụk ẹda ẹnam n̄kpọ Obio Ubọn̄ mfịn, ọfọn owo nnyịn kiet kiet obụp idemesie ete, ‘Didie ke n̄keme nditiene nnọ Obio Ubọn̄ ibetedem?’

3, 4. (a) Jehovah enyene mbuọtidem ke mme andituak ibuot nnọ imọ ẹyenam nso? (b) Didie ke nditọ Israel ẹkenọ ibetedem ke utom edibọp ataya utuakibuot?

³ Jehovah enyene mbuọtidem ke idem ata mme andituak ibuot nnọ enye. Enye ọfiọk ke edieke ẹnọde mmọ ifet, ke mmọ ẹyedat esịt ẹnyụn̄ ẹwụt ke mmimọ imeten̄e Abasi ke  nditịp n̄kpọ ke imaesịt. Kere ban̄a uwụtn̄kpọ iba ke Israel eset.

⁴ Ke Jehovah ama akada nditọ Israel ọwọrọ ke Egypt, enye ama ọdọhọ mmọ ẹbọp ataya utuakibuot, emi ẹkemede ndimen n̄ka ebiet en̄wen. Nte ẹdibọpde ye nte ẹdibanade enye oyoyom ekese n̄kpọ. Jehovah ama ọdọhọ Moses ọnọ nditọ Israel ifet nditiene ntịp n̄kpọ, ete: “Yak owo ekededi eke esịt esie enyịmede ada enye edi nte etịbe Jehovah.” (Ex. 35:5) Ke esisịt ini emi ebede, mme owo emi ẹkenam kpukpru ọkpọsọn̄ utom “ke idak ufịk nte ifịn,” edi mmọ ẹkenam n̄kpọ didie ẹban̄a ifet nditiene ntịp n̄kpọ? (Ex. 1:14) Mmọ ẹma ẹnen̄ede ẹtịp n̄kpọ ke ndida ofụri esịt nnọ gold, silver, ye mme ọsọn̄urua n̄kpọ eken, ndien etie nte mmọ ẹkebọ nditọ Egypt emi ẹkedide mme eteufọk mmọ ata ediwak ke otu emi. (Ex. 12:35, 36) Nditọ Israel ẹma ẹtịp n̄kpọ awak akan se ẹkeyomde, tutu “ẹnam [mmọ] ẹtre ndida n̄kpọ ndi.”—Ex. 36:4-7.

5. Nso ke nditọ Israel ẹkenam ke ini David ọkọnọde mmọ ifet nditịp n̄kpọ ẹda ẹbọp temple?

⁵ Ke n̄kpọ nte isua 475 ẹma ẹkebe, David ama etịp ‘inyene emi edide esie’ man ẹda ẹbọp temple, emi ekedide akpa ata ufọk emi akanam ẹbọpde ndida ntuak ibuot nnọ ata Abasi mi ke isọn̄. Ekem, enye ama ọnọ nditọ Israel ifet nditiene ntịp n̄kpọ, ke ndibụp ete: “Anie odu emi oyomde ndida enọ nyọhọ ubọk esie nnọ Jehovah mfịn emi?” Nditọ Israel ẹma “[ẹda] ofụri esịt mmọ ẹnọ Jehovah enọ unyịmesịt.” (1 Chron. 29:3-9) Sia David ọkọfiọkde ata ebiet emi enọ emi otode, enye ama ọbọn̄ akam ọnọ Jehovah ete: “Kpukpru n̄kpọ [ẹto] fi, nnyịn inyụn̄ ida se itode ubọk fo inọ fi.”—1 Chron. 29:14.

6. Ntak emi ẹyomde okụk ndida nnam utom Obio Ubọn̄ mfịn, ndien mme mbụme ewe ke oyom ẹbọrọ?

⁶ Moses ye David ikenyịkke-nyịk ikọt Abasi ẹnọ enọ. Mme owo ẹkenọ ke imaesịt. Nso kaban̄a nnyịn mfịn? Imenen̄ede ifiọk ke utom Obio Ubọn̄ Abasi oro ẹnamde mfịn oyom okụk. Oyom ekese okụk man ẹsio ẹnyụn̄ ẹsuan Bible ye mme n̄wed ukpep Bible, man ẹbọp ẹnyụn̄ ẹkama mme itie utuakibuot ye mme n̄kọk itieutom, man ẹnyụn̄ ẹnọ nditọete nnyịn mme n̄kpọ un̄wam ke mme ini afanikọn̄. Mme akpan mbụme ẹdi: Ẹsisan̄a didie ẹnyene okụk oro ẹyomde? Ndi oyom ẹnyenyịk ikọt Edidem ẹnọ enọ?

7, 8. Ntak emi ikọt Jehovah mîsiben̄eke mîsinyụn̄ ikpehe owo ubọk iyom okụk?

⁷ Brọda Russell ye mme nsan̄a esie ikekpebeke mme usụn̄ oro ufọkabasi Christendom ẹsidade ẹkọ okụk. Ke ibuotikọ oro “Ndi Omoyom ‘Zion’s Watch Tower’?” ke udiana Enyọn̄-Ukpeme Ikọmbakara oro ẹkemịn̄de, Russell ọkọdọhọ ete: “Nnyịn imenịm ke JEHOVAH ọnọ ‘Zion’s Watch Tower’  ibetedem, ntem tutu amama enye idiben̄eke idinyụn̄ ikpehe owo ubọk iyom un̄wam. Ke ini Enye emi ọdọhọde ete: ‘Kpukpru gold ye silver ke ikpọ obot ẹnyene mi,’ etrede ndinọ okụk oro ẹyomde, nnyịn iyọfiọk adan̄aoro ite ke ini ekem nditre ndimịn̄ n̄wed emi.” (Hag. 2:7-9) Ke se ikande isua 130 ẹma ẹkebe, Enyọn̄-Ukpeme ye esop oro esimịn̄de enye isehekede!

⁸ Ikọt Jehovah isiben̄eke okụk. Mmọ isimenke usan etịbe isan̄a, isinyụn̄ inọhọ mme leta eben̄e ẹsọk mme owo. Mmọ isinamke usọrọ utịp okụk, isinịmke ederi idọk, isinyụn̄ inamke mme edinam utịp okụk eken. Mmọ ẹsinam se Enyọn̄-Ukpeme eketịn̄de anyan ini ko ete: “Akanam nnyịn ikereke ke odot ndibeben̄e okụk nda nnam utom Ọbọn̄, nte mme ufọkabasi eken ẹsinamde . . . Nnyịn ida ke okụk oro ẹdade enyịn̄ Ọbọn̄ nnyịn ẹben̄e ke nsio nsio usụn̄ ayayat enye esịt, enye imaha, inyụn̄ idiọn̄ke mbon oro ẹnọde ye utom oro ẹdade okụk oro ẹnam.” *

9, 10. Nso idi ntak kiet emi isinọde enọ imaesịt?

⁹ Nnyịn emi idude ke idak Obio Ubọn̄ mfịn iyomke ẹnyenyịk nnyịn inọ enọ. Utu ke oro, esikam enenem nnyịn ndinọ okụk ye inyene nnyịn ẹda ẹnam utom Obio Ubọn̄. Ntak emi nnyịn isinọde ke imaesịt? Ẹyak ineme ntak ita.

¹⁰ Akpa, nnyịn isinọ enọ ke imaesịt ke ntak emi imade Jehovah inyụn̄ iyomde ndinam “se inemde enye esịt.” (1 John 3:22) Ke akpanikọ, esịt esinem Jehovah aban̄a andituak ibuot nnọ enye emi ọnọde enọ ke imaesịt. Ẹyak ineme ikọ oro apostle Paul eketịn̄de aban̄a nte mme Christian ẹkpenọde enọ. (Kot 2 Corinth 9:7.) Owo isinyịkke-nyịk ata Christian ọnọ enọ; enye isinyụn̄ inọhọ mmen̄e mmen̄e. Enye esinọ sia enye “ebierede ke esịt esie” ndinọ. * Oro edi, enye esinọ ke enye ama ekekere aban̄a se oyomde ẹnam ye nte imọ ikemede ndinam se ẹyomde oro. Jehovah “amama owo eke ọnọde ke idatesịt” ntre. Bible en̄wen akabade itie oro ntem: “Abasi amama mbon oro ẹmade ndinọ enọ.”

11. Nso isinam nnyịn inọ Jehovah mfọnn̄kan enọ?

¹¹ Ọyọhọ iba, isinọ enọ nte usụn̄ ndikọm Jehovah mban̄a ediwak edidiọn̄ emi enye ọnọde nnyịn. Kere ban̄a edumbet kiet ke Ibet Moses emi anamde owo odụn̄ọde esịt esie. (Kot Deuteronomy 16:16, 17.) Ke ini erenowo Israel kiet kiet akakade usọrọ ita oro ẹkesinịmde ke isua ke isua, enye ekenyene ndinọ enọ “[nte ekemde] ye edidiọn̄ emi Jehovah Abasi” ọnọde enye. Ntem, mbemiso erenowo kiet kiet akakade usọrọ, enye ekenyene nditie n̄kere mme edidiọn̄ oro Jehovah ọkọnọde enye onyụn̄ odụn̄ọde esịt esie man ebiere  mfọnn̄kan enọ emi enye edidade ika usọrọ oro. Kpasụk ntre, ke ini ikerede iban̄a ediwak edidiọn̄ oro Jehovah ọnọde nnyịn, emi esinam nnyịn inọ enye mfọnn̄kan enọ oro ikemede ndinọ. Enọ emi inọde ke ofụri esịt, emi esịnede inyene nnyịn, owụt adan̄a nte nnyịn imade ekese edidiọn̄ emi Jehovah ọnọde nnyịn.—2 Cor. 8:12-15.

12, 13. Didie ke enọ imaesịt oro isinọde ẹwụt ima oro imade Edidem, ndien adan̄a didie ke owo kiet kiet esinọ?

¹² Ọyọhọ ita, enọ imaesịt nnyịn owụt ima oro imade Edidem Jesus Christ. Didie ke edi ntre? Kere ban̄a se Jesus ọkọdọhọde mme mbet esie okoneyo emi ekesierede usen emi ẹkewotde enye. (Kot John 14:23.) Jesus ọkọdọhọ ete: “Edieke owo ekededi amade mi, enye ayanam ikọ mi.” “Ikọ” Jesus esịne ewụhọ oro enye ọkọnọde ete ẹkwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ ke ofụri isọn̄. (Matt. 24:14; 28:19, 20) Nnyịn inam “ikọ” oro ke ndinam ofụri se ikekeme—ida ini, odudu, ye inyene nnyịn—man inam utom edikwọrọ Obio Ubọn̄. Ntem ke iwụt ke imama Edidem emi edide Messiah.

 ¹³ Sia idide mbon oro ẹsọn̄ọde ẹda ẹnọ Obio Ubọn̄, iyom ndida ofụri esịt n̄wụt ibetedem oro inọde Obio Ubọn̄ ke nditiene ntịp okụk. Didie ke isinam oro? Oro edi ubiere idemowo. Owo kiet kiet esinọ ofụri se enye ekemede. Edi ediwak nditọete nnyịn ẹdi ubuene. (Matt. 19:23, 24; Jas. 2:5) Kpa ye oro, utọ mbon oro ẹkeme ndikop inemesịt ke Jehovah ye Eyen esie ẹsima ọkpọkọm ekpri n̄kpọ oro mmimọ itịpde ke imaesịt.—Mark 12:41-44.

14. Mme Ntiense Jehovah ẹkesinọ n̄wed mmọ didie ke ediwak isua?

¹⁴ Ke ediwak isua emi ẹkebede, Mme Ntiense Jehovah ẹkesinọ mme owo n̄wed Bible ke ini owo etịpde okụk. Okụk oro ẹkesidọhọde ẹtịp ikawakke, man ọkpọkọm mme ubuene ẹkpetiene ẹbọ n̄wed. Edi edieke eketiede nte ke enyeneufọk ama n̄wed nnyịn edi inyeneke okụk, mme asuanetop Obio Ubọn̄ ẹma ẹsikpọn̄ n̄wed ẹnọ enye. Akpan n̄kpọ oro ekebehede mmọ ekedi ndinọ mbon oro ẹnyenede esịt akpanikọ mme n̄wed man mmọ ẹkpekot ẹnyụn̄ ẹbọ ufọn.

15, 16. (a) Ọtọn̄ọde ke isua 1990, nso ukpụhọde ke Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Mme Ntiense Jehovah ẹkenam ke nte isinọde n̄wed nnyịn? (b) Didie ke ẹsinọ enọ imaesịt? (Se n̄ko ekebe oro “ Ẹsida Okụk Oro Itịpde Ẹnam Nso?”)

¹⁵ Ke isua 1990, Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Mme Ntiense Jehovah ẹma ẹtọn̄ọ ndinam ukpụhọde ke nte isinọde mme owo n̄wed nnyịn. Ọtọn̄ọde ke isua oro ke United States, ẹsinọ kpukpru n̄wed nnyịn ke etịbe imaesịt. Leta emi ẹkenọde ẹsọk kpukpru esop ke idụt oro ọkọdọhọ ete: “Emi ọwọrọ ke ẹdinọ mme asuanetop ye mbon an̄wa oro ẹnyenede udọn̄ mme magazine ye n̄wed edi owo idọhọke mmọ ẹnọ akpan etịbe mbemiso ẹkemede ndibọ n̄wed. .  . . Owo ekededi oro edimade ndinọ etịbe man ẹda ẹse ẹban̄a se ẹbiatde ke utom unọ ukpep oro nnyịn inamde, ekeme ndinam ntre, edi mmọ ẹkeme ndibọ n̄wed, edide mmọ ẹnọ etịbe m̀mê inọhọ.” Ndutịm emi ama anam enen̄ede an̄wan̄a ke utom nnyịn edi utom unyịmesịt ye utom Abasi, onyụn̄ anam an̄wan̄a ke “nnyịn idịghe mbon oro ẹnyamde-nyam ikọ Abasi.” (2 Cor. 2:17) Nte ini akakade, ẹma ẹtiene ẹnam ndutịm man ẹsitịp n̄kpọ ntem ke imaesịt ke mme n̄kọk itieutom ke ofụri ererimbot.

¹⁶ Ẹsisịn ẹtịbe imaesịt ke m̀mọ̀n̄? Ẹda mbufiọk ẹbon mme ekebe etịbe oro ẹdiande mme idiọn̄ọ.. Owo kiet kiet ekeme ndinọ etịbe imaesịt nnennen nnennen ẹsọk kiet ke otu n̄ka Mme Ntiense Jehovah oro ibet enyịmede. Kpukpru isua, ibuotikọ kiet ke Enyọn̄-Ukpeme esitịn̄ nte owo ekemede ndinọ utọ etịbe imaesịt oro.

17-19. Tịn̄ nte ẹsidade okụk oro ẹtịpde ẹnam (a) utom ofụri ererimbot, (b) utom edibọp Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ke ofụri ererimbot, ye (c) se ẹsinamde ke esop.

¹⁷ Utom ofụri ererimbot. Okụk ke ẹsida ẹse ẹban̄a utom ukwọrọikọ ofụri ererimbot. Emi esịne edinam n̄wed man  ẹsuan ke ofụri ererimbot, edibọp nnyụn̄ nse mban̄a mme n̄kọk itieutom ye mme ufọkidụn̄ Bethel, ye edise mban̄a nsio nsio ufọkn̄wed ukara Abasi. Kpa okụk ke ẹsida ẹse ẹban̄a mme isụn̄utom, mme esenyịn oro ẹsan̄ade-san̄a, ye mme akpan asiakusụn̄. Okụk oro itịpde ke ẹsida ẹnọ un̄wam ke ini afanikọn̄ esịmde nditọete nnyịn. *

¹⁸ Edibọp Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ke ofụri ererimbot. Ẹsisio okụk ẹnọ esop oro oyomde ndibọp obufa Ufọkmbono Obio Ubọn̄ m̀mê emi oyomde ndidiọn̄ akani. Ke ini mme esop ẹnọde etịbe, okụk esidu ndida n̄n̄wam mme esop efen. *

¹⁹ Okụk esop. Okụk ke ẹsida ẹse ẹban̄a ẹnyụn̄ ẹdiọn̄ Ufọkmbono Obio Ubọn̄. Mbiowo ẹkeme ndidọhọ ẹsio ndusụk okụk ẹnọ ẹsọk n̄kọk itieutom ẹda ẹnam utom ofụri ererimbot. Edieke edide ntre, mbiowo ẹyekot ubiere ẹnọ esop. Edieke esop ẹnyịmede, ẹyenọ ibat okụk oro ẹkenyịmede ẹka. Kpukpru ọfiọn̄, eyenete oro esede aban̄a okụk esop esiwet n̄kpọ aban̄a okụk esop, ẹnyụn̄ ẹkot ẹnọ esop.

20. Didie ke afo ekeme ndida “ọsọn̄urua inyene” fo n̄kpono Jehovah?

²⁰ Ke ini ikerede iban̄a ofụri se ibuanade ke ndinam utom edikwọrọ Obio Ubọn̄ ye edinam mbet ke ofụri isọn̄, emi esinam ‘ida ọsọn̄urua inyene nnyịn ikpono Jehovah.’ (N̄ke 3:9, 10) Ọsọn̄urua inyene nnyịn esịne odudu, ekikere, ye ifiọk Abasi oro inyenede. Ke akpanikọ, ikpama ndida mmọ nnam utom Obio Ubọn̄ ọyọhọ ọyọhọ. Edi ti ke ọsọn̄urua inyene nnyịn esịne okụk ye inyene nnyịn n̄ko. Ẹyak ibiere ndinọ se ikekeme ye ke ini eke ikekeme. Enọ imaesịt nnyịn ọnọ Jehovah ubọn̄ onyụn̄ owụt ibetedem oro inọde Obio Ubọn̄ Messiah.