Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

KIBATULU 18

Kuebhi Kuene mu Tunda o Kitadi Phala ku Bhanga o Ikalakalu ia Utuminu

Kuebhi Kuene mu Tunda o Kitadi Phala ku Bhanga o Ikalakalu ia Utuminu

MILONGI IA KIBATULU

Mukonda diahi ni kiebhi o mundu ua Jihova kiene mu kuatekesa o ikalakalu ia Utuminu ni kitadi kiâ

1, 2. (a) Kiebhi kia tambuijila Phange Russell o mutuameni ua ngeleja ua mesenene kuijiia kuebhi kua kexile mu tunda o kitadi phala ku bhanga o ikalakalu ia Adilongi a Bibidia? (b) Ihi i tua-nda di longa mu kibatulu kiki?

  SAÌ KIZUUA, mutuameni ua ngeleja ua zukama kua Phange Charles T. Russell, muéne ua mesenene kuijiia kuebhi kua kexile mu tunda o kitadi phala ku bhanga o ikalakalu ia Adilongi a Bibidia.

 O Phange Russell ua mu jimbuluila, uixi: “Etu ki tuene mu bhinga jimola.”

 O mutuameni ua ngeleja uebhula, uixi: “Kuebhi-phe ku muene mu sanga o kitadi?”

 Phange Russell ua tambuijila: “se ngi ku tangela o kidi, kua-nda xikina. Kiene mu bhita kiki: Kioso athu kiaia mu iônge ietu, kene mu sanga-mu inda, phala ku ta-mu kitadi. Maji ene a mona kuila o kilunga kiala ni ibhindamu. Mu kiki, ene a xinganeka mudiâ, ‘O kididi kiki ki bhinga kitadi . . . Kiebhi ki ngi tena ku sangela kitadi?’”

 O mutuameni ua ngeleja ka xikina mu izuelu ia Phange Russell.

 O Phange Russell ua suluka ni ku mu jimbuluila, uixi: “Kiki kiene o kidi kia zele kala phemba. Ene a ngi bhanga uá o kibhuidisu kiki, ‘Kiebhi ki ngi tena ku bhana kitadi?’ Se muthu uala ni kitadi, muéne ua-nda mesena ku ki bhana ku kikalakalu kia Ngana. Maji se muéne kale ni kitadi, ki tu tokala ku mu jijidika.” a

2 O Phange Russell ua kexile ku mu tangela “o kidi.” Tundé ukulu o mundu ua Nzambi, ene mu bhana kitadi mu vondadi iâ phala o ikalakalu ia ubhezelu ua kidi. Mu kibatulu kiki, tua-nda di longa phangu iokulu ia lungu ni maka enhá, ni misoso ia izuua ietu. Mu ku di longa kuebhi kuene mu tunda o kitadi phala o kikalakalu kia Utuminu lelu, muthu ni muthu mudietu ua tokala ku dibhuidisa, ‘Kiebhi ki ngi tena ku kuatekesa o Utuminu?’

“Uoso o Muxima ua mu Zangumuka mu Vondadi iê, a Bheke Ujitu Kua Jihova”

3, 4. (a) Kidielelu kiahi kiala na-kiu Jihova ku abhezi’ê? (b) Kiebhi akua Izalaiele kia kuatekesa ku tunga o balaka ia ku bheza?

3 Jihova u dielela ku abhezi’ê a kidi. Muéne uejiia kuila se u a bhinga ku mu bhana kima, ene ni kisangusangu kioso a-nda mu bhana. Xinganeka phangu jiiadi mu musoso ua akua Izalaiele.

4 Kioso kia katula akua Izalaiele mu Ijitu, Jihova ua a tumu ku tunga balaka phala ku mu bheza. O balaka ni imbamba ioso ieji kala moxi iê ieji bhinga jimbongo javulu. Jihova ua tendelesa Mozé ku bhinga o mundu ku bhana ima phala ku kuatekesa ku tunga o balaka, muéne uambe: “Uoso o muxima ua mu zangumuka mu vondadi iê, a bheke ujitu kua Jihova.” (Mak. 35:5) Kiebhi kia tambuijile o mundu ua zubhile ku tunda ku Ijitu kua a ludisa ni “ikalakalu ioso ia mábhia?” (Mak. 1:14) Ene a xikina, ni vondadi ioso a bheka ulu, phalata, ni ima ia mukuá ia tambuile ku ji ngana jâ ku Ijitu. (Mak. 12:35, 36) O akua Izalaiele a bheka ima iavulu, kate muene kua bhingile kiá ‘ku a fudisa ku bheka dingi imbamba.’— Mak. 36:4-7.

5. Ihi ia bhange akua Izalaiele kioso Davidi kia a tangela phala ku kuatekesa o kikalakalu kia ku tunga o tembulu?

5 Mu ku bhita 475 a mivu, sobha Davidi ua bhana ‘ima iê,’ phala ku kuatekesa ku tunga o tembulu, iexile o inzo ia dianga ia ubhezelu ua kidi mu ixi. Muéne uambele ué akua Izalaiele phala ku bhana, muéne uebhula: “Nanhi ué mudienu uala lelu polondo ia kubhana mu vondadi iê, ujitu kua Jihova?” Kienhiki, o mundu ua bhana ni “vondadi ioso kua Jihova, ni muxima ua tenena.” (1 Mal. 29:3-9) Mu kuijiia kuebhi kua kexile mu tunda o imbamba, Davidi ua sambe, uixi: “Ima ioso i tunda kokuê, etu ue tua i bhana bhu lukuaku luê.”—1 Mal. 29:14.

6. Mukonda diahi ku bhinga kitadi phala ku bhanga o ikalakalu ia Utuminu lelu ni ibhuidisu iebhi i tu di bhanga?

6 Né Mozé mba Davidi, ka tokalele ku jijidika o mundu phala ku bhana kima. Mu veji dia kiki, o mundu ua bhana ni muxima uoso. Kiebhi kiene mu bhanga lelu? Tuejiia kiambote kuila o kikalakalu kia mu bhanga o Utuminu lelu, ki bhinga kitadi. Ku bhinga kitadi kiavulu phala ku bhanga ji Bibidia ni madivulu a mukua, ni ku a tumikisa mu jixi joso, ni ku tunga Ididi ia Ubhezelu ni ji filiiale, ni ku kuatekesa o jiphange a bhita mu mavuua. Mukonda dia kiki, tu dibhuidisa: Kuebhi kuene mu tunda o kitadi? O kuila o akaiedi a Sobha a a jijidika ku bhana kitadi?

“Nuka Tua-nda Bhinga Jimola ku Athu Phala ku tu Kuatekesa”

7, 8. Mukonda diahi o mundu ua Jihova kene mu bhinga jimola?

7 O Phange Russell ni jiphange ja mukua ka kexile mu bhinga jimola kála kia kexile mu bhanga o jingeleja ja Kidistándade. Mu milongiia kaiadi ia kadivulu, Torre de vigia, mu diambu diambe: “Eie ua-ndala o ‘kadivulu, Torre de Vigia de Sião’?” Russell uambe: “‘Tuejiia kuila JIHOVA ua mu kuatekesa o kadivulu, Torre de Vigia de Sião,’ kienhiki, nuka tua-nda bhinga jimola ku athu phala ku tu kuatekesa. Kioso Muéne, uavu o ‘ulu ioso, ni phalata ioso,’ u fula ku tu kuatekesa, tua-nda kuijiia kuila, o kithangana kiabhu kiá kia ku bhanga o mulangidi.” (Aje. 2:7-9) Lelu kuabhiti kiá 130 ja mivu maji katé kiki, O Mulangidi, ni kilunga kiene mu bhanga o kadivulu kaka kí kié hanji katé lelu ni nguzu ia soko!

8 O mundu ua Jihova kene mu bhinga jimola. Ene ka bhita ni inda ku athu mba ku tumikisa mikanda ku athu phala ku sangela kitadi. Tuene mu kaiela o kitendelesu kia bhanene o Mulangidi m’ukulu, uixi: “Tua mono kuila ki kima kiambote ku bhinga jimola phala ku bhanga o kikalakalu kia Ngana, kála kiene mu bhanga o jingeleja . . . Tu mona kuila o ku bhinga jimola mu dijina dia Ngana, kituxi, muéne ué ki kiene kia mesena, muéne ka besoala né o muthu ua bhana, né muene o kikalakalu.” b

“Kala Muthu a Bhane Uila Kia mu Kala ku Muxima Uê”

9, 10. Zuela kima kimoxi ki tu bhangesa ku bhana kitadi mu vondadi ietu?

9 Kuma tu jiselevende ja Utuminu lelu, ki ku bhingi ku tu jijidika ku bhana kitadi. Maji tu bhana o kitadi kietu ni ima ia mukua mu vondadi ietu phala ku kuatekesa o kikalakalu kia Utuminu. Mukonda diahi tua uabhela ku bhana? Tu di longe ima itatu.

10 Kia dianga, tu bhana kitadi mu vondadi ietu mukonda dia henda ietu kua Jihova, ni kuila tua-ndala ku “bhanga ima ioso ia mu uabhela muène.” (1 Nzu. 3:22)Jihova u sanguluka ni mubhezi u mu bhana mu vondadi iê. Tu di longe ia zuela Phaulu ia lungu ni kiebhi kia tokala ku bhana o Jikidistá. (Tanga 2 Kolindo 9:7.) O Kidistá ia kidi ka bhana mukonda a mu mu jijidika. Maji u bhana “uila kia [xinganeka ku] muxima uê.” cKiki kilombolola kuila, muéne u bhana mu ku mona kuila kua bhingi kikuatekesu. O muthu u bhana mu ukexilu iú, Jihova u mu zola, mukonda “Nzambi ua zola mukua kubhana ni ngalasa ioso.” Saí Bibidia izuela kiki: Nzambi ua zola oso a zolo o ku bhana.”

Ni ana-ndenge mu ixi ia Moçambique a uabhela uá o ku bhana

11. Ihi i tu suínisa ku bhana kua Jihova o ima ietu ia beta-o-kota?

11 Kia kaiadi, tu bhanga kiki phala ku sakidila o mabesá ene mu tu bhana Jihova. Xinganeka o kitendelesu mu kitumu kia Mozé. (Tanga Matendelelu 16:16, 17.) Kioso kia kexile múia mu jifesa jitatu ja kexile mu bhanga ku muvu, o mala a tokalele ku bhana ujitu kala “kioso kiasoko mabesá ma mu bhana Jihova Nzambi ié.” Kienhiki, ande dia kuia mu fesa o diiala ua tokalele ku tala o mabesá mê ni ku xinganeka kiá o ujitu ueji kuambata. Kiene kimoxi ué, kioso ki tu xinganeka ku mabesá ene mu tu bhana Jihova, tu mesena ué ku mu bhana o ujitu uetu ua beta-o-kota. O ujitu u tu bhana ni muxima uetu, kála o jimbongo jetu, kilondekesa o kisakidilu kietu ku ima ioso iene mu tu bhana Jihova.—2 Kol. 8:12-15.

12, 13. Kiebhi o kitadi ki tu bhana, kilondekesa o henda ietu kua Sobha, ni kikuxi kia tokala ku bhana o muthu?

12 Katatu, o kitadi ki tu bhana mu vondadi ietu, kilondekesa kuila tua zolo Sobha ietu Jezú Kristu. Kiki ki lombolola ihi? Xinganeka ia zuela Jezú ku maxibulu mê mu usuku ua sukina mu ixi. (Tanga Nzuá 14:23.) Jezú uambe: “Muthu se ua ngi zola, kikale u aluka o maka mami.” O “maka” a Jezú alungu ué ni kitumu kia ku tula o njimbu iambote ia Utuminu mu ixi ioso. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Tu tumaka o “maka” enhá, mu ku mu bhana o kithangana kietu, o nguzu ietu, ni jimbongo jetu—phala ku kuatekesa o kikalakalu kia ku boka o njimbu iambote ia Utuminu. Mu ku bhanga kiki, tua mu londekesa o henda ietu ku Sobha ia Utuminu.

13 Kuma tua tokala ku Utuminu, tua mesena ni muxima uoso ku kuatekesa o Utuminu ni kitadi kietu. Kiebhi ki tu bhanga kiki? O muthu muéne uejiia. O muthu ua tokala u bhana kala kiala na-kiu. Maji jiphange javulu, kene ni jimbongo javulu. (Mat. 19:23, 24; Tiia. 2:5) Maji o jiphange jiji, a tena ku sanguluka mu kuijiia kuila, Jihova ni Mon’ê a bhana valolo ku ima ia tena o ku bhana o mundu uâ ni muxima uoso né muene se iofele.—Mar. 12:41-44.

Kiebhi Kia Tambula o Kitadi?

14. Mu mivu iavulu, kiebhi o Jimbangi ja Jihova kia kexile mu bhana o madivulu mâ?

14 Mu mivu iavulu, o Jimbangi ja Jihova akexile mu bhinga kitadi ku muthu ua mesenene ku tanga o madivulu mâ. Maji ka kexile mu bhinga kitadi kiavulu, phala ku kuatekesa ió ka kexile ni kitadi kiavulu. Maji se o muboki ua sangele muthu ua mesenene o madivulu metu, maji o muthu muenhó ua kambele kitadi, o muboki ua tokalele ku mu bhana o madivulu metu. O aboki akexile mu bhana madivulu kua ió a mesenene ku a tanga ni ku di longa.

15, 16. (a) Ihi ia lungulula o Kibuka kia Utuminu mu ukexilu ua ku bhana o madivulu metu tundé ku muvu ua 1990? (b) Kiebhi athu kia sangela o kitadi? (Tanga ué o kitutu “ Kuebhi Kuia o Kitadi ki tu Sangela?

15 Ku muvu ua 1990, o Kibuka kia Utuminu ua lungulula o ukexilu ua ku bhana o madivulu metu. Tundé ku muvu uenhó, o ji phange ku Estados Unidos a mateka ku bhana o madivulu metu sé ku bhinga dingi kitadi. O Kibuka kia Utuminu ua tumikisa mikanda ku ilunga ioso mu ixi ienioió, uixi: “O madivulu tua-nda a bhana ku aboki ni ku athu a mesena ku a tanga, sé ku bhinga kitadi. . . . maji se muthu ua mesena ku bhana kitadi phala ku kuatekesa o ikalakalu ietu, tu tambula se-ku maka. Maji o athu a tokala ku tambula o madivulu né muene se kale ni kitadi.” O izuelu íii ia fuamene phala kulondekesa kuila “Etu ki tua sokela ni athu avulu, a bhinga kuila kia tanga o Maka ma Nzambi ela kala ala ngo mu kuta uenji uâ uoso-uoso.” (2 Kol. 2:17) Mu ku bhita kithangana, a tangela o ji filiiale joso ku mundu.

16 Kiebhi athu kia sangela o kitadi? Mu Ididi ioso ia Ubhezelu ia Jimbangi ja Jihova tu sanga-mu itutu phala ku sangela-mu kitadi. Se muthu ua mesena ku tumikisa kitadi ku filiiale ia Jimbangi ja Jihova mu vondadi iê, a tumikise. Ku mivu ioso O Mulangidi uene mu bhana milongi ia lungu ni kiebhi o athu kia tena ku bhana kitadi mu vondadi iâ.

Ihi ia Bhanga ni Kitadi?

17-19. Jimbulula ihi ia bhanga ni kitadi kia (a) Ikalakalu ku Mundu Uoso, (b) ku Tunga Ididi ia Ubhezelu ku Mundu Uoso ni (c) Ibhindamu ia Kilunga.

17 “Ikalakalu ku mundu uoso.” O kitadi kia tokala phala ku bhanga o kikalakalu kia kuboka ku mundu uoso—ku bhanga madivulu, ku tunga ji filiiale, ji Betele ni ku kuatekesa o ji xikola mu kilunga kia Jihova. Katu-ku o ima íii, o kitadi kia tokala ué phala ku kuatekesa o akunji a sidivila mu jixi jengi, tufunga tua ilunga ni aboki a katunda. Kia tokala ué phala ku bhindumuna o jiphange jetu a bhita mu mavuua. d

18 “Ku tunga Ididi ia ubhezelu ku mundu uoso.” O kitadi kia tokala phala ku kuatekesa o ilunga ku tunga mba kutungulula o Kididi kia Ubhezelu. Ni kitadi kia tambula, a tena ku kuatekesa ilunga ia mukuá. e

19 “Ibhindamu ia kilunga.” O kitadi kia tokala phala o ikalakalu mu Kididi kia Ubhezelu. O tufunga a tena ku tangela o kilunga kuila, a-nda tumikisa kamuphata ku filiiale phala ku kuatekesa o ikalakalu ku mundu uoso. Mu kiki, o tufunga a xikama ni jiphange joso mu kilunga ni kuzuela o kitadi kia-nda kuata mu tumikisa ku filiiale. Se a xikina, mbeji ni mbeji, o phange uene mu langa o kitadi kia kilunga, u tangela kioso kia mu kuenda o kikalakalu kiki.

20. Kiebhi ki u tena ku jingisa Jihova ni “ima i uala na-iu”?

20 Mu ku xinganeka ku ioso ia bhingi phala ku kumbidila o kikalakalu kia kuboka ni ku bhanga maxibulu ku mundu uoso, tu kala dingi ni nguzu ia “ku jingisa [Jihova] ni ima ioso i [tuala] na-iu.” (Jisa. 3:9, 10) O ima ietu—o uhete, nguzu ni ukamba uetu ni Nzambi. Sé phata etu tua mesena ku kuatekesa o Utuminu ni ima ioso íii. Maji lembalala kuila o ima ietu ué ia lungu ué ni jimbongo jetu. Tu bhane kala ki tua banze ku muxima uetu ni mu kithangana ki tua tena o ku bhana. O kitadi ki tu bhana mu vondadi ietu, ki jingisa Jihova ni kulondekesa ué kuila tua mu kuatekesa o Utuminu ua Sobha Mexiia.

a O kadivulu, Torre de Vigia, ka 15 ia Kavua ua 1915, mbandu 218 ndu 219.

b O kadivulu, Torre de Vigia ka 1 ia Kakuinhi ua 1899, mbandu 201.

c Saí ngijiie uambe kuila o kizuelu “uila kia xinganeka,” mu dimi dia Ngeleku kilombolola “ku xinganeka ku muxima ande dia ku bhanga o kima.” Muéne uambe dingi: “Kuma kuene ku sanguluka kuavulu mu ku bhana, kima kiambote ku xinganeka ande dia ku bhana.”—1 Kol. 16:2.

d Tanga o Kibatulu 20 phala kuijiia dingi ia lungu ni ku kuatekesa ió a bhita mu mavuua.

e Tanga o Kibatulu 19 phala kuijiia dingi ia lungu ni ku tunga Ididi ia Ubhezelu.