Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

NSHAPITA 18

Kutu makuta a kutungunuja nawu midimu ya Bukalenge afumina

Kutu makuta a kutungunuja nawu midimu ya Bukalenge afumina

BUALU BUNENE BUDI MU NSHAPITA EU

Mutu bantu ba Yehowa bakuatshisha mudimu wa Bukalenge ne makuta ne mushindu utubu benza nanku

1, 2. a) Mmunyi muvua muanetu Russell muandamune muambi kampanda uvua ujinga kumanya muvua midimu ya Balongi ba Bible yenzeka? b) Ntshinyi tshituakonkonona mu nshapita eu?

 DIMUE dituku, muambi wa mu tshitanda tshia Ekeleziya Muenzulula uvua musue kumanya muvua midimu ya Balongi ba Bible yenjibua, wakaya kudi muanetu Charles Rusell bua kumuebeja.

 Muanetu Russell wakamumvuija ne: “Katutu tusangisha makuta to.”

 Muambi eu wakamuebeja ne: “Mmushindu kayi unutu nupeta makuta?”

 Muanetu Russell wakamuandamuna ne: “Meme mukuambile bulelela, kuakubuitaba bipepele to. Padi bantu balua mu bisangilu bietu, kabena basangana katunga kabatekela ku diulu to. Kadi badi bamona ne: makuta adi atudibua. Badi badiambila ne: ‘Nzubu eu udi ulomba makuta bua kuibakibua . . . Mmushindu kayi undi mua kufila panyi tumakuta tukese?’”

 Muambi eu wakatangila muanetu Russel kayi witaba to.

 Muanetu Russell wakatungunuka wamba ne: “Ndi nkuambila bulelela buonso patoke. Batu bangela lukonko lumue lumue elu: ‘Mmushindu kayi undi mua kufila panyi tumakuta tukese mu bualu ebu?’ Padi muntu upeta dibenesha ne yeye muikale ne makuta, udi ujinga kuafila bua Mukalenge. Yeye kayi ne makuta, bua tshinyi tudi ne bua kumuenzeja bua kuafila?” a

2 Muanetu Russell uvua bushuwa wamba “bulelela buonso patoke.” Katshia ku kale, bantu ba Nzambi batu bafila mapa a budisuile bua kukuatshisha ntendelelu mulelela. Mu nshapita eu, netukonkonone bimue bilejilu bia mu Bible bidi biakula bua bualu ebu pamue ne bilejilu bia mu matuku etu aa. Patudi tukonkonona mutubu bapeta makuta a kutungunuja nawu midimu ya Bukalenge lelu, mbimpe yonso wa kutudi adiebeje ne: ‘Mmushindu kayi undi mua kutua Bukalenge nyama ku mikolo?’

‘Muntu yonso udi witabuja mu mutshima wende, alue biende ne kupa’

3, 4. a) Ndieyemena dia mushindu kayi didi nadi Yehowa kudi batendeledi bende? b) Mmunyi muvua bena Isalele batue dibaka dia nzubu wa tshitendelelu nyama ku mikolo?

3 Yehowa mmueyemene batendeledi bende balelela. Mmumanye ne: bobu bapete mpunga, nebafile mapa abu a budisuile ne disanka dionso bua kuleja mudibu bamulamate. Tukonkononayi bilejilu bibidi bia malu avua bena Isalele benze.

4 Yehowa mumane kupatula bena Isalele mu Ejipitu, wakabambila bua kuibaka ntenta uvuabu batulakaja bambula, anyi ntenta wa tshitendelelu. Mushindu uvuabu ne bua kumuibaka ne bivuabu mua kumuibaka nabi bivua bilomba makuta a bungi. Yehowa wakambila Mose bua kupesha bantu mpunga wa kutua mudimu eu nyama ku mikolo, wamba ne: ‘Muntu yonso udi witabuja mu mutshima wende, alue biende ne kupa kua Yehowa.’ (Ekes. 35:5) Tshivua bantu aba bavua bafumina ku ditata mu bupika ne “mudimu mukole” benze ntshinyi? (Ekes. 1:14) Bakatua mudimu eu nyama ku mikolo kabayi bimanyika, bakaya ne or, ne arjan ne bintu bikuabu bia mushinga ku budisuile; bia bungi bia kudibi bavua mua kuikala babipetele kudi bamfumu babu ba kale, bena Ejipitu. (Ekes. 12:35, 36) Bena Isalele bakafila bintu bungi bupite buvuabu nabu dijinga ne bivua bikengela ‘kukandika bantu bua kabafidi bintu bikuabu.’—Ekes. 36:4-7MMM.

5. Ntshinyi tshivua bena Isalele benze pavua Davidi mubapeshe mpunga wa kufila mapa bua dibaka dia ntempelo?

5 Bidimu bitue ku 475 pashishe, Davidi wakafila bintu bia mu ‘bibutshilu biende’ bua kukuatshisha mudimu wa dibaka ntempelo, muaba wa kumpala wa pa tshibidilu uvua ntendelelu mulelela wenzekela pa buloba. Pashishe wakapesha bena diende bena Isalele mpunga wa kufila, ubakonka ne: ‘Mmuena budisuile kayi udi musue kulua pende ne dipa mu tshianza bua Yehowa lelu?’ Bu tshipeta, bantu bakafila ‘milambu ya budisuile kudi Yehowa ne muoyo mujima.’ (1 Kul. 29:3-9NWT) Bu muvua Davidi mumanye bimpe kuvua mapa mafumine, wakambila Yehowa mu disambila ne: “Bintu bionso bidi bifuma kuudi, bionso bitudi tukulambula tudi babipete ku bianza biebe.”—1 Kul. 29:14.

6. Bua tshinyi bidi bikengela makuta bua kukumbaja mudimu wa Bukalenge lelu? Nnkonko kayi idi ijuka?

6 Mose nansha Davidi kabavua benzeje bantu ba Nzambi bua kufila bintu to. Kadi, bantu bakadifidila bintu ne mioyo ya disanka. Netuambe tshinyi bua lelu? Tudi bamanye bimpe ne: mudimu udi Bukalenge bua Nzambi buenza udi ulomba makuta. Bidi bikengela makuta a bungi bua kupatula Bible ne mikanda idi imumvuija ne kuyabanya, bua kuibaka miaba itu bisangilu bienzekela, biro bia filiale ne kubilongolola, ne bua kuambuluisha bana betu bena Kristo mu bikondo bia bipupu ne lukasa. Nunku, nkonko ya mushinga mukole idi ijuka: Mmushindu kayi udibu bapeta makuta adi akengedibua? Bidi bikengela kuenzeja bayidi ba Mukalenge bua kufila anyi?

“Katshiakulomba ka pa luse anyi kulomba dikuatshisha kudi bantu nansha”

7, 8. Bua tshinyi bantu ba Yehowa kabena balomba ka pa luse anyi balomba makuta kudi bantu bakuabu?

7 Muanetu Russell ne bena diende bakabenga kuidikija mayele atu matampakane mu bitanda bia bukua buena Kristo a dikeba nawu makuta. Mu nimero muibidi wa Tshibumba tshia Nsentedi, mu tshiena-bualu tshia ne: “Udiku dijinga ne ‘Tshibumba tshia Nsentedi tshia Siona’ anyi?” muanetu Russell wakamba ne: “Tudi batuishibue ne: YEHOWA ke udi utua ‘Tshibumba tshia Nsentedi tshia Siona’ mpanda; bu mudibi nanku, katshiakulomba ka pa luse anyi kulomba dikuatshisha kudi bantu nansha. Pikala Yeye udi wamba ne: ‘Or ne arjan bia ku mikuna bionso mbianyi’ mupangile bua kufila makuta adi akengedibua, netujingulule dîba adi ne: ke tshikondo tshia kuimanyika dipatula dia mukanda eu.” (Hag. 2:7-9) Kadi kukadi mpindieu bidimu bipite pa 130 bidi Tshibumba tshia Nsentedi ne bulongolodi budi butshipatula biya anu kumpala ne bukole buonso!

8 Bantu ba Yehowa kabatu balomba makuta a ka pa luse to. Kabatu bendesha tutunga tua disangisha makuta anyi batumina bantu mikanda ya dibalomba nayi makuta nansha. Kabatu nansha babanyina bantu amvelope ya makuta a kufila, anyi balomba makuta bua kubenzela mudimu wa Nzambi anyi kubabenesha to. Mbalamate ku tshivua Tshibumba tshia Nsentedi tshiambe kale ne: “Katutu banji kumona bikumbane bua kunana bantu makuta bua bualu bua Mukalenge bu mutubu benza mu bitendelelu bikuabu to . . . Tuetu tudi bamone ne: makuta adibu balomba mu mayele mashilashilangane mu dîna dia Mukalenge atu amunyingalaja, ne katu uanyisha to, kabidi kaatu apetesha badi baafila anyi mudimu wawu mabenesha a kudiye nansha.” b

“Muntu ne muntu enze bu mudiye mupangadije mu muoyo wende”

9, 10. Mbualu kayi bumue butudi tufidila mapa a budisuile?

9 Mutudi bena dia Bukalenge, kabiena bikengela bua batuenzeja bua kufila to. Kadi, tudi tufila makuta etu ne bintu bikuabu ne disanka bua kutua midimu ya Bukalenge mpanda. Bua tshinyi tudi ne muoyo wa kufila mushindu eu? Mbua malu asatu; tuamonayi.

10 Bua kumpala, tudi tufila mapa a budisuile bualu tudi banange Yehowa ne basue kuenza “malu adi amusankisha.” (1 Yone 3:22) Yehowa udi bushuwa usanka bua mutendeledi wende udi ufila ku budisuile ne muoyo mujima. Tukonkononayi mêyi a mupostolo Paulo adi akula bua difila dia bena Kristo. (Bala 2 Kolinto 9:7.) Muena Kristo mulelela katu welakana bua kufila anyi kabatu bamuenzeja to. Kadi udi ufila bualu ukavua “mupangadije mu muoyo wende” bua kuenza nunku. c Mmumue ne: udi ufila panyima pa yeye mumane kukonkonona dijinga didiku ne mudiye mua kudikumbaja. Yehowa mmunange muntu udi ufila nunku, bualu “Nzambi mmunange muntu udi ufila ne disanka.” Nkudimuinu mukuabu udi wamba ne: “Nzambi mmunange bantu badi banange kufila.”

Bana batekete ba mu Mozambique mbanange pabu bua kufila

11. Ntshinyi tshidi tshitusaka bua kupesha Yehowa dipa dietu ditambe buimpe?

11 Buibidi, tudi tufila mapa a bintu bu mushindu wa kusakidila Yehowa mudiye utubenesha bikole. Tukonkononayi dîyi dinene dia mu Mikenji ya Mose didi dijingulula tshidi mu muoyo. (Bala Dutelenome 16:16, 17.) Pavua muntu mulume yonso wa mu Isalele ubuela mu bibilu bivua bienzeka ku tshidimu misangu isatu, uvua ne bua kufila dipa bilondeshile ‘muakamuvudijila Yehowa disanka.’ Nunku, kumpala kua kuya mu tshibilu kampanda, muntu mulume yonso uvua ne bua kubala bungi bua mabenesha avuaye mupete ne kukonkonona muoyo wende, kusungula dipa ditambe buimpe divuaye mua kufila. Bia muomumue, patudi tuelangana meji a mudi Yehowa mutubeneshe mu mishindu ya bungi, tudi tudiumvua basakibue bua kumupesha dipa dietu ditambe buimpe. Dipa dietu difila ne muoyo mujima, didi dikongoloja kabidi bintu, didi dileja mutudi tuanyisha mabenesha adi Yehowa mutuitshikijile.—2 Kol. 8:12-15.

12, 13. Mmunyi mudi mapa etu a budisuile aleja dinanga dietu bua Mukalenge? Mbungi kayi budi muntu yonso ufila?

12 Buisatu, patudi tufila mapa etu a budisuile, tudi tuleja mutudi banange Mukalenge Yezu Kristo. Mmushindu kayi? Mona tshivua Yezu muambile bayidi bende butuku bua ndekelu bua muoyo wende pa buloba bu muntu. (Bala Yone 14:23.) Yezu wakamba ne: “Muntu yeye munnange, neatumikile dîyi dianyi.” “Dîyi” dia Yezu adi didi dikonga ne mukenji wa kuyisha lumu luimpe lua Bukalenge pa buloba bujima. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Tudi tutumikila “dîyi” adi patudi tuenza bionso bitudi tukokesha mua kuenza: kufila dîba dietu, bukole buetu ne bintu bietu, bua kutungunuja mudimu wa diyisha Bukalenge. Mushindu au ke utudi tuleja dinanga dietu bua Mukalenge Masiya.

13 Bushuwa, mutudi bena dia Bukalenge ba lulamatu, tudi tujinga ne muoyo wetu mujima bua kuleja mutudi tutua Bukalenge mpanda patudi tufila mapa a makuta. Tudi tuenza nanku mushindu kayi? Adi ndipangadika dia muntu udiangatshila. Muntu yonso udi ufila bilondeshile mudiye mukokeshe. Tshidibi, bena kuitabuja netu ba bungi kabatu ne bintu bia bungi bia panu to. (Mat. 19:23, 24; Yak. 2:5) Kadi bobu abu badi mua kukola ku muoyo padibu bumvua ne: mapa abu adibu bafila ne muoyo mujima, nansha owu makese, Yehowa ne Muanende badi baangata ne mushinga.—Mâko 12:41-44.

Tutu tupeta makuta mushindu kayi?

14. Mmushindu kayi uvua Bantemu ba Yehowa bafila mikanda yabu munkatshi mua bidimu bia bungi?

14 Bantemu ba Yehowa mbafile mikanda ya malu a mu Bible kudi bantu ku dipa dia dikuta bidimu bia bungi. Dipa divuabu balomba adi bavua badipuekeshe bikole bua bantu nansha ba dimona dikese kupeta pabu mikanda. Nansha nanku, pavua muntu umueneka ne: mmuanyishe mukanda kadi kayi ukokesha mua kufila dipa, bamanyishi ba Bukalenge bavua anu banyisha bua kubashila mikanda. Dijinga diabu dikole divua dia kushiya mikanda mu bianza bia bantu ba muoyo muimpe bavua mua kuyibala yoyi kubambuluisha.

15, 16. a) Ntshinyi tshivua Kasumbu kaludiki kashintulule mu mushindu wetu wa difila mikanda mu 1990? b) Mmunyi mudi mapa a budisuile afidibua? (Tangila kabidi malu adi mu kazubu ka ne: “ Nkuepi kutu mapa etu aya?”)

15 Mu 1990, Kasumbu kaludiki kakatuadija kuakaja mushindu utudi tufila mikanda yetu. Kubangila mu tshidimu atshi, bakatuadija kupesha bantu mikanda mu États-Unis anu ku dipa dia dikuta didi muntu udisunguila bua kufila. Bavua bumvuije mu mukanda uvuabu batumine bisumbu bionso bia mu ditunga edi ne: “Nebikale bafila bibejibeji ne mikanda kudi bamanyishi ne kudi bantu badi nabi dijinga kabayi babalomba makuta anyi babambila bua kufila makuta bungi kampanda busunguluke kumpala kua kuangata mukanda to. . . . Muntu yonso udi musue kufila dipa kampanda bua kupingaja pa makuta avuabu batule bua mudimu wetu wa dilongeshangana udi mua kuenza nanku, kadi udi mua kupeta mukanda nansha yeye mufile dipa anyi kayi mudifile to.” Dilongolola adi diakambuluisha bua kufila butoke pa mudimu wetu ne: ngua budisuile ne ngua Nzambi; ne bua kumvuija bimpe ne: “katuena tuenda mushinga ne dîyi dia Nzambi.” (2 Kol. 2:17) Panyima pa matuku, bakatuadija kulonda dilongolola edi dia kufila mapa a budisuile mu filiale ya pa buloba bujima.

16 Mmunyi mudibu bafila mapa a budisuile? Mu Nzubu ya Bukalenge ya Bantemu ba Yehowa, mudi tushete tua kuela mapa tuteka muaba udi kawuyi ukoka ntema ya bantu. Bantu badi mua kuelamu makuta anyi kuatuma diakamue kudi bumue bua ku malongolodi mamanyike kua mbulamatadi adi Bantemu ba Yehowa benza nawu mudimu. Tshidimu tshionso kutu tshiena-bualu tshitu tshipatuka mu Tshibumba tshia Nsentedi tshiumvuija mudi mapa a mushindu eu mua kufidibua.

Mmushindu kayi utubu batula makuta aa?

17-19. Umvuija mutubu batula makuta bua a) mudimu wa pa buloba bujima, b) mudimu wa dibaka Nzubu ya Bukalenge pa buloba bujima, ne c) mu tshisumbu.

17 Mudimu wa pa buloba bujima. Badi batula makuta bua kukumbaja majinga adi amueneka mu dikumbaja dia mudimu wa diyisha udi wenzeka pa buloba bujima. Mu makuta aa, mudi makuta adibu batula bua kupatula mikanda ya kuabanya pa buloba bujima, bua kuibaka biro bia filiale ne nzubu ya Betele ne kubilongolola, ne bua kulongolola tulasa tushilashilangane tua malu a Nzambi. Kabidi, badi batula makuta bua kukumbaja majinga a bamisionere, batangidi bena ngendu, ne bampanda-njila ba pa buabu. Badi benza kabidi mudimu ne mapa etu aa bua kuambuluisha bena Kristo netu ne lukasa mu bikondo bia bipupu. d

18 Mudimu wa dibaka Nzubu ya Bukalenge pa buloba bujima. Badi batula makuta bua kuambuluisha bisumbu bua kuibaka anyi bua kulongolola Nzubu wa Bukalenge. Patudi tupeta mapa makuabu, kudi mua kumueneka makuta a kuambuluisha nawu bisumbu bikuabu kabidi. e

19 Makuta adi tshisumbu tshitula. Batu batula makuta bua kuendesha malu mu tshisumbu ne kulama Nzubu wa Bukalenge bimpe. Bakulu badi mua kumona ne: bidi bikengela kutuma amue makuta ku biro bia filiale wa mu ditunga diabu bua kutungunuja nawu mudimu udi wenzeka pa buloba bujima. Padibi bikengela kuenza nanku, bakulu nebaleje tshisumbu bualu ebu. Padi bena mu tshisumbu bitaba, bungi bua makuta adibu basuike abu ke buatumabu ku biro. Ngondo yonso, muanetu wa balume udi utangila konte wa tshisumbu udi ulongolola luapolo lua makuta ludibu babadila tshisumbu.

20. Mmunyi muudi mua kutumbisha Yehowa ne “biuma” biebe?

20 Patudi tuela meji bua malu onso adi akengedibua bua kukumbaja mudimu wa diyisha dia Bukalenge ne wa kuvuija bantu bayidi pa buloba bujima, tudi basakibue bua ‘kutumbisha Yehowa ne biuma bietu.’ (Nsu. 3:9, 10) Biuma bietu bia mushinga ebi bidi bikongoloja ne bipedi bia ku mubidi, mu lungenyi ne mu nyuma. Bushuwa, tudi basue kukuata nabi mudimu bikole mu mudimu wa Bukalenge. Kadi, vuluka ne: biuma bietu bia mushinga bidi kabidi bikongoloja ne bintu bitudi nabi. Nunku, tuikale bapangadije bua kufila tshitudi mua kukokesha, ne dîba ditudi mua kutshikokesha. Mapa etu a budisuile adi atumbisha Yehowa ne aleja mutudi tutua Bukalenge bua Masiya nyama ku mikolo.

a Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 15/07/1915, dibeji dia 218-219 mu Anglais.

b Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 1/8/1899, dibeji dia 201 mu Anglais.

c Mumanyi kampanda wa malu a mu Bible udi wamba ne: muaku wa mu tshiena Greke udibu bakudimune ne: “mupangadije” “udi ne lungenyi lua kudianjila kuangata dipangadika.” Udi usakidila ne: “Nansha mudiku disanka diakamue padi muntu ufila, bidi bikengela anu kudianjila kulongolola difila edi ne kuenza tshivua tshilongolola.”—1 Kol. 16:2.

d Bua kumanya malu a bungi adi atangila mudimu wa diambuluishangana, bala Nshapita wa 20.

e Bua kumanya malu a bungi adi atangila mudimu wa dibaka dia Nzubu ya Bukalenge, bala Nshapita wa 19.