Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

KAPETULU 18

Omu Veji Kukundwizanga Milimo yaWangana

Omu Veji Kukundwizanga Milimo yaWangana

CHISHINA CHAMUKAPETULU

Omu vatu jaYehova veji kukundwijilangamo mulimo waWangana, kaha mwomwo ika?

1, 2. (a) Ndumbwetu Russell akumbulwile ngachilihi mukulwane wachachi amuhulishile amulweze okwo Vaka-Kulinangula Mbimbiliya veji kuwananga jimbongo jakuzachisa mumulimo wavo? (b) Natushimutwila ika mukapetulu uno?

LIKUMBI limwe Ndumbwetu Charles T. Russell vamukatukilile kuli mukulwane umwe wamuchachi yaReformed Church nakumuhulisa amulweze okwo Vaka-Kulinangula Mbimbiliya veji kuwananga jimbongo jakuzachisa mumulimo wavo.

Ndumbwetu Russell amulwezele ngwenyi, “Katweshi kulombalomba jimbongo kuvatuko.”

Uze mukulwane amuhulishile ngwenyi, “Kaha jimbongo mweji kujiwananga kulihi?”

Russell amukumbulwile ngwenyi, “Kaweshi kuhasa kwitavila vyuma nangukulwezako. Nge vatu vaneza kukukunguluka, katweshi kuhichisamo lilonga nakuvashinjila vahakeho jimbongoko. Oloze veji kumona milimo tunakuzata, kaha veji kwambanga ngwavo, ‘Milimo kana yinakusakiwa jimbongo . . . Nayami ngwatela kuhanako jimbongo jakukundwiza milimo kana.’”

Uze mukulwane wachachi alikomokelele chikuma hamazu aRussell.

Ndumbwetu Russell atwalileho ngwenyi, “Vyuma ngunakulweze vyamuchano. Vatu veji kungulwezanga ngwavo, navakiko vatela kuhanako jimbongo jakukundwiza milimo kana. Nge mutu ali navyuma, kaha eji kulisuulanga kuhanako vimwe mangana vavizachise kumulimo waMwata. Nge keshi navyoko, kaha mwomwo ika natumushinjila ahane?” *

2 Chapunde vene, Ndumbwetu Russell ahanjikile “muchano.” Putu vene kunyima, vatu jaKalunga vanahanenga wana wakukundwiza milimo yakulemesa Kalunga. Mukapetulu uno natushimutwila vyakutalilaho vyamuVisoneka navyamakumbi ano. Omu natushimutwila omu vanakukundwijilamo milimo yaWangana makumbi ano, tuvosena twatela kulihulisa ngwetu, ‘Ngunahase kukundwiza ngachilihi milimo kana?’

“Mutu hiMutu Uze Mwalisuula naMuchima Wenyi Wosena Atela Kuneha Wana”

3, 4. (a) Yehova afwelela ngwenyi vangamba jenyi navalinga ika? (b) VaIsalele valingile ika hakusaka kukundwiza mulimo wakutunga tavanaku?

3 Yehova afwelela chikuma vangamba jenyi. Atachikiza ngwenyi nge mwavalweza vakundwize milimo yenyi, kaha veji kulisuulanga kuhana mawana. Tushimutwilenuko hamijimbu yivali yasolokele kuli vaIsalele.

4 Omu vaIsalele valovokele mulifuchi lyaEjipitu, Yehova avalwezele vatunge tavanaku yakutambuka nayo yakumulemesela. Kwasakiwile kuhana vyuma vyakutungisa tavanaku kana. Yehova ahanjikile kuli Mose mangana alweze vatu valisuule kuhana wana wakukundwiza mulimo kana, ngwenyi: “Mutu himutu uze mwalisuula namuchima wenyi wosena atela kuneha wana uno kuli Yehova.” (Kulo. 35:5) Uno vatu vakwile ngachilihi okunyi kunyima “vavayanjishilenga chikuma chakuzeneka kuvatetela”? (Kulo. 1:14) Valisuwile kukundwiza mulimo kana, kaha vahanyine ulu, napalata, namalolwa eka andando yayinene, chikumanyi aze vatambwile kuli vaEjipitu omu valovokele mulifuchi kana. (Kulo. 12:35, 36) VaIsalele vahanyine mawana amavulu chikuma, ngocho vavalwezele ngwavo “kanda namuneha cheka mawana ajilako.”—Kulo. 36:4-7.

5. VaIsalele vakwile ngachilihi omu Ndavichi avalwezele vahane vikumba vyakutungisa tembele?

5 Omu mwahichile myaka 475, Ndavichi ahanyine ‘luheto lwenyi’ mangana vatungise tembele yize yapwile chihela valemeselelengaho Kalunga mukaye kosena. Alwezele vaIsalele valisuule kuhana mawana akutungisa, ngwenyi: “Iya mwalisuula kuhana wana kuli Yehova likumbi lyalelo?” Kaha vatu valisuwile kuhana mawana “kuli Yehova namichima yavo yosena.” (Miji. 1, 29:3-9) Ndavichi hakutachikiza ngwenyi mawana kana afumine kuli Yehova, alombele ngwenyi: “Vyuma vyosena vyafuma kuli ove, ngocho tunakuhane vyuma vize vyafuma kulivoko lyove.”—Miji. 1, 29:14.

6. Mwomwo ika makumbi ano kunakusakiwila jimbongo hakuzata milimo yaWangana, kaha twatela kulihulisa vihula muka?

6 Mose naNdavichi kavashinjilile vatu jaKalunga vahane mawanako, oloze vatu vavene valisuwile namichima yavo yosena nakuhana. Nyi ngachilihi makumbi ano? Twatachikiza ngwetu milimo yaWangana yize yinakuzachiwa makumbi ano yasakiwa jimbongo. Chakutalilaho, kwasakiwa jimbongo numba tutunge jiMbimbiliya nakulovola mikanda yahanjika haMbimbiliya, nakutunga mitango navihela vyakulemesela Kalunga, navyuma vyakukafwa vandumbwetu vali muukalu wakulijila. Shikaho twatela kulihulisa ngwetu: Uno jimbongo jeji kufumanga kulihi? Kutala vaka-kukavangiza Mwangana vatela kuvashinjila kuhana mawana tahi?

“Katweshi Kukalomba Chipwe Kulembelela Vatu Vatuhane Jimbongo Jakutukafwako”

7, 8. Mwomwo ika vatu jaYehova kaveshi kulomba jimbongo kuvatuko?

7 Ndumbwetu Russell namasepa jenyi vakanyine kutunga tumazavu twakulombalomba jimbongo tuze tunalisale mumachachi akwitava. Chihande chimwe chapwile muKaposhi Kakutalila wamuchivali hakamutwe kakandende kakwamba ngwavo “Uno Muli Nakusaka ‘Kaposhi Kakutalila’ Tahi?” Ndumbwetu Russell ambile ngwenyi: “Twafwelela ngwetu YEHOVA ikiye eji kukundwizanga ‘mangazini yaKaposhi Kakutalila,’ ngocho katweshi kukalomba chipwe kulembelela vatu vatuhane jimbongo jakutukafwako. Kachi nge uze ahanjika ngwenyi: ‘Ulu napalata vinapu vyami’ mwakahona kutuhana jimbongo jakuzachisa, kaha natukejiva ngwetu hilwola lwakulitwamina kusoneka eyi mangazini.” (Hangai 2:7-9) Munahichi jino myaka 130 kufuma haze lyaputukile liuka nakulovola Kaposhi Kakutalila, kaha mulimo kana hanga chiutwalaho lika.

8 Vatu jaYehova kavalombalomba jimbongoko. Kaveshi kuhichisamo malonga mangana vatu vahane jimbongo chipwe kusoneka mikanda yakulomba jimbongoko, chipwe kulinga vyuma vyeka vyakuwanyinamo jimbongoko. Veji kukavangiza mazu vahanjikile muli uze Kaposhi Kakutalila ngwavo: “Kacheshi kupwa chakutamo kulombalomba jimbongo jakuzachisa kumulimo waMwata nganomu valinga mumachachi amavuluko . . . Twatela kutachikiza ngwetu chapwa chakuhenga kulomba jimbongo mulijina lyaMwata, kaha nawa kacheji kulingisa Kalunga akisule milimo yetuko.” *

“Mutu hiMutu Alinge Nge Omwo Najinyi muMuchima Wenyi”

9, 10. Mwomwo ika tweji kuhanyinanga mawana akulisakila?

9 Hakupwa tuvatu vaze vayula kuWangana, kavatushinjila kuhana mawanako. Tweji kulisuulanga namichima yetu yosena kuhana jimbongo naluheto lwetu mangana vavizachise kumilimo yaWangana. Mwomwo ika tweji kulisuwilanga? Tushimutwilenu havishina vitatu.

10 Chatete, tweji kuhananga mawana Yehova mwomwo twamuzanga, kaha nawa twasaka kulinga “vyuma vize vyeji kumwivwisanga kuwaha.” (Yowa. 1, 3:22) Yehova eji kwivwilanga kuwaha mutu uze mwahana namuchima wakusuuluka. Tushimutwilenu hamazu ahanjikile kaposetolo Paulu hamuchima wavaka-Kulishitu wakuhana. (Tangenu Wavaka-Kolinde 2, 9:7.) Muka-Kulishitu wamuchano kavamushinjila kuhanako, oloze eji kuhana mwomwo “najinyi mumuchima wenyi” kulinga ngocho. * Kulumbununa nge eji kuvangila kushinganyeka hakulema chakuhana, nomu nahase kulingilamo ngocho. Mutu kana veji kumwivwilanga kuwaha kuli Yehova mwomwo “Kalunga azanga muka-kuhana nakuwahilila.” MujiMbimbiliya jeka vasoneka ngwavo: “Kalunga azanga vaze vazanga kuhana.”

Vana vetu muMozambique navakiko veji kwivwanga kuwaha kuhana mawana

11. Vyuma muka vyeji kutulingisanga tuhane Yehova mawana?

11 Chamuchivali, tweji kuhana Yehova vikumba vyetu mwomwo atulingila vyuma vyavivulu. Achitalenu lushimbi lumwe lwapwile haJishimbi jaMose. (Tangenu Lushimbi lwamuchivali 16:16, 17.) Omu vayilenga kuvilika vitatu vize valingilenga mumwaka, vaIsalele vamalunga vosena vavalwezele kuhana ‘wana nganomu vanavakiswila kuli Yehova.’ Shimbu kanda vayenga, malunga vavalwezelenga vavangile kushinganyeka omu Yehova navakisula navyuma navalingila, kaha vatelele kuwahisa wana navakahana. Namakumbi ano, nge natushinganyeka havyuma natulingila Yehova, kaha nachitulingisa tumuhane mawana namuchima wetu wosena. Wana tweji kuhananga, wakufwana nge jimbongo naluheto lwakukundwiza milimo yaWangana wasolola nge twasakwilila Yehova havyuma atulingila.—Koli. 2, 8:12-15.

12, 13. Mawana tweji kuhananga asolola ngachilihi nge twazanga Mwangana wetu, kaha vyuma vingahi atela kuhana mutu himutu?

12 Chamuchitatu, kuhana mawana mukulisakila chasolola nge twazanga Mwangana wetu Yesu Kulishitu. Mujila muka? Achitalenu mazu ahanjikile Yesu kuli tumbaji twenyi halikumbi lyamakumishilo hano hamavu. (Tangenu Yowano 14:23.) Yesu ambile ngwenyi: “Kachi nge mutu anguzanga, mwalamanga mazu ami.” ‘Hamazu’ aze ahanjikile Yesu hatwama nalushimbi lwakwambulula mujimbu wamwaza waWangana hamavu hosena. (Mateu 24:14; 28:19, 20) Tweji kukavangizanga “mazu” kana hakuzachisa lwola lwetu, nangolo jetu, naluheto lwetu hakukundwiza mulimo wakwambulula Wangana. Ngocho, tweji kusolola hatoma ngwetu twazanga Mwangana wetu Meshiya.

13 Hakupwa tuvatu vayula kuWangana, twatela kufwila kukundwiza milimo yaKalunga hakulisuula kuhana mawana. Tweji kulinga ngachilihi ngocho? Mutu himutu atela kulisakwila vyakulinga, nakuhana kweseka novyo ali navyo. Vandumbwetu vavavulu kavatwama navikumba vyavivuluko. (Mateu 19:23, 24; Yako. 2:5) Oloze vatela kwijiva ngwavo Yehova naMwanenyi vamona kala wana mwahana mutu namuchima wenyi wosena kupwa waulemu numba ukeha tuhu ngachilihi.—Mako 12:41-44.

Tweji Kutambulanga Ngachilihi Jimbongo Kana?

14. Hamyaka yayivulu, Vinjiho jaYehova vahanyinenga ngachilihi mawana?

14 Hamyaka yayivulu, Vinjiho jaYehova vahanyinenga vatu mikanda yahanjika haMbimbiliya nakuvalweza vahane wana. Wana kana wapwile waundende mangana navatu vaze kavapwile najimbongo jajivuluko vahase kukundwiza. Nge mutu nasake mikanda oloze keshi najimbongo jakuhana wanako, vaka-kwambulula Wangana vamuhanyinenga mikanda kana. Vasakilenga vatu vamichima yamwaza vatambule mikanda nakulinangula muchano.

15, 16. (a) Mu 1990, Lizavu Lyakutwaminyina lyalumwine vyuma muka kujila yakuhanjinamo mawana? (b) Tweji kuhananga ngachilihi mawana akulisakila? (Talenu nalipwata “ [lya]Mawana Tweji Kuhananga Eji Kuzatanga Ika?”)

15 Mu 1990, Lizavu Lyakutwaminyina lyalumwineko jila yakuhanyinamo mikanda kuvatu. Kuputuka vene mumwaka kana, muUnited States vaputukile kuhana vatu mikanda nakuvalweza vanehe kala wana vapwile nawo. Mukanda vasonekele kuvikungulwilo vyosena mulifuchi kana wambile ngwawo: “Mikanda yetu natuyihananga jino kuvatu chakuhona kuvalomba wana. . . . Weshowo mwasaka kuhana wana wakukundwiza mulimo wetu nahase kulinga ngocho. Oloze mutu atela kutambula mikanda numba apwa nawana chipwe chiku.” Kwalumuka kana chasolwele hatoma nge mulimo wetu wapwa wakukundwiza namawana akulisakila, kaha “katweshi tuvaka-kusekasana mazu aKalunga.” (Koli. 2, 2:17) Kutwala muze, kwalumuka kana chahetele nakuvikungulwilo vyosena mukaye.

16 Tweji kuhananga ngachilihi mawana kana? MujiZuvo jaWangana jaVinjiho jaYehova mwatwama tuvikasha twakuhakamo mawana. Vatu veji kuhaka mawana muvikasha kana, chipwe kutuma kuliuka lyaVinjiho jaYehova kuzachisa jikeyala vetavisa. Mwaka himwaka, muKaposhi Kakutalila mweji kupwanga chihande chakulumbununa mwakuhanyina mawana.

Jimbongo Veji Kujizachisanga Ngachilihi?

17-19. Lumbununenu omu veji kuzachishilanga jimbongo, (a) kumulimo wamukaye kosena, (b) kumulimo wakutunga jiZuvo jaWangana mukaye kosena, (c) kumilimo yamuchikungulwilo.

17 Mulimo wamukaye kosena. Mawana tweji kuhananga veji kuwazachisanga kumulimo wakwambulula mukaye kosena. Chakutalilaho eji kuzatanga kukusoneka mikanda, nakutunga jiofesi jamitango, nakulanda vyuma vyakuzachisa kumashikola amuliuka. Kaha nawa veji kuwazashisanga hakukafwa vamishonali, natulama vakutambwojoka, navapayiniya vakulipwila. Eji kuzatanga nawa kumulimo wakukafwa vandumbwetu vali muukalu wakulijila. *

18 Mulimo wakutunga jiZuvo jaWangana mukaye kosena. Mawana tweji kuhananga veji kuwazachisanga kumulimo wakutunga nakutungulula jiZuvo jaWangana. Jimbongo jimwe nawa veji kujizachisanga kukukafwa vikungulwilo vyeka. *

19 Milimo yamuchikungulwilo. Jimbongo tweji kuhananga veji kujizachisanga kumulimo wakuwahisa nakulama jiZuvo jaWangana. Lwola lumwe vakulwane muchikungulwilo vanahase kumona ngwavo jimbongo jimwe vatela kujituma kuofesi yamutango mangana vajizachise kumulimo wamukaye kosena. Kaha veji kutambulanga lisesa kuchikungulwilo nakutuma jimbongo kana. Kakweji hikakweji, ndumbwetu uze azachila kujimbongo eji kuwahisanga vyuma nakulweza chikungulwilo muvanazachishila jimbongo najize vali najo muchikasha.

20. Tunahase kuvumbika ngachilihi Yehova ‘naluheto lwetu’?

20 Hakumona vyuma vyasakiwa numba mulimo wakwambulula Wangana nakutunga tumbaji mukaye kosena uyenga kulutwe, chatela kutukafwa tulisuule ‘kuvumbika Yehova naluheto lwetu.’ (Vishi. 3:9, 10) Luheto lwetu lunahase kupwa kala vyuma tuhahase kuhana vyakufwana nge lwola lwetu, nangolo jetu navyuma vyeka. Twatela kufwila kuzachisa vyuma kana kumilimo yaWangana. Kaha nawa tunahase kusuula vikumba vyetu. Shikaho, tufwilenu kuhana vyuma tuli navyo mangana vavizachise nge chinahase. Wana wetu natuhana naulingisa lijina lyaYehova valyalise nakusolola ngwetu twakundwiza Wangana waMeshiya.

^ par. 1 Kaposhi Kakutalila waJuly 15, 1915, mafwo 218-219.

^ par. 8 Kaposhi Kakutalila waAugust 1, 1899, lifwo 201.

^ par. 10 Mutu umwe alinangula chikuma ambile ngwenyi lizu lyachiHelase lyakwamba ngwavo ‘kujina’ “lyalumbununa kutachikijila chimweza mumuchima.” Ambile nawa ngwenyi: “Numba tuhu kuhana cheji kunehanga kuwahilila, oloze mutu atela kujina chimweza kulinga ngocho.”—Koli. 1, 16:2.

^ par. 17 Nge munakusaka mijimbu yayivulu yomu tweji kuzakaminangamo vaze vali muukalu, talenu Kapetulu 20.

^ par. 18 Nge munakusaka mijimbu yikwavo yahanjika hakutunga jiZuvo jaWangana, talenu Kapetulu 19.