1, 2. (a) Kumbi M’bali Russell wangumumuka wuli mliska yo wafumbanga ko ndalama zakwendeske nchitu za Akusambira Bayibolo zatuliyanga? (b) Kumbi tikambiskanengenji m’mutu uwu?

NYENGU yinyaki, M’bali Charles T. Russell wati wakumana ndi mliska wa chisopa cha Reformed Church, wangufumbika kuti wakonkhoski mo Akusambira Bayibolo asaniriyanga ndalama zakugwiriya nchitu zawu.

M’bali Russell wangukamba kuti: “Titendeska mbali ya mpasku cha.”

Mliska yo wangufumba kuti: “Nanga ndalama mutizisaniya wuli?”

M’bali Russell wangumuka kuti: “Asani ndingakukambiya uneneska, ungavwana cha. Ŵanthu achiza ku maunganu ngidu asaniya kuti palivi mbali ya mpasku yo yitendeskeka. Kweni yiwu awona kuti pe vinthu vo vipenjeka ndalama. Mwakuyeruzgiyapu, yiwu atijifumba kuti, ‘Nyumba yo tisopiyamu ilipirika ndi ndalama . . . Kumbi ndingachita wuli kuti ndipereki ndalama yo yingawovya pa nchitu iyi?’”

Mliska yo wangulereska M’bali Russell ndipu wanguzizwa ukongwa.

Russell wangulutirizga kukonkhoska kuti, “Nditikukambiya uneneska. Kanandi atindifumba kuti, ‘Kumbi ndingachita wuli kuti ndiperekeku ndalama zakovya pa nchitu yeniyi?’ Asani munthu wasaniya ndalama, wakhumba kuti wawovyi pa nchitu ya Ambuya. Kweni asani walivi chechosi palivi chifukwa chakumuchichizgiya.” *

² M’bali Russell wakambanga “uneneska” nadi. Kwa vyaka vinandi ŵanthu aku Chiuta apereka vawanangwa mwambula kuchichizgika kuti awovyi kusopa kwauneneska. M’mutu uwu tiwonengi vakuwoniyapu va m’Malemba pa nkhani iyi kweniso mo ŵanthu aku Chiuta mazuŵa nganu apereke. Tichikambiskana ko kutuliya ndalama zakwendeske nchitu za Ufumu mazuŵa nganu, weyosi wangachita umampha kujifumba kuti, ‘Kumbi ndingawovya wuli pa nchitu ya Ufumu?’

3, 4. (a) Kumbi Yehova we ndi chigomezgu kuti ateŵeti ŵaki achitengenji? (b) Kumbi Ayisraele anguwovya wuli pa nchitu yakupanga chihema?

³ Yehova watiŵagomezga ŵanthu ŵaki. Iyu waziŵa kuti asani apaskika mwaŵi, apereka mwalikondwa vawanangwa kulongo kuti  mbakujipereka nadi. Ŵanaŵaniyani vakuwoniyapu viŵi va m’nyengu ya Ayisraele.

⁴ Yehova wati watuzga Ayisraele mu Egipiti, wanguŵakambiya kuti apangi chihema chakusopiyamu cho ayendanga nachu. Pakhumbikanga vinthu vinandi kuti apangi chihema ichi kweniso viyaŵi vo venga m’chihema. Yehova wangukambiya Mosese kuti wapaski ŵanthu mwaŵi wakovya pa nchitu yakupanga chihema, mwakuŵakambiya kuti: “Weyosi wakuŵa ndi mtima wakupaska wazi ndi chaulera [chawanangwa]” kwaku Yehova. (Chit. 35:5) Kumbi ŵanthu yaŵa wo ŵenga ku uŵanda ko agwiriskikanga nchitu “kwambula lisungu” anguchita wuli? (Chit. 1:14) Yiwu anguwovya pa nchitu iyi ndi mtima wosi mwakuti angupereka golidi, siliva ndi vinthu vinyaki vakudula vo atenere kuti angupaskika ndi ŵanthu aku Egipiti. (Chit. 12:35, 3) Ayisraele angupereka vinthu vinandi ukongwa kuluska vo vakhumbikanga mwakuti “angukanizgika kuza” ndi vinyaki.​—Chit. 36:4-7.

5. Kumbi Ayisraele anguchita wuli Davidi wati waŵapaska mwaŵi wakuti awovyi pa nchitu yakuzenga nyumba yakusopiyamu?

⁵ Pati pajumpha vyaka pafufupi 475, Davidi nayu wangupereka ‘chuma’ chaki kuti chiwovyi pa nchitu yakuzenga nyumba yakwamba yakusopiyamu Chiuta wauneneska panu pacharu. Pavuli paki, iyu wangupaska mwaŵi Ayisraele anyaki ndipu wanguŵafumba kuti: “Kumbi ndiyani yo wakhumba kujipatuliya uteŵeti waki wamanja [chawanangwa] ku Ambuya msana unu?” Ŵanthu angupereka vawanangwa “ndi mtima wosi.” (1 Mik. 29:3-9) Chifukwa chakuti waziŵanga yo waŵawovyanga kuti asaniyi vawanangwa ivi, Davidi wanguromba kwaku Yehova kuti: “Vosi vituliya kwinu, tikupaskeni vakutuliya m’janja linu.”​—1 Mik. 29:14.

6. Nchifukwa wuli nchitu ya Ufumu yikhumbika ndalama mazuŵa nganu, nanga tingajifumba mafumbu nanga?

⁶ Mosese ndi Davidi anguŵachichizga cha ŵanthu aku Chiuta kuti apereki vawanangwa. Kweni ŵanthu aperekanga mwakukhumba kwawu. Nanga mazuŵa nganu? Tosi tiziŵa kuti nchitu ya Ufumu waku Yehova yipenjeka ndalama. Pakhumbika ndalama zinandi kuti tipangi Mabayibolo ndi mabuku ngakukonkhoska Bayibolo, kuzenga ndipuso kuphwere malu ngo tiwunganapu ndi maofesi nga nthambi kweniso kuti tiwovyi abali ndi azichi m’nyengu ya masuzgu. Ivi vititichitiska kujifumba kuti: Kumbi ndalama zakugwiriya nchitu izi zituliya pani? Kumbi ŵanthu wo awusika ndi Ufumu atenere kuchichizgika kuti apereki?

7, 8. Nchifukwa wuli ŵanthu aku Yehova apempheska cha pamwenga kuŵeyere ŵanthu kuti aŵapaski ndalama?

⁷ M’bali Russell ndi anyaki angukana kuyezga nthowa zakupambanapambana zo visopa vachikhristu vigwiriskiya nchitu kuti visaniyi ndalama. M’magazini yachiŵi ya Chigongwi cha Alinda pamutu wakuti, “Kumbi Mukhumba magazini ya ‘Zion’s Watch Tower’?” Russell wangukamba kuti: “Isi tigomezga kuti YEHOVA ndiyu watendeska nchitu yakusindikiza magazini ya Zion’s Watch Tower, mwaviyo tazamupempheskapu cha pamwenga kuŵeyere ŵanthu kuti atiwovyi pa nchitu yeniyi. Asani Mweneku yo wakamba kuti: ‘siliva ngwangu, ndi golidi ngwangu’ watondeka kutipaska  ndalama, tazamuziŵa kuti nyengu yakuleke kusindikiza magazini iyi yakwana.” (Hag. 2:7-9) Sonu pajumpha vyaka vakujumpha 130 kutuliya po mazu yanga ngangukambikiya, kweni nchitu yakupharazga Chigongwi cha Alinda yeche kuluta panthazi ndipu gulu lidu nalu liluta panthazi!

⁸ Ŵanthu aku Yehova apempheska ndalama cha. Atendeska mbali ya mpasku cha pamwenga kulemba makalata ngakupempheska chovyu. Visopa vigwiriskiya nchitu mafestivo, mapanganu, zowala za ŵaraŵara, kwenda maulendu ngatalingatali kweniso maphara ngamitundu inyaki kuti visaniyi ndalama, kweni ŵanthu aku Yehova achita cha venivi. Yiwu achita mwakukoliyana ndi vo Chigongwi cha Alinda chingukamba. Magazini iyi yingukamba kuti: “Tikuŵanaŵanapu cha kuti kupempheska ndalama nge mo matchalitchi ngachitiya kuti ziwovyi pa nchitu ya Ambuya nchinthu chakwenere . . . Isi tiwona kuti kupempheska ndalama m’nthowa zakupambanapambana m’zina la Ambuya nkhunanga, nkhwambula kuzomerezgeka ndi yiwu kweniso kuchitiska kuti munthu yo wapereka walonde vitumbiku cha ndipu chinanga ndi nchitu yo ndalama zenizi zigwira yitumbikika cha.” *

9, 10. Nchifukwa wuli tipereka vawanangwa?

⁹ Isi nge ŵanthu wo awusika ndi Ufumu, tichita kuchichizgika cha kuti tipereki vawanangwa. Kweni tikondwa kuwovya pa nchitu za Ufumu ndi ndalama kweniso katundu widu munyaki. Nchifukwa wuli te ndi mtima wakukhumbisiska kupereka? Wonani vifukwa vitatu.

¹⁰ Chakwamba, tipereka vawanangwa vidu chifukwa chakuti titanja Yehova ndipu tikhumba kuchita vinthu “vakunozga pamasu paki.” (1 Yoh. 3:22) Yehova wakondwa nadi ndi munthu yo wapereka mwakukhumba kwaki. Tiyeni tiwoni vo wakutumika Paulo wangukamba pa nkhani yakupaska. (Ŵerengani 2 Ŵakorinte 9:7.) Mkhristu wauneneska wadandawula cha pakupereka ndipuso wachita kuchichizgika cha. M’malu mwaki wapereka chifukwa chakuti “wajiteme [wasimikizga] mumtima waki.” * Ivi ving’anamuwa kuti wapereka chifukwa chakuti wawona suzgu ndipu wakhumba kuwovya pa suzgu yo. Munthu waviyo ngwakwanjiwa kwaku Yehova, “chifukwa Chiuta watanja mpaski wamasangu.” Bayibolo linyaki likamba kuti: “Chiuta watanja ŵanthu wo atanja kupereka.”

11. Nchinthu wuli cho chititichiska kuti tipereki chawangwa chamampha ukongwa kwaku Yehova?

¹¹ Chachiŵi, tipereka vawanangwa kuti tiwongi Yehova chifukwa cha vinthu vinandi vo watitichitiya. Ŵanaŵaniyani fundu yakukhumbika ukongwa yo yisanirika mu Chilangulu chaku Mosese. (Ŵerengani Marangu 16:16, 17.) Pa maunganu ngo ngachitikanga katatu pachaka, munthurumi weyosi wachiyisraele wakhumbikanga kupereka vawanangwa “kwakuyana ndi usakati [chuma] wo Ambuya Chiuta” amupaska. Mwaviyo, munthurumi weyosi wechendaluti ku maunganu ngenanga wakhumbikanga kuŵerengese dankha chuma cho wasaniya ndipu pavuli  paki waŵanaŵaniyanga chawanangwa chamampha ukongwa cho wangachipereka. Mwakuyana waka, asani tiŵerengese vinthu vo Yehova watipaska tikwaskika ndipu tipereka vawanangwa vamampha ukongwa kwaku iyu. Vawanangwa vo tipereka ndi mtima wosi kusazgapu chuma chidu, vilongo kuti tiwonga vitumbiku vinandi vo Yehova watitipaska.​—2 Ŵakor. 8:12-15.

12, 13. Kumbi vawanangwa vo tipereka vilongo wuli kuti titanja Fumu, nanga weyosi wapereka vinandi wuli?

¹² Chachitatu, vawanangwa vidu vilongo kuti titanja Fumu Yesu Khristu. Vilongo wuli? Wonani vo Yesu wangukambiya akusambira ŵaki usiku wakuti wafwengi mawa. (Ŵerengani Yohane 14:23.) Yesu wangukamba kuti: “Asani yumoza watindanja, wasungengi mazu ngangu.” “Mazu” ngaku Yesu ngasazgapu dangu lakuti tipharazgi uthenga wamampha wa Ufumu pacharu chosi. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Tilongo kuti tivwiya “mazu” ngenanga asani titesesa kuwovya pa nchitu yakupharazga Ufumu mwakugwiriskiya nchitu nyengu, nthazi kweniso chuma chidu. Asani tichita venivi tilongo kuti titanja Fumu Mesiya.

 ¹³ Nge ŵanthu akugomezgeka ku Ufumu, tikhumbisiska kovya pa nchitu ya Ufumu mwakupereka ndalama. Kumbi tichita wuli venivi? Munthu weyosi waziŵa yija mo wangachitiya. Weyosi wapereka mwakulingana ndi mo wasaniriya. Kweni Akhristu anyidu anandi mbakavu. (Mat. 19:23, 24; Yak. 2:5) Chinanga wuli ve viyo, yiwu apembuzgika kuziŵa kuti Yehova ndi Mwana waki awona kuti vawanangwa vo apereka kutuliya pasi pa mtima, vakuzirwa chinanga vingaŵa vimana ukongwa.​—Marko 12:41-44.

14. Kwa vyaka vinandi, kumbi Akaboni aku Yehova agaŵiyanga wuli mabuku?

¹⁴ Kwa vyaka vinandi, Akaboni aku Yehova agaŵiyanga munthu mabuku asani waŵapaska ndalama. Yiwu alanganga mtengu ukulu cha ndi chilatu chakuti ŵanthu akavu nawu aŵi ndi mwaŵi wakulonde mabuku. Asani munthu waliyanja buku kweni walivi ndalama, apharazgi amugaŵiyanga mbwenu. Khumbu lawu lenga lakuti agaŵiyi ŵanthu wo ŵenga akukhumbisiska kuŵerenga mabuku ngidu kweniso kuyanduwa nangu.

15, 16. (a) Kumbi Wupu Wakulongozga ungusintha wuli nthowa yo tagaŵiyanga mabuku kutuliya mu 1990? (b) Kumbi ŵanthu apereka wuli vawanangwa? (Wonani so bokosi lakuti, “ Kumbi Ndalama zo Tipereka Zigwira Nchitu Wuli?”)

¹⁵ Mu 1990, Wupu Wakulongozga ungwamba kusintha nthowa yo tagaŵiyanga mabuku ngidu. Kwambiya m’chaka chenichi, ku United States mabuku ngosi ngaperekekanga kwambula kulanga mtengu kweni ŵanthu aperekanga ndalama mwakukhumba kwawu. Kalata yo yinguluta ku mipingu yosi m’charu ichi yingukamba kuti: “Magazini ndi mabuku ngaperekekengi kwa apharazgi ndipuso ŵanthu alinweka kwambula kuŵakambiya kuti apereki dankha ndalama. . . . Weyosi yo wangayanja kupereka ndalama mwakukhumba kwaki kuti wawovyi pa nchitu yidu yakusambiza wangapereka, kweni wangalonde mabuku chinanga waleki kupereka.” Ivi vinguwovya kulongo kuti tichita nchitu yidu yakutaska maumoyu nga ŵanthu mwakujipereka ndipuso kuti “te nge mbanandi wo cha, ŵakukazuzga [‘ŵakuchita malonda ndi,’ NW] mazu ngaku Chiuta.” (2 Ŵakor. 2:17) Pavuli paki, maofesi nga nthambi pacharu chosi ngangwamba kugwiriskiya so nchitu ndondomeku yeniyi.

¹⁶ Kumbi ŵanthu apereka wuli ndalama mwawanangwa? Akaboni aku Yehova aŵika mwazeru mabokosi ngakuŵikamu ndalama mu Nyumba za Ufumu. Ŵanthu angaŵika ndalama m’mabokosi ngenanga pamwenga angatumizga ŵija ku maofesi nga Akaboni nga m’charu chawu. Chaka chechosi mu Chigongwi cha Alinda muja nkhani yo yikonkhoska nthowa zo mungapereke vawanangwa.

17-19. Konkhoskani mo ndalama zo tipereka zitovye pa (a) nchitu ya pacharu chosi, (b) nchitu yakuzenga Nyumba za Ufumu pacharu chosi, ndipuso (c) mpingu.

¹⁷ Nchitu ya pacharu chosi. Ndalama izi zigwiriskikiya nchitu kulipiriya vinthu vo vikhumbika kuti nchitu ya pacharu chosi yakupharazga yichitiki. Vinthu vaki visazgapu kupanga mabuku  ngo ngatumizgika pacharu chosi, kuzenga ndi kuphwere maofesi nga nthambi ndi nyumba za Beteli kweniso kwendeska masukulu ngakupambanapambana nga m’gulu laku Chiuta. Ndalama izi zigwiriskikiya so nchitu pakovya amishonale, akwendere madera kweniso apayiniya apade. Ndalama izi zo tipereka, zitovya so abali wo akumana ndi masuzgu. *

¹⁸ Nchitu yakuzenga Nyumba za Ufumu pacharu chosi. Ndalama izi, zitovya mipingu yo yikhumba kuzenga pamwenga kunozga Nyumba za Ufumu. Asani mipingu yipereka vawaunangwa, mipingu yinyaki yisaniya so mwaŵi. *

¹⁹ Ndalama zakovya mpingu. Ndalama izi zitovya kuguliya vinthu vo vigwiriskikiya nchitu pa Nyumba ya Ufumu. Ŵara, angasankha kuti ndalama zinyaki zitumizgiki ku ofesi ya nthambi ya m’charu chawu kuti zikawovyi pa nchitu ya pacharu chosi. Asani ve viyo, ŵara angapempha mpingu kuti usankhi. Ndalama zo akoliyana zitumizgika asani mpingu wazomerezga. Mwezi wewosi, m’bali yo waphwere maakaunti nga mpingu walemba lipoti lo liŵerengeka ku mpingu.

20. Kumbi mungamutumbika wuli Yehova ndi “chuma” chinu?

²⁰ Kuŵanaŵaniya vo vichitika pa nchitu yo yichitika pacharu chosi yakupharazga kweniso kupanga akusambira, kutitichitiska kuti ‘titumbikengi Ambuya ndi chuma chidu.’ (Nthanthi 3:9, 10) Chuma chidu chisazgapu ndalama, nthazi, zeru kweniso uneneska wo tasambira. Tikhumbisiska kugwiriskiya nchitu vinthu venivi pakovya pa nchitu ya Ufumu. Kweniso kumbukani kuti chuma chidu chisazgapu so katundu yo tenayu. Tiyeni tije ndi mtima wakupereka vo tingafiska kweniso pa nyengu yo tingafiska. Vawanangwa vidu vilongo kuti titumbika Yehova kweniso titovya Ufumu waku Mesiya.