1, 2. 1) ¿Kʼuxi la stakʼ ermano Russell kʼalal jakʼbat yuʼun jun jcholkʼop ti bu chichʼ tael li takʼin tstunes ta yabtelik li Jchanolajeletik ta Vivliae? 2) ¿Kʼusi ta jchanbetik skʼoplal li ta kapitulo liʼe?

 JUN veltae, li jun jcholkʼop ta Iglesia Reformada sbie, la sjakʼbe ermano Charles Taze Russell ti bu chichʼ tael li takʼin tstunes ta yabtelik li Jchanolajeletik ta Vivliae.

 —Mu bakʼinuk yichʼoj kʼanel takʼin —xi li ermano Russelle.

 —¿Bu chataik li takʼine? —xi li jcholkʼope.

 —Mu xachʼun jnaʼ mi laj kalbote —xi li ermano Russelle—. Kʼalal chtalik ta jtsobajelkutik li krixchanoetike, muʼyuk chketʼesbekutik stsobobil takʼin, pe chakʼik venta ti chlaj takʼine. Xi tsnopike: «Chlaj yuʼun takʼin maʼ li salone [...]. ¿Kʼuxi van xuʼ xikoltavan?».

 Li jcholkʼope la skʼel li ermano Russelle, mu xchʼunbe lek li kʼusi laj yale.

 —Batsʼi melel li kʼusi chkalbote —xi li ermano Russelle—. Yuʼun xi tsjakʼbeikun li krixchanoetike: «¿Kʼuxi xuʼ xikoltavan jutukuk ta takʼin?». Kʼalal oy buchʼu staoj bendision xchiʼuk oy kʼusitik yuʼune tskʼan tstunes sventa Kajvaltik. Pe mi muʼyuk yuʼune, ¿kʼu yuʼun chichʼ sujel? a

² Batsʼi melel li kʼusi laj yal ermano Russelle. Li steklumal Diose koltavanemik onoʼox tal sventa li melel yichʼel ta mukʼ Dios kʼalal chakʼik matanal takʼine. Li ta kapitulo liʼe ta jchanbetik skʼoplal skʼelobiltak ta Vivlia xchiʼuk li ta jkʼakʼaliltike. Jech xtok, kʼalal yakal ta jchantik batele, lek me ti xi jakʼbe jbatike: «¿Kʼuxi xuʼ xkakʼ ta ilel ti chikoltavan sventa xichʼ pasel li kʼusitik sventa Ajvalilale?».

3, 4. 1) ¿Kʼu yelan spatoj yoʼonton ta stojolal yajtuneltak li Jeovae? 2) ¿Kʼuxi koltavanik ta spasel karpana li j-israeletike?

³ Spatoj yoʼonton ta stojolal yajtuneltak li Jeovae. Snaʼoj ti chakʼik ta ilel ti chichʼik ta mukʼ Dios kʼalal chakʼik matanal takʼin mi ch-albatik ti xuʼ chakʼike. Jchanbetik skʼoplal chib skʼelobil li ta skʼakʼalil Israele.

⁴ Kʼalal lokʼesatik xaʼox ta Ejipto li j-israeletike, li Jeovae laj yal mantal ti akʼo spasik jun karpana o axibalna sventa x-ichʼat ta mukʼ; sventa spasik taje toj ep kʼusitik chtun. Ta skoj ti jech laj  yal mantal li Jeovae, li Moisese laj yalbe jteklum ti xuʼ xkoltavanik ta spasel taje: «Scotol li bochʼotic chcʼot ta yoʼnton, ti yutsil yoʼnton chaqʼuique, acʼo yichʼ tal» (Éx. 35:5). ¿Kʼusi la spas li jteklume? Jvules ta joltik ti mu toʼox jaluk echʼem ti «tsots mozoinel laj yichʼic, [ti] tsots iʼutsʼintaatic» li jteklume (Éx. 1:14). Pe muʼyuk la sjalanik, yuʼun laj yakʼik oro, plata xchiʼuk yan kʼusitik ti ep sbalile, ti jutuk mu skotoluk jaʼ van akʼbatik tal yuʼun li yajvalik toʼoxe, li j-ejiptoetike (Éx. 12:35, 36). Maʼuk noʼox taje, yuʼun x-echʼ to yepal laj yakʼik ti kʼu yepal chtune, vaʼun persa albatik ti mu xa me xichʼik batel mase (Éx. 36:4-7).

5. ¿Kʼu yelan laj yaʼi j-israeletik kʼalal albatik yuʼun David ti xuʼ xkoltavanik ta svaʼanel li temploe?

⁵ Te van 475 jabil ta mas tsʼakale, li Davide la stunes kʼusitik yuʼun stuk sventa xichʼ vaʼanel li temploe, ti jaʼ li baʼyel laj yichʼ vaʼanel ti mu xjel yavil bu chichʼ ichʼel ta mukʼ ta Balumil li melel Diose. Laje xi laj yalbe li xchiʼiltak ta israelal sventa xuʼ to xkoltavanik eke: «¿Me oy bochʼo yutsil yoʼnton tscʼan chacʼbe smoton Mucʼul Dios avuʼunic ec?». Li kʼusi la spasike jaʼ «ti laj yacʼbeic smotone, yuʼun scotol yoʼntonic laj yaqʼuic tunuc ta stojol li Mucʼul Diose» (1 Crón. 29:3-9). Ta skoj ti snaʼoj bu chlik tal ta melel skotol kʼusitik li Davide, xi laj yalbe li Jeovae: «Jaʼ avuʼun scotol. Jaʼ noʼox chacacʼbotcutic ec li cʼusi avacʼojbuncutique» (1 Crón. 29:14).

6. ¿Kʼu yuʼun chtun takʼin avi sventa xichʼ pasel skotol li kʼusitik sventa Ajvalilale xchiʼuk kʼusitik ta jakʼbe jbatik?

⁶ Li Moises xchiʼuk Davide muʼyuk la sujik steklumal Dios sventa xakʼik matanal takʼin. Moʼoj, yuʼun ta sjunul yoʼonton laj yakʼik. ¿Kʼusi xuʼ xkaltik li ta jkʼakʼaliltike? Jnaʼojtik lek ti chtun takʼin sventa xichʼ pasel skotol li kʼusitik sventa Ajvalilale. Chlaj epal takʼin sventa xichʼ pasel imprimir xchiʼuk xichʼ takel batel li Vivlia xchiʼuk yan vunetike, jech ek kʼalal chichʼ vaʼanel xchiʼuk chichʼ kʼelel li butik chkichʼtik ta mukʼ Diose xchiʼuk li Beteletike, chlaj takʼin xtok kʼalal chichʼ koltael li buchʼutik chil svokolik ta skoj kʼusiuk ti tsots chkʼot ta pasele. Jaʼ yuʼun, xuʼ van oy kʼusi tsotsik skʼoplal ta jakʼbe jbatik: ¿Bu chichʼ tael ti kʼu yepal chtun li takʼine? ¿Mi persa chichʼik sujel sventa chakʼ stakʼinik li buchʼutik tsventain Ajvalilal yuʼun Diose?

7, 8. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk onoʼox tskʼan limoxna mi jaʼuk tskʼanbe koltael krixchanoetik li steklumal Jeovae?

⁷ Li ermano Russell xchiʼuk xchiʼiltake muʼyuk la skʼan la xchanbeik kʼusi nopem xaʼi tspasik li buchʼutik tskuy sbaik ta yajtsʼaklom Kristo ti manyaik kʼu yelan tstsobik takʼine. Kʼalal lokʼ ta xchibal velta Li Jkʼel osil ta toyole xi sbi lokʼ jvokʼ mantale «¿Mi oy ta avoʼonton chavichʼ akʼbel li revista Li Jkʼel osil ta toyole?». Xi jpʼel laj yal li ermano Russelle: «Ti jech chichʼ lokʼesel [li revistae] jchʼunojkutik ti jaʼ ta skoj ti chkoltavan li JEOVAE, yoʼ to jeche mi jaʼuk tskʼan jutuk limoxna mi jaʼuk tskʼanbe koltael li krixchanoetike. Li Buchʼu xi chale: ‹Skotol kʼanal takʼin xchiʼuk sakil takʼin ta tayal vitsetike jaʼ kuʼun› ti xie, mi muʼyuk xaʼox chakʼ li kʼusitik  chtune, jaʼ me te chkaʼibekutik smelolal un ti kʼot xaʼox yorail ti muʼyuk xa chichʼ pasel li vun liʼe» (Hageo 2:7-9). Li avi ti oy xa mas ta 130 jabile, Li Jkʼel osil ta toyole jaʼ li revista ti mas ep chichʼ pukele xchiʼuk jech-o snopoj tspuk li j-organisasiontike.

⁸ Li yajtuneltak Jeovae muʼyuk tskʼanik takʼin, mi jaʼuk chetʼesik stsobobil takʼin li ta tsobajeletike xchiʼuk muʼyuk tstakik kartaetik sventa tskʼanik matanal takʼin. Mi jaʼuk tskʼanik koperasion, diesmo, limoxna xchiʼuk yan kʼusitik sventa tstsobik-o takʼin. Moʼoj, yuʼun chakʼik persa jech-o tspasik kʼuchaʼal laj yal ta voʼne Li Jkʼel osil ta toyole: «Mu onoʼox bakʼinuk lek chkiltik ti xichʼ kʼanel takʼin sventa Kajvaltik jech kʼuchaʼal tspasik li yan relijionetike [...]. Ta jnopkutike chopol chil Kajvaltik xchiʼuk muʼyuk chchʼam kʼalal ta smanyailik tskʼanik limoxna ta sbie xchiʼuk muʼyuk ch-akʼbatik bendision li buchʼutik chakʼik takʼine mi jaʼuk tsta bendision ek li abtelal chichʼ pasele». b

9, 10. ¿Kʼusi jun srasonal ti chkakʼtik matanal takʼine?

⁹ Li avie, li voʼotik ti tsventainutik li Ajvalilale muʼyuk chkichʼtik sujel sventa chkakʼtik takʼin. Moʼoj, yuʼun ta sjunul koʼontontik ta jtunes jtakʼintik xchiʼuk yan kʼusitik kuʼuntik sventa xichʼ pasel li kʼusitik sventa Ajvalilale. ¿Kʼu yuʼun ta sjunul koʼontontik ta jpastik taje? Jchanbetik oxib srasonal.

¹⁰ Baʼyel, ta sjunul koʼonton chkakʼtik ta skoj ti jkʼanojtik li Jeovae xchiʼuk ti jaʼ ta jkʼan «ta jpastik li kʼusitik lek chil ta sate» (1 Juan 3:22). Ta melel xmuyubaj Jeova kʼalal chil ti ta sjunul yoʼonton chakʼik li yajtuneltake. Li jtakbol Pabloe laj yalbe skʼoplal ti kʼu yelan chakʼ li jun yajtsʼaklom Kristoe (kʼelo 2 Korintios 9:7). Melel ti muʼyuk chichʼ sujel sventa xakʼ li melel yajtsʼaklomtak Kristoe, moʼoj, yuʼun jech chakʼik «ti kʼu yelan chlokʼ ta [yoʼontonike]». c Jaʼ xkaltik, chakʼ venta ti kʼusi chtune, vaʼun tsnop kʼu yelan xuʼ xkoltavan. Li buchʼutik jech stalelalike kʼanbilik yuʼun Jeova, «yuʼun kʼanbil yuʼun Dios li buchʼu xkuxet noʼox yoʼonton chakʼe», o kʼuchaʼal chal yan Vivliae «li buchʼu ta slekil yoʼonton chakʼ kʼusi oy yuʼune jaʼ chkʼanat yuʼun Dios».

11. ¿Kʼusi tstij koʼontontik yakʼbel kʼusi mas lek oy kuʼuntik li Jeovae?

¹¹ Xchibal, chkakʼtik matanal takʼin sventa chkakʼtik ta ilel ti ta jtojbetik ta vokol li epal bendision yakʼojbutik Jeovae. Sventa taje oy jun beiltasel li ta Smantal Moises ti chakʼ kiltik li kʼusi oy ta koʼontontike (kʼelo Deuteronomio 16:16, 17). Li viniketik ta Israele chbatik ta kʼin oxib velta ta jabil, vaʼun xi albatik sventa snaʼik kʼu yepal skʼan xakʼik matanale: «Jaʼ ti cʼu yepal bendición yacʼojboxuc li Mucʼul [Diose]». Jaʼ yuʼun, skʼan baʼyel snopbe skʼoplal ti kʼusitik bendisional staoje, vaʼun tskʼel li kʼusi oy ta yoʼontone xchiʼuk tsnop kʼusi van matanal mas lek ti xakʼe. Jaʼ jechutik ek, kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li epal bendision yakʼojbutik Jeovae jaʼ tstij koʼontontik yakʼbel li kʼusi mas lek oy kuʼuntike. Li kʼusitik chlokʼ ta koʼontontik yakʼele, ti te tsakal skʼoplal ti  chkakʼtik matanal takʼine, jaʼ svinajeb ti ta jtojbetik ta vokol li epal bendision yakʼojbutik Jeovae (2 Kor. 8:12-15).

12, 13. ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik Ajvalilal yuʼun Dios kʼalal chkakʼtik matanal takʼine xchiʼuk kʼu yepal skʼan xkakʼtik ta jujuntal?

¹² Yoxibal, kʼalal chkakʼtik matanal takʼine chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik li Ajvalile, li Jesukristoe. ¿Kʼuxi? Li kʼusi laj yalbe yajchankʼoptak li ta slajeb xaʼox akʼobal liʼ kuxul ta Balumil li Jesuse jaʼ tskoltautik ta yaʼibel smelolal (kʼelo Juan 14:23). Xi laj yale: «Mi oy buchʼu skʼanojune, chchʼun li kʼusi chkale». ‹Li kʼusi chale› te tsakal skʼoplal li mantal laj yal ti skʼan xichʼ cholel ta spʼejel Balumil li lekil aʼyejetik ta sventa li Ajvalilale (Mat. 24:14; 28:19, 20). Jech xtok, ta jchʼuntik ‹kʼusi chal› kʼalal ta jchʼak jkʼakʼaltik bu kʼalal xuʼ kuʼuntike, kipaltik xchiʼuk kʼusitik oy kuʼuntik sventa jpukbetik batel skʼoplal ta buyuk noʼox li Ajvalilale. Jech chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik li Ajvalil Mesiase.

¹³ Ta melel, ta skoj ti tukʼ kakʼoj jbatik ti chkichʼtik ventainel yuʼun li Ajvalilale, chkakʼtik ta ilel ti ta sjunul koʼontontik ta jkʼan ta jkoltatik kʼalal chkakʼtik matanal takʼine. ¿Kʼuxi xuʼ jpastik?  Taje ta jujuntal ta jnoptik, yuʼun jeltos li kʼusi xuʼ kuʼuntik spasele. Melel onoʼox ti oy ep ermanoetik ti muʼyuk mas kʼusi oy yuʼunike (Mat. 19:23, 24; Sant. 2:5). Pe li ermanoetik taje chpatbat yoʼontonik ti snaʼojik ti ep sbalil chil Jeova xchiʼuk Xnichʼon kʼalal chlokʼ ta yoʼontonik yakʼele, manchuk mi jutuk noʼox (Mar. 12:41-44).

14. ¿Kʼusi toʼox chalbeik krixchanoetik kʼalal chakʼik komel vunetik li stestigotak Jeovae?

¹⁴ Epal jabile, li stestigotak Jeovae chalbeik toʼox kʼu yepal stojol kʼalal chakʼik li vunetik lokʼem ta Vivliae. Laj yakʼik persa ti jutukuk noʼox tskʼanike, yuʼun tskʼan chakʼbeik vunetik ek li buchʼutik muʼyuk mas kʼusi oy yuʼunike. Pe mi laj yilik ti oy ta yoʼonton mantal li krixchano ti mu xuʼ yuʼun yakʼel matanal takʼine, li jcholmantaletike ta sjunul yoʼontonik chiktabeik li vune. Yuʼun li kʼusi tskʼanike jaʼ ti skʼelik xchiʼuk stabeik sbalil li krixchanoetik ti oy ta yoʼontonik ta melele.

15, 16. 1) ¿Kʼusi la sjel ta 1990 li Jtsop Jbeiltasvanej ta sventa ti kʼu yelan chichʼ akʼel li vunetike? 2) ¿Kʼu yelan chichʼ akʼel li matanal takʼine? (Kʼelo xtok li rekuadro « ¿Kʼu yelan tstunesik li matanal takʼin chkakʼtike?».)

¹⁵ Ta 1990, la sjel kʼu yelan chkakʼtik vunetik li Jtsop Jbeiltasvaneje. Jaʼ xa noʼox ta matanal takʼin lik yichʼ akʼel li vunetike, taje te lik yichʼ pasel ta Estados Unidos. Laj yichʼ albel skʼoplal ta jlik karta ti laj yichʼ takbel batel skotol li tsobobbailetike, xi chale: «Li revistaetik xchiʼuk yan vunetike muʼyuk chichʼ kʼanbel stojol mi jaʼuk xuʼ xichʼ albel kʼu yepal xuʼ xakʼ kʼalal chichʼik vunetik li jcholmantaletik o krixchanoetik ti oy ta yoʼontonik xchʼamele. [...] Buchʼuuk noʼox ti tskʼan chakʼ matanal takʼin ti tskʼan tskolta sbaik sventa li kʼusitik chlaj li ta abtelal sventa chanubtasele xuʼ xakʼ, pe xuʼ xichʼ vunetik manchuk mi xakʼ matanal takʼin o mi muʼyuk». Li kʼusi laj yichʼ pasele koltavan sventa xvinaj ti muʼyuk tojbilutik xchiʼuk ti jaʼ sventa relijion li kabteltike xchiʼuk laj yakʼ ta ilel xtok ti ‹maʼuk jchonolajelutik ta buyuk noʼox ta sventa li skʼop Diose› (2 Kor. 2:17). Ta tsʼakale, jech lik spasik ek li Beteletik ta spʼejel Balumile, ti ta matanal takʼin chichʼ pasel skotole.

¹⁶ ¿Kʼu yelan chichʼ akʼel li matanal takʼine? Xuʼ xichʼ tikʼel li ta kaxaetik sventa matanal takʼin ti sabil lek yavil li ta Salonetik sventa Tsobobbaile. Jech xtok, ta jujuntal xuʼ stakik batel ta sbi ti kʼu yelan ojtikinbil ta stojolal ajvalil li stestigotak Jeovae. Jujun jabil xtok li ta revista Li Jkʼel osil ta toyole chlokʼ jun mantal ti chal kʼu yelan xuʼ xkakʼtik matanal takʼine.

17-19. Albo skʼoplal kʼu yelan chichʼ tunesel takʼin sventa 1) abtelal ta spʼejel Balumil, 2) svaʼanel Salonetik sventa Tsobobbail ta spʼejel Balumil xchiʼuk 3) takʼin chtun ta tsobobbail.

¹⁷ Abtelal ta spʼejel Balumil. Li takʼin taje chichʼ tunesel sventa li kʼusitik chlaj sventa cholmantal ta spʼejel Balumile. Jech kʼuchaʼal liʼe, spasel imprimir vunetik ti chichʼ takel batel ta spʼejel Balumile, svaʼanel Beteletik xchiʼuk ti xichʼuk kʼelel sventa lekuk noʼox oye xchiʼuk li jeltos chanob vunetik sventa Diose. Jech xtok, chichʼ tunesel sventa li kʼusitik chtun yuʼun ta yabtelik li misioneroetike, jkʼelvanejetik ta sirkuito xchiʼuk li prekursor espesialetike.  Li matanal takʼin xtoke chichʼ tunesel sventa xichʼik koltael li kermanotaktik kʼalal chil svokolik ta skoj ti oy kʼusi tsots kʼot ta pasele. d

¹⁸ Svaʼanel Salonetik sventa Tsobobbail ta spʼejel Balumil. Li takʼin xtoke chichʼ tunesel sventa chichʼ koltael tsobobbailetik sventa tsvaʼanik o chchaʼmeltsanik junuk Salon sventa Tsobobbail. Ti jech chichʼ-o tsobel batel matanal takʼine, oy mas takʼin sventa xichʼ koltael yan tsobobbailetik. e

¹⁹ Takʼin chtun ta tsobobbail. Taje chichʼ tunesel sventa li kʼusitik chlaj sventa xichʼ kʼelel xchiʼuk ti lekuk noʼox oy li Salon sventa Tsobobbaile. Bakʼintik li moletike chalik ti xuʼ xichʼ takel batel jlomuk takʼin li ta Betel ta slumalik sventa stunesik li ta abtelal ta spʼejel Balumile. Kʼalal jeche, li moletike baʼyel chalbeik tsobobbail ti kʼu yepal xuʼ stakike, vaʼun mi lek laj yaʼiike chichʼ takel batel li matanal takʼine. Ta jujun ue li ermano ti oy ta sba skʼelel li stakʼin tsobobbaile tspasbe jlikuk svunal, vaʼun chichʼ albel sjunul tsobobbail.

20. ¿Kʼuxi ta jkʼupil kʼoptatik Jeova kʼalal chkakʼtik li kʼusitik oy kuʼuntike?

²⁰ Kʼalal chkakʼtik venta skotol li kʼusitik smakoj li abtelal ta cholmantale xchiʼuk ti xkʼotik ta yajchankʼoptak Kristo li krixchanoetike, tstij koʼontontik ta xchʼunel li mantal liʼe: «Ichʼo ta mucʼ Mucʼul Dios ta sventa li cʼusitic oy avuʼune» (Prov. 3:9, 10). Taje te tsakal skʼoplal li kipaltike, li kʼusitik xijtojob snopele xchiʼuk li kʼusitik xijtojob ta mantale, ti oy ta koʼontontik ta jtunestik bu kʼalal xuʼ kuʼuntik sventa li abtelal yuʼun Ajvalilale. Pe skʼan me teuk ta joltik ti te tsakal skʼoplal xtok li kʼusitik oy kuʼuntike. Jaʼ yuʼun, kakʼtik ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike xchiʼuk ti bakʼin xuʼ kuʼuntike. Li matanal takʼin chkakʼtike tskʼupil kʼopta li Jeovae xchiʼuk chkakʼtik ta ilel ti ta jkoltatik li Ajvalilal yuʼun Mesiase.