1, 2. (a) Nú hwenu línlín ɔ, etɛ Jehovah sɛntɔ́ lɛ ka yí wǎn na bo nɔ bló? (b) Etɛ ka nɔ xɔ akwɛ ɖò Jehovah nukúnmɛ?

 SÍN hwexónu wɛ Jehovah sɛntɔ́ gbejinɔtɔ́ lɛ ko yí wǎn nú xɔ ɖěɖee nɔ kpa susu nú nyikɔ tɔn lɛ é gbigbá. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Izlayɛli-ví lɛ ɖ’alɔ ɖò goxɔ ɔ gbigbá mɛ kpo akpàkpà sɔ́ mɛ kpo, bo lɛ́ hun alɔ dó na nǔ ɖěɖee è na dó gbá na lɛ é.​—Tín. 35:30-35; 36:1, 4-7.

² É nyí xɔ ɖěɖee è gbà lɛ é wɛ Jehovah nɔ mɔ dó mɔ nǔ taji e na kpa susu n’i é ǎ, ye ka lɛ́ nyí nǔ e xɔ akwɛ ɖò nukún tɔn mɛ hugǎn lɛ é ǎ. (Mat. 23:16, 17) Nǔ e nɔ xɔ akwɛ ɖò nukún Jehovah tɔn mɛ, alǒ nùnina e nɔ sɔ́ ɛ sù hú nǔ bǐ é wɛ nyí sɛ̀n e mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ nɔ sɛ̀n ɛ é kaka jɛ jlǒ ɖagbe e ye ɖó ɖò ayi mɛ é kpo lee ye nɔ w’azɔ̌ kpo kanɖodonǔwu kpo gbɔn é kpo jí. (Tín. 35:21; Mak. 12:41-44; 1 Tim. 6:17-19) Nǔ enɛ wɛ nyí nǔ taji. Aniwu? Ðó xɔ ɖěɖee è gbá lɛ é nɔ nɔ ayǐ kaka sɔyi ǎ wutu. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, goxɔ ɔ kpo tɛmpli ɔ kpo sɔ́ tíìn ǎ. Xɔ enɛ lɛ sɔ́ tíìn ǎ, amɔ̌, Jehovah wɔn alɔhundonanǔ mɛsɛntɔ́ tɔn gbejinɔtɔ́ lɛ tɔn kpo tagba e ye jɛ bo nɔ gudo nú gbigbá tɔn é kpo ǎ.​—Xà 1 Kɔlɛntinu lɛ 15:58; Eblée lɛ 6:10.

3. Etɛ lɛ jí mǐ ka na gbɔn ɖò wemata elɔ mɛ?

³ Jehovah sɛntɔ́ égbé tɔn lɛ lɔ w’azɔ̌ syɛnsyɛn bo gbá xɔ e mɛ ye na sɛ̀n ɛ ɖè lɛ é. Nǔ ɖěɖee mǐ ko xwedó alixlɛ́mɛ Jezu Klisu Axɔsu ɔ tɔn bo wà lɛ é jiwǔ tawun. É ɖò wɛn ɖɔ Jehovah ko dó nú gǎndido mǐtɔn lɛ. (Ðɛh. 127:1) Ðò wemata elɔ mɛ ɔ, mǐ na gbɔn azɔ̌ ɖěɖee mǐ ko wà ɖò xɔgbigbá linu lɛ é kpo lee ye sɔ́ Mawu sù gbɔn é kpo jí klewun. Mǐ na lɛ́ sè xó sín mɛ ɖěɖee ɖ’alɔ ɖò azɔ̌ enɛ wiwa mɛ é ɖé lɛ nu.

4. (a) Etɛwu mǐ ka ɖó hudo nɔtɛn sinsɛn-biblo tɔn gègě? (b) Etɛwu è ka xò alaxɔ gègě kplé ɖó kpɔ́? (Kpɔ́n gbàví “ Alaxɔ Gbigbá: È Huzu Alɔ Bo Na Dó Sɔgbe Xá Hudo Lɛ.”)

⁴ Lee mǐ ko ɖɔ gbɔn ɖò Wemata 16gɔ́ ɔ mɛ é ɔ, Jehovah byɔ mǐ ɖɔ mǐ ni nɔ kplé bo sɛ̀n emi. (Ebl. 10:25) É nyí nùɖiɖi mǐtɔn kɛɖɛ wɛ kplé lɛ nɔ hɛn lidǒ ǎ, ye nɔ lɛ́ flɔ́ zo dó glɔ nú akpàkpà e nɔ sɔ́ mǐ dó Mawuxóɖiɖɔzɔ́ ɔ wu é. Ðó azǎn gudogudo tɔn lɛ ko sɛyi wutu ɔ, Jehovah kpò ɖò biblo wɛ bɔ azɔ̌ enɛ ɖò nukɔn yì wɛ kpo wezun kpo. Enɛ wu ɔ, gbɛtɔ́ afatɔ́n donu mɔkpan nɔ wá tutoblonunu tɔn mɛ xwè ɖokpo ɖokpo mɛ. (Eza. 60:22) Ðó toví Axɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ ɖò kpɔ́ sù d’eji wɛ  wutu ɔ, è nɔ ɖó hudo xɔ ɖěɖee sá è na zín wema junjɔn Biblu jí lɛ ɖè é tɔn tawun. Mǐ lɛ́ ɖó hudo fí e mǐ na sɛ̀n Mawu ɖè lɛ é tɔn hugǎn.

5. Etɛwu nyikɔ ɔ Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn ka sɔgbe? (Lɛ̌ kpɔ́n gbàví “ Sinsɛn Weziza Yɔyɔ̌ ɔ Tɔn.”)

⁵ Ee hwenuxó togun Jehovah tɔn égbé tɔn ɔ bɛ́ tlolo e jɛn Biblu Kplɔntɔ́ lɛ jɛ mimɔ jí ɖɔ emi ɖó hudo fí e emi na nɔ bló kplé ɖè lɛ é emiɖesunɔ tɔn. É cí ɖɔ Gbadahweji Virginie Tɔn ɖò États-Unis wɛ è gbá nɔtɛn sinsɛn-biblo tɔn mǐtɔn nukɔn ɔ ɖó ɖò 1890. Ðò 1930 kpo 1939 kpo vlamɛ ɔ, togun Jehovah tɔn gbá kpléxɔ gègě alǒ vɔ́ ye jlaɖó, amɔ̌, è ko na nyikɔ tawun ɖé kpléxɔ enɛ lɛ ǎ. Ðò 1935 ɔ, Nɔví Rutherford yì Hawaii fí e è gbá kpléxɔ ɖokpo ɖè bɔ é ɖò kpɔ́ kpo alaxɔ yɔyɔ̌ ɖé kpo é. Hwenu e è kanbyɔ ɖɔ nɛ̌ è ka na ylɔ xɔ enɛ ɖɔ à jí é ɔ, Nɔví Rutherford ɖɔ: “Ðó mǐ fɔ́n tɛgbɛ bo ɖò wɛnɖagbe Axɔsuɖuto ɔ tɔn jla wɛ wutu ɔ, mi lin ɖɔ mǐ ɖó na ylɔ ɖɔ ‘Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn’ à cé?” (Mat. 24:14) Zaanɖé kpowun ɔ, è jɛ nyikɔ enɛ e sɔgbe é ɖó nú fí ɖěɖee togun Jehovah  tɔn nɔ kplé ɖè gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ lɛ é jí, é sɔ́ nyí Hawaii tɔn ɔ kɛɖɛ ǎ.

6, 7. Etɛ Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn lɛ gbigbá bléblé ka nɔ wà?

⁶ Ðò 1970 kpo 1979 kpo vlamɛ ɔ, hudo Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn lɛ tɔn jɛji tawun. Enɛ wu ɔ, nɔví ɖěɖee ɖò États-Unis lɛ é bló tuto wlɛnwín ɖagbe e è na zán dó gbá Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn e na nyɔ́ ɖɛkpɛ bo na lɛ́ nyɔ́ zán, bɔ è ka na gbá ɖò azǎn yɔywɛ ɖé vlamɛ kpowun é tɔn. Ðò 1983 ɔ, Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn 200 mɔ̌ wɛ è gbá ɖò États-Unis kpo Canada kpo. Bo na dó w’azɔ̌ ɔ ganji ɔ, nɔví lɛ jɛ tuto wěɖegbɛ́ xɔgbigbá tɔn tokpɔn tɔn lɛ bló jí. Wlɛnwín enɛ w’azɔ̌ sɔmɔ̌ bɔ ɖò 1986 ɔ, Hagbɛ̌ Alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ yí gbè na, bɔ ɖò 1987 ɔ, Wěɖegbɛ́ Xɔgbigbá Tɔn Tokpɔn Tɔn 60 wɛ ɖò États-Unis. a Ðò 1992 ɔ, è ɖó wěɖegbɛ́ enɛ ayǐ ɖò Argentine, Australie, France, Allemagne, Japon, Mexique, Afrique du Sud kpo Espagne kpo. É jɛxa ɖɔ mǐ ni nɔ gudo nú azɔ̌syɛnsyɛn e nɔví mǐtɔn ɖěɖee nɔ gbá Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn lɛ kpo Kpléɖókpɔ́ Sín Xɔ lɛ kpo é nɔ wà é, ɖó azɔ̌ e wà wɛ ye ɖè é nyí akpáxwé sinsɛnzɔ́ mímɛ́ ɔ tɔn ɖé.

⁷ Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn enɛ lɛ ɖěɖee è nɔ gbá bléblé lɛ é nɔ ɖekúnnu nú mɛ e ɖò xá e mɛ è gbá ye ɖè lɛ é tawun. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, xota “Nùɖiɖi Nɔ Sɛ̀ Tɛn nú Só Lɛ” tɔ́n ɖò xójlawema Espagne tɔn lɛ ɖokpo mɛ. É ɖɔ xó dó Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn mɔhun ɖé gbigbá ɖò toxo Martos tɔn mɛ wu, xójlawema ɔ kanbyɔ ɖɔ: “Nɛ̌ é ka nyɔ́ bló gbɔn bɔ ɖò gbɛ̀ elɔ e mɛ cejɛnnabi sukpɔ́ ɖè é ɔ, mɛɖéezejotɔ́ lɛ gosin xá [Espagne tɔn]  vovo lɛ mɛ bo sɛ̀ tɛn wá Martos bo na mɔ tɛn dó gbá xɔ e gbigbá tɔn na yá hú xɔ lɛ bǐ tɔn, na nyɔ́ hú bǐ bo na lɛ́ ɖò tuto jí hú xɔ lɛ bǐ é gbɔn?” Xota ɔ zán xó e Kúnnuɖetɔ́ e zé yeɖée jó lɛ é ɖokpo ɖɔ é dó na xósin nùkanbyɔ ɔ tɔn bo ɖɔ: “Nǔ nyí mɔ̌ ɖó Jehovah wɛ kplɔ́n mǐ wutu.”

8. Ðò 1999 ɔ, tuto yɔyɔ̌ tɛ Hagbɛ̌ Alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ ka yí gbè na? Etɛwu?

⁸ Ee xwè kanweko 20gɔ́ ɔ ɖò vivɔ wɛ é ɔ, gbɛtɔ́ gègě wá tutoblonunu Jehovah tɔn mɛ ɖò tò ɖěɖee mɛ nɔví lɛ ma ɖó nǔ kaka ɖé ǎ lɛ é mɛ. Agun e ɖò xá enɛ lɛ mɛ lɛ é wà nǔ e wu ye kpé lɛ é bǐ bo gbá fí e è na bló kplé ɖè lɛ é. Amɔ̌, ɖò tò ɖé lɛ mɛ ɔ, è nɔ cá nú nɔví mǐtɔn lɛ, ɖó enyi è sɔ́ Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn yetɔn lɛ jlɛ́ dó sinsɛnxɔ ɖevo lɛ wu ɔ, é nɔ hwɛ́n nùɖé ǎ wutu. É ɖò mɔ̌ có, bɛ́sín 1999 ɔ, Hagbɛ̌ Alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ yí gbè nú tuto e na zɔ́n bɔ è na gbá Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn lɛ bléblé ɖò tò e ɖò nukún hun wɛ lɛ é mɛ é ɖé. È nɔ zán akwɛ ɖěɖee è mɔ ɖò tò hun nukún lɛ mɛ é nú tò e ma ɖó nǔ kaka ɖé ǎ lɛ é lɔ bonu agun lɛ na dó nɔ “zɛ̌nzɛ̌n.” (Xà 2 Kɔlɛntinu lɛ 8:13-15.) Nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu lɛ kpo nɔ gosin tò ɖevo lɛ mɛ bo nɔ zé yeɖée jó bo nɔ nɔ gudo nú azɔ̌ ɔ.

9. Azɔ̌ tɛ é ka cí ɖɔ é vɛwǔ ɖò bǐbɛ̌mɛ? Amɔ̌, nɛ̌ è ka wá kpéwú gbɔn?

⁹ Ðò bǐbɛ̌mɛ ɔ, azɔ̌ ɔ cí nǔ e è ma sixu bló ǎ é ɖɔhun. Ðò 2001 ɔ, gbeɖiɖó ɖé xlɛ́ ɖɔ Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn nǔ hú 18 300 sín hudo wɛ è ɖó ɖò tò ɖěɖee ɖò nukún hun wɛ lɛ é 88 mɛ. Amɔ̌, ɖó Jehovah sín gbigbɔ kpo Axɔsu mǐtɔn Jezu Klisu kpo ɖò gudo nú mǐ wutu ɔ, azɔ̌ ɖebǔ na gló mǐ ǎ. (Mat. 19:26) Ðò  xwè 15 gblamɛ (sín 1999 jɛ 2013) ɔ, togun Mawu tɔn ko gbá Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn 26 849. b Jehovah kpò ɖò nyɔna tɔn kɔn dó wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ jí wɛ, enɛ wɛ zɔ́n bɔ ɖò 2013 ɔ, mǐ lɛ́ ɖó hudo Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn 6 500 ɖò tò enɛ lɛ mɛ, lobɔ dìn ɔ, mǐ nɔ ɖó hudo kpléxɔ kanweko mɔkpan tɔn xwewu xwewu.

10-12. Nɛ̌ Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn lɛ gbigbá ka nɔ kpa susu nú nyikɔ Jehovah tɔn gbɔn?

¹⁰ Nɛ̌ Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn yɔyɔ̌ enɛ lɛ gbigbá ka nɔ kpa susu nú nyikɔ Jehovah tɔn gbɔn? Gbeɖiɖó ɖé gosin alaxɔ Zimbabwe tɔn mɛ bo ɖɔ: “Ðò sun e mɛ è ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn yɔyɔ̌ ɖé gbá wɛ é ɔ, mɛ e nɔ wá kplé lɛ é yì mɛ e ko nɔ wá ɖ’ayǐ lɛ é mɔhun donu wè.” Ðò tò gègě mɛ ɔ, é cí ɖɔ gbɛtɔ́ lɛ nɔ xò nǔ kpɔ́n dó gbɛ̌dido xá mǐ wu kaka jɛ hwenu e è gbá kpléxɔ e jɛxa é ɖé dó é. Amɔ̌, nú è gbá Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn ɖé lě kpowun ɔ, tlolo jɛn é nɔ gɔ́, bɔ è nɔ lɛ́ ɖó hudo ɖevo tɔn. É ɖò mɔ̌ có, é nyí lee kpléxɔ ɔ cí é kɛɖɛ wɛ nɔ dɔn gbɛtɔ́ lɛ wá Jehovah gɔ́n ǎ. Wanyiyi Klisanwun tɔn nùjɔnǔ tɔn e mɛ ɖěɖee nɔ gbá kpléxɔ enɛ lɛ é nɔ ɖexlɛ́ é lɔ nɔ zɔ́n bɔ lee gbɛtɔ́ lɛ nɔ kpɔ́n tutoblonunu Jehovah tɔn gbɔn é nɔ gbɔn vo. Mǐ ni kpɔ́n kpɔ́ndéwú ɖé lɛ.

¹¹ Indonésie. Nya ɖé ɖò lee gbá Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn ɖé gbɔn wɛ è ɖè é kpɔ́n wɛ, bo wá sè ɖɔ azɔ̌watɔ́ lɛ bǐ wɛ nyí mɛɖéezejotɔ́; ee é sè mɔ̌ é ɔ, é ɖɔ: “È na ɖɔ kpowun ɔ, mi jiwǔ tawun! È nɔ sú akwɛ ɖě mi ǎ có, un mɔ lee ɖokpo ɖokpo mitɔn ɖò azɔ̌ wà wɛ kpo ayi tɔn bǐ kpo kpodo awǎjijɛ kpo gbɔn é. Un lin ɖɔ tutoblonunu sinsɛn tɔn ɖebǔ kún sɔ́ ɖè bo cí mitɔn ɖɔhun ó!”

¹² Ukraine. Nawe ɖé nɔ gbɔn fí e è ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn ɖé gbá ɖè wɛ é ayihɔngbe ayihɔngbe tɛgbɛ, bo wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ azɔ̌watɔ́ lɛ ɔ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn wɛ nú ye, bɔ xɔ e gbá wɛ ye ɖè é nyí Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn ɖé. É ɖɔ: “Nɔví nyɔnu ce ko ɖɔ xó nú mì dó Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ wu; é lɔmɔ̌ ko nyí Kúnnuɖetɔ́ ɖé. Ee un ɖò xɔgbigbázɔ́ elɔ kpɔ́n wɛ é ɔ, un wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ nyì lɔ ba na nɔ xwédo gbigbɔ tɔn elɔ mɛ. Un mɔ bɔ mi nɔ ɖè wanyiyi xlɛ́ ɖò fí.” Nyɔnu enɛ yí gbè nú Biblu kplɔnkplɔn ɖé bo bló baptɛm ɖò 2010.

13, 14. (a) Etɛ lee asú kpo asì kpo ɖé wà nǔ gbɔn hwenu e ye kpɔ́n Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn ɖé gbigbá gudo é ka kplɔ́n we? (b) Etɛ a ka sixu wà bo na kudeji ɖɔ nɔtɛn sinsɛn-biblo tɔn towe nɔ kpa susu nú nyikɔ Jehovah tɔn?

¹³ Argentine. Asú kpo asì kpo ɖé sɛkpɔ nɔví sunnu e ɖò nukún kpé dó Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn ɖé gbigbá wu wɛ é. Asú ɔ ɖɔ: “Mǐ ɖò mi kpɔ́n wɛ bɔ mi ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn gbá wɛ, bɔ . . . mǐ wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ mǐ jló na kplɔ́n nǔ dó Mawu jí ɖò fí.” É kanbyɔ ɖɔ: “Etɛ mǐ ka ɖó na bló bɔ è na yí gbè nú mǐ bɔ mǐ na jɛ kplé lɛ wá jí ɖò fí?” Asú kpo asì kpo ɔ yí gbè bo na jɛ Biblu kplɔ́n jí, enyi nɔví lɛ na yí gbè bo na kplɔ́n nǔ xá xwédo yetɔn bǐ ɔ nɛ. Nɔví lɛ yí gbè kpo awǎjijɛ kpo.

¹⁴ Boya Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn e mɛ a nɔ bló kplé ɖè é ɔ, ali hun nú we nú a ɖ’alɔ ɖò gbigbá tɔn mɛ ǎ, é ɖò mɔ̌ có, a sixu  wà nǔ gègě, bɔ kpléxɔ ɔ na kpa susu nú nyikɔ Mawu tɔn. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, a sixu ylɔ mɛ e a nɔ kplɔ́n Biblu xá lɛ é, mɛ e a nɔ yì ba kpɔ́n lɛ é alǒ mɛ kpaà ɖevo lɛ bɔ ye na wá bló kplé lɛ xá we ɖò Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn mɛ. Ali lɛ́ hun nú we bɔ a na hɛn kpléxɔ ɔ ɖó mimɛ̌ jí bo na lɛ́ jlaɖó. Nú a sɔnǔ ganji ɔ, a sixu na nùnina b’ɛ na d’alɔ bɔ è na wlíbò nú Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn e mɛ a nɔ bló kplé ɖè é alǒ a sixu na nùnina dó nɔ gudo nú tuto xɔgbigbá tɔn lɛ ɖò awa gbɛ̀ ɔ tɔn ɖevo lɛ xwé. (Xà 1 Kɔlɛntinu lɛ 16:2.) Azɔ̌ enɛ lɛ bǐ nɔ kpa susu nú nyikɔ Jehovah tɔn.

15-17. (a) Mɛ̌ mɛ̌ e ka nɔ wà xɔgbigbázɔ́ lɛ hugǎn? (b) Etɛ xó ɖěɖee asú kpo asì kpo e w’azɔ̌ ɖò tuto xɔgbigbá gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ tɔn mɛ é ɖé ɖɔ é ka kplɔ́n we?

¹⁵ Nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo ɖěɖee ɖò xá e mɛ gbá Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn lɛ, Kpléɖókpɔ́ Sín Xɔ lɛ kpo alaxɔ lɛ kpo ɖó wɛ è ɖé lɛ é wɛ nɔ ɖ’alɔ ɖò azɔ̌ ɔ mɛ hugǎn. Amɔ̌ hweɖelɛnu ɔ, nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo ɖěɖee xɔgbigbázɔ́ má alɔ na lɛ é nɔ gosin tò ɖevo lɛ mɛ bo nɔ wá d’alɔ ye. Ðé lɛ ɖò mɛɖéezejotɔ́ enɛ lɛ mɛ nɔ bló tuto nú gbɛ̀ yetɔn, bo na mɔ tɛn dó w’azɔ̌ ɖò fí e gbá xɔ mǐtɔn ɖé ɖó wɛ è ɖè ɖò tò gudo é nú aklunɔzán gblamɛ mɔkpan. Mɛ ɖevo lɛ nɔ sɔ́ yeɖée jó bo nɔ w’azɔ̌ nú xwè gègě, ye gosin xɔgbigbázɔ́ ɖé kɔn ɔ, ye nɔ yì ɖevo kɔn.

¹⁶ Nugbǒ wɛ ɖɔ azɔ̌ xɔgbigbá gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ tɔn ɔ ɖó wuvɛ̌ tɔn lɛ, loɔ, é nɔ hɛn awǎjijɛ gègě wá. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Timo kpo Lina kpo yì Azíi, Elɔpu kpo Tofɔligbé Amɛlika Tɔn kpo bo gbá Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn lɛ, Kpléɖókpɔ́ Sín Xɔ lɛ kpo alaxɔ lɛ kpo. Timo ɖɔ: “Ðò xwè 30 e wá yì lɛ é mɛ ɔ, enyi è má ɖó zɛ̌nzɛ̌n ɔ, è nɔ ɖè azɔ̌ nú mì sɛ́dó fí ɖevo ɖò xwè wè gudo tɛgbɛ.” Lina da Timo é ɔ, é ko bló xwè 25, é ɖɔ:  “Un ko wà sinsɛnzɔ́ xá Timo ɖò tò vovo wǒ mɛ. É nɔ byɔ hlɔnhlɔn kpo hwenu kpo tawun cobɔ nùɖuɖu yɔyɔ̌ ɖé, lee ayǐ mɛ nɔ cí ɖò fí e è yì é, gbè yɔyɔ̌ ɖé kpo fí yɔyɔ̌ e è na ɖɔ Mawuxó gbɔn é ɖé kpo nɔ má mɛ, mɔ̌ jɛn é nɔ lɛ́ nyí gbɔn cobɔ è na zun xɔ́ntɔn yɔyɔ̌ lɛ.” c Gǎndido enɛ lɛ ka xɔ akwɛ à? Lina ɖɔ: “Wuvɛ̌ lɛ wá tɔ́n kɔ dó nyɔna ɖaxó hugǎn mɛ nú mǐ. Mǐ ɖu lè wanyiyi Klisanwun tɔn kpo xɔ́ntɔn zunzun kpo tɔn, bɔ mǐ lɛ́ mɔ ɖɔ Jehovah kpé nukún dó mǐ wu kpo wanyiyi kpo. Mǐ lɛ́ mɔ lee akpá e Jezu dó nú ahwanvu tɔn lɛ ɖò Maki 10:29, 30 mɛ é jɛnu gbɔn é. Mǐ mɔ nɔví sunnu, nɔví nyɔnu kpo nɔ gbigbɔ tɔn lɛ kpo kanweko mɔkpan.” Timo ɖɔ: “É nɔ víví nú mǐ tawun ɖɔ mǐ zán nǔwukpikpé mǐtɔn lɛ dó azɔ̌ ɖagbe hugǎn bǐ ɔ mɛ, é wɛ nyí alɔɖiɖo ɖò nukɔnyiyi nǔ Axɔsu ɔ tɔn lɛ tɔn mɛ.”

¹⁷ Darren kpo Sarah kpo ee ɖ’alɔ ɖò azɔ̌ xɔgbigbá tɔn lɛ mɛ ɖò Aflika, Tɛntin Amɛlika Tɔn, Elɔpu, Tofɔligbé Amɛlika Tɔn kpo Tofɔligbé Pacifique Tɔn kpo é mɔ ɖɔ nyɔna e emi mɔ é zɛ vɔ̌ e emi sá é wu. Ye ɖí xwi xá wuvɛ̌ gègě, é ɖò mɔ̌ có, Darren ɖɔ: “Wǔjɔmɛ ɖé wɛ é nyí nú mǐ ɖɔ mǐ w’azɔ̌ xá nɔví ɖěɖee ɖò gbɛ̀ ɔ sín awa vovo xwé lɛ é. Un mɔ ɖɔ wǎn e mǐ yí nú Jehovah é cí kàn ɖɔhun bo dɔn mǐ bǐ ɖó bǔ gbɔn gbɛ̀ ɔ mɛ.” Sarah ɖɔ: “Un kplɔ́n nǔ gègě ɖò nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo e ɖó aca vovo lɛ é gɔ́n! Nú un mɔ vɔ̌ e ye nɔ sá dó sɛ̀n Jehovah lɛ é ɔ, é nɔ sísɛ́ mì bɔ un nɔ fɔ́n bo nɔ ɖò nǔ e wu un kpé é bǐ wà wɛ.”

18. Nɛ̌ nǔɖɔɖ’ayǐ e ɖò Ðɛhan 110:1-3 mɛ é ka ɖò jijɛnu wɛ gbɔn?

¹⁸ Axɔsu Davidi ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ enyi toví Axɔsuɖuto Mawu Tɔn tɔn lɛ tlɛ ɖò xwi ɖí xá wuvɛ̌ lɛ wɛ ɔ, ye na “sɔ́ jlǒ dó sɔ́ yeɖée jó” bo na xò nǔ Axɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ sín kàn. (Xà Ðɛhan 110:1-3, NWT) Mɛ ɖěɖee ɖò alɔ ɖó ɖò azɔ̌ e nɔ nɔ gudo nú Axɔsuɖuto ɔ é mɛ lɛ é bǐ ɖò biblo wɛ bɔ nǔɖɔɖ’ayǐ enɛ lɛ ɖò jijɛnu wɛ. (1 Kɔ. 3:9) É ko gbá alaxɔ gègě, bo gbá Kpléɖókpɔ́ Sín Xɔ kanweko mɔkpan, gɔ́ nú Kpléxɔ Axɔsuɖuto ɔ Tɔn afatɔ́n donu mɔkpan gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ; nǔ enɛ lɛ nyí kúnnuɖenú taji ɖé ɖɔ Axɔsuɖuto Mawu Tɔn nyí nùjɔnǔ bo ɖò acɛ kpa wɛ dìn. Wǔ wɛ è jɔ mǐ bɔ mǐ ɖò devizɔ́ wà nú Axɔsu Jezu Klisu wɛ ɖò azɔ̌ e nɔ kpa susu e Jehovah jɛxa tawun é n’i é mɛ.