1, 2. (a) Nkia salu beyangalalanga sala selo ya Yave tuka kolo? (b) Adieyi Yave ketoma yangalelanga?

TUKA kolo, selo ya Yave beyangalelanga tunga nzo zikembelelanga nkumbu andi. Kasikil’owu, Aneyisaele bayikama e salu kia tunga e saba ye kiese kiawonso yo vana sadilwa yau kuna mvevo mu tunga kio.—Luv. 35:30-35; 36:1, 4-7.

² Yave ke badikilanga nzo za tungwa ko vo i lekwa yantete ikuntwasilanga o nkembo ngatu toma zo zitisa. (Matai 23:16, 17) Yave otoma yangalelanga tukau tukuntwasilanga o nkembo muna tukau twawonso, i sia vo, nsambila ya selo yandi kumosi yo ntim’au amvevo yo vema kwau muna salu. (Luv. 35:21; Maku 12:41-44; 1 Tim. 6:17-19) E diambu diadi mfunu kikilu dina. Ekuma? E kuma kadi e nzo zitungwanga yo fwa. Kasikil’owu, e saba ye tempelo ke ina diaka ko. Kana una vo e nzo zazi ke zina diaka ko, Yave kevilakananga ko ntim’a mvevo ye salu kia selo yandi ya kwikizi ana bayikama e salu kiaki.—Tanga 1 Korinto 15:58; Ayibere 6:10.

3. Adieyi tufimpa mu kapu kiaki?

³ E selo ya Yave mu lumbu yeto, besalanga mpe kwayingi mu tunga fulu ya nsambila. Mana tulungisanga muna wisa kia Yesu Kristu wa Ntinu, masivi kikilu. Kieleka, Yave osambulanga e ngolo zeto. (Nku. 127:1) Mu kapu kiaki, tufimpa yaka salu isalwanga ye una itwasilanga nkembo kwa Yave. Tuwá mpe mana bavova akaka muna awana bekuyivananga muna salu kiaki.

4. (a) Ekuma tuvwididi o mfunu wa fulu yayingi ya nsambila? (b) Ekuma mavula mayingi mebundilwanga? (Tala babu “ Ntungilu a Mavula—Nsobani mu Kuma kia Lunungunuku.”)

⁴ Nze una tulongokele muna Kapu kia 16, Yave ovavanga vo twakutakananga mu kunsambila. (Ayib. 10:25) E tukutakanu tweto ke tukumikanga kaka lukwikilu lweto ko, kansi tuwokesanga mpe kiese kieto muna salu kia umbangi. Ekolo e mbaninu ifinamanga, Yave ozabulanga e salu kiaki. Muna kuma kiaki, ulolo wa wantu bekotanga muna nkutakani andi konso mvu. (Yes. 60:22) Wau vo lutangu lwa nkangu a Kintinu luwokelanga, fulu ya nietekena yivwilu o mfunu muna vaikisa e nkanda misasilanga Nkand’a Nzambi. Fulu yayingi mpe ya nsambila tuvwidi o mfunu.

5. Ekuma fulu yeto ya nsambila yafwana kikilu yikilwa vo Seka dia Kintinu? (Tala mpe babu “ Dibundu dia ‘Ntemo Ampa.”)

 ⁵ Kuna lubantiku lwa lusansu lwa nkangu a Yave, Alongoki a Bibila bayantika bakula o mfunu wa kala ye fulu ya yau kibeni ya nsambila. E fulu kiantete kia nsambila kiatungwa kuna Weste ya Virginia, Estados Unidos muna mvu wa 1890. Muna mvu wa 1930 nkangu a Yave batunga yovo vangulula ulolo wa maseka, kansi e fulu yayi ya nsambila ke yakala ye nkumbu a sikididi ko. Muna kuma kiaki, muna mvu wa 1935, mpangi Rutherford wakingula e mbanza Havaí kuna kwatungilwanga e seka kumosi ye vula diampa. Vava banyuvula una wadi yikilwa e nzo zazi, mpangi Rutherford wavova vo: “Wau vo e salu tusalanga kia samuna nsangu zambote za Kintinu, nga ke nubenze ko vo tufwete zo yikila vo Seka dia Kintinu?” (Mat. 24:14) Ke seka diadina kaka ko diadi yikilwa muna nkumbu yayi, kansi fulu yawonso ya nsambila isadilanga nkutakani za Mbangi za Yave mu nza yawonso.

6, 7. E ndekwa za tungila Maseka ma Kintinu mu lumbu yakete nkia nluta zitwasanga?

⁶ Muna mvu mia 1970, Maseka mayingi ma Kintinu mavuwanga o mfunu. Muna kuma kiaki, ampangi kuna  Estados Unidos basikidisa ndekwa zambote za tungila maseka ma Kintinu mambote mu lumbu yakete. Muna mvu wa 1983, tezo kia 200 za Maseka ma Kintinu matungwa kuna Estados Unidos ye Canada. Muna lungisa e salu kiaki, ampangi bayantika kubika Buka Italanga e Salu kia Tunga Maseka ma Kintinu mu Nsi Zayingi. Wau vo ndekwa zazi zasadisa kikilu, muna mvu wa 1986, e Buka kia Selo Yambuta basikidisa vo ndekwa zazi zayantika sadilwa. Muna kuma kiaki, tuka muna mvu wa 1987, bakubika 60 ma Buka Italanga e Salu kia Tunga kuna Estados Unidos. * Muna mvu wa 1992 e buka yayi yakubikwa mpe kuna Argentina, Austrália, França, Alemanha, Japão, México, África do Sul ye Espanha. Ampangi ana betunganga Maseka ma Kintinu ye ma Tukutakanu Twampwena, lusadisu lweto bevwanga o mfunu, kadi e salu besalanga kimosi muna salu ya vauka.

⁷ E ndekwa za tungila Maseka ma Kintinu mu lumbu yakete, za sia umbangi muna zunga yasadilanga ndekwa zazi. Kasikil’owu, zulunalu ya Espanha yavaikisa elongi diakala ye ntu a diambu vo: “A Fé Move Montes.” Zulunalu yavovela e ntungilu a Seka dia Kintinu kuna mbanz’a Martos. E zulunalu ya yuvula vo: “Mu nza yayi yazala ye fu kia loko, adieyi diafila wantu akwa ntim’a mvevo a zunga yayingi ya Espanha mu kwenda kuna mbanza Martos mu tunga nzo yatoma vienga mu nzaki zawonso yo sala mu kintwadi mu mpila ina ke isidi moneka ko?” Eyingidilu diavana e mvutu  muna yika mvovo mia mpangi mosi wakivana kuna mvevo vo: “Ediadi divangamanga kadi tu wantu belongwanga kwa Yave.”

8. Nkia nkubika basikidisa e Buka kia Selo Yambuta muna mvu wa 1999? Ekuma?

⁸ Kuna nsuka a tandu kia 20, wantu bayantika wokela muna nkubik’a Yave muna nsi za usukami. Ampangi muna nkutakani bavanga mawonso mu tunga fulu ya nsambila. Kansi, muna nsi zankaka, ampangi bazizidilanga luvezo ye ngindu zalembi songa wau vo Maseka mau ma Kintinu ke makala mambote ko avo matezaneso ye fulu yankaka ya nsambila. Muna kuma kiaki, muna mvu wa 1999, e Buka kia Selo Yambuta basikidisa buka muna tunga Maseka ma Kintinu mu nzaki muna nsi za usukami. Ampangi muna nsi za umvuama bakuba nzimbu muna tunga Maseka mafwanana mu nsi zayingi za usukami. (Tanga 2 Korinto 8:13-15.) Ampangi zamakala ye zamakento a nsi zankaka bakivana kuna mvevo mu sadisa muna salu kiaki.

9. Nkia salu kiamonekanga vo kiampasi? Aweyi kialendakena?

⁹ Kuna lubantiku, salu kiampasi kiamonekenanga. E nsangu za mvu wa 2001 zisonganga vo vioka 18.300 za Maseka ma Kintinu mavuwanga o mfunu muna nsi 88 za usukami. Muna lusadisu lwa mwand’a Yave ye lwa Yesu Kristu wa Ntinu eto, mawonso malendakana. (Mat. 19:26) Muna kolo kia mvu 15, tuka muna mvu wa 1999 yamuna mvu wa 2013,  nkangu a Nzambi watunga 26.849 dia Maseka ma Kintinu. * Wau vo Yave okwamanananga sambula e salu kia samuna nsangu zambote, muna mvu wa 2013 tezo kia 6.500 za Maseka ma Kintinu mavuwang’o mfunu muna nsi zazi, owau mafunda ye mafunda dia Maseka mavwilu o mfunu konso mvu.

10-12. Aweyi e ntungilu a Maseka ma Kintinu ikembelelanga nkumbu a Yave?

¹⁰ Aweyi e ntungilu a Maseka mama ma Kintinu itwasilanga nkembo muna nkumbu a Yave? Nsangu zatuka kuna vula dia Zimbabwe zavova vo: “Vava vetungwanga Seka dia Kintinu, ke ve viokanga ngonde mosi ko, o lutangu lw’awana belungananga muna tukutakanu luwokelanga.” Mu nsi zayingi dimonekanga vo wantu bekatikisanga lungana yeto yavana vetungwanga fulu kiambote kia nsambila. Kansi, vava vetungwanga Seka dia Kintinu, ke kolo ko dizalanga ye diankaka diaka divavwanga. Kansi, mayingi metuntanga wantu kwa Yave ke mpw’a Seka kaka ko. O zola besonganga ampangi ana betunganga Maseka diambu mpe kuvanganga muna mpila ina wantu bebadikilanga nkubik’a Yave. Badika yaka nona.

¹¹ Indonésia. Yakala dimosi watalanga e ntungilu a Seka dia Kintinu, wabakula vo asadi awonso akwa ntim’a mvevo, wavova vo: “O yeno wantu nusivikisanga. Imonanga una konso muntu mu yeno kekuyivaninanga ye ntima mosi ye kiese kiawonso kana una vo ke nufutwanga ko. Mbwene vo ke vena diaka nkubika yankaka ko ya nsambila ifwananene ye yeno.”

¹² Ucrânia. Nkento mosi waviokelanga vana ndambu a Seka dia Kintinu diatungwanga, wabakula vo asadi awaya Mbangi za Yave bakala ye Seka dia Kintinu batunganga. Wavova vo: “Yawanga mu kuma kia Mbangi za Yave kwa mbunzi ame ona wakituka se mosi muna yau. Wau yatalanga e Seka diadi, mono mpe yabaka e nzengo za kota muna kanda diadi dia mwanda. O kwaku imonanga e mpila besongelanga o zola.” O nkento ndioyo watambulwila e longi dia Nkand’a Nzambi yo vubwa muna mvu wa 2010.

13, 14. (a) Adieyi olongokele muna dina akazi mosi bavanga vava bamona e salu kiasalwanga mu tunga Seka dia Kintinu? (b) Adieyi olenda vanga kimana e fulu kieno kia nsambila kiakembelela nkumbu a Yave?

¹³ Argentina. Akazi mosi bafinama mpangi ona walunga-lunganga e fulu kia tungilwanga Seka dia Kintinu. O yakala wavova vo: “Tukunumonanga vava nutunganga Seka dia Kintinu ye . . . tubakidi e nzengo vo tuzolele longokela mambu ma Nzambi va fulu kiaki.” Muna kuma kiaki, wayuvula vo: “Adieyi tufwete vanga kimana twalungananga o kwaku?” Akazi awaya batambulwila longi dia Nkand’a Nzambi, kansi muna wo vanga bavova vo esi nzo awonso bafwete mpe lungananga. Ampangi batambulwila e ndomba andi vana vau.

 ¹⁴ Nanga kwakala y’elau dia sadisa ko mu tunga Seka dia Kintinu dina okutakenenanga, kansi olenda vanga mayingi mu sadisa kimana e fulu kiokio kia nsambila kiakembelela nkumbu a Yave. Kasikil’owu, kuna kiese kiawonso olenda bokela alongoki aku a Nkand’a Nzambi ye wantu ankaka mu lungana yaku muna Seka dia Kintinu. Una mpe y’elau dia sadisa mu velelesa yo singika e lekwa yankaka muna Seka dia Kintinu. Olenda mpe vana tukau twa nzimbu muna lungisa e nsatu za Seka dia Kintinu dina olunganenanga yovo vana tukau mu sadisa muna ntungilu a Maseka ma Kintinu mu fulu yankaka. (Tanga 1 Korinto 16:2.) E salu yayi yawonso nkumbu a Yave ikembelelanga.

15-17. (a) Aki nani betoma kuyivananga muna salu vava kitungwanga Seka dia Kintinu? (b) Adieyi olongokele mu mana bavova akazi mosi ana besalanga e salu kia tunga Maseka ma tukutakanu mu nza yawonso?

¹⁵ E salu yayingi isalwanga mu tunga Maseka ma Kintinu, ma tukutakanu twampwena ye mavula, mpangi za nkutakani besalanga yo. Kansi, nkumbu miayingi betambulanga lusadisu lw’ampangi betukanga mu nsi zankaka ana batomene zaya e salu kia tunga. Akaka muna asadi awaya bevevolanga zingu kiau mu vita o ntu muna salu kiaki mu tumingu twayingi. Akaka bekuyivananga mu mvu miayingi, bekwendanga mu zunga yayingi mu sala salu kia tunga.

¹⁶ E salu kia tunga Maseka ma Kintinu mu nza yawonso kivwidi nkakalakani zayingi, kansi kiese mpe kivananga. Kasikil’owu, Timo yo Lina bekwendanga mu nsi za Ásia, za Europa ye za sude ya América mu sadisa muna salu kia tunga Maseka ma Kintinu, ma Tukutakanu twampwena ye mavula. Timo wavova vo: “Muna kolo kia mvu 30, tusobanga e zunga konso mvu miole.” Lina ona wakazala yo Timo se vioka  mvu 25, wavova vo: “Mu nsi kumi zaswaswana nsadidi kala entwadi yo Timo. Ngolo zayingi ye ntangwa divavanga mu kulukilwa madia mampa, nsungi zampa, ndinga yampa ye zunga kiampa kia sila umbangi yo vanga akundi ampa.” * Nga e ngolo zazi nluta zitwasanga? Lina wavova vo: “E nkakalakani tuwanananga zau nsambu zayingi zikututwasilanga. Tumonanga o zola kwa Kikristu ye fu kia tambula e nzenza besonganga ampangi ye una Yave kekutulunga-lungilanga. Tumonanga mpe ndungan’a nsilu una Yesu kasia kw’alongoki andi wasonama muna Maku 10:29, 30. Tutambulanga mpangi zayingi zamakala ye zamakento ye ngudi muna mwanda.” Timo wavova vo: “O sadila ngangu zeto mu sala e salu kisundidi o mfunu, i sia vo, yikama e salanganu ya Ntinu, kiese kiayingi dikututwasilanga.”

¹⁷ Darren yo Sarah ana besadisanga muna salu kia tunga kuna África, Àsia, Àmerica central, nsi za mputu, sude ya Àmerica ye sude ya Pácifico, bemonanga vo mayingi betambulanga vioka mana bevananga. Kana una vo bewanananga ye nkakalakani, Darren wavova vo: “Lau diampwena kikilu dia sala ye ampangi a zunga yaswaswa ya nza.” Imonanga vo zola kweto muna Yave kuna nze nsinga uzungidi e nza yawonso, ukutuyikakesanga yeto awonso. Sarah wavova vo: “Mayingi ilongokanga kwa mpangi z’akala ye z’akento bena ye fu ya kisi nsi yaswaswana. O mona una bekuyivaninanga muna salu kia Yave dikunkasakesanga mu kwamanana vanga mana ndenda.”

18. O ungunza una muna Nkunga 110: 1-3 aweyi ulunganenanga?

¹⁸ Davidi wa Ntinu wasakula vo kana nkutu vo nkangu a Kintinu kia Nzambi umweswa mpasi, ‘bekuyivana kuna mvevo’ mu sala salu ya Kintinu. (Tanga Nkunga 110:1-3.) Awonso bekuyivananga muna salu iyikamanga Kintinu, besadisanga mu lungisa ungunza wau. (1 Kor. 3:9) E ntungilu a ulolo wa mavula, Maseka ma tukutakanu twampwena ye ulolo wa Maseka ma Kintinu mu nza yawonso, i ziku kisonganga vo Kintinu kia Nzambi kiakieleka ye mu yala kina. Ekw’e lau diampwena tuna diau dia sadila Yesu Kristu wa Ntinu muna salu kivananga Yave nkembo umfwanukini!