1, 2. (a) Ka nyi Mbashiada mba Yehova ve ndera eren ica i gbe hegene? (b) Ka nyi i hembe gban Yehova kwagha?

MBACIVIR Yehova sha mimi hii u eren tom u maan kwagh, u van a iwuese sha iti na ica gba hegen. Man ka i doo ve u eren tom ne kpen kpen. U tesen ikyav yô, yange doo Mbaiserael kpishi u eren tabernakel shi ve na akaa a ve mgbeghaa sha u eren tabernakel shon.—Eks. 35:30-35; 36:1, 4-7.

² Ka akaa a maan kwagh a mi la a lu kwagh u vesen u van Yehova a icivir ga, shi ka akaa a a hembe gban un kwagh la kpaa ga. (Mat. 23:16, 17) Kwagh u a hembe gban Yehova kwagh, u a ve un a icivir yô, ka mcivir u ior nav ve civir un, man tom u ve eren un sha asema a ve, sha gbashima la. (Eks. 35:21; Mar. 12:41-44; 1 Tim. 6:17-19) Ka kwagh jim jim je la. Sha ci u nyi? Sha ci u imaagh ki tse gbem sha won ga. U tesen ikyav yô, tabernakel man tempel u yange i maa la cii kera mba hegen ga. Shin er tabernakel man tempel la cii ve kera lu ga nahan kpa, Yehova una hungur a iyua man tom u mbacivir un sha mimi yange ve er sha u maan kwagh ken iti na la mayange ga.—Ôr 1 Mbakorinte 15:58; Mbaheberu 6:10.

3. Ka nyi se lu timen sha mi ken ityough kini?

³ Mbatomov mba Yehova mba sha ayange ne kpa er tom kpoghuloo sha u maan ajiir a civir un her. Man tom u se er sha hemen u Tor wase Yesu Kristu la kpilighyol kpishi! Ikyav tese wang ér Yehova ver iniôngon yase ne. (Ps. 127:1) Se lu timen sha ityom igen i se er la ken ityough kin, man er ityom shon i ve Yehova a icivir yô. Shi se ungwa kwagh u mbagenev mba ve er ityom ne vea ôr se yô.

4. (a) Hii nan ve i gbe u se seer maan ajiir a civir Aôndo? (b) Er nan ve i lu maghen ubranci mbagenev sha mbageneve? (Nenge ngeren u a lu a itinekwagh ér “ Ka I Maa Ubranci sha u Kuren Mbamgbe mba Ve Lu Seer a Seer La.”)

⁴ Er i pase ken Ityough ki sha 16 nahan, Yehova soo ér se kohol imôngo sha u civir un. (Heb. 10:25) Mbamkombo asev mba taver jighjigh wase u nan tseegh ga, kpa ka ve na tom u pasen kwagh la u maa se iyol kpishi. Er mkurtar a mgbôghom yô, Yehova ngu wasen se u hemban eren tom ne fele fele cii. Kwagh ne na yô, ior udubu uder uderi mba van ken nongo u Yehova hanma inyom. (Yes. 60:22) Er ior mba ve lu sha ikyev i Tartor la ve lu seer a seer yô, gba u a seer maan ajiir a gberen ityakerada i pasen Bibilo kua a civir Yehova her.

5. Er nan ve iti i Iyou i Tartor la i kom voughlo? (Shi nenge ngeren u kiriki u a lu a itinekwagh ér “ Côôci i Iwanger I He” la.)

 ⁵ Sha shighe u ior mba Yehova mba sha ayange ase ne hii tom ve ica lu a gba ga la je, ve nenge ér gba u vea lu a ajiir a ve a civir Yehova. Se hen ser ijiir i civir Aôndo i yange i hii maan yô, lu ken kpentar u West Virginia, ken tar u Amerika ken inyom i 1890 la. Shighe u kwavanyom u 1930 la nahan, ior mba Yehova maa ayou imôngo a civir Aôndo her, shi sôr agen kpaa, kpa i lu a gba yilan a sha iti jighilii ga. Kpa ken inyom i 1935 la, Anmgbian Rutherford za zende ken tar u Hawaii, ape i lu maan iyou i civir Aôndo her, hen branci wase u he, u ken tar la yô. Mba pin Anmgbian Rutherford iti i a nenge ér doo u a yila iyou la yô, a kaa ér: “Ne nenge ner, se yila i̱ ser ‘Iyou i Tartor’ gaa? Gadia ka tom u se lu eren je la, se mba pasen loho u dedoo u Tartor.” (Mat. 24:14) Lu u ica a gba ga tsô, a gema yilan ajiir agen a atôônanongo a ior mba Yehova ve civir un sha tar cii la kpa sha iti ne, a kera lu iyou la tseegh ga.

6, 7. Lu nyi i duen ken tom u maan Ayou a Tartor ken anyangem kpuaa laa?

 ⁶ Ken kwavanyom u 1970 la, kwagh lu hemban gban sha Ayou a Tartor cii. Sha nahan yô, anmgbianev mba ken tar u Amerika due a gbenda u dedoo u maan Ayou a Tartor a doonashe, a lun akuma akuma ken atô u anyangem kpuaa tseegh. Ken inyom i 1983 la nahan, i maa Ayou a Tartor ne je kuma er 200 nahan ken tar u Amerika man Kanada. Anmgbianev yange ve hii u veren ukômatii mba nengen sha tom u kwaghman hen uharegh vev sha er vea wase u eren tom ne yô. Ukômatii mban yange ve wase kpen kpen, nahan ken inyom i 1986 la, Mbahemenev mba Shin Itine nenge kwagh ne doo ve, nahan ken inyom i 1987 la, i ver Ukômatii mba Nengen sha Tom Kwaghmaan hen Haregh ken tar u Amerika, ve lu 60. * Ken inyom i 1992 la i ver ukômatii mban ken tar u Argentina man Australia man France man Ishpania man Jamani man Japan man Mexico kua South Africa kpaa. Sha mimi yô, doo u se sue anmgbianev mba ve eren tom u maan Ayou a Tartor man Ayou a Mkohol sha gbashima la, gadia tom u ve eren la kpa ka icighantom.

⁷ Ayou a Tartor a yange i lu maan ken anyangem kpuaa tseegh la er shiada i vesen sha ajiir a i maa a la. U tesen ikyav yô, ipipaabaver igen ken tar u Ishpania yange i nger kwagh sha itinekwagh igen ér, “Jighjigh u Nan Môugh Iwo.” Ipipaabaver ne ôr kwagh u Iyou i Tartor igen i í maa i ken geri u Martos yô, i̱ pine ér: “Ken tar u ior ve keren mtsera ve tseegh ne nahan, ka nyi i ne ve ior ve mough sha ajiir kposo kposo [ken tar u Ishpania], ve ze ken geri u Martos sha asema ve,  ve za maa iyou i doonashe ken mzough man ken anyangem kpuaa, sha gbenda u i gbe je i lu a vande eren nahan ga laa?” Ipipaabaver ne ôr mlumun u Orshiada ugen u yange va tom ne na sha mpin la yô, ér: “Se fatyô u eren tom ne sha ci u se mba ior mba Yehova a tese ve yô.”

8. Ken inyom i 1999 la, Mbahemenev mba Shin Itine due a gbenda u he u nyi, man lu sha ci u nyi?

⁸ Er lu zurum u a nyôr ken inyom i 2000 la, ior kpishi mba ken ityar i anmgbianev ve lu a kwagh ave ga la lu van ken nongo u Yehova iuu. Atôônanongo a ken ityar ne yange maa ajiir a civir Aôndo her sha afatyô ve cii. Kpa ken ityar ne igen yô, i nahan ior mba Yehova tar, shi i tuhwan ve sha ci u ayou ve a Tartor ya tsegh, doo u kenger er ayou a aduaa agen nahan ga. Nahan kpa, mba ker ken inyom i 1999 la yô, Mbahemenev mba Shin Itine due a gbenda u he u maan Ayou a Tartor fele fele ken ityar i ior kpishi ve lu a kwagh ave ga la. Anmgbianev mba ken ityar i lun a kwagh ave la lu tindin a inyaregh sha er mbara mba ve lu ken ibanave la kpa vea zua a kwagh “vough yô.” (Ôr 2 Mbakorinte 8:13-15.) Shi anmgbianev mba nomso man mba kasev mba ken ityar igen na ayol a ve u eren tom ne.

9. Ka tom u nyi yange lu inja er u ngee gande, kpa i er u nena?

⁹ Sha hiihii la, lu inja er tom ne ngee gande nahan. Ibaver igen ken inyom i 2001 la yange i tese ér gba u a maa Ayou a Tartor 18,300 ken ityar 88 i ior kpishi ve lu a kwagh ave ga la. Kpa sha iwasen i jijingi u Aôndo man Tor wase Yesu Kristu yô, kwagh môm una hemba se ga. (Mat. 19:26) Gbenda u  he u maan Ayou a Tartor ne na yô, ken atô u anyom a kuman er 15 nahan tseegh, ior mba Aôndo maa Ayou a Tartor kuma 26,849, hii ken inyom i 1999 zan zan inyom i 2013 la. * Yehova ngu veren tom u pasen kwagh la her, nahan ken inyom i 2013 la, gba u a seer maan Ayou a Tartor a kuman er 6,500 nahan ken ityar ne, man hanma inyom yô, ka i gba u a maa ayou ne uderi uderi.

10-12. Ayou a Tartor a i maan la nga ve a icivir sha iti i Yehova nena?

¹⁰ Ayou a Tartor a he a i maan la nga ve a icivir sha iti i Yehova nena? Ibaver igen i se zough a mi ken branci u ken tar u Zimbabwe yô, kaa ér: “Sha ajiir kpishi, ka a maa Iyou i Tartor i he a bee yô, ken atô u uwer môm tseegh, ingyegh ki mbavan mkombo ka ki seer i kuma kwa har.” Ka inja er ken ityar kpishi, ka i taver ior u kohol a vese imôngo, saa shighe u ka sea va maa Iyou i Tartor i he nahan. Ka a maan Iyou i Tartor i he yô, ior ve hii u van kpishi, nahan i iv, tsô shi i gba u a maa igen. Nahan cii kpa, ka mluashe u imaagh kira tseegh a urugh ior a ve a ve hen Yehova ga. Dooshima u Mbakristu mba mimi mbara ka ve tese shighe u ve lu maan ayou ve la kpa, ngu a gema mnenge u ior sha kwagh u nongo wase. De se nenge akav kpuaa.

¹¹ Tar u Indonesia. Orgen u yange nenge er i lu maan Iyou i Tartor yô, yange fe ér mbatomov mbara cii mba eren tom la gbilin yô, a kaa ér: “Ne yô, kwagh wen gande! M nenge er hanma wen nan lu eren tom saan saan, shin er i lu kimbin ne ga nahan kpaa. Kam er ma kwaghaôndo ugen môm ngu er u wen ga nahan!”

¹² Tar u Ukraine. Kwase ugen u yange karen gbenda hanma iyange hen ijiir i i lu maan Iyou i Tartor yô kure ikyaa ér, mbatomov mbara a lu Mbashiada mba Yehova, shi iyou la kpa a lu Iyou i Tartor. Kwase shon kaa ér: “M ungwa kwagh u Mbashiada mba Yehova hen anmgbian wam u kwase ugen u un kpa a hingir Kwaseshiada yô. M nenge tom wen ne nahan, mo kpa m soo u hingir môm ken ven. M nenge er dooshima a lu her atô wen yô.” Yange i hii u henen Bibilo a kwase ne; i va er un batisema ken inyom i 2010 la.

13, 14. (a) Ka nyi u hen sha kwagh u orgen vea kwase na yange ve er zum u ve nenge er i lu maan Iyou i Tartor igen laa? (b) U er nan ve Iyou i Tartor yen la ia va a icivir sha iti i Yehova?

¹³ Tar u Argentina. Orgen vea kwase na yange ve za lam a anmgbian u lu nengen sha tom u maan Iyou i Tartor igen yô. Or ne kaa ér: “Se mba nengen er ne lu maan Iyou i Tartor yen ne yô, nahan . . . se soo ser se va kohol ne se hen kwagh u Aôndo hen ijiir ne.” Maa a pine ér: “Ka nyi se er ve se kuma u nyôron mbamkombo heene?” Or ne vea kwase na lumun ér i hen Bibilo a ve, kpa i̱ de lu ve tseegh ga, i hen vea tsombor ve jimin cii. Anmgbianev mban lumun u eren nahan saan saan.

¹⁴ Alaghga u wase u maan Iyou i Tartor i u ze mkombo ker la ga, nahan kpa u fatyô u eren kwagh u una na ve Iyou i Tartor yen ia va a icivir sha iti i Yehova yô. U tesen ikyav yô,  u fatyô u lôhôn mba u henen Bibilo a ve man mba u hiden u za sôron ve la, kua ior mbagenev, sha gbashima wer ve za mkombo vea we ken Iyou i Tartor shon. Shi u fatyô u esen Iyou i Tartor shi sôron i ker. Shi u fatyô u koson inyaregh ki eren iyua i nengen sha Iyou i Tartor yen shin iyua i ia wase u maan ajiir a civir Yehova ken ityar igen kpaa yô. (Ôr 1 Mbakorinte 16:2.) Akaa ne cii nga ve a icivir sha iti i Yehova.

15-17. (a) Ka unô ve hemban eren tom u maan kwagh laa? (b) Ka nyi u hen ken akaaôron a noov man kasev mba ve er tom u maan ayou sha ityar ityar laa?

¹⁵ Ka anmgbianev mba nomso man mba kasev mba hen ijiir i í lu maan Iyou i Tartor shin ma Iyou i Mkohol kua iyaagh ki branci la ka ve hemba eren tom shon ye. Nahan kpa, ashighe kpishi anmgbianev mba nomso man mba kasev mba ken ityar igen mba ve fe kwaghmaan mbara ka ve wase ve tom ne. Anmgbianev mba ve ne ayol a ve mban mbagenev sôr akaa a ve ver vough vough sha er vea fatyô u zan ken ityar igen za eren tom ukasua imôngo yô. Mbagenev di na ayol a ve u eren tom ne anyom imôngo, sha ajiir kposo kposo sha tar.

¹⁶ Tom u zenden maan ayou sha ityar ityar la ngu a ican ker, kpa shi ngu ne mkom kpishi. U tesen ikyav yô, Timo man Lina zende ken ityar kpishi ken Ashia man Yuropa man South America sha u maan Ayou a Tartor man Ayou a Mkohol kua ubranci. Timo kaa ér: “Ken anyom 30 a karen ne, anyom nga a karen ahar je i nôngo u musan mo tom.” Lina, u a vese Timo i kom anyom 25 hegen la di kaa ér: “M er tom vea Timo ken ityar kposo kposo kuma pue hegen. Ka se nôngo kwagh kpoghuloo, shi i tôô se shighe kpishi ve se hoghol a ijiir i he la, man kwaghyan u hen ijiir la, kua zwa u i lamen  her man haregh u pasen kwagh, shi se zua a azende a he kpaa ye.” * Akaa a dedoo due ken iniôngo ve ne jee? Lina kaa ér: “Mbamtaver mbara cii va se a averen ngôgh. Anmgbianev tese se dooshima man erdoo shi se kav er Yehova a we se ikyo yô. Se nenge er kwagh u Yesu yange tôndo zwa a mbahenen nav, u i nger ken Marku 10:29, 30 la a lu kuren sha mi yô. Se zua a anmgbianev mba nomso man mba kasev man ungô mba ken jijingi uderi uderi.” Timo kaa ér: “Saan se iyol kpishi er se lu eren tom a mfe wase sha u kuren awashima u hemban cii la, shi se lu wasen sha er akaa a Tor wase la a seer ngeen yô.”

¹⁷ Darren man Sarah, mba ve er tom u maan kwagh ken ityar i ken Afrika man Ashia man Central America man Yuropa man South America kua South Pacific la nenge ér mtsera u ve zough a mi la hemba iwasen i ve ne u eren tom ne la ica je. Shin er ve tagher a mbamtaver nahan kpa, Darren kaa ér: “Tom u se eren vea anmgbianev mba sha ajiir kposo kposo sha tar la, ka se kwagh u civirigh kpishi. M nenge mer, er se cii Yehova a doo se ishima yô, dooshima la ngu er ka mou u a kange se sha tar cica cii se lu ijiir i môm nahan.” Sarah kaa ér: “M hen akaa kpishi sha ikyev i anmgbianev mba nomso man mba kasev mba ve dugh sha ajiir kposo kposo la! Ka mea nenge er ve ne ayol a ve sha ci u Yehova nahan, ishima i mgbegham m za hemen u shiren Yehova tom sha agee am cii.”

18. Kwaghôron u profeti u i nger ken Pasalmi 110:1-3 la ngu kuren sha mi nena?

¹⁸ Tor Davidi yange ôr kwaghôron u profeti ér mba ve lu sha ikyev i Tartor u Aôndo la vea tagher a atsan, nahan kpa vea “na nagh sha ayol a ve” sha u eren tom u Tartor. (Ôr Pasalmi 110:1-3.) Mba ve eren tom u Tartor cii mba wasen u kuren kwaghôron u profeti u Davidi ne. (1 Kor. 3:9) Ubranci mba i lu maan kpishi, man Ayou a Mkohol uderi uderi kua Ayou a Tartor udubu udubu sha tar cii la ka ikyav i tesen ér Tartor u Aôndo ngu kpôô kpôô, shi ngu hemen hegen kpaa. Se mba sha ian i civirigh kpishi, sha ci u se mba eren Tor wase Yesu Kristu tom u nan Yehova icivir i a kom sha mi gbing gbing ne!