Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

YITSO 20

Yelikɛbuamɔ Nitsumɔ lɛ Woɔ Yehowa Hiɛ Nyam

Yelikɛbuamɔ Nitsumɔ lɛ Woɔ Yehowa Hiɛ Nyam

YITSO NƐƐ MLI SANE

Bɔ ni ajieɔ Kristofoi asuɔmɔ kpo be ni fimɔ loo oshãra eba

1, 2. (a) Mɛɛ shihilɛ ni mli wa Kristofoi ni yɔɔ Yudea lɛ kɛkpe? (b) Mɛɛ nifeemɔ ni tsɔɔ suɔmɔ Yudea Kristofoi lɛ anine shɛ nɔ?

 BE LƐ ji afi 46 Ŋ.B. loo nɔ, ni hɔmɔ ko ni naa wa eba Yudea. Akɛni niyenii fioo ko pɛ yɔɔ hewɔ lɛ, ejara ebawa waa, ni Kristo kaselɔi ni yɔɔ jɛmɛ lɛ bɛ shika bɔ ni amɛkɛbaahe eko. Hɔmɔ eye amɛ aahu akɛ amɛmiihe amɛgboi. Kɛ̃lɛ, amɛmiiba amɛbaná Yehowa dɛŋ hebuu loo yelikɛbuamɔ ko ni Kristo kaselɔi lɛ ateŋ mɔ ko nako mli niiashikpamɔ pɛŋ. Mɛni ji no?

2 Yudafoi Kristofoi ni yɔɔ Yerusalem kɛ Yudea lɛ anɔnaa lɛ gba Yudafoi Kristofoi ni yɔɔ Antiokia yɛ Siria, kɛ Jeŋmajiaŋbii ni ebatsɔmɔ Kristofoi ni fata amɛhe lɛ anaa waa aahu akɛ, amɛbua nibii anaa koni amɛkɛyaye abua amɛnyɛmimɛi lɛ. No sɛɛ lɛ, amɛhala nyɛmimɛi hii enyɔ ni ji Barnaba kɛ Saulo koni amɛkɛ nibii nɛɛ ayahã asafoŋ onukpai ni yɔɔ Yerusalem lɛ. (Kanemɔ Bɔfoi lɛ Asaji 11:27-30; 12:25.) Kwɛ bɔ ni nyɛmimɛi ni amɛhe efĩ amɛ yɛ Yudea nɛɛ amii baashɛ amɛhe ahã yɛ suɔmɔ ni amɛnyɛmimɛi ni yɔɔ Antiokia lɛ jie lɛ kpo lɛ hewɔ!

3. (a) Mɛɛ gbɛ nɔ Nyɔŋmɔ webii ni yɔɔ ŋmɛnɛ lɛ nyiɛɔ nɔkwɛmɔnɔ ni mra beaŋ Kristofoi ni hi Antiokia lɛ fee lɛ sɛɛ? Hã enɛ he nɔkwɛmɔnɔ. (Kwɛmɔ akrabatsa ni ji “ Yelikɛbuamɔ ni Wɔkɛhãa Ŋmɛnɛ Beaŋ lɛ Ateŋ Klɛŋklɛŋ Nɔ ni Da Fe Fɛɛ” lɛ hu.) (b) Mɛɛ sanebimɔi ahe wɔbaasusu yɛ yitso nɛɛ mli?

3 Nakai shihilɛ ni tee nɔ yɛ klɛŋklɛŋ afii 100 Ŋ.B. lɛ baafee klɛŋklɛŋ kwraa ni Kristofoi ni yɔɔ je lɛŋ he ko lɛ kɛ yelikɛbuamɔ eyahã Kristofoi ni yɔɔ je lɛŋ he kroko ni aŋma he sane afɔ̃ shi. Ŋmɛnɛ lɛ, wɔnyiɛɔ wɔnyɛmimɛi ni hi Antiokia lɛ anɔkwɛmɔnɔ lɛ sɛɛ. Kɛ́ wɔná wɔle akɛ oshãra ko eba wɔnyɛmimɛi lɛ anɔ yɛ he ko loo amɛkɛ kaa miikpe lɛ, wɔyayeɔ wɔbuaa amɛ. a Bɔ ni afee ni wɔyɔse akɛ yelikɛbuamɔ ni wɔkɛhãa mɛi lɛ hu fata wɔsɔɔmɔ nitsumɔ krokomɛi lɛ ahe lɛ, hã wɔsusu sanebimɔi etɛ komɛi ni kɔɔ yelikɛbuamɔ nitsumɔ nɛɛ he: Mɛni hewɔ wɔbuɔ yelikɛbuamɔ ni wɔkɛhãa mɛi lɛ akɛ eji sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ? Mɛni hewɔ wɔyeɔ wɔbuaa mɛi lɛ? Kɛ́ wɔye wɔbua mɛi lɛ, te wɔnáa he sɛɛ wɔhãa tɛŋŋ?

Nɔ Hewɔ ni Yelikɛbuamɔ ni Akɛhãa Mɛi lɛ Ji “Sɔɔmɔ Krɔŋŋ”

4. Mɛni Paulo kɛɛ Korintobii lɛ yɛ Kristofoi asɔɔmɔ lɛ he?

4 Yɛ wolo ni ji enyɔ nɔ ni Paulo ŋma eyahã Korintobii lɛ mli lɛ, etsɔɔ mli akɛ Kristofoi asɔɔmɔ nitsumɔ lɛ hiɛ fãi enyɔ. Eyɛ mli akɛ Paulo ŋma ewolo lɛ eyahã Kristofoi ni afɔ amɛmu lɛ moŋ, shi ŋmɛnɛ lɛ, ewiemɔi lɛ kɔɔ Kristo “tooi krokomɛi” lɛ hu ahe. (Yoh. 10:16) Wɔsɔɔmɔ nitsumɔ lɛ fã kome ji “kpãtamɔ sɔɔmɔ,” ni ji wɔshiɛmɔ kɛ nitsɔɔmɔ nitsumɔ lɛ. (2 Kor. 5:18-20; 1 Tim. 2:3-6) Efã kroko lɛ kɔɔ nibii ni wɔfeɔ kɛsɔmɔɔ mɛi ni wɔkɛ amɛ yɔɔ hemɔkɛyeli lɛ mli lɛ he. Paulo tsɛ enɛ akɛ “[yelikɛbuamɔ] sɔɔmɔ.” (2 Kor. 8:4) Wiemɔ ni ji “sɔɔmɔ” ni akɛtsu nii yɛ “kpãtamɔ sɔɔmɔ” kɛ “[yelikɛbuamɔ] sɔɔmɔ” lɛ amli lɛ damɔ shi kɛhã Hela wiemɔ ni ji di·a·ko·niʹa. Mɛni hewɔ enɛ sa kadimɔ waa lɛ?

5. Mɛni hewɔ esa jogbaŋŋ akɛ Paulo tsɛ yelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ akɛ sɔɔmɔ lɛ?

5 Akɛni Paulo kɛ Hela wiemɔ kome lɛ nɔŋŋ tsu nii kɛhã nifeemɔi enyɔ nɛɛ hewɔ lɛ, ekɛmiitsɔɔ akɛ yelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ hu fata Kristofoi asafo lɛ mli nitsumɔi krokomɛi lɛ ahe. No mli lɛ, etsɔ hiɛ ewie akɛ: “Sɔɔmɔ nitsumɔi srɔtoi hu yɛ, shi Nuŋtsɔ kome lɛ nɔŋŋ ni; ni nitsumɔi srɔtoi hu yɛ, . . . Shi nɛkɛ nibii nɛɛ fɛɛ, Mumɔ kome lɛ nɔŋŋ tsuɔ.” (1 Kor. 12:4-6, 11) Anɔkwa, Paulo tsɔɔ akɛ, asafo lɛ mli nitsumɔi srɔtoi lɛ kɛ “mumɔŋ jamɔ” loo sɔɔmɔ krɔŋŋ yɛ tsakpãa. b (Rom. 12:1, 6-8) Ebɛ naakpɛɛ mɔ akɛ enu he akɛ esa akɛ ekɛ ebe lɛ eko ‘ayasɔmɔ krɔŋkrɔŋbii lɛ’!—Rom. 15:25, 26.

6. (a) Taakɛ Paulo tsɔɔ mli lɛ, mɛni hewɔ yelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ ji wɔjamɔ lɛ fã lɛ? (b) Tsɔɔmɔ bɔ ni atsuɔ yelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ ahãa yɛ jeŋ fɛɛ ŋmɛnɛ. (Kwɛmɔ akrabatsa ni ji “ Kɛ́ Oshãra Ba!”)

6 Paulo ye ebua Korintobii lɛ koni amɛna nɔ hewɔ ni yelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ fata sɔɔmɔ ni amɛkɛhãa Yehowa lɛ kɛ jamɔ ni amɛkɛhãa lɛ lɛ he lɛ. Naa yiŋtoo hewɔ ni ewie nakai lɛ: Kristofoi ni yeɔ amɛbua mɛi be ni fimɔ eba lɛ feɔ nakai ‘akɛni amɛyeɔ Kristo he sane kpakpa lɛ nɔ lɛ hewɔ.’ (2 Kor. 9:13) No hewɔ lɛ, bɔ ni Kristofoi sumɔɔ waa ni amɛkɛ Kristo tsɔɔmɔi lɛ atsu nii sɔŋŋ hewɔ lɛ, amɛyeɔ amɛbuaa nyɛmimɛi Kristofoi lɛ. Paulo kɛɛ akɛ, mlihilɛ mli ni amɛjɛɔ amɛfeɔ amɛnyɛmimɛi lɛ ejurɔ lɛ fɛɛ jɛ ‘Nyɔŋmɔ duromɔ ni yɔɔ amɛnɔ kɛteke nɔ lɛ hewɔ.’ (2 Kor. 9:14; 1 Pet. 4:10) No hewɔ lɛ, be ni December 1, 1975 Buu-Mɔɔ lɛ wieɔ sɔɔmɔ ni wɔkɛhaa wɔnyɛmimɛi ni efĩ amɛ, ní yelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ fata he lɛ he lɛ, ehã efee faŋŋ akɛ: “Esaaa akɛ wɔnuɔ he akɛ, ekolɛ Yehowa Nyɔŋmɔ kɛ e-Bi Yesu Kristo enaaa yelikɛbuamɔ ni wɔkɛhãa, ni ji wɔsɔɔmɔ nitsumɔ fã nɛɛ, akɛ ehe miihia.” Lɛɛlɛŋ, yelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ ji sɔɔmɔ krɔŋŋ lɛ fã ko ni he hiaa waa—Rom. 12:1, 7; 2 Kor. 8:7; Heb. 13:16.

Yiŋtoi Kpakpai Ahewɔ Wɔtsuɔ Yelikɛbuamɔ Nitsumɔ Nɛɛ

7, 8. Mɛni ji klɛŋklɛŋ yiŋtoo hewɔ ni wɔyeɔ wɔbuaa mɛi lɛ? Tsɔɔmɔ mli.

7 Mɛɛ yiŋtoi ahewɔ wɔtsuɔ yelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ? Paulo hã nakai sanebimɔ lɛ hetoo yɛ wolo ni ji enyɔ nɔ ni eŋma eyahã Korintobii lɛ mli. (Kanemɔ 2 Korintobii 9:11-15.) Paulo tsɔɔ yiŋtoi loo otii titrii etɛ ni wɔshɛɔ he loo wɔtsuɔ he nii be ni wɔkɛ wɔhe woɔ ‘yelikɛbuamɔ sɔɔmɔ’ ni ji yelikɛbuamɔ nitsumɔ nɛɛ mli lɛ. Hã wɔsusu he ekomekomei wɔkwɛ.

8 Klɛŋklɛŋ lɛ, wɔyelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ woɔ Yehowa hiɛ nyam. Kadimɔ shii abɔ ni Paulo gbala enyɛmimɛi lɛ ajwɛŋmɔ kɛtee Yehowa Nyɔŋmɔ nɔ yɛ ŋmalɛ kukuji enumɔ ni atsĩ tã kɛtsɔ hiɛ lɛ amli. Paulo kai amɛ yɛ ‘shidaa ni akɛhãa Nyɔŋmɔ’ kɛ ‘shidaa babaoo ni akɛhãa Nyɔŋmɔ’ lɛ he. (Kuku 11, 12) Etsɔɔ bɔ ni yelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ hãa Kristofoi “woɔ Nyɔŋmɔ hiɛ nyam” kɛ bɔ ni ehãa amɛjieɔ ‘Nyɔŋmɔ duromɔ ni yɔɔ kɛteke nɔ’ lɛ yi lɛ. (Kuku 13, 14) Paulo mu yelikɛbuamɔ sɔɔmɔ ni ewieɔ he lɛ naa akɛ: “Shidaa ahã Nyɔŋmɔ.”—Kuku 15; 1 Pet. 4:11.

9. Mɛɛ tsakemɔi yelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ ehã mɛi efee yɛ amɛsusumɔi amli? Hã enɛ he nɔkwɛmɔnɔ.

9 Taakɛ eji yɛ Paulo gbɛfaŋ lɛ, Nyɔŋmɔ tsuji ni yɔɔ ŋmɛnɛ lɛ naa yelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ akɛ eji hegbɛ ni amɛná ní amɛkɛbaawo Yehowa hiɛ nyam koni amɛkɛwula etsɔɔmɔi lɛ. (1 Kor. 10:31; Tito 2:10) Anɔkwa, bei pii lɛ, yelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ hãa mɛi ni bɛ Yehowa kɛ etsuji Odasefoi lɛ ahe jwɛŋmɔ ni ja lɛ tsakeɔ amɛsusumɔ. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ: Yoo ko ni yɔɔ akutso ko ni lasuogbele fite jɛmɛ lɛ mli lɛ kɛ okadi ko ekpɛtɛ eshinaa lɛ naa akɛ: “Yehowa Odasefoi—Nyɛkabaa Biɛ.” Kɛkɛ ni gbi ko lɛ, ena ni mɛi komɛi miiye abua kɛsaa shĩa ko ni efite ni yɔɔ gbɛ ni kã eshĩa lɛ hiɛ lɛ sɛɛ. Ekɛ gbii saŋŋ kwɛ bɔ ni nitsulɔi lɛ kɛ miishɛɛ tsuɔ nii lɛ, ni etee akɛ eyaakwɛ nɔ mɛi ni amɛji. Be ni ená ele akɛ nitsulɔi ni etuu amɛhe amɛhã nɛɛ ji Yehowa Odasefoi lɛ, ehiɛ sɔ amɛ waa ni ekɛɛ: “Mikojo nyɛ bɔ ni esaaa.” Mɛni jɛ mli kɛba? Ejie okadi ni ekɛkpɛtɛ eshinaa lɛ naa lɛ.

10, 11. (a) Mɛɛ nɔkwɛmɔ nii tsɔɔ akɛ wɔmiishɛ wɔyelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ oti ni ji enyɔ lɛ he? (b) Mɛɛ wolo yeɔ ebuaa yelikɛbuamɔ nitsulɔi lɛ? (Kwɛmɔ akrabatsa ni ji “ Wolo Ko Kɛhã Mɛi Ayelikɛbuamɔ Nitsulɔi” lɛ.)

10 Nɔ ni ji enyɔ lɛ, wɔtsuɔ wɔnyɛmimɛi ni efi amɛ lɛ ahiamɔ nii ahe nii jogbaŋŋ. (2 Kor. 9:12a) Wɔyɛ he miishɛɛ akɛ wɔbaatsu wɔnyɛmimɛi lɛ ahiamɔ nii titrii lɛ ahe nii, koni wɔye wɔbua kɛba amɛnɔnai lɛ ashi kwraa. Mɛni hewɔ? Ejaakɛ Kristofoi asafo lɛ mli bii lɛ feɔ ‘gbɔmɔtso kome,’ ni “kɛji henɔ kome miiná nɔ lɛ, henii lɛ fɛɛ kɛ lɛ naa nɔ.” (1 Kor. 12:20, 26) Enɛ hewɔ lɛ, ŋmɛnɛ lɛ, nyɛmimɛi asuɔmɔ kɛ musuŋtsɔlɛ tsirɛɔ Yehowa tsuji pii ni kɛ́ oshãra ba he ko, ni awo amɛtoi nɔ lɛ, oya nɔŋŋ lɛ amɛtoɔ gbɛjianɔ ni amɛbuaa amɛnitsumɔ dadei anaa kɛyaa hei ni oshãra lɛ eba yɛ lɛ, ni amɛyayeɔ amɛbuaa amɛnyɛmimɛi lɛ. (Yak. 2:15, 16) Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, be ni tsunami ko ba Japan ni ehã ŋshɔ lɛ giri kɛba maŋ lɛ mli yɛ afi 2011 lɛ, Amerika nitsumɔhe nine lɛ ŋma wolo kɛbi Kpokpaa Tsumaa Ajinafoi Akuu ni yɔɔ Amerika lɛ kɛji abaaná “nyɛmimɛi fioo ni sa” ni baanyɛ amɛyaye abua kɛsaa Maŋtsɛyeli Asai ni yɔɔ Japan lɛ lo. Mɛni amɛfee? Otsii fioo pɛ mli lɛ, nyɛmimɛi hii kɛ yei aaafee 600 bi koni ahã amɛyaye amɛbua—amɛkpɛlɛ nɔ akɛ amɛ diɛŋtsɛ amɛbaawo amɛgbɛfaa kɛyaa Japan lɛ he nyɔmɔ! Amerika nitsumɔhe nine lɛ wie akɛ: “Bɔ ni nyɛmimɛi lɛ kpɛlɛ ninefɔɔ lɛ nɔ lɛ hã wɔnaa kpɛ wɔhe pam.” Be ni nyɛmi nuu ko ni yɔɔ Japan lɛ bi maŋsɛɛbii ni eba yelikɛbuamɔ lɛ ateŋ mɔ kome nɔ hewɔ ni eba lɛ, ehã lɛ hetoo akɛ: “Wɔkɛ wɔnyɛmimɛi ni yɔɔ Japan lɛ fɛɛ lɛ ‘gbɔmɔtso kome’ ji wɔ. Kɛ́ amɛmiipiŋ lɛ wɔpiŋɔ, ni kɛ́ amɛmiina nɔ lɛ, wɔ hu wɔnaa nɔ.” Suɔmɔ ni hãa akɛ he shãa afɔle lɛ hãa nyɛmimɛi ni yayeɔ amɛbuaa mɛi ni oshãra enina amɛ lɛ kɛ amɛwala tete woɔ oshãra mli kɛyeɔ amɛbua amɛnyɛmimɛi lɛ. c1 Yoh. 3:16.

11 Mɛi ni jeee Odasefoi hu ahiɛ sɔɔ wɔyelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, be ni oshãra ko ba maŋtiase ni ji Arkansas, Amerika lɛ nɔ yɛ afi 2013 lɛ, adafitswaa wolo ko wie bɔ ni Odasefoi jɛ amɛsuɔmɔŋ amɛyaye amɛbua oya nɔŋŋ lɛ he ekɛɛ: “Yehowa Odasefoi asafo lɛ eto amɛmɛi ni etuu amɛhe amɛhã kɛyayeɔ amɛbua nɔŋŋ yɛ hei ni oshãra eba yɛ lɛ ahe gbɛjianɔ.” Nɔ ni bɔfo Paulo wie lɛ ji anɔkwale lɛɛlɛŋ, wɔtsuɔ wɔnyɛmimɛi ni eyaje fimɔ mli lɛ ahiamɔ nii ahe nii.

12-14. (a) Mɛni hewɔ ehe hiaa waa akɛ wɔbaashɛ yelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ yiŋtoo ni ji etɛ lɛ he lɛ? (b) Mɛni mɛi ewie ni hãa wɔnaa akɛ esaaa akɛ akuɔ hiɛ ashwieɔ Nyɔŋmɔjamɔ nifeemɔi anɔ lɛ?

12 Wɔyeɔ wɔbuaa mɛi ni oshãra lɛ nina amɛ lɛ koni amɛkã he amɛjá Nyɔŋmɔ. Mɛni hewɔ enɛ he hiaa lɛ? Paulo wie akɛ, mɛi ni nine shɛɔ yelikɛbuamɔi lɛ anɔ lɛ ‘daa Nyɔŋmɔ shi babaoo diɛŋtsɛ.’ (2 Kor. 9:12b) Mɛni po mɛi ni yaje oshãra mli nɛɛ baanyɛ afee kɛda Yehowa shi fe Nyɔŋmɔjamɔ nifeemɔi amli ni amɛkɛ amɛhe baawo ekoŋŋ kɛ́ efeemɔ yɛ amɛnyɛmɔ mli? (Fil. 1:10) Buu-Mɔɔ lɛ wie yɛ afi 1945 akɛ: “Paulo fi sɛɛ . . . ni atsu onia lɛ ejaakɛ akɛye abua . . . Kristofoi ni eyaje fimɔ mli lɛ koni amɛná heloonaa yelikɛbuamɔ komɛi bɔ ni afee ni amɛná hewalɛ ni amɛnyɛ amɛkɛ amɛhe awo Yehowa odasefoi anitsumɔ lɛ mli ni nɔ ko etsĩii amɛ gbɛ.” Nakai oti lɛ nɔŋŋ ma wɔhiɛ ŋmɛnɛ lɛ. Kɛ́ wɔnyɛmimɛi ni yaje oshãra mli lɛ kɛ amɛhe wo shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli ekoŋŋ lɛ, jeee mɛi krokomɛi ni yaje oshãra lɛ mli lɛ pɛ amɛwajeɔ, amɛwajeɔ amɛ diɛŋtsɛ amɛhe hu.—Kanemɔ 2 Korintobii 1:3, 4.

13 Be ni oshãra nina mɛi komɛi lɛ, akɛ yelikɛbuamɔi ni he hiaa amɛ waa lɛ yahã amɛ, amɛbɔi shiɛmɔyaa ekoŋŋ ni no waje amɛ; hã wɔkwɛ saji ni amɛteŋ mɛi komɛi wie. Nyɛmi nuu ko wie akɛ: “Ebaafee jɔɔmɔ kpele kɛhã wɔweku lɛ akɛ wɔkɛ wɔhe wo shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli. Be ni wɔshɛjeɔ mɛi lɛ amii lɛ, ehã wɔnyɛ wɔye wɔhaomɔi lɛ anɔ fioo.” Nyɛmi yoo ko kɛɛ: “Be ni mikɛ mijwɛŋmɔ ma mijamɔ nifeemɔi lɛ anɔ lɛ, mijwɛŋmɔ je nibii ni oshãra lɛ fite yɛ he ni miyɔɔ lɛ anɔ kwraa. Ehã minu he akɛ miyɛ shweshweeshwe.” Nyɛmi yoo ko hu wie akɛ: “Eyɛ mli akɛ nibii babaoo yɛ ni wɔyanyɛɛɛ he nɔ ko wɔfee moŋ, shi shiɛmɔ nitsumɔ lɛ ye ebua wɔweku lɛ ni wɔkɛ wɔhiɛ ma wɔhiɛnɔkamɔ lɛ nɔ. Be ni wɔkɛ mɛi gba wɔhiɛnɔkamɔ kɛhã jeŋ hee lɛ he sane lɛ, ehã nɔmimaa ni wɔyɔɔ akɛ abaafee nibii fɛɛ ehee lɛ mli bawa fe tsutsu lɛ.”

14 Kpeeiyaa hu ji Nyɔŋmɔjamɔ nifeemɔi ni esa akɛ wɔnyɛmimɛi ni oshãra nina amɛ lɛ abɔi he nitsumɔ oya nɔŋŋ lɛ ateŋ ekome. Susumɔ nɔ ni ba nyɛmiyoo Kiyoko ni no beaŋ lɛ eehe ená afii 60 lɛ nɔ lɛ he okwɛ. Be ni shikpɔŋhosomɔ ni naa wa kpãta enibii fɛɛ ahiɛ lɛ, atade kɛ aspaatere ni no mli lɛ ewo lɛ pɛ eshwɛ lɛ, eleee bɔ ni ebaafee ekpee shihilɛ lɛ naa kwraa. Kɛkɛ ni asafoŋ onukpa ko baakɛɛ lɛ akɛ amɛbaafee amɛ-Kristofoi akpee lɛ yɛ lɔle lɛ mli. Kiyoko kɛɛ akɛ: “Asafoŋ onukpa ko kɛ eŋa, kɛ mi kɛ nyɛmi yoo kroko ko hu ta lɔle lɛ mli. Kpee lɛ tee nɔ jogbaŋŋ, mileee bɔ ni fee kɛkɛ ni oshãra lɛ he haomɔi fɛɛ je mijwɛŋmɔŋ. Mitsui nyɔ mimli jogbaŋŋ. Nakai kpee lɛ hã mina hewalɛ ni Kristofoi anaanyobɔɔ yɔɔ.” Be ni nyɛmi yoo ko hu wie kpee ko ni etee be ni oshãra ko ba sɛɛ lɛ he lɛ, ekɛɛ akɛ: “Kpeei lɛ here miyiwala!”—Rom. 1:11, 12; 12:12.

Yelikɛbuamɔ Nitsumɔ lɛ kɛ Jɔɔmɔi ni Sɛɛ Efooo Baa

15, 16. (a) Mɛɛ sɛɛnamɔi Kristofoi ni yɔɔ Korinto kɛ hei krokomɛi lɛ anine shɛ nɔ yɛ yelikɛbuamɔi ni amɛkɛha lɛ hewɔ? (b) Mɛɛ gbɛ nɔ wɔ hu wɔnáa yelikɛbuamɔi ni tamɔ nɛkɛ lɛ ahe sɛɛ ŋmɛnɛ?

15 Be ni Paulo wieɔ yelikɛbuamɔ ni akɛhãa mɛi, ni ji sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ fã lɛ he lɛ, egbala mli etsɔɔ Korintobii lɛ koni amɛle jɔɔmɔi ni amɛ kɛ Kristofoi krokomɛi ni kɛ amɛhe woɔ nitsumɔ nɛɛ mli lɛ náa. Ewie akɛ: “Amɛ [Yudafoi Kristofoi ni yɔɔ Yerusalem ni ayaye abua amɛ lɛ] hu amɛkɛ faikpamɔ kɛ nyɛ hamɔ shweɔ nyɛ yɛ Nyɔŋmɔ duromɔ ni yɔɔ nyɛnɔ kɛteke nɔ lɛ hewɔ.” (2 Kor. 9:14) Hɛɛ, ejurɔ ni Korintobii lɛ fee lɛ tsirɛ Yudafoi Kristofoi lɛ ní amɛsɔle kɛba jɔɔmɔ amɛhã amɛnyɛmimɛi ni yɔɔ Korinto lɛ ni Jeŋmajiaŋbii lɛ hu fata he lɛ; enɛ baahã suɔmɔ ni Yudafoi Kristofoi lɛ yɔɔ kɛhã Korintobii lɛ mli awa waa.

16 Be ni December 1, 1945 Buu-Mɔɔ lɛ kɛ Paulo wiemɔi ni kɔɔ yelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ he sɛɛnamɔi ahe lɛ toɔ wɔgbii nɛɛ anɔ lɛ he lɛ etsɔɔ mli akɛ: “Kɛ́ Nyɔŋmɔ webii ni ejɔɔ amɛhe nɔ amɛhã lɛ lɛ ekomɛi tsu nɔ ko ni akɛye abua amɛnyɛmimɛi ni yɔɔ he kroko lɛ, kwɛ bɔ ni no feɔ amɛ ekome ehãa!” Niiashikpamɔ nɛɛ nɔŋŋ mɛi ni kɛ amɛhe hãa kɛyayeɔ amɛbuaa ŋmɛnɛ lɛ náa. Asafoŋ onukpa ko ni yaye ebua yɛ he ko ni nugbɔ nɛ kɛfite nii babaoo lɛ wie akɛ: “Yelikɛbuamɔ nitsumɔ ni mikɛ mihe woɔ mli lɛ hãa minuɔ he akɛ mibɛŋkɛ minyɛmimɛi lɛ kpaakpa fe tsutsu lɛ.” Nyɛmi yoo ko ni hiɛ sɔ̃ yelikɛbuamɔ ni enine shɛ nɔ lɛ kɛ sane lɛ ba lɛ nɛkɛ, “Yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ Paradeiso sɛɛ lɛ, wɔnyɛmifeemɔ lɛ ji nɔ titri ni hãa wɔmii shɛɔ wɔhe waa.”—Kanemɔ Abɛi 17:17.

17. (a) Te wiemɔi ni yɔɔ Yesaia 41:13 lɛ kɔɔ yelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ he ehãa tɛŋŋ? (b) Tsĩi nɔkwɛmɔ nii komɛi atã kɛtsɔɔ bɔ ni yelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ woɔ Yehowa hiɛ nyam ŋmɛnɛ, kɛ bɔ ni ewajeɔ ekomefeemɔ ni yɔɔ wɔteŋ lɛ. (Kwɛmɔ akrabatsa ni ji “ Mɛi ni Etuu Amɛhe Amɛhã ni Jɛ Je Lɛŋ Hei Srɔtoi lɛ kɛ Yelikɛbuamɔ Hãa” lɛ hu.)

17 Kɛ́ nitsulɔi ni yeɔ amɛbuaa lɛ yashɛ he ni oshãra eba yɛ lɛ, wɔnyɛmimɛi ni oshãra nina amɛ lɛ naa anɔkwale ni Nyɔŋmɔ shiwoo nɛɛ ji lɛ yɛ gbɛ krɛdɛɛ ko nɔ: “Mi, Yehowa, o-Nyɔŋmɔ lɛ, mihiɛ oninejurɔ mli. Mi, mikɛɔ bo akɛ, ‘Kaashe gbeyei, mibaye mabua bo.’” (Yes. 41:13, Ga Biblia hee) Be ni Nyɛmi yoo ko je oshãra ko mli lɛ, ekɛɛ akɛ: “Be ni mina bɔ ni nibii efite kwraa lɛ, mihiɛnɔkamɔ fɛɛ ta, shi Yehowa ye ebua mi. Nɔ ko bɛ ni manyɛ mikɛtsɔɔ yelikɛbuamɔ ni nyɛmimɛi kɛhã mi lɛ mli kɔkɔɔkɔ.” Be ni oshãra ko fite nibii yɛ he ni asafo ko yɔɔ lɛ, asafoŋ onukpai enyɔ damɔ amɛsafoi lɛ najiaŋ kɛŋma wolo amɛkɛɛ: “Shikpɔŋhosomɔ lɛ ye awui waa diɛŋtsɛ, shi kɛtsɔ wɔnyɛmimɛi lɛ anɔ lɛ, wɔná yelikɛbuamɔ ni Yehowa kɛhãa lɛ eko. Wɔkaneɔ yelikɛbuamɔ nitsumɔ nɛɛ he saji, shi amrɔ nɛɛ wɔkɛ wɔhiŋmɛi miina ni aatsu.”

Bɛ Obaasumɔ ni Oná Mli Gbɛfaŋnɔ?

18. Kɛ́ ootao ni okɛ ohe awo yelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ, mɛni esa akɛ ofee? (Kwɛmɔ akrabatsa ni ji “ Etsake Eshihilɛ” lɛ hu.)

18 Ani obaasumɔ ni osa miishɛɛ ni jɛɔ yelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ mli baa lɛ naa okwɛ? Kɛ́ ohetoo lɛ ji hɛɛ lɛ, be lɛ hã ehi ojwɛŋmɔŋ akɛ bei pii lɛ ahalaa yelikɛbuamɔ nitsulɔi lɛ kɛjɛɔ nyɛmimɛi ni mamɔɔ Maŋtsɛyeli Asai lɛ ateŋ. No hewɔ lɛ, hã osafoŋ onukpai lɛ ahã bo ehe gbɛbimɔ wolo koni oŋmala nɔ nii. Asafoŋ onukpa ko ni kɛ afii saŋŋ etsu yelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ wo ŋaa akɛ: “Kɛ́ oshãra ko ba he ko shɔŋŋ ni ootao oyaye obua lɛ, mɛɛ koni Yelikɛbuamɔ Ajinafoi Akuu lɛ afɔ̃ bo nine dani oya.” Kɛ́ eba lɛ nakai lɛ, wɔyelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ baafee nɔ ni ato he gbɛjianɔ jogbaŋŋ.

19. Mɛni yelikɛbuamɔ nitsulɔi lɛ feɔ ni hãa anaa akɛ wɔji Kristo anɔkwa kaselɔi lɛɛlɛŋ?

19 Anɔkwa, gbɛ kome ni wɔtsɔɔ nɔ wɔyeɔ Kristo fãmɔ akɛ “nyɛsumɔ nyɛhe” lɛ nɔ lɛ ji yelikɛbuamɔ nitsumɔ lɛ ni wɔkɛ wɔhe woɔ mli lɛ. Kɛ́ wɔjie suɔmɔ ni tamɔ nɛkɛ kpo lɛ, wɔkɛ no tsɔɔ akɛ Kristo anɔkwa kaselɔi ji wɔ lɛɛlɛŋ. (Yoh. 13:34, 35) Kwɛ bɔ ni wɔmii shɛɔ wɔhe ŋmɛnɛ akɛ, wɔyɛ nitsulɔi babaoo ni jɛɔ amɛsuɔmɔ mli amɛwoɔ Yehowa hiɛ nyam kɛtsɔ yelikɛbuamɔi ni amɛkɛhãa mɛi ni kɛ anɔkwayeli fĩɔ Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ sɛɛ lɛ nɔ!

a Yitso nɛɛ wieɔ yelikɛbuamɔi ni akɛhãa mɛi ni wɔkɛyɔɔ hemɔkɛyeli lɛ mli lɛ he. Kɛ̃lɛ, yɛ shihilɛi babaoo amli lɛ, mɛi ni jeee Odasefoi hu náa yelikɛbuamɔi nɛɛ he sɛɛ.—Gal. 6:10.

b Paulo kɛ wiemɔ ni ji di·aʹko·nos (sɔɔlɔ) lɛ babaoo feemɔ tsu nii kɛhã “asafoŋ sɔɔlɔi.”—1 Tim. 3:12.

c Kwɛmɔ sane ni ji “Wɔweku ni Ji Héyelilɔi ni Yɔɔ Bosnia lɛ Ayelikɛbuamɔ,” ni je kpo yɛ November 1, 1994, Buu-Mɔɔ lɛ, baafa 23-27 mli lɛ.