1, 2. (a) Ovakriste moJudea va ri nouzeu waye? (b) Ovakriste vaJudea va raisirwa orusuvero momuano uṋe?

 NGAMBENO mombura ndji 46, ehi raJudea ra ri nondjara onene. Ovahongewa vaJesus Ovajuda mbaave kara mo kaave yenene okuranda ovikurya mena rokutja vya ri nondiru. Owo tjiri va ri ava haverwa i ondjara onene. Posi yokutja owo nai va ri pokumuna ombatero yaJehova momuano ovahongewa varwe vaKristus mu ve hiya rora okumuna. Pa katjitwa tjike?

² Mena rokutja aave ṱondjenda nOvakriste ovakwao moJerusalem na Judea mba ri nondjara, Ovakriste Ovajuda na imba voviwaṋa vyarwe moAntiokie, tjaSiria va wonga ovimariva okuyandja kovakambure ovakwao. Okuzambo owo va toorora ovarumendu 2 vomerizirira mokati kawo, ooBarnabas na Saulus kutja ve tware ovimariva mbi kovanene vombongo moJerusalem. (Lesa Oviungura 11:27-30; 12:25.) Ripura uriri kutja ovakambure mba ri nouhepe moJudea va ṱunwa vi i orusuvero ovakwao moAntiokie ndu va raisa ku wo!

3. (a) Ovakarere vaMukuru voruveze rwetu ve horera vi kOvakriste voruveze orukuru mbaave kara moAntiokie? Yandja otjihorera. (Wina tara kokaongo nga “ Ozongondjero zetu ozondengandenga zokuvatera imba mba wirwa i oumba momayuva wetu.”) (b) Matu kakonḓonona omapuriro yeṋe mekondwa ndi?

³ Otjitjitwa ho, tji tja tjitwa meserewondo etenga tja ri otjitjitwa otjitenga tjOvakriste mbe kara morupa rumwe rwehi okuhinda ombatero kOvakriste ovakwao mbe kara morupa rwarwe. Eṱe ndino tu horera kovakambure ovakwetu mbaave kara moAntiokie. Tji twa zuu kutja ovakambure ovakwetu morupa rwarwe va wirwa i oviwonga, eṱe tu kondja okuvevatera. a Kutja tu zuve nawa kutja ozongondjero zetu zokuvatera varwe ze ṱuna vi koviungura vyetu vyarwe mbi tu ungurira Jehova, ngatu tare komapuriro 3 ohunga noviungura vyokuvatera imba mba wirwa i oumba. Omena ratjike tji tu vara oviungura vyokuvatera imba mba wirwa i oumba otjoviungura vyokukarera Jehova? Ongwaye tji tu ungura oviungura mbi? Okuungura oviungura mbi ku tu vatera vi?

4. Paulus wa tja tjike kOvakorinte ohunga notjiungura tjoukarere tjOvakriste?

⁴ Morutuu rwe 2 kOvakorinte, Paulus wa kahurura kutja Ovakriste ve notjiungura tjoukarere tji tji notupa 2. Nandarire kutja orutuu ndwi rwa tjangerwe kOvakriste ovatwirisiwa, kundino omambo we ngo wina ye ṱuna ‘kozonḓu zarwe’ zaKristus. (Joh. 10:16) Orupa rumwe rwotjiungura tjetu hi, orondwi rokutja otjo “otjiungura tjoukarere womahanganeno,” nu ru kuramena po otjiungura tjokuzuvarisa nokuhonga ovandu ohunga na Mukuru.  (2 Kor. 5:18-20; 1 Tim. 2:3-6) Orupa indwi orwarwe ru kamburira mo oviungura mbi tu ungurira ovakambure ovakwetu. Paulus wa hungira oukahu kutja otjo ‘otjiungura tjorusuvero tjokuvatera.’ (2 Kor. 8:4) Omambo nga “otjiungura tjoukarere womahanganeno,” na inga ‘otjiungura tjorusuvero tjokuvatera,’ povikando aviyevari embo ndi “otjiungura” ra torokwa okuza kembo rOtjigrike ndi diakonia. Ongwaye indi tje ri epu enanḓengu?

5. Ongwaye tje ri otjiṋa otjinanḓengu kutja Paulus wa waneka otjiungura tjokuvatera varwe ku notjiungura tjarwe tjoukarere?

⁵ Mokuungurisa embo rOtjigrike rimwe kovitjitwa aviyevari mbi, Paulus wa waneka otjiungura tjokuvatera varwe ku notjiungura tjarwe tjaatji ungurwa mombongo yOvakriste. Eye wa tja: “Pe nomihingo pekepeke vyokukarera, nungwari tjandje Muhona otjingeye iumwe ngu yandja indji ondyero. Pe noviungura pekepeke vyomasa, . . . Nungwari oviṋa avihe mbi vi ungurwa i Ombepo tjingeyo iimwe.” (1 Kor. 12:4-6, 11) Ouatjiri owombwi wokutja Paulus aa vara oviungura pekepeke vyokukarera mozombongo ‘otjombunguhiro onamuinyo nondjapuke.’ b (Rom. 12:1, 6-8) Kunao, eye opaazu okumuna kutja otjiṋa otjiwa okuungurisa oruveze rwe “okutwara ombatero yotjimariva kombongo yaNdjambi”!—Rom. 15:25, 26.

6. (a) Otja Paulus pa kahurura, ongwaye oviungura vyokuvatera tje ri orupa rwoviungura vyokukarera Jehova? (b) Kahurura kutja oviungura vyetu vyokuvatera vi kayendisiwa vi ndino mouye. (Tara kokaongo nga “ Tji pa tjitwa otjiwonga!”)

⁶ Paulus wa vatera Ovakorinte okumuna kutja ongwaye oviungura vyokuvatera tji vi ri orupa rwotjiungura tjawo tjokukarera Jehova. Ngatu tare komuano eye mbwee ripura. Eye wa tja: Ovakriste mbe yandja ombatero ve tjita nao mena rokutja owo ‘ovaṱakame kOmbuze Ombwa yaKristus.’ (2 Kor. 9:13) Okutja, mena rokutja owo ve nonḓero yokuṱakamisa omahongero waKristus, Ovakriste ve vatera ovakambure ovakwao. Paulus wa tja: Oviṋa oviwa mbi ve tjita kovakambure ovakwao mbi, tjiri vi raisa kutja ‘Ndjambi wa raisa otjari tje otjihimise ku wo.’ (2 Kor. 9:14; 1 Petr. 4:10) Kunao, okambo nga The Watchtower, 1 raTjitarazu 1975, ka hungirira kokuvatera ovakambure ovakwetu mbe nouhepe nake tja: “Eṱe matu sokukara nongamburiro yokutja Jehova Mukuru nOmuna we Jesus Kristus ve vara otjiungura otja iho nonḓengu onene.” Okutja tjiri otjiungura tjokuvatera ovakwetu, otjiungura otjinanḓengu tjinene nu ombunguhiro ondjapuke.—Rom. 12:1, 7; 2 Kor. 8:7; Hebr. 13:16.

7, 8. Otjiṋa otjinenenene tji tu ungurira oviungura vyetu vyokuvatera otjikeṋa? Kahurura.

⁷ Omena ratjike tji tu vatera ovakwetu mba wirwa i oumba? Paulus wa zira epuriro ndo morutuu rwe 2 kOvakorinte. (Lesa 2 Ovakorinte 9:11-15.) Momazeva nga, eye wa ṋunisa omapu 3 ngu tu karera norupa ‘motjiungura tjombatero’ hi. Ngatu konḓonone epu arihe korimwerimwe.

⁸ Epu etenga, otjiungura tjetu tjokuvatera tji yozika Jehova. Tara komuano Paulus ma twara ombango yovakambure ovakwao ku Jehova Mukuru momazeva 5 omatenga nga raisiwa pombanda mbo. Omuapostele we ve zemburukisa kutja “ve tje okuhepa ku Ndjambi” nokutja otjiungura tjawo “tji etera Ndjambi ondangero onene.” (Mezeva 11, 12) Eye wa raisa omuano oviungura vyokuvatera mbi mu vi tjita kutja Ovakriste ve “yozike Ndjambi” nokumutanga mena rokutja wa ‘raisa otjari tje otjihimise ku wo.’  (Mezeva 13, 14) Nu Paulus wa pata otjihungiriro tje hi ohunga notjiungura tjokuvatera na tja: “Ngatu tje okuhepa ku Ndjambi.”—Mezeva 15; 1 Petr. 4:11.

9. Oviungura vyokuvatera vi rundurura vi oumune wovandu? Yandja otjihorera.

⁹ Otja Paulus, Ovakarere vaMukuru ndino ve vara otjiungura tjokuvatera, otjoruveze oruwa rwokuyozika Jehova nokupwisa omahongero we. (1 Kor. 10:31; Tit. 2:10) Okuhungira ouatjiri, otjiungura tjokuvatera potuingi tji vatera okuisa po oumune ouvi ovandu tjiva mbu ve na wo ohunga na Jehova nOvahongonone ve. Okutara kotjihorera, omukazendu umwe ngwaa kara momaturiro nga wirwa i oumba wombepo otjisukusuku wa twakere otjiraisiro komuvero wondjuwo ye tjaatji tja: “Ape ya Ovahongonone vaJehova.” Okuzambo, eyuva rimwe wa muna ovaungure mbe vatera tji kwa tjitwa oumba, amave ṱunu ondjuwo yopomurungu wa indji oye. Oure woruveze orure, eye wa tarera ovandu vombepo ombwa mbaave ungura pondjuwo ndjo, nu okuzambo eye wa ya ngo okukazuva kutja owo ovangendu. Indu tja zuva kutja owo Ovahongonone vaJehova mbe riyandjera okuvatera motjiungura hi, eye wa himinwe tjinene na tja: “Ami tjiri mba ri noumune ouvi ohunga na eṋe.” Kwa kongorera tjike? Eye wa kaisa ko omambo nga twakere komuvero wondjuwo ye.

10, 11. (a) Otjiṋa otjitjavari tji tu ungurira oviungura vyetu vyokuvatera otjikeṋa? Kahurura. (b) Okambo keṋe ku ke vatera ovandu mbe ungura oviungura vyokuvatera? (Tara kokaongo nga “ Otjiṋa tjarwe tji tji vatera imba mbe ungura otjiungura tjokuvatera varwe.”)

¹⁰ Epu oritjavari, eṱe tu “isa po ouhepe” wovakambure ovakwetu. (2 Kor. 9:12a) Tu nonḓero onene yokuisa po ouhepe wovakwetu nokuvatera okuhendurura ouzeu wovakambure ovakwetu. Omena ratjike? Omena rokutja ouṋepo auhe wombongo yOvakriste u rira ‘orutu rumwe’ nu “okaṋepo kemwe tji make hihamwa, ouṋepo auhe oukwao wina mau hihamwa pamwe na ko.” (1 Kor. 12:20, 26) Kunao, orusuvero rwOukriste ru hinga ovakambure ovakwetu ovengi ndino okuisa ngamwa otjiṋa tji va vazewa amave ungura, okuwonga oviungurisiwa vyawo nokuhakahana okuyenda koruveze ku kwa tjitwa oumba kutja ve kavatere ovakambure ovakwao mba wirwa i oumba. (Jak. 2:15, 16) Okutara kotjihorera, indu tji kwa tjitwa omupupo mbwa etwa i omanyingonyingiro wehi mokuvare (tsunami) kwaJapan mombura ndji 2011, orutavi rwomberoo mOmahi Omakutasane waAmerika rwa hinda orutuu kozOkomiti zOviungura vyOkutunga mEhi naru ningire kutja okomiti ndji, i ve hindire “ovarumendu ovakambure tjiva mbe nondjiviro ombwa” kutja ve yekuvatera okutungurura Omatuwo wOmerikotameneno ngo. Pa tjitwa tjike? Movivike oviṱiṱi uriri, ovandu ape 600 va tjita omaningiriro kutja ve kavatere nu va ri nonḓero okurisutira oveni okuyenda ngo! Orutavi rwomberoo mOmahi Omakutasane waAmerika rwa tja: “Onḓero ovengi ndji va raisa ya ri ohimise.” Indu omurumendu omukambure umwe moJapan tja pura komuvatere umwe ngwa za kehi rarwe kutja ongwaye tje yekukara norupa motjiungura tjokuvatera hi, eye wa zira na tja: “Ovakambure ovakwetu moJapan ouṋepo ‘worutu rwetu.’ Omihihamo nouzeu wawo omihihamo nouzeu wetu wina.” Mena rokutja ovavatere mba ve hingwa i orusuvero nombepo yomeriyandjerero, povikando tjiva owo ve twa omiinyo vyawo oveni moumba kutja ve vatere ovakambure ovakwao. c—1 Joh. 3:16.

¹¹ Imba mbe he ri ovakambure wina ve raisa ondangi kombatero  ndji tu ve pa. Okutara kotjihorera, indu mombura ndji 2013, motjihuro tjaArkansas moAmerika tji kwa tjitwa otjiwonga, ongoramambo imwe ya tjivisa omuano Ovahongonone vaJehova mu va hakahana okutoorera ko omikambo nai tja: “Ovahongonone vaJehova va rongerisa ovavatere vawo nawa tjinene nga tji ve yenena okutoorera ko omikambo vyounongo nu mbi nondoṋeno.” Otja omuaposotele Paulus pa heya, eṱe tjiri tu “isa po” ouhepe wovakambure ovakwetu.

12-14. (a) Ongwaye epu oritjatatu ndi tu hinga okukara norupa motjiungura tjokuvatera varwe tje ri epu enanḓengu? (b) Omapu yeṋe ngu maye raisa ounanḓengu wokukayenda komurungu noviungura mbi mavi tjama noupanga woye kuna Jehova?

¹² Epu oritjatatu, eṱe tu vatera imba mba wirwa i oumba kutja ve ṱune oupanga wawo kuna Jehova. Ongwaye otjiṋa hi tji tji ri otjinanḓengu tjinene? Paulus wa tja imba mbu mave munu ombatero mave hingwa ‘okuetera Ndjambi ondangero onene.’ (2 Kor. 9:12b) Omuano omusembasemba mu mave yenene okuraisa ondangi yawo ku Jehova, omokuhakahana okuṱuna oupanga wawo kuna ye tjimanga. (Fil. 1:10) Mombura ndji 1945, okambo nga The Watchtower ka tja: “Paulus wa itavera kutja . . . pe wongwe ovimariva orondu ovyo aavi vatere . . . kutja Ovakriste mba ri nouhepe ve mune ombatero yokorutu nokutja ve yenene okukara noupukurukwe wokuungura otjiungura tjaJehova tjokuzuvarisa nomasa wawo aehe.” Eṱe ndino wina tu nondando otjingeyo. Indu ovakambure ovakwetu tji va utu okuungura otjiungura tjokuzuvarisa tjimanga, otjo tji ve yanḓiparisa nu tji ve vatera okuyanḓiparisa ovararanganda vawo wina.—Lesa 2 Ovakorinte 1:3, 4.

¹³ Ngatu tare koviṋa tjiva imba mba muna ombatero moruveze rwoumba mbi va hungira. Owo va uta okuzuvarisa ombuze ombwa rukwao nu va yanḓipirisiwa mena rokutja va tjita nao. Omurumendu umwe omukambure wa tja: “Tjiri ya ri ondaya onene keṱunḓu retu okuuta okuzuvarisa ombuze ombwa rukwao. Oyo ye tu vatera kutja atu he rikendere kouzeu wetu oveni orondu twa kondja okuhuhumiṋa ovakwetu.” Omukazendu umwe omukambure wa tja: “Okuyandja ombango koviungura vyaJehova kwe ndji vatera kutja e ha yandja ombango konyoneno ndja ri ongondoroka na ami. Ovyo vye ndji pa ondjeverero.” Omukazendu warwe omukambure wa tja: “Nandarire kutja oviṋa ovingi kaatu yenene okuṱuna, otjiungura tjokuzuvarisa tja yandja omuhunga keṱunḓu retu. Okuhungira ku novandu varwe ohunga nomaundjiro wouye oupe kwa yanḓiparisa ongamburiro yetu ohunga nokutja oviṋa avihe mavi ririsiwa ovipe.”

¹⁴ Ozombongarero zombongo otjitjitwa tjarwe ovakambure ovakwetu mba wirwa i oumba tji ve hepa okuuta okukara norupa mo tjimanga, kutja ve yenene okuyanḓiparisa oupanga wawo kuna Jehova. Ngatu tare ku imbi mbya tjitwa ku Kiyoko, omukazendu omukambure ngwa ri nozombura 50 noviṋa pehi. Tja za nokupandjara oviṋa vye avihe momupupo mbwa etwa i omanyinganyingiro wehi mokuvare, pendje nozombanda nozongaku nḓa ri na zo morutu, eye kaa tjiwa kutja ma tuurunga vi ouzeu we mbwo. Okuzambo omunene wombongo we mu raera kutja mave kara nozombongarero azehe zombongo motjihauto tje. Kiyoko wa tja: “Omunene wombongo nomukazendu we nomukazendu warwe omukambure na ami twa haama motjihauto tje. Ombongarero  kaya ri noviṋa ovingi, posi yokutja ya ri otjihimise orondu hee ripurire kouzeu wetu rukwao. Ouruvi wandje wa uta okukutuka. Ombongarero ndjo ye ndji raisira kutja okuworongana pu novakambure ovakwetu otjiṋa otjinanḓengu tjinene.” Omukazendu warwe omukambure wa hungirira kozombongarero nḓa ya ko indu oumba tji wa za nokutjitwa na tja: “Ozo ze ndji vatera okutjinda omauzeu wandje!”—Rom. 1:11, 12; 12:12.

15, 16. (a) Ovakriste moKorinte na kotuveze twarwe ve muna ouwa waye mokuyandja oruvara kozongondjero zokuvatera imba mba wirwa i oumba? (b) Ouwa waye eṱe wina mbu tu muna ndino moviungura vyokuvatera?

¹⁵ Indu tja hungirira kotjiungura tjokuvatera, Paulus wa kahururira Ovakorinte ohunga nouwa owo nOvakriste varwe mbu mave munu, indu tji va kara norupa motjiungura hi. Eye wa tja: “Nowo mave mu kumbire amave mu zeri tjinene, Ndjambi tjinga a raisa otjari tje otjihimise ku eṋe.” (2 Kor. 9:14) Okutja, ouharupu wOvakorinte atjau hinga Ovakriste Ovajuda na wina imba mbe he ri Ovajuda kutja ve kumbire ovakambure ovakwao moKorinte, nu atjatji ve hinga kutja ve kurise orusuvero rwawo ku wo.

¹⁶ Okambo nga The Watchtower, 1 raTjitarazu 1945 kahungirira komambo waPaulus ohunga nouwa mbu za motjiungura tjokuvatera moruveze rwetu, nake tja: “Indu orupa rumwe rwovakarere vaMukuru tji rwa yandja ombatero yotjimariva kouhepe wotjimbumba tjarwe mu wo, tjiri ku tunduuza ombwaneno ohimise!” Ovandu mbe kara norupa motjiungura tjokuvatera ve noumune otjingewo. Omunene wombongo umwe ngwa vatera tji kwa ri nomupupo wa tja: “Okukara norupa motjiungura tjokuvatera kwe ndji eta popezu novakambure ovakwetu.” Omukazendu omukambure umwe ngwa ri nondangi kombatero ndja muna wa tja:  “Eṱunḓu retu rovakambure ootjiṋa otjinanḓengu tji tu na tjo, tji tji tu zemburukisa Oparadisa.”—Lesa Omiano 17:17.

17. (a) Omambo nge ri mu Jesaja 41:13 maye ṱunu vi koviungura vyokuvatera? (b) Tamuna ovihorera tjiva mbi raisa kutja oviungura vyokuvatera varwe vi yozika Jehova nokuyanḓiparisa ombwaneno yetu. (Wina tara kokaongo nga “ Ovaungure overiyandjere mouparanga wouye.”)

¹⁷ Indu ovavatere tji va vaza poruveze pu pa tjitirwa oumba, imba mba wirwa i ouzeu ve muna ouatjiri womambo waMukuru nga momuano wapeke: “OwAmi Muhona, Ndjambi woye; me ku zeuparisa ne tja: ‘O tira, Ami me ku vatere.’” (Jes. 41:13) Omukazendu umwe omukambure tja za nokutuurunga otjiwonga tji tja tjitwa, wa tja: “Tji mba muna onyoneno ndja tjitwa mba uta okurihahiza, posi yokutja Jehova we ndji zeuparisa. Ombatero ndji mba muna okuza kovakambure ovakwetu tjiri ya ri ohimise.” Tji kwa za nokutjitwa otjiwonga poruveze rumwe, ovanene vombongo 2 va tjanga mena rozombongo maave karere, nave tja: “Omanyinganyingiro wehi nga tjitwa ye tu hihamisa tjinene, posi yokutja eṱe twa muna ombatero yaJehova okupitira movakambure ovakwetu. Aatu lese ohunga notjiungura tjokuvatera tji tji kayendisiwa, posi yokutja nai twe rimunine oveni kutja tji kayendisiwa vi.”

18. Mo yenene okutjita vi tji mo vanga okukara norupa motjiungura tjokuvatera varwe? (Wina tara kokaongo nga “ Ovyo vye mu pa omuhunga.”)

¹⁸ Ove mo vanga okumuna ondjoroka ndji za mokukara norupa motjiungura tjokuvatera poo indee? Tji pe ri nao, tjiwa kutja ovandu mbe ungura motjiungura hi, potuingi ve toororwa okuza mu imba mbe ungura motjiungura tjokutunga Omatuwo wOmerikotameneno. Okutja raera ovanene voye vombongo kutja mo vanga okutjita omaningiriro. Omunene wombongo ngu nondjiviro ombwa motjiungura tjokuvatera wa tja nai: “Twende koruveze ku kwa tjitirwa oumba porwe indu tji wa zu nokuraerwa i Okomiti yOviungura vyOkuvatera kutja tjita nao.” Okutjita nao, ku vatera kutja oviungura vyetu vi kayendisiwe momuano omuhirona.

19. Omomuano uṋe ovandu mbe ungura oviungura vyokuvatera varwe mu ve raisa kutja tjiri oweṱe ovahongewa vaKristus?

¹⁹ Okukara norupa moviungura vyokuvatera mbi, omuano umwe mu matu yenene okuṱakamisa erakiza raKristus rokutja ngatu ‘suverasane.’ Tji twa suverasana momuano mbwo, matu raisa kutja tjiri oweṱe ovahongewa vaKristus. (Joh. 13:34, 35) Okukara novaungure overiyandjere ovengi nao nu mbe yozika Jehova nokuvatera okuisa po ouhepe wa imba mbe yandja oruvara kOuhona waMukuru, tjiri ondaya onene ku eṱe ndino!