1, 2. (a) Kaɖɛ nɖɩ Yudee tɛtʋ taa Krɩstʋ mba kataa? (b) Ɛzɩma pawɩlɩ Yudee Krɩstʋ mba sɔɔlɩm?

ÐƖWƐ pɩnaɣ 46 taa mbʋ yɔ. Haŋaɣ sa miŋ Yudee taa. Krɩstʋ wayɩ tɩŋɩyaa mba pɛkɛ Yuda mba yɔ, pɛfɛyɩnɩ liidiye se paya tɔɔnaɣ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pakpazɩ tɔɔnasɩ yɔɔ liidiye kaŋ kaŋ. Pɛ-ɛzɩdaa maɣmaɣ wɩlɩɣ se ñɔɔsɩ kɩlɩ-wɛ. Ɛlɛ pɩkazɩ pazɩ, ɛzɩma Yehowa kaɣ huuzuu pɔ-yɔɔ yɔ, wiɖiyi etihuuzi nabɛyɛ yɔɔ mbʋ. Ɛzɩ ɛbɛ kaɣ labʋ kpem?

² Krɩstʋ ñɩma mba pɛwɛ Antɩyɔɔsɩ, Siirii ɛjaɖɛ taa yɔ, panɩ Yerusalɛm nɛ Yudee koobiya kʋñɔŋ tɔm lɛ, pɩlabɩ-wɛ pʋtɔdɩyɛ siŋŋ. Peeɖe paha liidiye se pɩsɩnɩ po-koobiya mba. Pʋyɔɔ palɩzɩ koobiya kɩbama naalɛ, Barnaabaasɩ nɛ Sɔɔlɩ, nɛ petiyi-wɛ se powoni haɖɛ nɖɩ nɛ pɛcɛlɩ Yerusalɛm ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa. (Kalɩ Tʋma Labʋ 11:27-30; 12:25.) Maɣzɩ nɛ ŋna ɛzɩma Antɩyɔɔsɩ koobiya haɖɛ nɖɩ, ɖiitukuni Yudee egeetiye taa koobiya laŋa kpem yɔ!

3. (a) Ɛzɩma Yehowa samaɣ maɣzɩɣnɩ Antɩyɔɔsɩ tɛtʋ taa Krɩstʋ mba kɩɖaʋ sɔnɔ? Ha kɩɖaʋ nakʋyʋ. (Kalɩ ɖɔɖɔ aɖakaɣ: “Kajalaɣ sɩnʋʋ tʋmɩyɛ nɖɩ palabɩ ɖa-alɩwaatʋ taa yɔ.”) (b) Tɔm ndʋ yɔɔ ɖɩkaɣ cosuu ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa?

³ Kajalaɣ ɖeɖe lɛ pɛkɛdʋʋ se ɛjaɖɛ naɖɩyɛ taa koobiya tiyini wondu ɛjaɖɛ lɛɛɖɛ taa koobiya se pasɩnɩ-wɛ yɔ. Sɔnɔ ɖɔɖɔ ɖɩtɩŋɩɣ kɩɖaʋ ŋgʋ Antɩyɔɔsɩ koobiya ha-ɖʋ yɔ. Ye ɖɩnawa se asɛyʋʋ yaa takɩm nabʋyʋ talɩ ɖo-koobiya mba pɛwɛ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ taa yɔ, ɖɩñakɩ pana se ɖɩsɩnɩ-wɛ. * Pɩsa nɛ ɖɩtɩlɩ nɔɔ kʋyʋmaɣ ŋga kɛwɛ ɖo-koobiya sɩnʋʋ nɛ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋma lɛɛna hɛkʋ taa yɔ lɛ, yele nɛ ɖicosi tɔm naadozo yɔɔ, titukuuni sɩnʋʋ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩlakɩ yɔ: Ɛbɛ yɔɔ ɖɩtɔŋ se koobiya sɩnʋʋ kɛ Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ ɖɔɖɔ? Ɛbɛ yɔɔ ɖɩlakɩ sɩnʋʋ tʋmɩyɛ nɖɩ? Ɛzɩma sɩnʋʋ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩwazɩɣ-ɖʋ?

4. Tɔm ndʋ Pɔɔlɩ heyi Kɔrɛntɩ tɛtʋ taa koobiya Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ yɔɔ?

⁴ Apostoloo Pɔɔlɩ ma Kɔrɛntɩ mba takayaɣ naalɛ ñɩŋga lɛ, ɛlɩzɩ pɩ-taa se Krɩstʋ mba Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ wɛ tindima naalɛ taa. Toovenim, Krɩstʋ mba patam numwaa Pɔɔlɩ kaama tɔm ndʋ; ɛlɛ titukuuni “heŋ lɛɛŋ” ɖɔɖɔ. (Yohanɛɛsɩ 10:16, nwt) Ðɛ-Ɛsɔ sɛtʋ hɔɔlʋʋ kʋyʋmʋʋ lɛ “ceɣu tʋmɩyɛ” yaa  tɔm susuu nɛ tɔm wɩlʋʋ tʋmɩyɛ. (2 Kɔrɛntɩ 5:18-20; 1 Timootee 2:3-6) Naalɛ ñɩŋgʋ lɛ se “pasɩnɩ ɛyaa kiɖeɖema” ɛzɩ Pɔɔlɩ kaayɔɔdʋʋ yɔ. (2 Kɔrɛntɩ 8:4) Grɛɛkɩ kʋnʋŋ taa lɛ, tɔm piye diakonia pɛɖɛzɩ cɩnɛ se “ceɣu tʋmɩyɛ” nɛ “pasɩnɩ ɛyaa kiɖeɖema;” nɛ tɔm piye nɖɩ ɖɩ-tɔbʋʋ lɛ se “Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ.” Ɛbɛ tɔm tʋnɛ tɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ?

5. Pɔɔlɩ yɔɔdʋʋ se sɩnʋʋ tʋmɩyɛ kɛ Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ hɔɔlʋʋ ɖɔɖɔ yɔ, pɩwɩlɩɣ suwe?

⁵ Ye Pɔɔlɩ ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm piye kʋyʋmɖɩyɛ tʋma ana a-naalɛ a-taa yɔ, ɛcaɣ ɛwɩlɩ se koobiya sɩnʋʋ tʋmɩyɛ nɛ tʋma lɛɛna wena palakɩ ɛgbɛyɛ taa yɔ, awɛ kɩmaŋ. Pɔɔlɩ kaamawa se: “Tʋma wɛ ndɩ ndɩ, pɩtɛ lɛ Kɩbaɣlʋ kɛ kʋyʋm ɛnʋ. Lakasɩ ndɩ ndɩ wɛɛ, pɩtɛ lɛ fezuu kʋyʋmʋʋ ŋgʋ kɩlakɩna.” (1 Kɔrɛntɩ 12:4-6, 11) Toovenim taa lɛ, Pɔɔlɩ ñɩnaɣ wɩlʋʋ se nɔɔ kʋyʋmaɣ wɛ ɛgbɛyɛ taa tʋma lɛɛna nɛ wezuu “ŋgʋ kiɖeni Ɛsɔ yɔ” yaa “tʋmɩyɛ kele kele ñɩnɖɛ” pɛ-hɛkʋ taa. * (Roma 12:1, 6-8) Pʋbʋ pɩɩlakɩ-ɖʋ piti se ɛ-maɣmaɣ ɛkpaɣ ɛ-alɩwaatʋ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ nɛ ɛsɩnɩ “ɛyaa kiɖeɖema.”—Roma 15:25, 26.

6. (a) Ɛzɩ Pɔɔlɩ kaalɩzʋʋ pɩ-taa yɔ, ɛbɛ yɔɔ pɔtɔŋ se sɩnʋʋ tʋmɩyɛ kɛ Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ ɖɔɖɔ? (b) Kɛdɩ ɛzɩma palakɩ sɩnʋʋ tʋmɩyɛ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ sɔnɔ yɔ. (Kalɩ aɖakaɣ: “Asɛyʋʋ talɩɣ lɛ!” hɔɔlʋʋ 214.)

⁶ Pɔɔlɩ kaasɩnɩ Kɔrɛntɩ mba se patɩlɩ mbʋ pʋyɔɔ ɛtɔŋ se koobiya sɩnʋʋ tʋmɩyɛ kɛ pɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ yɔ. Yʋsɩ tɔm ndʋ ɛyɔɔdaa yɔ: Ɛyɔɔdaa se Krɩstʋ ñɩma sɩɣnɩ po-koobiya ‘pa-ñamtʋ yɔɔ Krɩstʋ tɛ tɔm kɩbandʋ yɔɔ.’ (2 Kɔrɛntɩ 9:13) Ye mbʋ Krɩstʋ mba sɩɣnɩ po-koobiya lalaa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɔsɔɔlaa se pɔɖɔ Krɩstʋ wɩlɩtʋ yɔɔ. Pɔɔlɩ yɔɔdaa se camɩyɛ lakasɩ nzɩ palakɩ po-koobiya yɔ, sɩkɛ “kʋjɔʋ sakɩyɛ ŋgʋ Ɛsɔ pɩyɩ” pɔ-yɔɔ yɔ. (2 Kɔrɛntɩ 9:14; 1 Pɩyɛɛrɩ 4:10) Pama 1^er mars 1976 tɛ Feŋuu Tilimiye taa ɛzɩma ɖɩsɩɣnɩ ɖo-koobiya mba pɛwɛ kɩcɛyɩm taa yɔ pɩ-tɔm. Pamawa se: “Ðɩɩpɩtɩɣ kpa se tʋmɩyɛ nɖɩ, ɖɩ-tɔm cɛyɩ Yehowa nɛ ɛ-Pɩyalʋ Yesu Krɩstʋ pɛ-ɛzɩdaa.” Toovenim taa lɛ, koobiya sɩnʋʋ kɛ tʋmɩyɛ kele kele ñɩnɖɛ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ.—Roma 12:1, 7; 2 Kɔrɛntɩ 8:7; Ebree 13:16.

7, 8. Sɩnʋʋ tʋmɩyɛ kaɖʋwa kajalaɣ ñɩŋga yɔ ŋga? Lɩzɩ pɩ-taa.

⁷ Kaɖʋsɩ nzɩ yɔɔ palakɩ koobiya sɩnʋʋ tʋmɩyɛ? Pɔɔlɩ cosi tɔm ndʋ tɩ-yɔɔ takayaɣ naalɛ ñɩŋga ŋga ɛma Kɔrɛntɩ mba yɔ ka-taa. (Kalɩ 2 Kɔrɛntɩ 9:11-15.) Masɩ sɩnɛ sɩ-taa, Pɔɔlɩ yɔɔdɩ kaɖʋsɩ naadozo tɔm nɛ ɛwɩlɩ se kaɖʋsɩ nzɩ sɩ-yɔɔ ɖɩlakɩ “wazʋʋ kiɖeɖem pʋnɛ” yaa koobiya sɩnʋʋ tʋmɩyɛ. Yele nɛ ɖɩyɔɔdɩ kaɖʋsɩ nzɩ sɩ-tɔm kʋyʋm kʋyʋm.

⁸ Kajalaɣ lɛ, koobiya sɩnʋʋ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩlakɩ yɔ, ɖɩɖʋʋ Yehowa hɩɖɛ. Cɔnɩ masɩ kagbanzɩ nzɩ pɔyɔɔdɩ sɩ-tɔm lɛɛlɛɛyɔ yɔ sɩ-taa nɛ ŋna tam ɛzɩma Pɔɔlɩ hɔm koobiya lɩmaɣza nɛ ewoni Yehowa yɔɔ yɔ. Ɛyɔɔdɩ mbʋ piyeki nɛ “sɛtʋ kpa Ɛsɔ cɔlɔ yɔ,” nɛ ɛyɔɔdɩ ɖɔɖɔ “sɛtʋ sakɩyɛ [ndʋ] tɩkpaɣ Ɛsɔ cɔlɔ” yɔ, tɩ-tɔm. (Kalɩtʋ 11, 12) Ɛtasɩ yɔɔdʋʋ se koobiya sɩnʋʋ tuzuu Krɩstʋ mba nɛ “pasaŋ Ɛsɔ,” nɛ “kʋjɔʋ  sakɩyɛ ŋgʋ Ɛsɔ pɩyɩ” pɔ-yɔɔ yɔ kɩ-yɔɔ lɛ, paɖʋʋ-ɩ hɩɖɛ ɖɔɖɔ. (Kalɩtʋ 13, 14) Nɛ Pɔɔlɩ tɛzaɣ koobiya sɩnʋʋ tʋmɩyɛ tɔm yɔɔdʋʋ lɛ, ɛtɔ se: “Pɛsɛɛ Ɛsɔ.”—Kalɩtʋ 15; 1 Pɩyɛɛrɩ 4:11.

9. Ɛzɩma sɩnʋʋ tʋmɩyɛ pɩzɩɣ ɖiyele nɛ ɛyaa lɛɣzɩ pa-lɩmaɣza? Ha kɩɖaʋ nakʋyʋ.

⁹ Ɛzɩ Pɔɔlɩ yɔ, Ɛsɔ sɛyaa maɣzɩɣ sɔnɔ ɖɔɖɔ se pana wena pañakɩ nɛ pasɩɣnɩ po-koobiya yɔ, ahaɣ-wɛ waɖɛ se paɖʋ Yehowa hɩɖɛ nɛ pacanɩ ɛ-wɩlɩtʋ. (1 Kɔrɛntɩ 10:31; Tiiti 2:10) Toovenim taa lɛ, sɩnʋʋ tʋmɩyɛ yeki se lɩmaɣza kɩdɛkɛda wena ɛyaa kaawɛnɩ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa yɔɔ yɔ, pɔlɔ-yɛ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Helim sɔsɔm nabʋyʋ maba nɛ pɩwɛɛkɩ tɛtʋ natʋyʋ. Halʋ nɔɔyʋ kaawɛ peeɖe nɛ esusi kpata nakʋyʋ ɛ-pɔɔyʋʋ yɔɔ; ɛma kɩ-yɔɔ se: “Maañɩnɩɣ se mana Yehowa Aseɣɖe Tʋ nɔɔyʋ mɛn-tɛ.” Evemiye naɖɩyɛ lɛ, ɛna ɛyaa nabɛyɛ kɔm nɛ pɔñɔɔzʋʋ ɖɩɣa nakɛyɛ ɛ-tɛ cɔlɔ nɛ taa leleŋ. Ɛwɛɛ ɛ-tɛ nɛ ɛcɔŋnɩ-wɛ mbʋ avema sakɩyɛ. Evemiye naɖɩyɛ ewoba se ɛyɔɔdʋʋnɩ-wɛ lɛ, peheyi-i se pɛkɛ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa nɛ pɩlabɩ-ɩ piti. Peeɖe ɛyɔɔdaa se: “Mankʋwaɣ mɩ-tɔm falaa.” Pʋwayɩ lɛ, ewolo nɛ ɛlɩzɩ kpata ŋgʋ eepuzi ɛ-pɔɔyʋʋ yɔɔ yɔ.

10, 11. (a) Kɩɖaŋ weyi wɩlɩɣ se ɖɩtalɩ sɩnʋʋ tʋmɩyɛ kaɖʋwa naalɛ ñɩŋga? (b) Takayaɣ ŋga sɩɣnɩ mba palakɩ sɩnʋʋ tʋmɩyɛ yɔ? (Kalɩ aɖakaɣ “Wonuu lɛɛkʋ ŋgʋ kɩwazɩɣ sɩnʋʋ tʋmlaɖaa yɔ.”)

¹⁰ Nabʋlɛ lɛ, sɩnʋʋ tʋmɩyɛ nɖɩ, ‘ɖɩwazɩɣ ɛyaa kiɖeɖema’ yaa ɖo-koobiya. (2 Kɔrɛntɩ 9:12a) Ðɩsɔɔlaa kpem se ɖɩsɩna nɛ pɔcɔnɩ ɖo-koobiya kɩcɛyɩm ɖeɖe kpaagbaa nɛ kʋñɔŋ ŋgʋ pakataa yɔ, kɩlabɩ-wɛ sooci. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛgbɛyɛ taa koobiya kɛ “tomnaɣ . . . kʋyʋmaɣ” nɛ ye “piliŋa nakɛyɛ ɛnɩɣ siziŋ yɔ, pilinzi kpeekpe sɩŋnɩ-kɛ siziŋ nɩʋ.” (1 Kɔrɛntɩ 12:20, 26) Ye mbʋ, koobiye sɔɔlɩm nɛ pʋtɔdɩyɛ naʋ potuzuuni koobiya halaa nɛ abalaa sakɩyɛ sɔnɔ se pakʋyɩ kpaka nɛ pakpaɣ pa-maɣmaɣ po-wondu nɛ powolo ɖenɖe asɛyʋʋ nakʋyʋ laba yɔ nɛ pasɩnɩ po-koobiya. (Yakubu 2:15, 16) Tsunami nakʋyʋ kaayɔkɩ Japɔŋ ɛjaɖɛ pɩnaɣ 2011 taa lɛ, Etaazuunii ɛgbɛyɛ piliŋa ma takayaɣ Amerika Kuduyuŋ Maʋ Kɔɔmiitewaa nɛ kɔpɔzɩ-wɛ se “pa-taa koobiya nabɛyɛ” pɩzɩɣ nɛ powolo Japɔŋ peeɖe nɛ pama Kewiyaɣ Kpaamɩŋ na? Pama takayaɣ ŋga nɛ pɩla kpɩtaŋ pazɩ pʋwayɩ lɛ, koobiya 600 mbʋ yɔ ma pa-hɩla nɛ petisi se pakpakɩɣ pa-maɣmaɣ pe-liidiye nɛ powolo. Etaazuunii ɛgbɛyɛ piliŋa yɔɔdaa se: Pɩkɔma lɛ, ɛyaa mba pamaɣaɣ pa-hɩla yɔ papaɣzɩ kɩlʋʋ ɖɔʋ. Japɔŋ koobu nɔɔyʋ pɔzɩ koobiya mba paawoba se pasɩnɩ-wɛ yɔ, pa-taa nɔɔyʋ se ɛbɛ yɔɔ ɛkɔm se ɛsɩnɩ-wɛ lɛ, ɛlɛ cosi se: “Ðo-koobiya mba pɛwɛ Japɔŋ yɔ, pɛkɛ ‘ɖo-tomnaɣ’ ɖɔɖɔ. Siziŋ nɛ wɩzasɩ nzɩ panɩɣ yɔ, ɖɩnɩɣ-sɩ ɖɔɖɔ.” Halɩ sɔɔlɩm mbʋ, pituzi nabɛyɛ nɛ pasɩnɩ po-koobiya paa pɩɩpɩzaɣ se pɩkɔnɩ-wɛ sɩm yɔ. *—1 Yohanɛɛsɩ 3:16.

¹¹ Koobiya sɩnʋʋ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖɩlakɩ yɔ, ɖitukuuni mba patɩkɛ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa yɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Asɛyʋʋ nakʋyʋ labɩ Arkansas, Etaazuunii ɛjaɖɛ taa pɩnaɣ 2013 taa nɛ pɩtɛ lɛ, tɛtʋ ndʋ tɩ-taa tɔm susuu takayaɣ nakɛyɛ yɔɔdɩ  ɛzɩma Aseɣɖe Tɩnaa kɔm lɛɛ lɛɛ se pasɩna yɔ pɩ-tɔm. Kɔyɔɔdaa se: “Asɛyʋʋ alɩwaatʋ taa lɛ, pɩwɛɣ kaɖɛ se nɔɔyʋ ɛkpaɣ ɛ-tɩ nɛ ɛmaɣzɩnɩ Yehowa Aseɣɖe Tɩnaa ɛyaa sɩnʋʋ nʋmɔʋ taa.” Ɛzɩ Pɔɔlɩ kaayɔɔdʋʋ yɔ, ɖɩsɩɣna se pɔcɔnɩ ɖo-koobiya kɩcɛyɩm ɖeɖe camɩyɛ.

12-14. (a) Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩtalɩ sɩnʋʋ tʋmɩyɛ kaɖʋwa tozo ŋga? (b) Tɔm ndʋ koobiya nabɛyɛ yɔɔdaa nɛ tɩwɩlɩɣ se ye asɛyʋʋ ɛkɔma yɔ, pɩcɛyaa se koobiya iwolo pɩ-yɔɔ nɛ palakɩ fezuu taa tʋma?

¹² Nabudozo lɛ, ɖɩsɩɣnɩ ɖo-koobiya se paɖaɣnɩ labʋ fezuu taa tʋma. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa? Pɔɔlɩ kaayɔɔdaa se mba pasɩɣna yɔ, pɩkaɣ-wɛ tuzuu nɛ pala nɛ ‘pɛ-sɛtʋ sakɩyɛ kpa Ɛsɔ cɔlɔ.’ (2 Kɔrɛntɩ 9:12b) Pɩsa nɛ papɩzɩ nɛ pawɩlɩ Ɛsɔ pɛ-ɛsɩmɩyɛ camɩyɛ lɛ, pɩwɛɛ se paɖaɣnɩ paɣzʋʋ labʋ fezuu taa tʋma wena palakaɣ yɔ. (Filiipu 1:10) Feŋuu Tilimiye kaayɔɔdɩ pɩnaɣ 1945 taa se: “Pɔɔlɩ kaatisaa . . . se paha liidiye nɛ wondu lɛɛtʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛɛnawa se pɩkaɣ sɩnʋʋ Krɩstʋ ñɩma mba pɛwɛ kɩcɛyɩm taa yɔ tomnaɣ yɔɔ. Nɛ pɩkaɣ-wɛ sɩnʋʋ se papɩzɩ nɛ pala tɔm susuu tʋmɩyɛ nɛ kpekpeka, nɛ nabʋyʋ ɛtaacɛyɩ-wɛ.” Kaɖʋwa ŋga ɖɩwɛnɩ sɔnɔ ɖɔɖɔ. Ye ɖo-koobiya ɩɖaɣnɩ paɣzʋʋ tɔm susuu asɛyʋʋ nakʋyʋ wayɩ yɔ, pɩkpazɩɣ lalaa ɖoŋ, ɛlɛ pɩkpazɩɣ pa-maɣmaɣ ɖoŋ ɖɔɖɔ.—Kalɩ 2 Kɔrɛntɩ 1:3, 4.

¹³ Asɛyɩŋ kaalaba nɛ pasɩnɩ koobiya nabɛyɛ nɛ paɖaɣnɩ paɣzʋʋ tɔm susuu. Ɩcɔnɩ nɛ ɩna tɔm ndʋ pɔyɔɔdaa yɔ. Koobu abalɩñɩnʋ nɔɔyʋ yɔɔdaa se: “Tɔm susuu wazɩ ɖɔ-hɔʋ tɩŋa. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩñakaɣ pana se ɖɩhɛzɩ lalaa laŋa yɔ, piyeba nɛ ɖɩsɔɔ ɖa-maɣmaɣ ɖa-nɩɣzɛ yɔɔ.” Koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ ñɔyɔɔdaa se: “Mankam ma-ñʋʋ fezuu taa tʋmɩyɛ yɔɔ lɛ, mɔnsɔɔ asɛyʋʋ ŋgʋ kɩɩlaba yɔ, kɩ-yɔɔ. Sɔɔndʋ taatasɩ-m kpaʋ.” Lɛlʋ yɔɔdaa se: “Ðɩtaawɛnɩ ɖoŋ nabʋyʋ yɔɔ, ɛlɛ tɔm susuu sɩnɩ mɔ-hɔʋ nɛ kɩtɩlɩ mbʋ kɩpɩzɩɣ nɛ kɩla yɔ. Ðɩyɔɔdaɣ ɛjaɖɛ kɩfaɖɛ lidaʋ tɔm lɛ, pɩkpazɩ ɖe-tisuu ɖoŋ se Ɛsɔ kaɣ pɩtɩŋa ñɔɔzʋʋ.”

¹⁴ Fezuu taa tʋmɩyɛ nɖɩ pɩpɔzaa ɖɔɖɔ se koobiya ɩɖaɣnɩ paɣzʋʋ lɛɛ lɛɛ asɛyʋʋ alɩwaatʋ taa yɔ, nɖɩ lɛ kediɣzisi wobu. Cɔnɩ mbʋ pɩɩtalɩ koobu halɩñɩnʋ Kiyoko yɔ; pɩkazɩ pazɩ se ɛwɛɛnɩ pɩnzɩ 60. Tsunami kaakɔma lɛ, elesi e-wondu kpeekpe; ndʋ esuwa yɔ, ti-yeke pɩɩkazɩ-ɩ. Ɛtaanaɣ se ɛkpaɣnɩ le. Peeɖe ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ nɔɔyʋ tɔm se pala kediɣzaɣ ɛzɩ patɩɩlakʋʋ yɔ, ɛlɛ palabɩ-kɛ ɛ-lɔɔɖɩyɛ taa. Kiyoko yɔɔdaa se: “Ma nɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ ɛnʋ, ɛ-halʋ nɛ koobu halɩñɩnʋ lɛlʋ ɖɩsʋʋ nɛ ɖɩcaɣ lɔɔɖɩyɛ taa. Kediɣzaɣ kaawɛ kɛlɛʋ, ɛlɛ maamaaci tɔm, keyeba nɛ ɖɩsɔɔ tsunami yɔɔ. Nɛ ma-laŋɩyɛ hɛɛ ɖɔɖɔ. Kediɣzaɣ ŋga kawɩlɩ-m ɖoŋ weyi koobiya cɔlɔ caɣʋ pɩzɩɣ nɛ pɩha-ɖʋ yɔ.” Asɛyʋʋ nakʋyʋ laba nɛ pɩtɛ nɛ koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ wolo kediɣzisi lɛ, ɛyɔɔdɩ se: “Kediɣzisi nzɩ, sɩsɩnɩ-m nɛ mɔnɖɔkɩ man-tɩ.”—Roma 1:11, 12; 12:12.

15, 16. (a) Kɔrɛntɩ koobiya nɛ koobiya lalaa paɖʋ nesi nɛ pasɩnɩ ɛyaa asɛyʋʋ alɩwaatʋ taa lɛ, wazasɩ nzɩ pehiɣaa? (b) Ɛzɩma sɩnʋʋ tʋmɩyɛ pɩzɩɣ ɖɩwazɩ-ɖʋ sɔnɔ ɖɔɖɔ?

¹⁵ Pɔɔlɩ yɔɔdaɣ sɩnʋʋ tʋmɩyɛ tɔm lɛ, eheyi Kɔrɛntɩ mba ɖɔɖɔ wazasɩ nzɩ pa nɛ koobiya pakaɣ hiɣu tʋmɩyɛ nɖɩ, ɖɩ-labʋ taa yɔ. Ɛyɔɔdaa se: “Pa-adɩma mɩ-yɔɔ wɩlɩɣ sɔɔlɩm mbʋ [Yuda koobiya mba pasɩnaa yɔ] pɔsɔɔlɩnɩ-mɩ yɔ, kʋjɔʋ sakɩyɛ ŋgʋ Ɛsɔ pɩyɩ mɩ-yɔɔ yɔ, kɩ-yɔɔ.” (2 Kɔr. 9:14) Kɔrɛntɩ mba nɛ mba patɩkɛ Yuda mba yɔ pa-kʋjɔʋ tuzuu Yuda ñɩma Krɩstʋ mba se patɩmɩ pɔ-yɔɔ. Piyeki nɛ sɔɔlɩm mbʋ pɔsɔɔlɩnɩ Kɔrɛntɩ mba yɔ, pɩpaɣlɩ.

¹⁶ Pakpaɣ Pɔɔlɩ tɔm nɛ palabɩnɩ tʋmɩyɛ 1^er avril 1946 tɛ Feŋuu Tilimiye taa. Pama ɖɩ-taa se: “Alɩwaatʋ ndʋ Ɛsɔ samaɣ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ lakɩ kʋjɔʋ ɛ-samaɣ hɔɔlʋʋ lɛɛkʋ se pɩsɩnɩ-kɛ nɛ kɔcɔnɩ ka-kɩcɛyɩm nabʋyʋ ɖeɖe yɔ, pɩkɔŋnɩ pɛ-hɛkʋ taa nɔɔ kʋyʋmaɣ sɔsɔɔ!” Mbʋ pɩlakɩ sɔnɔ ɖeyi ɖeyi ɖɔɖɔ. Tɛʋ sɔsɔʋ nakʋyʋ kaanɩ ɖoli nɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ nɔɔyʋ wolo nɛ ɛsɩnɩ ɛyaa peeɖe. Ɛtɔm se: “Kpaɣnɩ alɩwaatʋ ndʋ mowobi peeɖe nɛ mansɩna yɔ, piyeba nɛ mɔñɔtɩnɩ mon-koobiya nɛ pɩkɩlɩ.” Pasɩnɩ koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ nɛ pɩtɛ lɛ, ɛyɔɔdɩ se: “Sɔɔlɩm mbʋ pɩwɛ ɖɛ-hɛkʋ taa yɔ, piyeba nɛ pɩwɛ-m ɛzɩ ɖɩtɛm wɛʋ paradisuu taa yɔ.”—Kalɩ Aduwa 17:17.

17. (a) Nɔɔ kʋyʋmaɣ ŋga wɛ sɩnʋʋ tʋmɩyɛ nɛ Izaayii 41:13 pɛ-hɛkʋ taa? (b) Kɩɖaŋ weyi wɩlɩɣ se sɩnʋʋ tʋmɩyɛ ɖʋʋ Yehowa hɩɖɛ nɛ ɖiyeki se nɔɔ kʋyʋmaɣ ɛwɛɛ ɖɛ-hɛkʋ taa? (Kalɩ aɖakaɣ “Ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ koobiya haɣ pa-tɩ faaa.”)

¹⁷ Alɩwaatʋ ndʋ koobiya talɩɣ asɛyʋʋ lone taa se pasɩnɩ lalaa yɔ, ɖo-koobiya mba asɛyʋʋ talɩ-wɛ yɔ, panɩɣ Yehowa lidaʋ tɔm tʋnɛ tɩ-taa nɛ pɩkɩlɩ. Yehowa yɔɔdaa se:  “Mbʋ pʋyɔɔ yɔ mɛkɛnɩ [Yehowa] ñɛ-Ɛsɔ, mɔnɖɔkɩ ña-nɩwaŋ nɛ meheyiɣ-ŋ se: ‘Taase sɔɔndʋ, mɔnkɔŋ ña-sɩnaʋ.’” (Iz. 41:13) Asɛyʋʋ nakʋyʋ laba nɛ koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ hiɣ ñʋʋ yabʋ lɛ, ɛyɔɔdɩ se: “Manaɣaɣ asɛyʋʋ lɛ, mantaawɛɛnɩ lidaʋ nakʋyʋ. Ɛlɛ Yehowa posi e-nesi se mɔnɖɔkɩ-sɩ. Koobiya sɩnɩ-m ɛzɩma yɔ, maanaɣ se mɔyɔɔdɩ suwe, tɔm tɛm mɔ-nɔɔ taa.” Tɛtʋ ñamsɩ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ taa nɛ pɩtɛ lɛ, ɛzʋtʋyaa naalɛ ma pɛ-ɛgbɛyɛ taa koobiya takayaɣ kanɛ: “Tɛtʋ ñamsʋʋ kɔnɩ wɩzasɩ sakɩyɛ, ɛlɛ ɖɩna ɛzɩma Yehowa tɩŋɩɣnɩ ɖo-koobiya yɔɔ nɛ ɛsɩɣnɩ-ɖʋ yɔ. Ðɩɩkalɩ ɛzɩma pasɩɣnɩ lalaa hɔɔlɩŋ lɛɛŋ taa yɔ pɩ-tɔm, ɛlɛ lɛɛlɛɛyɔ lɛ ɖa-maɣmaɣ, ɖɩna sɩnʋʋ mbʋ nɛ ɖɛ-ɛza.”

18. Ye ŋcaɣ se ŋɖʋ nesi sɩnʋʋ tʋmɩyɛ yɔ, ɛbɛ pɩwɛɛ se ŋla? (Kalɩ aɖakaɣ “Ðiyeba nɛ ɛlɛɣzɩ kaɖʋsɩ wezuu caɣʋ taa.”)

¹⁸ Ŋñɩnɩɣ se ŋnɩɩ taa leleŋ weyi sɩnʋʋ tʋmɩyɛ kɔŋna yɔ? Ye ɛɛɛ yɔ, taasɔɔ se koobiya mba palakɩ Kewiyaɣ Kpaamɩŋ maʋ tʋmɩyɛ yɔ, pa-taa palɩzɩɣ mba powoki nɛ pasɩɣnɩ koobiya lalaa yɔ. Ye mbʋ heyi ñɛ-ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa se ŋsɔɔlaa se pɛcɛlɩ-ŋ takayaɣ ŋga ŋpɩzɩɣ nɛ ŋcosi ka-taa tɔm yɔɔ nɛ paha-ŋ waɖɛ nɛ ŋsɩnɩ kpaamɩŋ maʋ tʋmɩyɛ yɔ. Ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ weyi ɛsɩm ɛyaa sɩnʋʋ tʋmɩyɛ pɩdɩɩfɛyɩ yɔ, ɛtɔzɩ koobiya tɔm tʋnɛ: “Pɩwɛɛ se Sɩnʋʋ Kɔɔmiite taa koobiya ɩha-ŋ nʋmɔʋ pʋcɔ nɛ ŋwolo asɛyʋʋ lone naɖɩyɛ taa.” Mbʋ yekina nɛ sɩnʋʋ tʋmɩyɛ ɖɔ camɩyɛ cɔlɩɩɩ.

19. Ɛzɩma sɩnʋʋ tʋmɩyɛ yeki se patɩlɩ se ɖɩkɛ Yesu wayɩ tɩŋɩyaa toovenim?

¹⁹ Pɩtʋʋ fɛyɩ se sɩnʋʋ tʋmɩyɛ kɛ nʋmɔʋ ŋgʋ kɩpɩzɩɣ kɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩɖɔ Yesu paɣtʋ ndʋ tɩtɔŋ se ɖɩsɔɔlɩ ɖama yɔ, tɩ-yɔɔ; nɛ pɩwɩlɩɣ se ɖɩkɛ Krɩstʋ ñɩma toovenim mba. (Yohanɛɛsɩ 13:34, 35) Pɩkɛnɩ-ɖʋ taa leleŋ siŋŋ se ɖɩwɛnɩ koobiya sakɩyɛ nɛ pahaɣ pa-tɩ faaa nɛ powoki nɛ pasɩɣnɩ koobiya lalaa mba patɩnɩɣ Ɛsɔ Kewiyaɣ yɔɔ yɔ. Palakɩ mbʋ lɛ, pɩɖʋʋ Yehowa hɩɖɛ pɩdɩɩfɛyɩ!