Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

NSHAPITA 20

Midimu ya diambuluishangana

Midimu ya diambuluishangana

BUALU BUNENE BUDI MU NSHAPITA EU

Dinanga dia bena Kristo didi dimuenekela mu bikondo bia ntatu

1, 2. a) Ntatu kayi ivua bena Kristo ba mu Yuda bapete? b) Ntshienzedi kayi tshia dinanga tshivua bena Kristo ba mu Yuda bamone?

 PABUIPI ne tshidimu tshia 46, mu Yudaya muvua tshiyole tshikole tshia nzala. Bena Yuda bavua balue bena Kristo bavua mu tshimenga atshi kabavua mua kutua tshiadi ku mishinga mikole ya biakudia bikese bivuaku to. Bavua ne nzala ya kavuambu, bashale batangila dikenga adi dikole kabayi ne tshikuabu tshia kuenza. Kadi, bavua pabuipi ne kumona bukubi bua Yehowa mu mushindu uvua nansha umue wa kudibu katshia kayi muanji kumona. Tshiakenzeka ntshinyi?

2 Pavua bena Kristo bena Yuda ne ba bisamba bikuabu ba mu Antiyokiya ne Suliya bamone dikenga divua nadi bena Kristo nabu bena Yuda bavua mu Yelushalema ne mu Yudaya, bakabasangishila makuta. Bobu kusungula bana betu ba balume bashindame babidi, ke Banaba ne Shaula, bua kutuadilabu bakulu ba mu tshisumbu tshia mu Yelushalema bintu bivuabu basangishe. (Bala Bienzedi 11:27-30; 12:25.) Fuanyikijabi muvua bana betu bavua mu dikenga aba mua kuikala badiumvue pavuabu bamone tshienzedi etshi tshia dinanga tshivua bana babu ba mu Antiokiya babenzele!

3. a) Mmunyi mudi bantu ba Nzambi ba lelu balonda tshilejilu tshishiya kudi bena Kristo ba kumpala ba mu Antiyokiya? Fila tshilejilu. (Tangila kabidi kazubu ka ne: “ Diambuluisha dia kumpala dinene ditudi benze mu bikondo bietu ebi.”) b) Nnkonko kayi ituandamune mu nshapita eu?

3 Bualu buvua buenzeke mu bidimu lukama bia kumpala ebu ke muyuki wa kumpala udibu bafunde udi ulonda muvua bena Kristo ba muaba kampanda batumine bena Kristo nabu bavua muaba mukuabu diambuluisha. Lelu, tudi tulonda tshilejilu tshishiya kudi bana betu ba mu Antiyokiya. Patudi tumanya ne: bena Kristo netu ba muaba kampanda badi mu lutatu anyi tshipupu kampanda ntshibakuate, tudi tubambuluisha. a Bua kumvua bimpe mudi midimu yetu ya diambuluishangana ipetangana ne midimu yetu mikuabu, tuandamunayi nkonko isatu idi itangila midimu ya diambuluishangana eyi: Bua tshinyi tudi tuangata diambuluishangana bu tshitupa tshia mudimu wetu? Midimu yetu ya diambuluishangana idi ne tshipatshila kayi? Mmunyi mudi midimu yetu ya diambuluishangana itukuatshisha?

Bua tshinyi midimu ya diambuluishangana idi tshitupa tshia “mudimu wa tshijila”?

4. Ntshinyi tshivua Paulo muambile bena mu Kolinto bua mudimu wa bena Kristo?

4 Mu mukanda muibidi uvua Paulo mufundile bena Kolinto, wakakulamu mudi mudimu wetu wa bena Kristo muikale ne bitupa bididi. Nansha muvua mukanda eu mutumina bena Kristo bela manyi, mêyi aa adi akumbanyina kabidi “mikoko mikuabu” ya Kristo. (Yone 10:16) Tshimue tshitupa tshia mudimu wetu ke “mudimu wa dilengejangana,” mmumue ne: mudimu wetu wa diyisha ne dilongesha. (2 Kol. 5:18-20; 1 Tim. 2:3-6) Tshikuabu tshitupa tshidi tshitangila mudimu utudi tuenza bua disanka dia bena kuitabuja netu. Paulo uvua wakula nangananga bua mudimu wa ‘dikuatshishangana ne bintu.’ (2 Kol. 8:4) Mu tshiambilu tshia ne: “mudimu wa dilengejangana” ne tshia ne: mudimu wa ‘dikuatshishangana ne bintu,’ muaku “mudimu” mmukudimuina ku muaku wa tshiena Greke diakonia. Bua tshinyi bidi ne mushinga?

5. Bua tshinyi bivua ne mushinga bua Paulo kubikila diambuluishangana ne: mmudimu?

5 Padi Paulo utela muaku wa mu tshiena Greke wa muomumue bua midimu ibidi eyi, uvua usangisha mudimu wa diambuluishangana pamue ne midimu mikuabu yonso idi yenzeka mu tshisumbu tshia bena Kristo. Kumpala wakafunda wamba ne: “Kudi mishindu mishilashilangane ya midimu ya Nzambi, kadi Mukalenge udi anu umue; kudi mishindu mishilashilangane ya midimu, . . . Kadi midimu yonso eyi idi yenzeka ku bukole bua nyuma umue umue.” (1 Kol. 12:4-6, 11) Bushuwa, Paulo uvua ulamakaja mishindu mishilashilangane ya midimu ya mu tshisumbu ne “mudimu wa tshijila.” b (Lomo 12:1, 6-8) Nanku, kabiena mua kutukemesha pavuaye umona bikumbane bua kufila dîba diende bua kuenza mudimu wa ‘diambuluisha bansantu’ to!—Lomo 15:25, 26.

6. a) Anu muvua Paulo mumvuije, bua tshinyi mudimu wa diambuluishangana ntshitupa tshia ntendelelu wetu? b) Umvuija mudi mudimu wa diambuluishangana wenzeka pa buloba bujima lelu. (Tangila kazubu ka ne: “ Padi tshipupu tshidituta!.”)

6 Paulo wakambuluisha bena mu Kolinto bua kumonabu bua tshinyi diambuluishangana divua tshitupa tshia midimu yabu ne tshia ntendelelu wabu kudi Yehowa. Tangila mudiye wela meji: Bena Kristo badi bafila bintu bua kuambuluishangana nabi badi benza nunku bualu badi ‘bakokela mu mudimu wa diamba lumu luimpe lua Kristo.’ (2 Kol. 9:13) Nanku, bu muvua bena Kristo aba ne dijinga dia kutumikila malongesha a Kristo, bakambuluisha bana babu. Paulo udi ibikila tshienzedi tshiabu tshia kuambuluisha bana babu etshi ne: mushindu wa kuleja “ngasa mupite bungi wa Nzambi.” (2 Kol. 9:14; 1 Pet. 4:10) Ke bualu kayi, Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 1 ngondo wa 12 mu 1975 (Angl.) tshiakamba bua diambuluisha bana betu badi mu lutatu ne: “Katuena mua kuela mpata nansha musangu umue ne: Yehowa Nzambi ne Muanende Yezu Kristo kabena bangata ne mushinga mushindu eu wa mudimu to.” Eyowa, diambuluishangana ntshitupa tshia mushinga tshia mudimu wa tshijila.—Lomo 12:1, 7; 2 Kol. 8:7; Eb. 13:16.

Mudimu wa diambuluishangana ne bipatshila bimpe

7, 8. Ntshipatshila kayi tshia kumpala tshidi natshi mudimu wetu wa diambuluishangana? Umvuija.

7 Midimu yetu ya diambuluishangana idi ne bipatshila kayi? Paulo wakandamuna lukonko alu mu mukanda muibidi mutumina bena Kolinto. (Bala 2 Kolinto 9:11-15.) Mu mvese eyi, Paulo udi uleja bipatshila binene bisatu bitudi tukumbaja patudi tudifila mu “mudimu wa dikuatshisha,” mmumue ne: midimu ya diambuluishangana. Tuakulayi mpindieu bua bipatshila ebi tshimue ku tshimue.

8 Tshia kumpala: midimu yetu ya dikuatshishangana idi itumbishisha Yehowa. Bualu budi bukoka ntema budi ne: mu mvese 5 idi kulu eyi, Paulo udi utuma ntema ya bana babu kudi Yehowa Nzambi. Udi ubavuluija “mêyi a kusakidila nawu Nzambi” ne “mêyi a bungi a kuela nawu Nzambi tuasakidila.” (Mvese wa 11, 12) Udi utela mudi didifila bua kuambuluishangana mua kufikisha bena Kristo bua “batumbisha Nzambi” ne kutumbisha kabidi “ngasa mupite bungi wa Nzambi.” (Mvese wa 13, 14) Pashishe Paulo udi ujikija mêyi ende adi atangila midimu ya diambuluishangana wamba ne: “Tudi tuela Nzambi tuasakidila.”—Mvese wa 15; 1 Pet. 4:11.

9. Mudimu wa diambuluishangana udi mua kushintulula lungenyi lua muntu mushindu kayi? Fila tshilejilu.

9 Anu bu Paulo, bantu ba Nzambi lelu badi pabu bamona kuenza midimu ya diambuluishangana bu mushindu wa kutumbishisha Yehowa ne kuleja bulenga bua malongesha ende. (1 Kol. 10:31; Tito 2:10) Mu diamba bushuwa, midimu ya diambuluishangana itu pa tshibidilu yambuluisha bikole bua kumbusha lungenyi lubi lutu nalu bamue bantu bua Yehowa ne bua Bantemu bende. Tshilejilu: Mamu mukuabu uvua musombele muaba uvua tshipepele tshikole tshinyangakaje bintu, uvua mufunde ku tshiibi tshiende ne: “Bantemu ba Yehowa: Kanubuedi apa to.” Dimue edi, yeye kumona bena budisuile benza mudimu wa kulongolola nzubu kampanda uvua munyanguke mu kartshie kabu aku, mu njila udi ulonda. Mu matuku a bungi, yeye kumona ne: bantu abu bavua benza mudimu bimpe bu balunda, ke yeye kusemena bua kumanya ne: bavua banganyi. Padiye umanya ne: bena budisuile aba m’Bantemu ba Yehowa, wakakatshila ne dianyisha wamba ne: “Mvua nnuangata bibi tshianana.” Tshiakenzeka ntshinyi? Wakumbusha bivuaye mufunde ku tshiibi tshiende.

10, 11. a) Mbilejilu kayi bidi bileja ne: tudi tukumbaja tshipatshila tshibidi tshia mudimu wetu wa diambuluishangana? b) Mmukanda kayi udi wambuluisha benji ba mudimu wa diambuluishangana? (Tangila kazubu ka ne: “ Tshiamu tshia mudimu tshidibu bakumbajile benji ba mudimu wa diambuluishangana.”)

10 Tshibidi: mbua “kupesha” bena Kristo netu “bidibu nabi dijinga.” (2 Kol. 9:12a) Tutu basue kukumbaja majinga a bana betu ne muoyo mujima padibu bakenga ne basue kubambuluisha bua kupepeja lutatu luabu. Bua tshinyi? Bualu bena mu tshisumbu tshia bena Kristo badi “mubidi umue,” ne “bikala tshitupa tshimue tshikenga, bitupa bionso bidi bikenga natshi.” (1 Kol. 12:20, 26) Nanku, dinanga bua bana betu ne luse buabu bitu bisaka bena Kristo netu bungi kabuyi kubala bua kuimanyika midimu yabu, kusangisha bintu bia mudimu ne kuya lubilu muaba udi tshipupu tshitute bua kuambuluisha bana babu bakuabu. (Yak. 2:15, 16) Tshilejilu, panyima pa dienzeka dia tshikumina tshia mu mâyi mu Japon mu 2011, Betele wa mu États-Unis wakatumina bena Komite wa dibaka wa mu États-Unis mukanda ulomba ne: bikalaku kudi “ndambu wa bana betu badi ne dimanya dikumbane,” badi mua kubatuma bua baye kuambuluisha bua kuibakulula Nzubu ya Bukalenge. Tshiakenzeka ntshinyi? Mu mbingu mikese patupu, bena budisuile batue ku 600 bakalomba bua kuambuluishabu, ne kuitababu bua kudifutshila ndeke bua kuya mu Japon. Betele wa mu États-Unis udi wamba ne: “Bungi bua bantu buakatuenza tshinyingunyingu.” Pavua muanetu mukuabu wa mu Japon mukonke umue wa ku bavua balue bua kuambuluisha bua tshinyi uvua mulue, wakamuandamuna ne: “Bana betu ba mu Japon ntshitupa tshia ‘mubidi wetu.’ Dikenga diabu ndietu kabidi.” Bua dinanga dikole divua nadi aba bavua balue bua kuambuluisha, imue misangu bavua mene bateka ne mioyo yabu mu njiwu bua kuambuluisha bana babu. c1 Yone 3:16.

11 Nansha bantu badi kabayi Bantemu batu bamba pabu mêyi a dianyisha bua midimu yetu ya diambuluishangana. Tshilejilu, panyima pa tshipupu kampanda tshivua tshienzeke mu Arkansas, mu États-Unis, mu 2013, bakafunda mu tshikandakanda kampanda bua muvua Bantemu badifile ne lukasa luonso ne: “Bantemu ba Yehowa mbalongolole bena budisuile babu bimpe mu mushindu wa ne: bikale bakumbane bua kuambuluisha bimpe menemene miaba idi bipupu.” Bushuwa, anu bu muvua mupostolo Paulo muambe, tudi ‘tupesha’ bana betu bintu bidibu nabi dijinga.

12-14. a) Bua tshinyi kukumbaja tshipatshila tshisatu tshia mudimu wetu wa diambuluishangana kudi ne mushinga? b) Mmalu kayi adibu balonde adi aleja mushinga wa kutungunuka ne kuenza midimu ya mu nyuma?

12 Tshisatu: tudi tuambuluisha badi malu matonde bua kuangatulula lubilu luabu lua mu nyuma. Bua tshinyi bidi ne mushinga? Paulo wakamba ne: bantu badi bapeta diambuluisha dietu nebafike ku diamba “mêyi a bungi a kuela nawu Nzambi tuasakidila.” (2 Kol. 9:12b) Mmushindu kayi mutambe buimpe udi mua kufikisha bantu badi malu matonde ku diela Nzambi tuasakidila pa kumbusha kutuadijilula kuenza malu a mu nyuma avuabu benza kumpala ne lukasa luonso? (Filip. 1:10) Tshibumba tshia Nsentedi kampanda tshia mu 1945 (Angl.) tshiakamba ne: “Paulo uvua muitabe . . . disangisha dia mapa bualu avua ambuluisha . . . bua kukumbaja majinga a bena Kristo nabu bua kupetabu bintu ne bua kufikabu ku didifila ne bukole mu mudimu wa diyisha wa Yehowa.” Tshipatshila tshietu ntshia muomumue lelu. Padi bana betu batuadija kabidi kuyisha, kabena bakolesha anu bantu nabu badi pabu ne malu mabatonde to, kadi badi kabidi badikolesha.—Bala 2 Kolinto 1:3, 4.

13 Tuakulayi bua amue mêyi mimpe mamba kudi bantu bavua bapete diambuluisha, bavua batuadijilule kuyisha ne bapete dikankamana bua bivuabu benze abi. Muanetu wa balume mukuabu wakamba ne: “Bua dîku dietu, kupatuka mu buambi kuvua bualu buimpe be. Mudimu au wakatupeshaku ndambu wa tshiashima ku malu avua matutonde patuvua eku tukolesha bakuabu.” Muanetu kampanda wa bakaji wakamba pende ne: “Kutuma meji ku midimu ya mu nyuma kudi kungumbusha ku ntatu indi mmona. Pandi ngenza nunku ndi ndiumvua mu bukubi.” Yaya mukuabu wakaleja pende ne: “Nansha mutuvua katuyi ne bukokeshi pa malu a bungi, buambi buvua butuambuluisha bua kumona mua kuya ne malu mu dîku dietu. Kuyukila ne bantu bakuabu bua ditekemena dietu dia bulongolodi bupiabupia kudi kukolesha dieyemena dietu dia ne: malu onso nealue mapiamapia.”

14 Kubuela mu bisangilu mbualu bukuabu bua mu nyuma budi bena Kristo netu badi mu ntatu ne bua kutuadijilula kuenza ne lukasa luonso. Tangila tshivua tshifikile Kiyoko, muanetu wa bakaji uvua ne bidimu bipatshila ku 60. Bu muvuaye mujimije bintu biende bionso mu mâyi avua mapasalale makebesha kudi tshikumina ne mushale amu ne bilamba ne bisabata bivuaye muvuale, kavua mumanye tshivuaye mua kuenza bua kushala ne muoyo to. Pashishe mukulu mukuabu wakamuambila ne: bavua mua kuenzela bisangilu bia bena Kristo mu mashinyi ende. Kiyoko udi wamba ne: “Mukulu au ne mukajende ne muanetu mukuabu wa bakaji ne meme tuakabuela mu mashinyi. Tshisangilu katshivua ne malu a bungi to, kadi anu bu tshishima, malu avua matufikile au akumbuka diakamue mu lungenyi luanyi. Meme kupeta ditalala mu lungenyi. Tshisangilu atshi tshiakandeja bukole budi nabu bisangilu bia bena Kristo.” Muanetu mukuabu wa bakaji udi wakula bua bisangilu bivuaye mubuele panyima pa tshipupu kampanda tshivua tshienzeke wamba ne: “Biakangambuluisha bua kunanukila!”—Lomo 1:11, 12; 12:12.

Midimu ya diambuluishangana idi ipetesha masanka a kashidi

15, 16. a) Ndisanka kayi divua bena Kristo ba mu Kolinto ne ba miaba mikuabu mua kuikala bapete pavuabu batue mudimu wa diambuluishangana nyama ku mikolo? b) Mmushindu kayi udi mudimu wa diambuluishangana utupetesha petu masanka?

15 Bu muvua Paulo wangata mudimu wa diambuluishangana ne mushinga, wakumvuija kabidi bena Kolinto masanka avuabu bobu ne bena Kristo bakuabu mua kupetela ku dienza dia mudimu eu. Wakamba ne: bena Kristo bena Yuda ba mu Yelushalema bavua bapete diambuluisha “badi basengelela bua bualu buenu, baleja mudibu banunange bikole bua ngasa mupite bungi wa Nzambi udi pa mutu penu.” (2 Kol. 9:14) Bushuwa, muoyo wa dipeshangana bintu wa bena Kolinto uvua mua kusaka bena Kristo bena Yuda bua kusambidila bena Kristo nabu ba mu Kolinto ne ba bisamba bia bende, ne uvua mua kukolesha dinanga diabu kudibu.

16 Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 1 ngondo wa 12 wa 1945 (Angl.), tshiakakula bua mêyi a Paulo adi atangila masanka adi afumina ku mudimu wa diambuluishangana mu matuku etu aa tshiamba ne: “Padi tshitupa tshimue tshia bantu bajidila ba Nzambi bafila bintu bua kukumbaja majinga a tshisumbu tshiabu tshikuabu, elabi meji mudi tshienzedi etshi tshibasuikakaja mu buobume!” Ke tshitu bana betu badi benza midimu ya diambuluishangana bamona lelu menemene. Mukulu mukuabu wakambuluisha muaba uvua mâyi a bungi mapasalale, udi wamba ne: “Dienza mudimu wa diambuluishangana diakansemeja pabuipi bikole ne bana betu kupita kumpala.” Muanetu wa bakaji mukuabu uvua mupete diambuluisha wakaleja dianyisha diende wamba nunku: “Buwetu ke tshintu tshitambe buimpe tshitudi natshi pabuipi batangile mu Mparadizu.”—Bala Nsumuinu 17:17.

17. a) Mmushindu kayi udi mêyi adi mu Yeshaya 41:13 akumbanyina mudimu wa diambuluishangana? b) Tela bimue bilejilu bidi bileja mudi mudimu wa diambuluishangana utumbishisha Yehowa ne ukolesha buobumue buetu. (Tangila kabidi kazubu ka ne: “ Bena budisuile pa buloba bujima badi bafila diambuluisha.”)

17 Padi bana betu badi benza midimu ya diambuluishangana bafika muaba udi tshipupu tshikuate, bana betu badi mu lutatu badi bamona mu mushindu wa pa buawu bulelela bua mulayi wa Nzambi eu: ‘Meme, Yehowa Nzambi webe, nenkukuate ku tshianza tshiebe tshia balume, nkuambila ne: Kutshinyi, nenkukuatshishe.’ (Yesh. 41:13) Muanetu wa bakaji mukuabu mumane kupanduka ku tshipupu kampanda, wakamba ne: “Pangakamona muvua bintu binyanguke, ngakadiumvua tshiyi ne munkuatshishi, kadi Yehowa wakolola tshianza tshiende. Ndi mupangile mêyi a kumvuija nawu diambuluisha dimvua mupete kudi bana betu.” Bakulu kampanda babidi bakafunda bua bisumbu bivuabu panyima pa tshipupu kampanda tshivua tshinyangakaje muaba uvuabu basombele, bamba ne: “Tshikumina tshivua tshikebeshe kanyinganyinga kakole, kadi tuakamona diambuluisha ditu Yehowa ufila ku butuangaji bua bana betu. Tuvua anu tubala malu adi atangila midimu ya diambuluishangana, kadi mpindieu tudi tudimuenawu ne etu abidi.”

Udi pebe mua kuwenza anyi?

18. Wewe musue kuenza mudimu wa diambuluishangana, udi ne bua kuenza tshinyi? (Tangila kabidi kazubu ka ne: “ Wakakaja nsombelu wende.”)

18 Udiku musue kulabula pebe disanka ditu difumina ku midimu ya diambuluishangana anyi? Biwikale musue, umanye ne: benji ba mudimu wa diambuluishangana batu babasungula pa tshibidilu mu bantu badi benza mudimu wa dibaka Nzubu ya Bukalenge. Nanku ambila bakulu ba mu tshisumbu tshienu ne: udi musue pebe kuwuja formilere wa dilomba bua kubuela mu mudimu eu. Mukulu mukuabu ukadi ne dimanya dia bungi mu mudimu wa diambuluishangana udi uvuluija bualu ebu: “Uye muaba udi tshipupu tshikuate anu paudi upeta mukanda wa dikubikila nawu wa kudi Komite wa diambuluishangana udi ukuanyishila bua kuya.” Dîba adi, mudimu wetu wa diambuluishangana newenzeke mu bulongame.

19. Mmunyi mudi bena mudimu wa diambuluishangana bambuluisha bikole bua kuleja ne: tudi bayidi balelela ba Kristo?

19 Midimu ya diambuluishangana idi bushuwa mushindu wa pa buawu utudi tutumikila mukenji wa Kristo wa ‘kunangangana.’ Patudi tulejangana dinanga dia nunku, tudi tuleja mutudi bayidi balelela ba Kristo. (Yone 13:34, 35) Ndibenesha ditudi nadi lelu dia kuikala ne bena mudimu ba budisuile ba bungi badi batumbishisha Yehowa padibu bafila diambuluisha didi dikengedibua kudi badi batua Bukalenge bua Nzambi nyama ku mikolo ne lulamatu!

a Nshapita eu udi wakula bua mudi bena Kristo badienzeja bua kuambuluisha bena Kristo nabu. Kadi, misangu ya bungi, midimu yetu eyi itu kabidi yambuluisha bantu badi kabayi Bantemu.—Gal. 6:10.

b Paulo uvua mutele muaku diakonos (muena mudimu) ku bungi bua kuakula bua “basadidi ba mudimu.”—1 Tim. 3:12.

c Tangila tshiena-bualu tshia ne: “Diambuluisha dîku dietu dia bena kuitabuja mu Bosnie,” tshidi mu Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 1/11/1994 dibeji dia 23-27.